نام پژوهشگر: محمدحسن مرتضوی

اثر برهمکنش پلی آمین ها (پوترسین و اسپرمیدین) با پرتو فرابنفش بر عمر قفسه ای میوه توت فرنگی fragaria× ananassa)) رقم "سلوا"
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شهید چمران اهواز - دانشکده کشاورزی 1390
  بهناز ٍسیرویی نژاد   محمدحسن مرتضوی

میوه توت فرنگی رقم سلوا بر خلاف داشتن ظاهر جذاب، طعمی مطبوع و ظرفیت آنتی اکسیدانی بالا، در مرحله بلوغ تجاری از عمر پس از برداشت کوتاهی برخوردار است. در این پژوهش اثر تیمارهای پلی آمین پوترسین و اسپرمیدین در 2 غلظت 1 و 2 میلی مولار و برهمکنش آن ها با پرتو فرابنفش (72/0 کیلوژول بر متر مربع) بر تغییرات کیفی میوه این رقم در طول دوره نگه داری آن در دمای 4 درجه سانتی گراد مورد بررسی قرار گرفت. طی مدت زمان نگه داری روند تغییرات کیفی میوه شامل سفتی بافت، درصد کاهش وزن، رنگ ظاهری میوه، مواد جامد محلول، اسیدیته قابل تیتر، ph، نسبت مواد جامد محلول به اسیدیته قابل تیتر، غلظت ویتامین c، آنتوسیانین گوشت، مواد فنولی و ظرفیت آنتی اکسیدانی کل به فواصل زمانی هر دو روز یک بار مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که تیمار با پلی آمین ها و پرتو uv-c سبب تأخیر در زوال میوه و افزایش عمر انباری آن به مدت 2 تا 3 روز گردید. به استثناء صفات tss، ta، tss/ta، ph و زاویه هیو که تحت تأثیر اثر متقابل تیمار پلی آمینی و پرتو uv-c قرار نگرفتند، پرتو فرابنفش محتوی ویتامین c، آنتوسیانین و مواد فنولی را در هر دو پلی آمین پوترسین و اسپرمیدین افزایش داد و از نرم شدگی بافت آن ها جلوگیری کرد. همچنین کمترین درصد کاهش وزن و بیشترین کروما، *l و ظرفیت آنتی اکسیدانی در میوه های تیمار شده با پوترسین و uv-c مشاهده شد. در حالی که پرتو فرابنفش درصد کاهش وزن و *l را به طور معنی داری در میوه های تیمار شده با اسپرمیدین به ترتیب افزایش و کاهش داد. در میوه های شاهد نیز محتوی مواد فنولی کل، ظرفیت آنتی اکسیدانی و کروما بعد از قرار گرفتن در معرض پرتو uv-c افزایش یافت. بر این اساس می توان نتیجه گرفت که کاربرد همزمان پلی آمین ها به ویژه پوترسین با پرتو uv-c می تواند با بهبود بخشیدن به ویژگی های کیفی و بالا بردن ظرفیت آنتی اکسیدانی میوه توت فرنگی رقم "سلوا"، ترکیب تیماری موثر در افزایش عمر قفسه ای و ارزش غذایی آن باشد.

تاثیر کاربرد اسپری برگی اسید جیبرلیک و پاکلوبوترازول بر خصوصیات رویشی دو رقم توت فرنگی دیامنت و پاروس
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شهید چمران اهواز - دانشکده کشاورزی 1390
  آزاده خبازی پور   عبداله افتخاری

