چکیده رویکرد اسلام به تروریسم چیست؟ برخی بین سه مفهوم، تروریسم، عملیات استشهادی و عملیات انتحاری ارتباط برقرار می کنند. لذا با روش توصیفی – تحلیلی با هدف تبیین رویکرد اسلام به تروریسم با شرح این مفاهیم به مسأله پاسخ می دهیم. آنها افراد بی گناه را مورد هدف قرار می دهند تا پیام خود را به حریف و افکار عمومی برسانند بنابراین کسانی که کشته می شوند جرمی مرتکب نشده اند و بصورت ناخواسته مورد هجوم تروریسم قرار می گیرند و این مسأله نشان می دهد که عملیات تروریستی یک حمله تجاوز کارانه است و با قوانین الهی و بشری سازگار نیست هر عملیاتی تحت این چنین شرایطی حتی اگر به نام اسلام هم انجام گیرد تروریسم محسوب می شود و با توجه به اثبات فرضیه پژوهش حاضر، عملیات انتحاری مسلمانان تحت نام جهاد، به دلیل مشترکات زیاد با تروریسم یک فعالیت تروریستی محسوب می شود. آنها بر کار خود نام جهاد می گذارند در حالی که به لحاظ محتوایی عمل آنها خصوصیات جهاد دفاعی را ندارد و اشتراک اساسی ویژگیهای ایندو موجب قرابت آنها به هم شده است اما عملیات استشهادی به دلیل نداشتن اشتراک اساسی با تروریسم یک عمل تروریستی محسوب نمی شود بلکه یک عمل دفاعی است که شئونات انسانی و اخلاقی در آن رعایت می شود و عملی است فی سبیل الله برای رستگاری و دریافت اجر عظیم و روزی نیکو از جانب پروردگار است. این ویژگیها موجب تمایز عملیات استشهادی از تروریسم است بنابراین رویکرد اسلام به تروریسم منفی است و همانطور که اشاره شد عملیات انتحاری به دلیل اشتراک ویژگیهای آن با تروریسم، یک فعالیت تروریستی محسوب می شود و از نظر اسلام مردود است و در مقابل رویکرد اسلام به عملیات استشهادی بنابر شاخصهای مهم آن مثبت ارزیابی می شود.

دین به عنوان عنصری مهم در تمایز فرهنگ و تمدن ایرانیان از سایر ملل، در هویت بخشی به آنان نقش مهم و اساسی داشته است و یکی از ارکان مهم دفاع و ایستادگی هر ملتی و حتی هر انسانی در برابر تهاجمات و وسوسه های بیگانگان تکیه بر هویت دینی می باشد. از آنجا که عامل اصلی اتحاد در بین مومنین امنیت است، احساس امنیت کردن احسای آرامش داشتن و این امر محقق نمی شود مگر در تحت رأفت اسلامی و رسیدن به هویتی دینی. در فضای فعلی که معنویت آسیب خورده، بی اعتمادی ها و بی اخلاقی ها و ناامنی ها در فضای جهانی رو به تزاید است و امنیت فردی و جمعی آدمیان از جمله بوسیله ی وسایل ارتباط جمعی جدید (اینترنت – ماهواره) حتی در خصوصی ترین حالات نیز مورد تهدید قرار گرفته، برای رسیدن به آرامش، همدلی و تقویت معنوی می توان به هویت دینی و مذهبی بازگشت و از آن طریق به راه حل های قابل قبول دست یافت. ملتی که در پرتو امنیت، ابتکار و تعالی علمی و فکری خود را به اثبات می رساند در میان سایر ملل سرافراز و مایه مباهات است و این خود موجد هویتی نوین، با معنا و پرافتخار می باشد. در سالهای اول پس از پیروزی انقلاب اسلامی شاهد توطئه های بیگانگان در مناطق قومیتی با هدف تجزیه قومی ایران بودیم و اکنون دهه ی سوم انقلاب و با توجه به تحولات بین المللی و منطقه ای، شاهد دور جدیدی از تحریکات قومی هستیم، شکست ها و ناکامی آمریکایی ها، صهیونسیت ها و انگلیس در برخورد با نظام جمهوری اسلامی، سبب شده آنان بار دیگر به بی ثبات سازی ایران از طریق تحریکات قومی روی آورند. راهبرد اتحاد ملی با تکیه بر هویت دینی در واقع راهبردی برای خنثی سازی اختلاف افکنی دشمنان در داخل ایران بویژه اختلافات قومی است. با توجه به مطالب مطرح شده در این تحقیق می توان به این نتیجه رسید که فرضیه ی مطرح شده در ابتدای تحقیق اثبات شده و مورد پذیرش می باشد زیرا هویت دینی در هر حال زمینه ساز احساس امنیت و آرامش فردی واجتماعی می باشد. هویت دینی مجموعه ای از اعتقادات روحی و ارز شها و باورهای اخلاقی هستند که فرد را در چارچوب روابط گروهی با قوای مافوق طبیعی پیوند می دهند و با امنیت ملی در ارتباط متقابل می باشند به طوری که افزایش هویت دینی منجر به افزایش امنیت ملی می شود و متقابلاً بالا رفتن امنیت ملی تأثیر بسزایی در افزایش هویت دینی افراد خواهد داشت. هویت دینی بخش ها و قسمت های مختلف و پراکنده را در زیر یک چتر هویتی پیوند می دهد و این انسجام و اتحاد درونی است که مانع از آسیب پذیری های عوامل بیرونی است. امنیت ملی فقط در پرتو امنیت داخلی محقق می شود که با توجه به شرایط خاص ایران هویت دینی تامین کننده آن خواهد بود .

