اغلب باغات هلو در کشور با مشکل جدی بیماری های ویروسی مواجه هستند و هر ساله میزان آلودگی افزایش می یابد و تا ثیر منفی قابل توجه ای بر عملکرد و کیفیت میوه های تولیدی دارد. از طرفی نهال های مورد استفاده به عنوان پایه و یا ارقام پیوندی از نظر آلودگی به بیماری های ویروسی تحت کنترل و گواهی شده نیستند. بنابر این بایستی طی یک برنامه سالم سازی، نسبت به ایجاد هسته اولیه سالم (عاری از ویروس) و سپس تکثیر آن ها برای ایجاد باغات مادری اقدام کرد. هدف این پروژه سالم سازی ارقام هلو (آلبرتا، ردتاب، دیکسی و حاجی کاظمی) از طریق گرما درمانی همراه با کشت ریز نمونه های تک گره و ایجاد و تکثیر هسته اولیه می باشد. پس از تولید گیاهان سالم و تایید سلامت آن ها نسبت به بهینه سازی پروتکل ریز ازدیادی آن ها اقدام شده و در نهایت از هر رقم تعدادی گیاه کشت بافتی تولید و در اختیار گذاشته می شود. ابتدا نسبت به استقرار مواد گیاهی در شرایط درون شیشه ای اقدام و بعد تحت روش گرما درمانی درون شیشه ای قرار می گیرند. برای گرما درمانی، دمای اتاق رشد در طول یک هفته تدریجا از25 درجه سانتی گراد به 37 درجه سانتی گراد می رسد و سپس به مدت 4 هفته دمای آن در 37 درجه سانتی گراد ثابت نگه داشته می شود. در پایان دوره گرمادرمانی، شاخه هایی را که در این دما دوام آورده و رشد نموده باشند از قسمت انتهایی جدا نموده و پس از جدا کردن در محیط کشت تازه قرار داده می شوند و برای رشد بعدی در اتاق رشد با دمای معمولی 25 درجه سانتی گراد و شدت نور حدود 5000 لوکس نگهداری می شوند. پس از 6-4 هفته، شاخه های جدید مجدداً واکشت و پس از دو دوره تکثیر نسبت به انجام تست های ویروسی اقدام می شود. سپس ریزشاخه های تولیدی به محیط ریشه زایی منتقل شده و پس از ریشه زایی، گیاهچه ها به گلدان منتقل و سازگار می شوند و در یک گلخانه کاملاً کنترل شده و یا نت هاوس نگهداری می شوند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که بین سطوح مختلف آهن اختلاف معنی داری در سطح 1 درصد و اثر متقابل بین تیمار آهن و ارقام مختلف هلو در طول شاخه، تعداد شاخه و تعداد برگ اختلاف معنی داری در سطح 1 درصد وجود داشت. در تمامی صفات بین تیمار شاهد و تیمار های آهن اختلاف معنی داری بود، که با افزایش سطح آهن طول شاخه، تعداد شاخه و تعداد برگ هم افزایش یافت. بیشترین مقدار در تمامی صفات مربوط به 30 میلی گرم در لیتر تیمار آهن بود همچنین با توجه به جدول تجزیه واریانس می توان گفت که بین سطوح مختلف هورمونیga3) (bap, و همچنین ارقام مختلف اختلاف معنی داری در سطح 1 درصد و اثر متقابل بین سطوح مختلف هورمون و ارقام هلو در طول شاخه، تعداد شاخه و تعداد برگ اختلاف معنی داری در سطح 1 درصد وجود داشت. در تمامی صفات با افزایش سطوح ga3 و bap طول شاخه، تعداد شاخه و تعداد برگ هم افزایش یافت و بیشترین مقدار در تمامی صفات مربوط 2میلی گرم در لیتر ga3 و 2میلی گرم در لیتر bap بود. در بررسی تاثیر سطوح مختلف هورمونی ga3) (tdz, نتایج تجزیه واریانس نشان داد که بین سطوح مختلف هورمونی ga3) (tdz, و همچنین ارقام اختلاف معنی داری در سطح 1 درصد در طول شاخه و تعداد برگ و در سطح 5 درصد در تعداد شاخه وجود داشت و اثر متقابل بین سطوح مختلف هورمونی ga3) (tdz, و ارقام مختلف هلو در طول شاخه، تعداد شاخه و تعداد برگ دارای اختلاف معنی داری در سطح 1 درصد می باشند. در بین صفات بیشترین میزان طول شاخه، تعداد شاخه و تعداد برگ مربوط به 2میلی گرم در لیتر ga3 و 5/1 میلی گرم در لیتر tdz بود یادداشت برداری-های انجام شده در مرحله ریشه زایی با تیمار های مختلف هورمونی نشان داد که بالاترین درصد ریشه زایی90درصد بود که به محیط کشت 1/2 ms حاوی 5/. و 1 میلی گرم بر لیتر iba تعلق داشت. این نمونه ها قبل از ورود به محیط کشت ریشه زایی به مدت 7 روز در شرایط تاریکی و محیط کشت ms بدون هورمون قرار گرفته بودند.

