امروزه علاوه بر بهره برداری بی رویه از آبهای زیرزمینی که باعث افت شدید سطح آب شده است، فعالیت های کشاورزی، صنعتی و شهری، آلاینده های مختلفی را به سفره های آب زیرزمینی تحمیل می کنند. با توجه به اهمیت دشت دهگلان در تامین آب کشاورزی شرب و صنعت منطقه از روش دراستیک در جهت ارزیابی آسیب پذیری بخشهای مختلف آبخوان استفاده شده است. در مدل دراستیک از مشخصه های موثر در ارزیابی آسیب پذیری سفره آب زیرزمینی شامل عمق تا سطح ایستابی، تغذیه خالص، محیط آبخوان، محیط خاک، توپوگرافی، محیط غیر اشباع و هدایت هیدرولیکی آبخوان استفاده می شود که به صورت هفت لایه در نرم افزار arcgis 9.3 تهیه شدند و با وزن دهی و رتبه بندی و تلفیق هفت لایه فوق، نقشه نهایی آسیب پذیری آبخوان نسبت به آلودگی، با تقسیم بندی به 5 محدوده خطر شامل کلاسهای بدون خطر آلودگی، آسیب پذیری خیلی کم، کم، کم تا متوسط و متوسط تا زیاد تهیه شد. برای صحت سنجی نقشه نهایی آسیب پذیری از میزان نیترات و هدایت الکتریکی (ec) استفاده شد. با انطباق غلظت این عناصر روی نقشه نهایی دراستیک مشخص شد که کلیه نقاطی که دارای غلظت بالا هستند، در محدوده آلودگی زیاد قرار گرفته اند که این می تواند دقت و صحت مدل را مورد تایید قرار دهد. از نظر وسعت می توان گفت که حدود 79/7 درصد دشت در کلاس های بدون خطر آلودگی، 92/40 درصد در کلاس خیلی کم، حدود 61/41 درصد دشت در کلاس کم،66/9 درصد در کلاس متوسط و تنها 02/0 درصد سطح دشت در کلاس زیاد قرار می گیرد.

افزایش جمعیت، توسعه صنعت و رشد کالاهای مصرفی، موجبات افزایش میزان پسماندهای تولیدی را باعث شده است. اگر ترکیبی از سیاست های کاهش تولید مواد زائد استفاده شود، مکانیابی بهینه برای دفن پسماند زائد شهری یکی از مهم ترین مسائل در امر مدیریت زباله های شهری می باشد. عدم توجه به این مهم، اثرات نامطلوب زیست محیطی، اکولوژیکی و اقتصادی را به دنبال خواهد داشت. محل کنونی دفن زباله شهر سنندج در فاصله تقریبی 10 کیلومتر از شهر واقع شده است که به علت مجاورت آن با اراضی کشاورزی، قرارگیری در جهت وزش باد غالب و در نتیجه ایجاد آلودگی در هوای منطقه، آلودگی آب های سطحی و زیرزمینی و نیز تکمیل ظرفیت برای پذیرش زباله از موقعیت نامناسبی برخوردار است. لذا هدف از انجام این تحقیق شناسایی و معرفی بهترین مکان برای دفن زباله های جامد شهر سنندج با استفاده از 22 لایه اطلاعاتی از مجموعه معیارهای اکولوژیکی و اقتصادی- اجتماعی و با بهره گیری از روش های تصمیم گیری چند معیاره و سیستم اطلاعات جغرافیایی است. بعد از استانداردسازی لایه ‎های اطلاعاتی با استفاده از منطق فازی، وزن دهی لایه های معیار با استفاده از فرایند تحلیل سلسله مراتبی انجام گرفت. در نتیجه رویهم گذاری لایه های فازی با استفاده از روش ترکیب خطی وزنی، با در نظر گرفتن حداقل مساحت مورد نیاز برای محل دفن در طول 20 سال آینده، محدوده 72 هکتاری مکانیابی و مناسب تشخیص داده شد. تلفیق لایه های فازی با استفاده از مجموعه عملگرهای فازی نیز انجام گرفت و در نهایت منطقه 56 هکتاری در 4 کیلومتری شمال غربی شهر که با استفاده از هر دو مقدار عملگرگامای فازی 9/0 و 95/0 مکانیابی شده بود، به عنوان گزینه نهایی برای محل دفن پیشنهاد گردید. وزن دهی و رویهم گذاری لایه ها با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی معکوس نشان داد که اراضی مطلوب مکانیابی شده توسط این روش، از درجه مطلوبیت بالا در رابطه با تمامی معیارهای مدل مکانیابی برخوردار نبودند. در نهایت نتیجه گرفته شد که در رویهم گذاری نقشه های حاصل از منطق فازی با توجه به دامنه گسترده ارزش های هر گزینه (0 تا 1) و سلولی بودن اطلاعات، امکان در نظر گرفتن ویژگی های نواحی کوچک از سطح منطقه در ابعاد سلول ها وجود داشته، از این رو ارزش گذاری لایه ها و مکانیابی با استفاده از مدل منطق فازی و روش ترکیب خطی وزنی نتایج بهتری را ارائه داد.