موعودگرایی و آیند? بشریت، همواره یکی از مباحث مهم بوده که دغدغه ادیان و مکاتب مختلف جهان را به خود اختصاص داده است، به طوری که همه در انتظار منجی و مصلح آخرالزمان به سر می برند. این پایان نامه در صدد است تا با توجه به مبانی قرآنی به حکومت جهانی آرمانی مورد نظر اسلام بپردازد. ضرورت برپایی حکومت صالحان و جهان شمولی آن از جمل? مبانی است که در قرآن به آن پرداخته شده، آنجایی که قرآن نوید می دهد که روزی صالحان و مستضعفان حاکم زمین می شود و ندای توحید و یکتاپرستی بر مدار دین اسلام هم? جهان را می نوردد و امنیت و عدالت در بالاترین سطحش محقق می گردد و حکومت آرمانی صالحان شکل می گیرد که در سای? چنین حکومتی، هم? انسانها در سیر هدایت و شکوفایی استعدادهای بالقوه به آن هدف و حقیقت یعنی مقام خلیفه اللهی انسان دست می یابند. به طور کلی، از مجموع تفاسیر آیاتی که در مورد غلب? دین اسلام بر ادیان دیگر (پیروزی حق بر باطل)، استخلاف، وراثت ارض، افساد بنی اسرائیل و مهلت شیطان در وقت معلوم می باشد می توان به ضرورت برپایی حکومت عدل الهی پی برد و از تفاسر آیاتی که در مورد رسالت جهانی پیامبر(ص)، جامع نگری اسلام، خطاب جهانی قرآن با لفظ «للعالمین» و فطرت می باشد به جهان شمولی حکومت آرمانی می رسیم که علاوه بر اینها دلائل عقلی چون بحث صراط مستقیم و راه حق و توحید مدار بودن هستی و دلائل نقلی شامل آیات با تعابیر «الارض» و «یملأ» مویّد بر جهانی بودن حکومت حضرت مهدی(عج) است. بنابراین با توجه به تفاسیر جامع از آیات مربوطه به این نتیجه می رسیم که حکومت جهانی عدل الهی که همگان شیفت? تحقق آنند، تحقق آن توسط موعود آخرالزمان حضرت مهدی(عج) ضرورت دارد که جهان را به سرمنزل مقصود رهنمون سازد. واژگان کلیدی: قرآن، حکومت جهانی، مبای حکومت جهانی صالحان.

نگارنده در پاسخ، به پرسش اساسی پژوهش که در فقه سیاسی معاصر شیعه چه نسبتی میان وظایف فرد و دولت در تحقق شریعت وجود دارد؟ فرضیه ای این گونه مطرح می کند: «در فقه سیاسی معاصر شیعه میان وظایف فرد و دولت در تحقق شریعت یک نسبت تعاملی وجود دارد. بر این اساس، فرد دولت ساز اما دولت زمینه ساز تلقی می شود. وظیفه فرد اجرای شریعت است اما این تکلف را با تأسیس دولت می-تواند به طور کامل تری به انجام رساند» جهت آزمون فرضیه، رساله در پنج فصل سازماندهی و تدوین می گردد. نخست ضمن تعریف و ایضاح برخی مفاهیم کلیدی رساله، روش تفسیری به عنوان الگوی روشی انتخاب گردید تا براساس آن اجتهادات فقهای شیعه ناظر به موضوع، ارزیابی و تحلیل گردد. بر طبق الگوی روشی، فهم واقعی تر اجتهادات فقها مستلزم بررسی دو مسأله است: یکی شناخت و فهم قواعد اجتهادی فقیهان (تفسیر فنی- دستوری) و دیگری، فهم ذهنیت و ویژگی های روان شناختی فقها (تفسیر روان شناختی)، نگارنده با تدارک چارچوب مفهومی و روشی مناسب کوشش می کند موضوع و فرضیه رساله را در چهار رویکرد فقهی در تفکر شیعه مورد آزمون قرار داده، ارزیابی نماید. بدین ترتیب ابتدا برای بررسی وظایف فرد و دولت در تحقق شریعت در فقه سلطانی ویژگی های اجتهادی و روان شناختی موثر بر فهم اجتهادات فقهای این دوره مطرح و در نهایت به این نکته دست یافتیم که اجتهادات فقهای شیعه در دوره ای که نظم سلطانی حاکم بر جامعه اسلامی بود، در زمینه ای شکل می گرفت که نوعی گسست میان اجتماع و سیاست موجود وجود داشت. بنابراین دولت بر آمده از افراد جامعه و مردم نبوده لکن هنر فقهای شیعه در این نظم سلطانی این بوده است که توانستند با استفاده از نیاز پادشاهان به علما و مجتهدین برای کسب مشروعیت، برخی از دغدغه های دینی خود، از جمله به اجرای بخش هایی از احکام اجتماعی مبادرت نمایند. نتیجه آنکه در فقه سلطانی هرچند رابطه تعاملی میان فرد و دولت وجود ندارد، با این وجود فرد مسلمان، مسئول اجرای احکام فردی بوده اما با توجه به ماهیت احکام اجتماعی و عمومی شریعت که اجرای آن از عهده فرد مسلمان به تنهایی خارج است، لذا نظام سلطانی نمی تواند خود را در اجرای شریعت غیر مسئول بداند.