چکیده گردوی ایرانی (juglans regia) از گونه های مهم تجارتی و صنعتی جنس گردو محسوب می شود که از چوب آن در صنایع چوب، روکش سازی، ا سلحه و مبل سازی و از میوه و روغن آن به عنوان خشکبار و نیز رنگرزی استفاده می شود. نحوه ی معمول تکثیر این گونه از طریق بذر و پیوند است، ریزازدیادی گردو برای صنعت تولید موثر گیاهان هنوز موضوع تحقیق می باشد. سرعت تکثیر و ریشه دهی پایین، وجود ترکیبات فنولیک و آلودگی باکتریایی درونی فاکتورهای اصلی محدود کننده دست یافتن به پروتوکل تکثیر گردو به صورت تجاری می باشد. در این تحقیق سطوح مختلف محلول نانوسیلور (0، 75، 100 و 125 پی پی ام) جهت ضدعفونی ریزنمونه های دو رقم "چندلر"، "هارتلی" و یک ژنوتیپ ایرانی ""z60 مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور 20 روز پس از ضدعفونی شاخص های درصد آلودگی قارچی، درصد آلودگی باکتریایی و درصد زنده مانی ریزنمونه اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که تیمار 100 پی پی ام نانوسیلور و ژنوتیپ ""z60بهترین تیمارها برای کنترل آلودگی ها و بالاترین درصد زنده مانی ریزنمونه را به همراه داشتند. در مرحله پرآوری گیاهچه ها از چهار سطح هورمون بنزیل آمینو پورین (bap )، ( 0، 5/0، 1 و 5/1 میلی گرم در لیتر) به همراه 01/0 میلی گرم در لیتر ایندول 3- بوتریک اسید ( iba) در 3 تکرار برای ارقام ذکر شده در بالا استفاده شد. صفات مورد بررسی در این مرحله طول شاخه، تعداد شاخه، تعداد برگ و قطر کالوس بود. طبق نتایج بدست آمده غلظت 5/1 میلی گرم در لیتر بنزیل آمینو پورین ( bap) و رقم چندلر با بیشترین طول شاخه، تعداد شاخه، تعداد برگ بهترین تیمارها بودند.از نظر صفت قطر کالوس غلظت 1 میلی گرم در لیتر بنزیل آمینو پورین ( bap) برای ژنوتیپ ""z60 بهترین نتیجه را نشان داد. استفاده از سه غلظت هورمون ایندول 3- بوتریک اسید( iba)، (0، 3 و 4 میلی گرم در لیتر) در 3 تکرار برای ریشه زایی ارقام مذکور مورد بررسی قرار گرفت. نتایج مربوطه نشان داد که رقم چندلر با میانگین 33/33 درصد ریشه زایی، میانگین 53/1 ریشه در هر ریزنمونه در غلظت 3 میلی گرم در لیتر ایندول 3- بوتریک اسید ( iba) بهترین تیمار بود. کلمات کلیدی: گردوی ایرانی، چندلر، هارتلی، ژنوتیپ z60، نانوسیلور، پرآوری، ریشه زایی

افزایش حلالیت مواد یکی از مسائل بسیار مهم در صنایع شیمیایی می باشد. تولید مواد شیمیایی و دارویی در مقیاس های کوچک، باعث افزایش حلالیت آن ها می شود. با توجه به مزایای جت های برخوردی در فرآیند رسوب گیری توسط ضد حلال و تولید ماده در مقیاس های کوچک، در این تحقیق کاربرد جت های برخوردی در افزایش حلالیت داروی لوراتادین و عوامل تأثیر گذار در این فرآیند بررسی شده اند. از آب مقطر یونیزه شده به عنوان ضد حلال و از متانول به عنوان حلال استفاده شده است. با استفاده از طراحی آزمایش، تأثیر پارامترهای غلظت )در سه سطح mg/ml 2 (، دبی محلول دارویی )در سه سطح ،02 ،02 ml/min ،02 9 برابر( و حضور و عدم حضور پایدار کننده بررسی شده است. ،0 ، 2 (، نسبت دبی ضد حلال به دبی حلال )در سه سطح 0 ،02 طراحی آزمایش توسط نرم افزار design expert ، با روش طرح مکعب مرکزی صورت گرفته است. مدل آماری ارائه شده توسط طراحی آزمایش نشان داده است که افزایش پارامتر غلظت و استفاده از پایدار کننده اثر منفی و افزایش دبی محلول اثر مثبت بر روی کاهش میانگین اندازه ذرات تولید شده دارند. نتایج آنالیز واریانس در طراحی آزمایش نشان می دهد که شرایط عملیاتی بهینه برای کاهش میانگین اندازه ذرات، غلظت mg/ml 2 ، دبی محلول ml/min 2 ، نسبت دبی های 9 برابر و در صورت عدم حضور پایدار کننده می باشد.

