محمدرضا ارجمند رضا موسوی حرمی
محدوده مورد مطالعه بخش غربی دشت مشهد میباشد که در فرادست و فرو دست جاده مشهد – چناران بین طولهای جغرافیایی "8/46 5 ° 59 تا "4/10 27 °59 و عرض های : "4/48 23 °36 تا "09/7 48 °36 واقع شده است . دشت مشهد حوضه ای فرو افتاده با کشیدگی شمال غرب - جنوب شرق می باشد که در حد فاصل رشته ارتفاعات بینالود درغرب و جنوب غربی و سلسله جبال هزار مسجد (کپه داغ) در شمال و شمال شرق قرار گرفته است . زون بینالود روند شمال غرب- جنوب شرق داشته و واحدهای سنگی آن شامل مجموعه ای از سنگ های رسوبی، آذرین و دگرگونی می باشد که طی دوران های اول ، دوم و سوم زمین شناسی تحت تاثیر حرکات تکتونیکی قرار گرفته اند . زون کپه داغ روند شمال غرب- جنوب شرق داشته و واحدهای سنگی آن شامل سنگ های رسوبی به سن ژوراسیک زیرین تا کواترنر می باشد . هدف از این تحقیق ، بررسی و شناخت کامل تری از وضعیت دانه بندی و بافت رسوبی آبخوان آبرفتی دشت مشهد در محدوده مطالعاتی می باشد لذا برای رسیدن به این منظور ، از نتایج داده ها و اطلاعات حفاری 43 حلقه از چاههای آب استفاده گردیده و سپس با استفاده از نرم افزار arc map gis مختصات utm چاههای مذکور بر روی نقشه 250000 :1 زمین شناسی مشهد جانمایی گردید و نقشه های مختلفی نظیر نقشه پراکندگی ذرات رسوبی ، ضخامت نهشته های آبرفتی، سنگ کف و ضریب قابلیت انتقال و تخلخل تهیه گردید . لذا بر اساس این نتایج مشخص گردید که در مناطق غربی دشت مشهد ضخامت نهشته های آبرفتی بیشتر از سایر مناطق دشت می باشد ( بیش از 25 متر ) و لایه های آبرفتی در این مناطق عمومأ از ذرات درشت دانه گراولی (4 میلیمتر تا 8 سانتیمتر) تشکیل شده که از نظر گرد شدگی نیمه زاویه دار تا زاویه دار بوده و دارای تخلخل و نفوذ پذیری بالایی ( باضریب قابلیت انتقال 2 تا 3 هزار متر مربع در روز ) می باشند و از توان آبدهی مناسبی نیز برخوردارند ( بیش از 30 لیتر بر ثانیه ) . لیکن به تدریج با دور شدن از ارتفاعات جنوبی ( ارتفاعات بینالود ) و نزدیک شدن به قسمتهای مرکزی از اندازه قطر ذرات رسوبی کاسته شده ( 075/0 میلیمتر تا 2 میلیمتر ) ، به طوری که با نزدیک شدن به ارتفاعات شمالی دشت ( ارتفاعات کپه داغ ) ضمن کاهش بیشتر اندازه قطر ذرات ( کوچکتر از 075/0 میلیمتر ) ، تخلخل و نفوذ پذیری آنها کم شده (ضریب قابلیت انتقال 50 تا 250 متر مربع در روز ) و نهایتأ آبدهی چاهها در این مناطق در حد کمتر از ( 15 لیتر بر ثانیه ) می باشد .