امروزه مسئله فرسایش و رسوب که سبب فقیر شدن زمین های حاصل خیز، پایین آمدن کیفیت آب های سطحی، کاهش حجم مخازن سدها و تهدید غذایی از مشکلات پیش روی جوامع انسانی است. کشورهای جهان سوم و در حال توسعه نیز از این قضیه مستثنی نبوده و از سویی دیگر بدلیل کمبود منابع مالی در این کشورها برنامه ریزی دقیق و علمی برای مبارزه با این معضل و اولویت بندی حوزه ها برای استفاده بهینه از منابع مالی محدود امری ضروری است. از این رو در تحقیق حاضر سعی شده است با استفاده از تکنیک های نوین اقدام به تعیین مناطق مناسب جهت اجرای عملیات سدهای اصلاحی شود. که با توجه به پیچیدگی های زیاد، در ضمینه دخالت پارامتر-های موثر و ناهمگون بودن مناطق و حجم بالای اطلاعات مورد نیاز جهت تصمیم گیری در انتخاب مناطق مناسب، در این تحقیق از سامانه تصمیم یار مکانی در محیط gis arc-، در حوضه سیازاخ واقع در استان کردستان استفاده شده است. به نحوی که برای مکان یابی مناطق مناسب اقدام به جمع آوری اطلاعات پایه، بررسی ها و بازدید-های میدانی، تهیه نقشه ها و جداول اطلاعاتی مورد نیاز به کمک نرم افزارهای arc-gis، autodeskmap، envi، expert choice، شده است. سپس مدل شاخه درختی شامل تعیین سطوح سلسله مراتبی متشکل از هدف، معیارها و زیرمعیارها طراحی گردید. در مرحله بعد استانداردسازی عوامل و وزن دهی معیارها و زیرمعیارها براساس فرآیند تحلیل سلسله مراتبی و مقایسات زوجی معیارها و زیرمعیارها با ارزش های ارجحیتی یک تا نه و نرخ ناسازگاری کمتر از یک دهم در محیط نرم افزاری expert choice انجام پذیرفت. سپس با تلفیق معیارهای کمی شامل معیارهای فرسایش، رواناب، دسترسی حوزه و ویژگی های مرتبط به حوزه و معیار کیفی حوزه که در این تحقیق مسائل اقتصادی -اجتماعی حوزه در نظر گرفته شد، که هر کدام از این معیارها شامل چندین زیرمعیار هستند نقشه اولویت بندی حوزه در محیط gis با تهیه نقشه معیارها و زیر معیارها آماده شد، نقشه آبراهه های حوزه به نقشه اولویت بندی شده اضافه شد و از 948 آبراهه حوزه 36 آبراهه با قرار گیری در صحفه گسترده نرم افزار expert choice اولویت بندی شدند

استان کردستان به دلیل برخورداری از کوهستان های مرتفع و برف گیر و جاذبه های طبیعی زمستانه جهت انجام فعالیت های ورزشی زمستانه مناسب می باشد و می تواند با بهره گیری از این پتانسیل طبیعی و جذب گردشگر زمینه های تحول و توسعه ی اقتصادی خود را فراهم نماید. اما اغلب پژوهشی در خصوص انتخاب محل های مناسب ورزش های زمستانه در کشور بر اساس مبانی علمی و پژوهشی صورت نگرفته است. لذا در این پژوهش سعی می گردد محل های مناسب جهت انجام ورزش های زمستانه بر اساس معیارها و فاکتورهای استاندارد تعیین گردد. برای مکان یابی سایت برفی معیارهای طبیعی از جمله شیب، جهت شیب، ارتفاع از دریا، پوشش برفی و مدت ماندگاری آن، پوشش سطح زمین، دما، باد، تعداد روزهای بارش برف و معیارهای انسانی شامل امکانات زیربنایی و خدماتی، راه های دسترسی و فاصله از نقاط روستایی مورد بررسی قرار گرفت.