افزایش حلالیت مواد یکی از مسائل بسیار مهم در صنایع شیمیایی می باشد. تولید مواد شیمیایی و دارویی در مقیاس های کوچک، باعث افزایش حلالیت آن ها می شود. با توجه به مزایای جت های برخوردی در فرآیند رسوب گیری توسط ضد حلال و تولید ماده در مقیاس های کوچک، در این تحقیق کاربرد جت های برخوردی در افزایش حلالیت داروی کاربامازپین و عوامل تأثیر گذار در این فرآیند بررسی شده اند. پارامترهای مختلف از جمله غلظت ، دبی محلول، دبی ضدحلال و نوع حلال مورد بررسی قرار گرفته اند. حلال های مورد استفاده متانول و اتانول و ضدحلال آب دیونیزه بوده است. در این تحقیق تحلیل آماری نتایج با استفاده از نرم آفزار مینی تب و طرح مکعب مرکزی (ccd) انجام شده است و نیز میکروسکوپ الکترونی رویشی (sem) و گرماسنج پویشی تفاضلی (dsc) برای بررسی شکل، اندازه و خواص فیزیکی مواد استفاده قرار گرفته است. نتایج نشان داد فوق اشباعیت فاکتور مهم در کاهش اندازه ذرات بوده و با افزایش فوق اشباعیت اندازه ذرات تولید شده کاهش می یابد. در بررسی اثر غلظت مشاهده گردید هنگام استفاده از حلال متانول غلظت های پایین تر برای کاهش اندازه ذرات مناسب تر بوده و با افزایش غلظت از 9 تا mg/ml27 اندازه ذرات از 262 تا nm 774 افزایش یافته است، در حالی که با استفاده از اتانول با افزایش غلظت از 9 تا mg/ml18 اندازه ذرات از 342 به nm325 کاهش و سپس با افزایش غلظت تا mg/ml27 تا nm494 افزایش یافته است. در بررسی اثر تغییرات دبی محلول مشاهده گردید در استفاده از هر دو حلال، کاهش دبی محلول فاکتور موثری در کاهش اندازه ذرات می باشد و با افزایش دبی محلول در هنگام استفاده از حلال اتانول و متانول اندازه ذرات به ترتبب به صورت 305 تا nm 698 و 342 تا nm 494 افزایش یافته است. همچنین به منظور بررسی اثر دبی ضدحلال در سه سطح 140، 420 و ml/min700 تغییرات اندازه ذرات بررسی شده است و مشاهده گردید زمانی که از متانول به عنوان حلال استفاده گردید با افزایش دبی ضدحلال از 140 تا ml/min420 اندازه ذرات از 611 به nm 343 کاهش و سپس با افزایش دبی ضدحلال از 420 تا ml/min700 اندازه ذرات تا nm 395 افزایش یافته است، هنگامی که از اتانول به عنوان حلال شده است با افزایش ضدحلال از 140 تا ml/min420 اندازه ذرات از 388 بهnm 287 کاهش و سپس با افزایش دبی ضدحلال تا ml/min700 اندازه ذرات تا nm 494 افزایش یافته است. همچنین مقادیر بهینه پیشنهاد شده توسط نرم افزار مورد آزمایش قرار گرفت و مشاهده شد در استفاده از حلال متانول مقادیر بهینه غلظت، دبی محلول و دبی ضدحلال معرفی شده توسط نرم افزار mg/ml13، ml/min20، ml/min626 و متوسط اندازه ذرات به دست آمده از آزمایش nm 217 بوده است در حالیکه با استفاده از حلال اتانول مقادیر بهینه پارامترهای غلظت، دبی محلول و ضدحلال معرفی شده ترتیب mg/ml9، ml/min20، ml/min360 بوده و متوسط اندازه ذرات به دست آمده از آزمایش nm 158 می باشد.