مجموعه ای از عوامل داخلی و خارجی به رویارویی ایران با تجدد انجامید. این عوامل، که با ورود برخی مفاهیم جدید همراه بود، در اندیشه عالمان شیعه ذیل دو موضوع قانون و حکومت صورتبندی شد و دانشمندان دینی، در مشروطه، کوشیدند تا به پرسش های ناشی از این دو، پاسخ گویند. دستاورد این کوشش نظری، به رسمیت شناختن حوزه متغیرات و سپردن آن به شورای نمایندگان مردم بود. علامه طباطبایی(1281 - 1360) در تبریز، مهم ترین مرکز سیاسی نظامی انقلاب مشروطه، به دنیا آمد و برای ادامه تحصیلات به نجف، مرکز علمی و دینی انقلاب مشروطه، منتقل شد. وی به جهت مشکلات مالی پس از یازده سال به تبریز برگشت و در 1325 برای کار علمی و فکری به حوزه علمیه قم، خاستگاه انقلاب اسلامی، منتقل شد. برنامه وی برای این حوزه، برطرف کردن کاستی های عقلی فلسفی، قرآنی و اخلاقی بود. وی در این راه از سرمایه علمی روحی اخلاقی و اخلاق حسنه برخوردار بود و ظرفیت مخاطبان را رعایت می کرد. وی گذشته از درس و بحث، در پرورش استعدادهای علمی و نویسندگی و... شاگردان کوشید و با مراکز علمی در تهران و جهان ارتباط برقرار کرده و استعدادها و امکانات علمی را پرورش داده و مدیریت می کرد. علامه طباطبایی، از دخالت در سیاست کناره می گرفت امّا در مراحل و برنامه های مهمی از تاریخ سیاسی ایران چون مقدمات انقلاب اسلامی و فعالیت های اجتماعی فرهنگی علمیِ برون حوزوی و جمع آوری کمک مالی برای مردم فلسطین و برپایی مدارس خصوصی دینی و مدارس دینی جدید حضور داشت. غالب رهبران سیاسی و فکری انقلاب اسلامی و جمهوری اسلامی از شاگردان و علاقه مندان وی بوده و جریان های فکری سیاسی ایران، به شخصیت و آثار علمی دینی او توجه داشته و از آن متأثر گردیده اند. فلسفه ورزی سیاسی علامه طباطبایی از زندگی فردی خانوادگی اجتماعی و تجربیات سیاسی وی و حوادث سیاسی دوران او متأثر است. این عوامل در ایده هایی چون تفکر اجتماعی، مُلک اجتماعی، تدبّر اجتماعی، اجتهاد اجتماعی، حکومت اجتماعی، در فلسفه سیاسی علامه طباطبایی، خود می نمایاند. فلسفه سیاسی علامه طباطبایی، به مباحث و آثار اندیشه سیاسی دوران مشروطه و زمینه های عینی و ذهنی ایران معاصر توجه داشته و در سنت فلسفه سیاسی اسلامی و با استفاده از امکانات و مفاهیم آن انجام می گیرد. این فلسفه سیاسی براساس معرفت شناسی خاصی، انسان و اجتماع و حکومت و دین و قانون را تبیین می کند: انسان برای حرکت استکمالی از ادراکات حقیقی و اعتباری بهره می برد. از جمله ادراکات اعتباری حکم به استخدام دیگران است که در مورد انسان ها، به تعدیل استخدام و استخدام متقابل و حکم به عدالت اجتماعی، یا همان قرارداد عملی عام که بنیان زندگی اجتماعی است، منجر می شود. با زندگی اجتماعی، مُلک پدید می آید که از آنِ آفرینندگان آن یعنی اجتماع است. بدین ترتیب اعتبار مُلک اجتماعی پیدا می شود. در مقابلِ مُلک اجتماعی، استبداد قرار دارد. حکومت در اسلام یک حکومت اجتماعی دینی است که احکام اسلام را اجرا می کند و در غیر احکام با شورا و با لحاظ مصلحت مردم تصمیم می گیرد و عمل می کند. اسلام دارای سنت اجتماعی است و با مجموعه ویژگی ها و عقاید و اخلاق و احکام، اجتماع اسلامی را پدید می آورد. این اجتماع، اجتماعی عقلی و در جستجوی سعادت حقیقی است؛ اصل اعتقادات در آن ثابت امّا فهم و عمق آن متغیر است.

در اندیشه اسلامی، عدالت سیاسی مفهوم و بنیادی است شرعی، اخلاقی و برهانی که در یک نظام صحیح الهی- مردمی مشروع است. برای تحقق عدالت سیاسی در جامعه و حکومت، نیاز به پایه ها و بنیان محکمی است که قدرت پذیرش و توجیه کامل عدالت سیاسی را به مثابه ملاک تعیین کننده در این حوزه داشته باشند. ما این پایه ها را شاخص های عدالت سیاسی می نامیم که با مفروض گرفتن آنها می توانیم از عدالت سیاسی سخن گفته و شرایط تحقق آن را بر مبنای آن شاخص ها فراهم نماییم. بر این اساس، این رساله درصدد پاسخ به این سوال است که شاخص های عدالت سیاسی از دیدگاه اسلام چیست؟ منظور از عدالت سیاسی آن است که امور کشور به نحو شایسته اداره شود تا مردم در یک فضای عادلانه به زندگی خود ادامه دهند. در مقام اجرا، حکومتی عادل است که با رفع محدودیت ها، امکان مشارکت برابر و آزاد را برای مردم در زمینه های سیاسی فراهم کند و قدرت و مناصب سیاسی را برحسب استعداد و شایستگی افراد تقسیم کند. از طرف دیگر، شهروندان به احقاق حقوقشان از سوی دولت، اطمینان داشته باشند. با توجه به این فرضیه، مشارکت سیاسی برابر، گزینش سیاسی برابر و امنیت سیاسی برابر به عنوان شاخص مورد بررسی قرار می گیرد. برای اثبات فرضیه از روش تفسیری (هرمنوتیک روشی) استفاده کرده ایم. از آنجا که برای تفسیر متون، احتیاج به یک مفسر می باشد، بنابراین برای فهم متون از تفسیر علامه طباطبایی به عنوان متن کمک گرفته شده است. در نتیجه، درصدد اکتشاف شاخص های عدالت سیاسی در قرآن و تفسیرهای مربوط به آن و کتب روایی و منابعی که در شرح روایات نگاشته شده است، هستیم. عدالت سیاسی و عدالت سیاست مداران، عامل ثبات و پایداری حکومت و نظام سیاسی جامعه و ارتقا دهنده آن است. از آنجا که عدالت بهترین هدف حکومت اسلامی به حساب آمده و عدالت سیاسی یکی از شاخه های اصلی آن تلقی می شود، ضرورت پرداختن به عدالت سیاسی و شاخص های آن آشکار می گردد.

این پژوهش که در راستای تبیین و تحقیق نقش شورا و مشارکت در ساختار نظام سیاسی اسلام نگارش یافته است حاصل تلاش و پژوهش پیگری دانش پژوه است که جایگاه شورا را در مجموعه ای از منابع اسلامی اعم از: تاریخ اسلام، قرآن ، سنت، دیدگاه شخصیتهای اسلامی، کتب، مجلات، مقالات، دیدگاه اندیشمندان شیعه، مورد ارزیابی قرار داده است، و به این نتیجه ای کلی رسیده است که: نقش و جایگاه شورا، در ساختار نظام سیاسی از دیدگاه تمام عقلاء عالم، و در ساختار نظام سیاسی اسلام، از دیدگاه مکتب اسلام و تمام مسلمانان یک نقش مهم و کلیدی است. شورا در نظام سیاسی عصر پیامبر اکرم (ع) و خلافت و حکومت امام علی (ع) و خلافت خلفای راشدین (ع) نقش بنیادی داشته است. و برادران اهل سنت آن را سالم ترین شیوه ی تشکیل نظام سیاسی در اسلام میدانند. و دانشمندان نواندیش شیعه ی اثناعشری آن را، در عصر حضور امام یکی از شیوه ها و در عصر غیبت (ع) امام تنها راه تحقق دموکراسی واقعی و حضور مردم در صحنه های تصمیم گیری در نظام سیاسی اسلامی میدانند. در شرایط کنونی که برای گزینش رهبر و تنظیم حاکمیت سیاسی اسلام نصی صریحی نیست و امام معصومی حضور ندارند. به دلایل زیادی منشور سیاسی شورا، قابل توجه، دفاع و نقش در تعیین رهبری و پایه ریزی ساختار نظام سیاسی اسلامی جامعه سیاسی و اجتماعی مسلمانان میباشد و جایگاه سیاسی منشور شورا در قوانین اساسی کشورهای فرانسه، ایران و افغانستان در ساختار نظام سیاسی، کلیدی و مهم پیش بینی گردیده است.