باتوجه به توسعه پرورش توت فرنگی در کشور، و همچنین امکان کنترل رشد و نمو این گیاه با تیمارهای هورمونی، می توان گیاه را به تولید بیشتر ساقه رونده برای تکثیر و یا عملکرد بیشتر سوق داد. توت فرنگی برای گلدهی نیاز به روز کوتاه و یا دمای پایین دارد که تیمار اسید جیبرلیک می تواند جایگزین هردوی این ها شود و همچنین رشد میوه را افزایش دهد. تیمار پاکلوبوترازول در زمان مناسب، رشد رویشی طبیعی گیاه را کاهش داده و رشد زایشی را افزایش می دهد. البته هر کدام از ارقام توت فرنگی با توجه به وضعیت هورمونی خود، واکنش متفاوتی دارند. هدف از این آزمایش بررسی تاثیر تیمارهای هورمونی اسید جیبرلیک و پاکلوبوترازول روی توت فرنگی بود. بدین منظور از اسپری اسید جیبرلیک 100 میلی گرم در لیتر در دو مرحله 30 و 90 روز پس از کشت به منظور افزایش گلدهی و همچنین از اسپری پاکلوبوترازول به غلظت 150 میلی گرم در لیتر ، 50 روز پس از کشت با هدف کاهش رشد رویشی و هدایت گیاه به تولید محصول بیشتر استفاده شد. تیمارها بر روی دو رقم توت فرنگی روزخنثی دیامنت و روز کوتاه پاروس در قالب طرح کرت خرد شده بر پایه بلوک های کامل تصادفی، با 3 تکرار در دی ماه 1389 در اهواز اجرا شد. نتایج نشان داد که با رشد رویشی بیش از حد در اثر تیمار جیبرلین در مرحله اول، تعداد گل و میوه دهی افزایش پیدا نکرد ولی تعداد و طول ساقه رونده را افزایش داد. تیمار جیبرلین مرحله اول به اضافه پاکلوبوترازول میزان ویتامین ث و کل مواد جامد محلول عصاره میوه را کاهش داد. جیبرلین در مرحله دوم موجب گلدهی مجدد شد که بعلت گرمای هوای آخر فصل به میوه تبدیل نشد. پاکلوبوترازول صفات رشد رویشی را به میزان کم کاهش داد و تعداد ساقه رونده را به صفر رسانید و موجب افزایش سفتی میوه و ویتامین ث میوه رقم پاروس شد. به نظر می رسد که غلظت اسید جیبرلیک زیاد بوده و تعادل جیبرلین درونی گیاه به سمت رشد رویشی رفته است. همچنین احتمالا غلظت پاکلوبوترازول کم بوده وتاثیر چندانی در کاهش رشد رویشی و افزایش کلروفیل نداشته است.

تأثیر بستر کشت و شوری روی خصوصیات رشدی، کمی و کیفی گیاه توت فرنگی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شهید چمران اهواز - دانشکده کشاورزی 1392
  سوما جعفری   محمدحسن مرتضوی