ریزازدیادی به روش اندام زایی مستقیم و جنین زایی غیرجنسی به طور گسترده برای تکثیر سریع ارقام برتر خرما استفاده می-شود. گیاهان حاصل از این روش ها قدرت زنده مانی بالایی دارند، در سطح مزرعه زودتر گل می دهند و از نظر کیفیت میوه و شکل ظاهری نسبت به گیاهان حاصل از سایر روش های مرسوم برتراند.

جنین زایی غیرجنسی یکی از رایج ترین و موثرترین روش ها در باززایی نخل خرما در شرایط آزمایشگاهی می باشد. هدف از این تحقیق بررسی اثر تیمارهای مختلف هورمونی بر تولید کالوس های جنین زا، تولید جنین و بلوغ آن ها، جوانه زنی جنین ها و ریشه زایی در رقم مجول نخل خرما می باشد. براساس آزمایشات به این نتیجه رسیدیم که 2,4 –d تنظیم-کننده رشد مناسبی برای تولید کالوس های جنین زا می باشد که مناسب ترین غلظت آن 30 و 50 میلی گرم در لیتر می-باشد و در صورتی که همراه با 3 میلی گرم در لیتر 2ip استفاده شود نتایج بهتری خواهند داشت. به منظور تولید جنین-های غیرجنسی مشخص گردید aba تنظیم کننده رشد مناسبی می باشد و در صورتی که 0/1 میلی گرم از آن در ½ ms مورد استفاده قرار گیرد توانایی تولید تعداد فراوانی جنین را دارد. در صورتی که غلظت سوکروز 2 برابر شود به همان میزان هم تعداد جنین ها افزایش می یابد. همچنین جهت تولید جنین و جوانه زنی جنین ها ¾ ms و ½ ms نسبت به ms کامل نتایج بهتری دارد. جهت جوانه زنی جنین ها، iba مناسب تر از naa می باشد و هر چه غلظت آن کمتر باشد، قدرت جوانه زنی جنین ها افزایش می یابد. در حالی که برای ریشه زایی و افزایش طول گیاهچه naa مناسب تر از iba می باشد و هر چه غلظت آن کمتر باشد نتایج بهتر می شود. مشخص گردید نیترات نقره نقش تحریک کننده ایی در تولید کالوس های جنین زا، تشکیل جنین و بلوغ جنین ها ، جوانه زنی آن ها و افزایش طول گیاهچه و ریشه دارد. این ماده توانایی تولید جنین و جوانه زنی آن ها را در مدت کوتاهی دارد (8 هفته به جای 16 هفته). مناسب ترین غلظت جهت تولید کالوس های جنین زا و تشکیل جنین، 4 میلی گرم در لیتر از این ماده می باشد و در 8 میلی گرم در لیتر بیشترین تعداد جوانه زنی را تولید می کند.. جهت بررسی ثبات ژنتیکی گیاهان کشت بافتی حاصل از روش جنین زایی غیرجنسی، از 8 جفت از آغازگرهای نشانگر ssr استفاده گردید که در هیچ یک از آغازگرها بین گیاه مادری و گیاه کشت بافتی تفاوتی دیده نشد و مشخص گردید روش جنین زایی غیرجنسی و پروتکل استفاده شده، روشی امن و مناسب برای ریزازدیادی رقم مجول نخل خرما می باشد.