این پایان نامه با این سوال که- ماهیت فقر، پیامدها، زمینه ها و راهکارهای مقابله با آن چیست؟- شروع می شود. مهمترین، نکات مورد بحث عبارت است از: تعاریف گوناگون فقر و معانی آن از دیدگاه آیات و روایات و تعاریف فقیر، غنی و مستضعف و شناخت فقر از دیدگاه مکاتب آسمانی و جایگاه و وظایف اجتماعی ثروتمندان و فقرا از دیدگاه اسلام و ناهنجاری های اجتماعی فقر و رابطه آن با بزهکاری، انواع فقر از دید صاحب نظران مسایل اقتصادی، عوامل گوناگون فقر، راهکارهای کاهش فقر از دیدگاه مکاتب اقتصادی مهم دنیا، یعنی مارکسیسم، سرمایه داری و اسلام مورد بررسی قرار گرفته است. به طور خلاصه باید گفت مهمترین نکته ای که به دست می آید این است که عوامل فقر می تواند در ابتدا به دو صورت یعنی عوامل معنوی و عوامل مادی باشد و راهکارهای کاهش فقر نیز عبارت از توجه به ارزش های معنوی و الهی، اعتدال اقتصادی جامعه، تلاش و کوشش فرد و افراد جامعه و جلوگیری از اسراف و تبذیر می باشد و اسلام راه هایی را برای فقرزدایی در جامعه در نظر گرفته است.

مردم سالاری واژه ای است که در فارسی در برابر "دموکراسی" نهاده اند و خاستگاه اصلی آن غرب است که متناسب با شرایط جوامع غربی آن روز به وجود آمد و مهمترین مبانی فکری آن، لیبرالیسم، عقل گرایی و سکولاریزم بود. نظام مردم سالاری مولفه های مخصوص به خود را داشت که برابری سیاسی، رأی اکثریت و اصل نمایندگی را می توان مهمترین آنها دانست. ما برای بررسی رابطه نظام مردم سالاری با مذاهب موجود در افغانستان ناگزیر شدیم وجود این سه مولفه را در نظام های سیاسی مطلوب در مذاهب موجود در افغانستان مورد تحلیل قرار دهیم. تحقیقات انجام شده نشان می دهد که برابری سیاسی، رأی اکثریت و اصل نمایندگی هم در مکتب تشیع وجود دارد و هم مذهب حنفی. با این تفاوت که بعضی از آنها صریحا در کلمات بزرگان آن مذاهب ذکر شده و بعضی شان تلویحا از کلمات آنها قابل استفاده است. اما فرقه وهابیت با تلقی خاصی که از دین اسلام دارد نه تنها برای شهروندان غیر وهابی حقوق سیاسی قائل نیستند بلکه حق حیات را هم برای آنها محترم نمی شمارند و افراد غیروهابی را مشرک می دانند که خون و مال شان نیز برای وهابی ها حلال می شمارند.

پرسش اصلی این تحقیق این بود که آیا مشارکت سیاسی در نظام سیاسی اسلام وجود دارد یا خیر؟ فصل اول به مفاهیم کلی اختصاص دارد. در فصل دوم از نظام سیاسی اسلامی بحث شده و به فصل چهارم می رسیم در این فصل به عناصر مشارکت سیاسی که نظام سیاسی اسلام آن را پذیرفته می پردازیم. در فصل پنجم به جمع بندی از پایان نامه می رسیم و به این نتیجه می رسیم که مشارکت سیاسی در نظام سیاسی اسلام پذیرفته شده و مدل مشاکت نیز حمایتی و رقابتی می باشد.

پدیده ی ناسیونالیسم که عنوان "مذهب دنیوی" را از آن خود کرده است ویکی از عوامل مهم در ایجاد دولتهای جدید (nation-states) به شمار می رود و رویدادهای جهان، مستقیم و یا غیر مستقیم از پارادایم ناسیونالیسم جهت می یابند؛ با نگرشها و برداشتهای مختلف مواجه بوده و میدان برخورد آراء اندیشمندان مسلمان قرار گرفته است. اما بر اساس پژوهش این رساله، بعضی از اندیشمندان و متفکران بزرگ دنیای اسلام به نوعی ارتباط و سازش میان ایده های فرا ملی اسلام و ناسیونالیسم قائل می باشند. دین مقدس اسلام که دین کمال و سعادت است ضمن اینکه موجودیت و تعدد ملتها را به عنوان یکی از سنن آفرینش و ضرورتهای جامعه بشری در جهت بازشناسی از هم و بهبود روند امور اجتماعی بشر قلمداد کرده است جنبه های مثبت و پویای ناسیونالیسم را تایید کرده است. برخی مطالب و نکات مطرح شده در این رساله عبارتند از: 1- اندیشه ای ملی گرایی حاصل رشد تاریخی جدید، ره آورد مدرنیته و منزوی کردن دین از سوی سکولارها در غرب بوده است. 2- رسالت مهم ناسیونالیسم، کسب استقلال و حاکمیت ملی است 3- ناسیونالیسم دولتی تردیدپذیر است. 4 - متوسل شدن دولتها به ناسیونالیسم، مانند به کار بردن آتش برای سوزاندن خرمن است. 5 - بر اساس تحقیق این رساله نقش عمده و کلیدی را در ایجاد و گسترش ناسیونالیسم تجزیه گرا در جهان اسلام، یهودیان و صهیونیزم داشته اند. با توجه به اینکه سیاستهای استعماری قدرتهای بزرگ امروز، وارد مرحله جدید شده است، و بنام ایجاد آزادی، برقراری دموکراسی و حاکمیت ملی، به روحیه ی وحشیگری و اغراض ددمنشانه و سلطه طلبانه خودها ادامه می دهند و بنام عمران، چپاول می کنند، به عنوان حامی حقوق بشر، آشکارا نقش حقوق بشر نموده و اندازه ی ایپسرمی از عطوفت انسانی در وجود و عملکرد آنان دیده نمی شود؛ تاکید خصای به گونه ی استعمارستیز از ناسیونالیسم در این رساله گردیده است. و دیدگاههای متفکران مسلمان بطور شفاف در ارتباط آن بیان شده است.