بستر های هیدروپونیک با توجه به مزایای بسیاری چون افزایش عملکرد، تولید محصول بهداشتی و یکنواخت، صرفه جویی در مصرف آب و زمین حفاظت بهتر از محیط زیست و کاهش نیاز به کارگر در حال گسترش است. خرما یکی از محصولات مهم کشور است که سالانه مقدار چشمگیری از ضایعات نخل خرما بدون استفاده بهنینه از بین می رود. با توجه به اینکه کوکوپیت را از درخت هم خانواده نخل خرما (نارگیل) تهیه می کنند و سالانه مقدار زیادی ارز به منظور واردات آن از کشور خارج می گردد. شوری خاک از جمله مهم ترین عوامل محدود کننده تولید محصولات کشاورزی به شمار می رود. توت فرنگی یک محصول حساس به شوری می باشد که واکنش آن به تنش ارقام مختلف متفاوت است. این آزمایش به منظور بررسی اثر بستر کشت در چهار تیمار (ضایعات دمبرگ نخل خرما، کوکوپیت، مخلوط ضایعات دمبرگ نخل خرما و پرلیت، مخلوط کوکوپیت و پرلیت) بر رشد رویشی و زایشی گیاه و کیفیت میوه توت فرنگی رشد یافته در شرایط هیدروپونیک با سه سطح شوری (0، 15و 30 میلی مولار) کلرید سدیم به صورت اسپلیت- پلات در قالب بلوک های کامل تصادفی با سه بلوک به اجرا درآمد. برخی از فاکتور های مربوط به رشد رویشی و زایشی و خصوصیات کیفی شامل تعداد کل برگ و میوه، تعدادگل، وزن و حجم میوه و اندازه میوه در طول آزمایش اندازه گیری شد. در پایان آزمایش گیاهان از محیط کشت خارج شده و فاکتور های رشد رویشی مانند سطح برگ ، وزن تر و خشک اندام هوایی و ریشه اندازه گیری گردید. نتایج نشان داد که تنش شوری و بستر کشت فاکتورهای رشد رویشی را به جز کلروفیل کاهش داد. رشد زایشی در اثر اعمال شوری کاهش یافت ، و کاربرد بستر کشت بر روی فاکتور های تعدادگل، وزن میوه و عمکرد گیاه اثر متفاوت و معنی داری را داشت. نتایج به دست آمده نشان داد که تمام فاکتورهای کیفی میوه مانند کلسیم میوه،پتاسیم میوه، سدیم برگ و کلر برگ تحت تأثیر شوری قرار گرفت و اثر متفاوت و معنی داری را از خود نشان داد. بستر کشت به جز در مورد سفتی میوه و پتاسیم میوه بر روی بقیه خصوصیات کیفی مانند کلسیم میوه، سدیم برگ و کلر برگ برگ اثر معنی داری را داشت. به طور کلی با توجه به نتایج به دست آمده امکان جایگزینی کوکوپیت با ضایعات دمبرگ نخل خرما به عنوان بستر کشت توت فرنگی، تحت شرایط هیدروپونیک حاصل گردید. بهترین شوری جهت پرورش توت فرنگی شوری 2 دسی زیمنس بر متر تعیین شد.

تاثیر فروبری کوتاه مدت در محلول های نگه دارنده و شرایط نگه داری بر کیفیت و عمر گلجایی گل مریم (polianthes tuberosa l.)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شهید چمران اهواز - دانشکده کشاورزی 1391
  هادی قیصری   محمدحسن مرتضوی

گل مریم با نام علمی polianthes tuberosa l.))، یکی از گل های مهم دنیا محسوب می شود.گل مریم به خاطر رفتار نافرازگرا، تنفس بالای گل و حساسیت به صدمات و نابسامانی های پس از برداشت دارای عمر انباری محدودی می باشد. در این پژوهش کیفیت و عمر گلجایی گل مریم با استفاده از محلول های نگهدارنده، دماهای مختلف و شرایط نگه داری متفاوت در دو آزمایش مجزا مورد بررسی قرار گرفت. تیمارها در آزمایش اول شامل دو سطح ساکارز(0 و20درصد)، دو سطح هیدروکسی کینولین سیترات (0 و 600 میلی گرم در لیتر)، دو سطح تیو سولفات نقره (0، 2 میلی مولار)، تیمار تلفیقی ساکارز 20 درصد با 600 میلی گرم در لیتر هیدروکسی کینولین سیترات، تیمار تلفیقی ساکارز 20 درصد با 2 میلی مولار تیوسولفات نقره و تیمار تلفیقی ساکارز 20 درصد با 600 میلی گرم در لیتر هیدروکسی کینولین سیترات و 2 میلی مولار تیوسولفات نقره، تیمار تلفیقی 600 میلی گرم در لیتر هیدروکسی کینولین سیترات با 2 میلی مولار تیوسولفات نقره بود. این آزمایش به صورت طرح کاملا تصادفی و در سه تکرار انجام شد. آزمایش دوم بصورت فاکتوریل و بر پایه طرح کاملا تصادفی و در سه تکرار اجرا شد. فاکتورهای این آزمایش عبارت بودند از دمای نگهداری (در سه سطح شامل دمای 5، 15 درجه سانتی گراد و دمای محیط 2±23 درجه سانتی گراد) و شرایط نگهداری. در آزمایش اول کمترین میزان تغیرات پ هاش، هدایت الکتریکی، بیشترین میزان جذب آب، بیشترین میزان وزن تر گل ها به تیمار ساکاروز 20 درصد بعلاوه 8 هیدروکسی کینولین سیترات تعلق داشت علاوه بر این بیشترین تعداد گلچه باز شده و بخصوص بالاترین عمر گلجایی به این تیمار تعلق داشت.در آزمایش دوم نیز کمترین میزان تغییرات پ هاش و هدایت الکتریکی،کمترین میزان تغییرات محتوای پرولین، بالاترین میزان جذب آب و وزن تر گل ها و همچنین بیشترین تعداد وزن گلچه باز شده و بالاترین عمر گلجایی به نگهداری گلها در شرایط دمایی 5 درجه تعلق داشت.