به دلیل نبود ایستگاه های برف سنجی و آمار دقیق از میزان بارش برف و ماندگاری آن از تصاویر سنجنده مودیس در یک دوره 10 ساله(12-2002) تصاویر مربوط به فصول سرد(5 نوامبر الی 3 آوریل) استفاده گردید و پس از پردازش، شاخصndsi(normalized difference snow index) استخراج شد و بیشترین فراوانی برف در منطقه مورد مطالعه شناسایی گردید. سایر عوامل تأثیرگذار نیز برحسب اهمیت وزن دهی، کلاس بندی و مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت. به دلیل همسان نبودن اهمیت معیارها از مدل های ahp وfuzzy در تحقیق استفاده شد. نتایج تحقیق در منطقه مورد مطالعه گویای وجود شش منطقه مناسب برای احداث سایت برفی و بالأخص پیست اسکی می باشد. این مناطق شامل شمال شهر بیجار، کوه های اطراف زرینه اوباتو، گردنه خان شهرستان بانه، ارتفاعات چهل چشمه، اورامانات و کوه های بدر و پریشان قروه است. واژگان کلیدی: مکان یابی، سایت برفی، گردشگری ورزشی زمستانه، استان کردستان

امروزه مسئله کمبود منابع آب و بخصوص منابع آب زیرزمینی که در مناطق خشک و نیمه خشک منبع اصلی تامین آب هستند از مشکلات پیشروی جوامع انسانی هستند. در ایران که بخش وسیعی از کشور دارای شرایط اقلیمی کم باران است، منبع آب اصلی در بیشتر مناطق از نوع زیرزمینی است که امروزه به علت برداشت بیش از حد با افزایش کسری آبخوان ها مواجه است. دشت دهگلان در استان کردستان نیز ازین قضیه مستثنی نیست، در این مناطق تغذیه مصنوعی از مهم ترین راهکارهای مدیریتی جهت جبران افت آب زیرزمینی است. از سوی دیگر بدلیل کمبود منابع مالی، برنامه ریزی دقیق و علمی برای مبارزه با این معضل و اولویت بندی دشت ها برای استفاده بهینه از منابع مالی محدود امری ضروری است. ازین رو در این پژوهش سعی شده تا با تلفیق سیستم اطلاعات جغرافیایی و سیستم های تصمیم گیری چند معیاره (mcdm)، مناسب ترین عرصه ها برای اجرای طرح تغذیه مصنوعی در دشت دهگلان شناسایی شوند .برای مکان یابی مناطق مناسب اقدام به جمع آوری اطلاعات پایه، بررسی ها و بازدیدهای میدانی، تهیه نقشه ها و جداول اطلاعاتی مورد نیاز به کمک نرم افزارهای gis، envi،super decision شده است، سپس مدل فرآیند تحلیل شبکه ای (anp) شامل هدف، معیارها و زیرمعیارها طراحی گردید. در مرحله بعد وزن دهی به معیارها بر اساس داده های پرسش نامه ای به روش فرآیند تحلیل شبکه ای و مقایسات زوجی معیارها با ارزش های ارجحیتی یک تا نه و نرخ سازگاری کمتر از 0.1 در محیط نرم افزاریsuper decision انجام پذیرفت. در نهایت با تلفیق معیارهای کمی شیب، نفوذپذیری سطحی، ضخامت آبرفت غیر اشباع، قابلیت انتقال آبرفت، هدایت الکتریکی آبخوان، فاصله از آبراهه و معیارهای کیفی کاربری اراضی و زمین شناسی بر اساس وزن اکتسابی از نرم افزارsuper decision ، نقشه اولویت بندی پتانسیل تغذیه مصنوعی دشت در محیط gis تهیه شد. نتایج نشان داد که از 779.8 کیلومترمربع مساحت آبخوان، حدود 92 کیلومترمربع جهت اجرای طرح های تغذیه مصنوعی کاملا مناسب می باشند. نتایج اعتبارسنجی بین نقشه نشان دهنده مناطق کاملا مناسب جهت تغذیه و عرصه های کنترل، حاکی از دقت 70 درصدی نقشه نهایی پتانسیل تغذیه مصنوعی می باشد.