گروه طالبان در زمان سلطه سیاسی خود در افغانستان، مکتب و اصول فکری و اندیشه های سیاسی خاصی را به وجود آوردند که این اندیشه ها عمدتاً بر اساس مبانی کلامی اشعری استوار می باشد. بر این اساس، پژوهش حاضر به بررسی زمینه های ظهور طالبان در افغانستان پرداخته، و مبانی فقهی و کلامی این گروه را تبیین کرده است. طالبان همواره هدف خود را از کسب قدرت، جلوگیری از فساد و مبارزه با مفاسد اجتماعی موجود در افغانستان بیان می کردند. اگرچه عوامل داخلی و خارجی متعددی در زمینه ظهور گروه طالبان دخیل بوده است، و حمایت های همه جانبه قدرت های خارجی و عدم کارآمدی ساختاری احزاب جهادی موجود در افغانستان نیز به شکل گیری و توسعه مبانی فکری و اندیشه طالبان کمک کرده است، اما عامل اصلی و زیربنایی در گسترش فکر و اندیشه سیاسی، و رویکرد اجتماعی فرهنگی این گروه، همانا مبانی فقهی گروه طالبان است. بررسی های تاریخی "تیوری خلافت" و اختلافات موجود درباره آن نشان می دهد که سه دیدگاه مطرح در این زمینه وجود داشته که عبارت است از تیوری "انتصاب"، تیوری "انتخاب" و تیوری "تغلیب". در این میان، تیوری تغلیب با ایده های گروه طالبان سازگاری بیشتری داشته و توسط آنان دچار تغیرات زیادی شد. شاید قدیمی ترین مباحث کلامی در تاریخ اسلام، که تأثیر فوق العاده ای در فکر و اندیشه مسلمانان داشته است مسیله جبر و اختیار باشد. در این زمینه، اندیشه های کلامی اشعری بر اندیشه اهل سنت سایه افکنده و به شدت مورد تأیید است؛ اندیشه های طالبان نیز که مبتنی بر باورهای دینی آنان است، هم خوانی زیادی با این گرایش دارد. و در نتیجه دیدگاه و عملکرد طالبان نشان می دهد که این گروه در پی تشکیل دادن حاکمیت به شیوه خلافت است، و تنها راه حل قضیه افغانستان را زور و غلبه بر آنان می داند. و بدین ترتیب، مباحث فقهی و کلامی، و اندیشه سیاسی طالبان به صورتی که در تاریخ معاصر تجربه شد شکل گرفت.

موضوع این رساله اقبال و روشنفکری دینی می باشد و سوال اصلی در این تحقیق و پژوهش نیز این گونه طرح گردیده که : مهمترین شاخصه های روشنفکری دینی در اندیشه های اقبال چیست؟ و آیا اصولا روشنفکر دینی واقعیت خارجی دارد؟ و اگر دارد مشخصه های اصلی و ویژگی های مهم آن چیست؟ یافتن پاسخ برای پرسش های فوق جزء رسالت اساسی و هدفهای اصلی این رساله به حساب می آید و در این راستا بررسی شخصیت ، افکار و عملکردهای علامه اقبال لاهوری محور بحث قرار گرفته و سعی شده که با رعایت بی طرفی و واقع بینی آثار گوناگون خود وی و همین طور منابع مختلف که در ارتباط یا شخصیت ، زندگی ایشان در دسترس بوده مورد مطالعه قرار گیرد. این نوشتار به بررسی مهم ترین شاخصه های روشنفکری دینی در اندیشه های اقبال لاهوری و صحت و سقم مفهوم اصطلاح ترکیبی روشنفکری دینی، منطقی بودن این اصطلاح و این که: آیا روشنفکر دینی وجود خارجی دارد یا خیر؟ می پردازد. نویسنده می کوشد واقعیت های مربوط به روشنفکری دینی در جوامع مسلمان، آثار افکار آنان بر جامعه و امکان جمع روشنفکری با دینی بودن افراد را بررسی نماید. وی در هفت فصل به تجزیه و تحلیل اندیشه های روشنفکرانه اقبال لاهوری می پردازد. در فصل اول به بحث درباره مفاهیم و کلیات تحقیق پرداخته و معنای لغوی و اصطلاحی روشنفکر، معنای دین، تعریف خود و خودی، تعریف سنت و تجدد و تعریف خاص اقبال لاهوری از تجدد و شاخصه های آن و دیدگاه های مخالفان و موافقان روشنفکری دینی را بررسیده است. نگارنده در فصل دوم پس از ذکر بیوگرافی اقبال لاهوری و شناسایی زمانه و خاستگاه اندیشه هایش، وی را از دیدگاه شخصیت های معروف جهان معرفی کرده و تحلیلی از سفرهای علمی او ارائه می دهد. در فصل سوم دیدگاه های اقبال لاهوری درباره ضرورت بازگشت به اسلام اصیل، اصلاح طلبی وی در آموزه های دین اسلام، راهکارهای اقبال جهت پرورش دادن خودی و دستیابی به شخصیت حقیقی خویشتن، دیدگاه های او در مورد جامعیت دین اسلام، اجتهاد، جبر و اختیار، معنویت گرایی و شخصیت فاطمه زهرا(س) به عنوان اسوه کامل بیان می گردد. در فصل چهارم رویکردهای اقبال لاهوری درباره علم گرایی تعقل، تفکر و دیدگاه های او در مقوله دستیابی مسلمانان به علوم جدید، علل رکود و انحطاط فکری مسلمانان، علم ارزشمند و مقدس و... بیان شده است. در فصل پنجم مردم گرایی اقبال لاهوری و مبارزه گسترده وی با استبداد داخلی و حکومت استبدادی و حکومت دموکراسی، حکومت دینی و بایسته های آن، فلسفه تشکیل حکومت دینی و موضع گیری وی در قبال حکومت های استبدادی مطرح می شود. اقبال و استقلال طلبی و مبارزه وی با استعمار خارجی، نقص ها و کاستی های فرهنگ غرب در قبال فرهنگ اسلامی، تهاجم فرهنگی غرب و راهکارهای مبارزه با تهاجم فرهنگی و استعماری و انتقاد اقبال از مقلدین غرب و فرهنگ غربی، از مباحث مهم فصل ششم به شمار می آید. در فصل هفتم تأثیر اندیشه های اقبال لاهوری در شکل گیری دولت اسلامی پاکستان و حرکت های فکری و مبارزاتی جهان اسلام به تصویر کشیده شده است