بررسی کاربرد نانو ذرات اکسید روی، نانو لوله های کربنی و اکسید تیتانیوم جهت بهینه سازی ریشه دهی زیتون در شرایط درون شیشه ای
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شهید چمران اهواز - دانشکده کشاورزی 1393
  محمد طاهری   محمدحسن مرتضوی

زیتون با نام علمی olea europaea l. درختی همیشه سبز با عمر طولانی از تیره oleaceae است که طالب شرایط اقلیمی مدیترانه¬ای می¬باشد. محققان به طور مداوم در جستجوی روش¬های متفاوتی برای تسریع و بهبود ریشه دهی زیتون می¬باشند و بدون شک برای تحقق این امر بهره گیری از فناوری های نوین ازجمله فناوری بیوتکنولوژی، نانو و ... در این حوزه اجتناب ناپذیر است. بنابراین در این پژوهش با توجه به اهمیت ریشه دهی زیتون، اثرات نانو ذرات اکسید روی، نانولوله های کربنی و نانو ذرات اکسید تیتانیوم بر ریشه¬دهی زیتون در شرایط درون شیشه¬ای بررسی شد. این مطالعه در گروه علوم باغبانی دانشگاه شهید چمران اهواز در 8 آزمایش اجرا شد. در آزمایش اول و دوم برای تشخیص بهترین تیمار ضدعفونی، زمان¬های مختلف کلرید جیوه (1/0 درصد) و هیپوکلریت سدیم (5/2 درصد) مورد آزمون قرار گرفتند. مناسب¬ترین تیمار ضدعفونی عبارت از تیمار ریزنمونه¬ها با محلول 5/2 درصد هیپوکلریت سدیم به مدت 5 دقیقه بود که برای آزمایش بعدی انتخاب شد. در آزمایش سوم پتانسیل شاخه زایی درون شیشه¬ای 12 رقم زیتون در شرایط آب ¬و هوایی اهواز موردبررسی قرار گرفت و بهترین ارقام ازنظر شاخه¬زایی برای آزمایشات بعدی انتخاب شد. آزمایش چهارم باهدف دست¬یابی به بهترین غلظت هورمون iba در رقم بلیدی انجام شد و غلظت 3 و 4 میلی¬گرم بر لیتر با 80 درصد ریشه¬زایی بهترین تیمار هورمونی شناخته شد. در آزمایش پنجم کالوس¬دهی ریزنمونه¬های ارقام زیتون کایلت، بلیدی و دزفولی در تاریکی و حضور 3 میلی¬گرم بر لیتر هورمون iba بررسی شد. تمامی پنج آزمایش بر اساس اصول آماری، به صورت طرح کاملاً تصادفی اجرا گردید و در پایان آزمایش (40 روز) شاخص¬های مختلف اندازه¬گیری شد. در آزمایشات ششم، هفتم و هشتم به ترتیب غلظت¬های مختلف نانو ذرات اکسید روی، نانو تیوب¬های کربنی و نانو ذرات اکسید تیتانیوم در محیط کشت پایه ms نیم غلظت بر روی ریشه¬زایی زیتون در شرایط درون شیشه¬ای موردبررسی قرار گرفت. این آزمایشات به صورت آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی در شش تکرار انجام شد و در پایان آزمایش (40 روز) شاخص¬های ریشه¬زایی و کالوس¬زایی اندازه¬گیری شد. نتایج نشان داد که نانو ذرات خاصیت سمیت بر روی ریشه¬زایی زیتون در شرایط درون شیشه¬ای دارد و بالاترین درصد ریشه¬زایی در تیمار شاهد به دست آمد.

