نام پژوهشگر: مریم عاشوری

سنجش تطبیقی آموزه های مانوی با مسیحیت در عصر ساسانی
پایان نامه دانشگاه آزاد اسلامی - دانشگاه آزاد اسلامی واحد شاهرود - دانشکده علوم انسانی 1392
  مریم عاشوری   محمد علی علیزاده

دین مانوی آئینی عرفانی و ترکیبی از ادیان مسیحیت، زرتشتی و گنوسی بود که در ایران بنیان گذاشته شد. در این دین از مسیحیت «مسیح منجی» وارد شده است و از دین زرتشتی «اعتقاد به دوگانه به نیکی وبدی» و از دین بودایی «ورود اصول تناسخ» و دیگر آئین چون مهر و گنوسی نیز در عملکرد آنان تأثیر گذار بود. مسیحیت که از سمت غرب به ایران راه پیدا نمود در همه جای شاهنشاهی ساسانی مراکز اسقف نشین دایر کرد و مسیحیت به سرعت در ایران ریشه دوانید. مسیحیت آمیزه ای از تأثیرات یونانی، رومی و یهودی بود. مسیحیت از بعضی ادیان دیگر همچون مهرپرستی و زروانی و گنوسی تأثیر گرفته است که در تعالیم و عملکرد پیروان مسیحی به وضوح دیده می شود. آنچه مانویت را مخصوصأ با آیین مسیح نزدیک می نماید ارتباط مانی است با مذاهب گنوسی مسیحی که باعث گردید بسیاری از آموزشها و عملکرد مانویان از مسیحیت تأثیر گذار باشد. و علت تأثیر گذاری مانویت از مسیحیت این بود که مانی خود را همان فارقلیط معرفی نمود که مسیح به آمدنش بشارت داده بود، و شباهت تعالیم مانی و مسیح سبب گردید که بعضی از مسیحیان به مانویت تمایل نشان دهند. عملکرد پیروان مانویت بر اساس آثار باقیمانده از آنها نشان می دهد که مانی به خوبی از آئین مسیح خبر داشته و بسیاری از تعالیم مسیح را در دین خود گنجانده است. به طور کلی تأثیر مانویت از مسیحیت در مسائل اعتقادی و عملکرد پیروانشان در زندگی اجتماعی به مراتب بیشتر بوده است. این پژوهش با توجه به ماهیت نظری آن توصیفی و تحلیلی و بر اساس متدهای متداول در علوم انسانی و مطالعات تاریخی به شیوه جمع آوری داده ها انجام گرفته این پژوهش می تواند جنبه های مبهم مانویت و مسیحیت و تأثیرات این دو آیین را تبیین نماید.