جهاد در اسلام عنوان رساله حاضر است، پژوهشی در محور جهاد و اقسام جهاد که یکی از فرایض مهم مکتب اسلام است به بحث و بررسی پیرامون آن پرداخته و مباحث مهم آن را در پنج فصل تحقیق و تنظیم کرده ایم. فصل اول کلیات جهاد که عبارتند از تعریف لغوی و اصطلاحی جهاد، اقسام جهاد، جهاد ابتدائی، جهاد دفاعی، جهاد با تجاوزگران داخلی و بغات و .... و بیان اینکه حق و باطل همیشه به عنوان دو خط متضاد در مقابل هم قرار داشته و سرانجام پیروزی از آن حق و حق خواهان بوده از منظر آیات و روایات و فقها مورد تحقیق و بررسی قرار گرفته است. فصل دوم به مباحث مشروعیت جهاد ، وجوب جهاد و موانع جهاد می پردازد. همه ارباب نظر و فقهاء بزرگ مذاهب اسلام اعم از جعفری، حنفی، شافعی، حنبلی، مالکی جهاد را یکی از فرایض بزرگ الهی می دانند، و همه متفق القولند که جهاد واجب کفائی است و در جهاد ابتدائی یا الدعوت الی الاسلام شرایطی را ذکر کردند که در جهاد دفاعی آن شرایط لازم نیست. بلکه هر کس به قدر وسع و توان خویش باید از اسلام و حوزه اسلامی دفاع کند، در آیات قرآن کریم جهاد را برای دفع فتنه و فساد و دفاع از مستضعفین می داند و حرمت جهاد در ماههای حرام با ادله مورد ارزیابی قرار گرفته است ودر پایان این فصل جهاد با پیمان شکنان با آیات و روایات و سیره پیامبر اکرم و امام علی (ص) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. در فصل سوم، افضلیت جهاد و مورد نکوهش قرار دادن از عدم شرکت در جهاد ارزش جهاد از منظر امام علی و برتری جهاد بر سایر اعمال امتحان در میدان جهاد بسیج همگانی برای جهاد مورد تحقیق و ارزیابی قرار گرفته و با ارائه ادله و شواهد از آیات و روایات به طور همه جانبه استدلال شده است. در فصل چهارم استقامت و پایداری در میدان جهاد نقش صبر و اسقامت در میدان جهاد استقامت در راه خدا از منظر امام علی (ع) و امدادهای الهی و غیبی و نقش منفی غرور بیجا مورد کاوش و دقت قرار گرفته و دلایل لازم از آیات قرآن کریم و روایات و شواهد تاریخی ذکر شده است و در نتیجه مجاهدین باید نصرت و پیروزی را از آن خدا بداند و در انجام دادن وظایفشان کوتاهی نکنند. در فصل پنجم و آخرین فصل رعایت اصولی انسانی در جنگ و جهاد مشورت در میدان جهاد خطرات عمومی جنگ افزارهای بیولوژیکی و دستور اسلام در مورد این جنگ افزارها تجزیه و تحلیل شده است، و مسلمانها برای پیروزی دین خدا از انفال مال و جان خویش نباید دریغ کنند و در آیات قرآن کریم جهاد مالی مقدم از جهاد جانی ذکر شده است و برای هر عنوان از آیات و روایات، دلایل و شواهدی آورده استدلال لازم را به عمل آورده ایم.

آنطور که از موضوع کتاب پیداست یک موضوع تاریخی و سیاسی بهم پیوسته می باشد برای اینکه در این کتاب از حکومت امیرالمومنین بحث می شود لذا چه جریان هایی پیش آمده که امام علی علیه السلام خلافت را پذیرفتند وقتی همه با امام بیعت کردند چه مشکلات پیش آمده که آنهایی که بیعت کرده بودند روبروی امام ایستادند و سه تاجنگ مهم رخ داد. پس اولا جایگاه امیرالمومنین علی بن ابی طالب نزد پیغمبر و خلفا چه بوده عرض خواهم کرد. حقیقت امر اینست که پیامبر (ص) به پاس جایگاه بلند امام در میان اصحابش هم به لحاظ معنوی و هم به جهات علمی و اجتماعی و نیز فداکاری های او در عرصه های مختلف در هر فرصتی مناسب قدر اعتبار او را به مردم تفهیم می کرد. این گفته ها همان هایی می باشند که به رغم تلاش امویان با سلسه اسناد معتبر در کتاب های مهم حدیثی و تاریخی انعکاس یافت. رسول خدا (ص) علی را به عنوان برادر خود برگزید. از خود عائشه نقل شده که در مردان علی محبوترین اشخاص نزد رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم بوده. پس از رحلت پیامبر (ص) بلافاصله پس از خلافت ابوبکر و اصرار امام در اثبات حقانیت خود نسبت به خلافت سبب بروز مشکلاتی در روابط آن شد. حمله امام و حالت قهر حضرت فاطمه (س) و عدم اجازه برای حضور شیخین بر جنازه آن حضرت اختلاف را عمیق تر کرد.

چکیده: موضوع پژوهش حاضر، شاخص های نظام سیاسی پیشرفته از دیدگاه امام خمینی(ره) و آیت الله خامنه ای است. برای ارائه بحث از چارچوب نظری طرح پرسش های بنیادین گلن تیندر بهره گرفته می شود. امام خمینی(ره) و آیت الله خامنه ای، نظام سیاسی را به صورت سه ضلعی از حاکم و رهبر، مسئولان و کارگزاران و مردم در نظر می گیرند. این دو بزرگوار، نظام سیاسی ای را پیشرفته می دانند که اولاً از نوع ولایت فقیهی باشد و ثانیاً سه ضلع آن، یعنی حاکم، مسئولان و کارگزاران و مردم، شاخص های برجسته و متعالی با توجه به معیار بودن اسلام (اصل بودن ایمان و تقوا) داشته باشند. این دو اندیشمند بزرگ، شاخص های حاکم و رهبر (ولی فقیه) در نظام سیاسی پیشرفته را فقاهت، تقوا، عدالت، درایت و مدیریت می دانند. همچنین ایشان شاخص های مسئولان و کارگزاران را داشتن تقوا، ایمان و تزکیه نفس، صبر و استقامت، خودباوری و اعتماد به نفس، خدمت گزار واقعی مردم بودن، ساده زیستی، انتقادپذیری، مبارزه با فساد، پاسخ گو بودن، حفظ وحدت، فقرزدایی و رعایت عدالت اجتماعی و نیز شاخص های مردم را آگاهی و بصیرت، مشارکت و حضور در صحنه ها و انتخابات، نظارت و همگاهی و اتحاد برمی شمرند.