اثر زمان برداشت و استفاده از کائولین در کمیت و کیفیت انار رقم رباب نی ریز
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شهید چمران اهواز - دانشکده کشاورزی 1393
  فاطمه رشنو نژاد   نوراله معلمی

برداشت زود هنگام، یکی از فاکتور¬های مهم پایین بودن کیفیت میوه انار در استان خوزستان است. همچنین گرمای هوای استان خوزستان باعث کاهش کیفیت و آفتاب¬سوختگی میوه¬های تولیدی خواهد شد. لذا به منظور بررسی موارد ذکر شده در فوق دو آزمایش جداگانه اثرات زمان برداشت و اندازه میوه و اثرات کائولین و اندازه میوه بر خصوصیات کمی و کیفی میوه انار رقم رباب نی¬ریز انجام گرفت. در آزمایش اول برای تعیین بهترین تاریخ برداشت و دستیابی به محصول با کیفیت عالی در سه زمان (15 مهر¬ماه، 1 آبان¬ماه و 15 آبان¬ماه) میوه¬های انار برداشت شد. نتایج نشان داد که با پیشرفت بلوغ میوه صفات کیفی مثل مواد جامد محلول، نسبت قند به اسید (شاخص طعم)، پ هاش، آنتوسیانین و ویتامین ث به طور معنی¬داری افزایش یافت. بین کیفیت میوه و زمان برداشت ارتباط معنی¬¬داری وجود دارد. اندازه میوه بر روی میزان ویتامین ث، میزان مواد فنولی و ظرفیت آنتی اکسیدانی اثر معنی¬داری نداشت. میوه¬های اندازه متوسط، اسیدیته قابل تیتراسیون کمتر و پ هاش و نسبت قند به اسید بیشتری نسبت به اندازه بزرگ و کوچک دارند. در مجموع نتایج حاصله بیانگر این است که میوه های متوسط که مربوط به برداشت سوم (اواسط آبان ماه) بودند کیفیت بهتری نسبت به میوه¬های برداشت¬های دیگر داشتند. در آزمایش دوم اثر تیمار کائولین (0، 5/3% و 7%) و اندازه میوه بر خصوصیات فیزیکی و بیوشمیایی میوه انار رقم رباب نی¬ریز مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصله نشان داد تیمار کائولین و اندازه میوه سبب افزایش وزن میوه، حجم میوه، درصد آب میوه، مواد جامد محلول، نسبت مواد جامد محلول به اسید (شاخص طعم) میوه انار رقم رباب نی¬ریز شد. تیمار کائولین و اندازه میوه بر روی میزان مواد فنولی و ظرفیت آنتی اکسیدانی اثر معنی¬داری نداشت. اگرچه کائولین 7 درصد باعث کاهش میزان آنتوسیانین و ویتامین ث شد. همچنین در تیمار¬های محلول¬پاشی شده با پودر کائولین، شدت آفتاب سوختگی میوه¬ها کاهش یافت و بین سطوح مختلف تیماری تفاوت معنی داری مشاهده گردید. در کل، کاربرد کائولین به طور موثری می¬تواند باعث کاهش آفتاب سوختگی و افزایش کیفیت میوه انار رقم رباب نی¬ریز شود.