انسان موضوع عالم هستی، موجودی اجتماعی و از ابتدای خلقت، همواره مختلف، متفاوت و چالش گر بوده است؛ این اختلاف در اندیشه ها، آراء، آداب و سنن امری طبیعی است و اقتضای شرایط زندگی بشر آن را ایجاب می کند و برهمین اساس گرامی داشته شده است؛ لذا جهانی که در آن زیست می کنیم متشکل از فرهنگ های گوناگون می باشد و این تفاوت فرهنگ ها جزء جدانشدنی زندگی انسانی است. از این رو تعامل انسان با فرهنگ های گوناگون در حیات اجتماعی خویش از مقولات مهم و اساسی است. شناخت صحیح این مساله و چگونگی تعامل اجتماعی درست با دیگران از معارف ضروری و سخت بشر امروزی است که با شناخت صحیح و رفتار بر اساس آن است که فرد در جامعه رشد و تکامل پیدا می کند و ارتباط خود با خود و خدای خود در منظومه تحلیل روابط انسانی نیز بر همین اساس سامان می یابد؛ می توان اذعان داشت که با وجود تلاش های بسیار متفکران و اندیشمندان در طول تاریخ، هنوز نظامی منطقی و مبانی صحیح در اصلاح روابط اجتماعی دنیای متنوع امروزی تدوین نشده است. امروزه مساله تنوع فرهنگی واقعیتی پذیرفته شده است و توجه بیشتر به رسمیت شناخته شدن گوناگونی ها و احترام به فرهنگ های مختلف معطوف گشته است. نکته مهم در این جا چگونگی حصول همزیستی متحدانه و مسالمت آمیز است. نوشتار حاضر پس از طرح راهبردهای موجود همانند سازی، تکثرگرایی و وحدت متکثر، و اتخاذ نگاه مبتنی بر ماهیت اتحاد کثرت گرایانه میان فرهنگی قرآن و واقعیت های متغیر زندگی بشری و به رسمیت شناختن همراه با احترام و بدون پیش داوری و تعصب، با استناد به آیات و روایات در پاسخ به این مساله که آیا تنوع فرهنگی از منظر اسلام پذیرفته است یا خیر، به مولفه های موجود تنوع فرهنگی سیاسی در اندیشه سیاسی اسلام پرداخته تا از این طریق مجاز بودن عقاید، مذاهب، دگراندیشی ها، فرهنگ های سنتی و گروهی متفاوت و رویکردهای فکری ناسازگار غیر اسلامی و عدم اجبار آنان در پذیرش فرهنگ اسلامی را از رویکرد کثرت در وحدت به اثبات برساند. و در ادامه به بررسی مبانی معرفت شناختی چون عقل گرایی و شمول گرایی، و مبانی انسان شناختی ازقبیل کرامت انسانی، مساوات، خداجو بودن فطری، خلیفه اللهی و مختار بودن انسان و مبانی ارزشی با پی ریزی یک نظام ارزشی و اخلاقی بر پایه معیارهای مشترک اخلاقی از قبیل ایمان و عمل صالح پرداخته و با بازبینی مبانی دینی، به درک تازه ای از روابط بین فرهنگ های گوناگون و رفتار با آنان دست می یابیم.

پایان نامه در راستای تبیین چگونگی انتخابات لویه جرگه تصویب قانون اساسی جدید افغانستان و به منظور دستیابی به یک چارچوب منصفانه وفراگیر برای حرکت های بعدی، عناصر متشکله انتخابات آزاد ومنصفانه ( قوانین ونظام های انتخاباتی، حوزه های انتخاباتی، مدیریت انتخابات، ثبت نام رای دهندگان، آموزش وآگاهی عمومی و در نهایت تبلیغات انتخاباتی) را به بحث گرفته، با اشاره به تجربه انتخابات در افغانستان وبا استفاده از شیوه تحقیق میدانی وتوصیفی نتیجه می گیرد که انتخابات لویه جرگه تصویب قانون اساسی هرچند در عمل نتوانست یک تصویر عادلانه از نمایندگی عمومی را ارائه دهد و متناسب با حجم جمعیتی ولایات(استان ها) و ولسوالی ها ( فرمانداری ها ) و همچنین اقوام افغانستان نمایندگان مردم را به لویه جرگه تصویب قانون اساسی وارد سازد، ولی در نوع خود یک پدیده بی نظیر ویا کم نظیر در تاریخ افغانستان بود. انتخابات در یک چارچوب روشن و مطابق با یک طرزالعمل شفاف و دموکراتیک به جریان افتاد. طرزالعمل انتخابات از میان انواع مختلف نظام های انتخاباتی ، نظام انتخاباتی نیمه تناسبی یا مختلط به شیوه تک رآی غیر قابل انتقال را پذیرفت، تا این که حتی الامکان نمایندگی عمومی وعادلانه را تآمین نماید. انتخابات در یک فضای باز وآزاد صورت گرفت. تمام مردم ، از همه گروههای قومی ، مذهبی، لسانی، و جنسیتی در ان اشتراک ورزیده بودند ولویه جرگه تصویب قانون اساسی به نحوی از همه آنها نمایندگی می کرد. حضور زنان در انتخابات یک تحول بزرگ بود که بر اعتبارانتخابات در سطح ملی وبین المللی می افزاید. بیست فی صد اعضای لویه جرگه را زنان تشکیل می دادند و این رقم در کشوری که تا چندی قبل زنان شان هویت رسمی نداشتند، رقم بالائی است. انتخابات لویه جرگه تصویب قانون اساسی در حالی برگزار شد که افغانستان از تب جنگ بیست وپنج ساله کاملآ خسته بود. بقایای طالبان و القاعده چلنج بزرگ در راه برگزاری به موقع انتخابات وامنیت آن به شمار می رفت. نیروهای خودسر تا هنوز قادر بودند روند سالم انتخابات را ضربه بزند. بر این اساس ، برگزاری انتخابات در یک چنین شرائط ونتائج حاصله از ان با توقعات مردم افغانستان سازگار بود وبرای آنها یک موفقیت بزرگ تلقی می گردد

دیدگاه رهبران و نخبگان سیاسی موثر در نظام جمهوری اسلامی ایران در خصوص تحزب به قدری اهمیت دارد که اینجانب را بر آن داشت تا جایگاه تحزب و فعالیت¬ احزاب را که شامل مفهوم، شاخص¬ها، مبانی و قلمرو تحزب است، در اندیشه آنان بررسی نمایم تا حدود و ثغور فعالیت احزاب در نظام جمهوری اسلامی روشن گردد. در یک تقسیم¬بندی¬ها که از جریان¬های سیاسی در نظام جمهوری اسلامی ایران صورت گرفته است، گروه¬های سیاسی موجود به سنت¬گرایان، تجددگرایان و نوگرایان دینی تقسیم می¬شود. رهبران و نخبگان سیاسی موثر در نظام جمهوری اسلامی.ایران، از جمله بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران حضرت امام خمینی;، شهید آیت¬الله دکتر بهشتی;، شهید آیت¬الله مرتضی مطهری; و مقام معظم رهبری (مد ظله-العالی) به عنوان شاخص¬ترین افرد گروه نوگرایان دینی به شمار می¬روند که در این نوشتار، دیدگاه آنان با استفاده از سخنان و تألیفات شان در خصوص موضوع تحزب جمع¬آوری و تحلیل و تفسیر شده است. البته قبل از ورود به بحث اصلی، به عنوان مقدمه، با تعریف تحزب، پیشینه و علل پیدایش آن در غرب بررسی شده و سپس موضوع اصلی؛ یعنی حزب در اسلام و تحزب در اندیشه نوگرایان دینی تبیین شده است. این تحلیل و تبیین با استناد به شواهدی از سخنرانی¬ها و نوشته¬های این طیف صورت گرفته است. لذا مفهوم، مولفه¬ها و اهداف تحزب در اندیشه نوگرایان دینی توضیح داده شده است و با تشریح مبانی و قلمرو تحزب که در اندیشه آنان مورد تأیید قرار گرفته است، در نهایت به این مطلب رسیده¬ایم که: «در اندیشه نوگرایان دینی برای حفظ نظام اسلامی و کارآمد ساختن آن، وجود تحزب نه تنها مانع نیست، بلکه اگر طبق الگوی تعریف شده از سوی این گروه، تشکیل و هدایت شود، موثر و مفید خواهد بود.» واژه¬های اصلی این نوشتار عبارتند از: تحزب، نوگرایان دینی، انقلاب اسلامی ایران

یکی از سرمایه¬های بنیادین هر جامعه میزان انسجام و همبستگی ملی در آن جامعه است. بسیاری از کشورهای حاضر در صحنه بین الملل، از لحاظ جمعیت از اقوام، مذاهب(ادیان) یا زبان¬های مختلف تشکیل شده اند که عنوان «جامعه چند فرهنگی» بر این کشورها اطلاق می¬گردد. گسیختگی و میل به سوی بحران های اجتماعی و سیاسی که از ویژگی¬های جوامع چند فرهنگی می¬باشد، همواره مورد توجه نظریه پردازان انسجام بوده است. امنیت و ثبات فرهنگی و سیاسی، مهم ترین و برجسته ترین نیاز ملت و دولت به شمار می¬آید. زیرا مؤلفه قدرت و ثبات فرهنگی و سیاسی هر ملتی بنیادی ترین مؤلفه اقتدار و استعداد و لیاقت آن ملت در بستر توسعه و تعالی در عرصه¬های مختلف اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی را فراهم می¬آورد. از سوی دیگر با تعمق در اندیشه سیاسی اسلام به آموزه هایی می توان دست یافت که هدف از زندگی اجتماعی نحله های گوناگون انسان را فارغ از هر گونه تشخص¬های نژادی، مذهبی، زبانی و فرهنگی و یا هر تشخص دیگری بیان می کند. با تمسک به این آموزه¬ها، انسجام و توافقات سیاسی میان گروه های قومی و فرهنگی موجود در یک جامعه میسر خواهد شد. با توجه به ظرفیت های این جوامع (به ویژه کشورهای چند فرهنگی اسلامی)، در نوشتار حاضر تلاش می شود با مراجعه به قرآن و آموزه های اسلامی، مبانی هستی شناختی، معرفت شناختی، انسان شناختی و جامعه شناختی انسجام، خصوصا انسجام سیاسی تبیین و شاخص های ناظر به آن، استخراج گردد. همچنین جایگاه جمهوری اسلامی ایران در الگوی مورد نظر بررسی و پیشنهاداتی برای بهبود وضعیت ارائه می گردد.

مباحث مربوط به ناپایداری و پایداری به معنای انحراف و عدم انحراف یک نظام سیاسی از آرمان ها، دستاوردها و هنجارهای خود است، در این راستا، با بیان مختصری از مفهوم پایداری و ناپایداری در سه سطح امت، ارزش ها و نظام، به بررسی و تطبیق برخی از عوامل و شاخص های ناپایداری و پایداری حکومت های دینی در سطح نظام، از دیدگاه امام علی(ع) و ملاحظه آنها در نظام جمهوری اسلامی ایران که براساس آموزهای قرآنی و سنت اهل بیت(ع) شکل گرفته پرداخته می شود، زیرا درطول تاریخ ایران، شاخص عمده پایداری و ثبات، مبتنی بر حکومت های استبدادی و فردگرا بوده است و اگر در شرایطی نقش استبداد کم رنگ شده، هرج و مرج و ناپایداری جای آن را گرفته است. اما با تشکیل نظام جمهوری اسلامی در ایران این الگو مورد توجه قراگرفت، که اگر ساختار حکومت مبتنی بر اندیشه های اسلامی و براساس شیوه حکومتی امام علی(ع) باشد، دیگر نه استبدادی وجود خواهد داشت، نه هرج و مرج و ناپایداری سیاسی و اجتماعی، از طرفی شکل گیری برخی از ناپایداری ها در نظام جمهوری اسلامی ایران، نشان از فقدان یک چارچوب نظری می دهد. لذا به سراغ، اندیشه های سیاسی امام علی(ع) رفته و با بیان چارچوب نظری در قالب چرخه ثبات و بی ثباتی در سطح «نظام و دولت» و با در نظر گرفتن، محورهای شش گانه دربحث پایداری وناپایداری سیاسی به بررسی و تبیین عوامل و شاخص های پایداری و ناپایداری سیاسی در نظام جمهوری اسلامی ایران در پرتوی سیره و اندیشه های سیاسی امام علی(ع) می پردازیم.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.