آنچه که مسلم است اینست که با رجوع به متون فقهی ، حقوقی ، و تاریخی اسلام ، مشخص می شود که اسلام در ابتدای امر پیشنهاد نمی کند که مکانیسم بازار به طور کامل برچیده شود همچنانکه عملکرد این مکانیسم را به عنوان روشی مطمئن برای دستیابی به اهداف مطلوب تلقی نمی کند. اگر چه اسلام اهداف معینی را مورد نظر قرار می دهد ولی در محدوده گسترده ای بر مکانیسم بازار استوار گردیده است . تنها در جایی که این مکانیسم برای تامین اهداف مزبور ناکام می ماند ، اسلام از حاکم جامعه می خواهد که قدمهای لازم را برای کسب این اهداف بردارد. اسلام از تمامی واحدهای اقتصادی ( مصرف کنندگان و تولیدکنندگان ) رفتار ویژه ای را انتظار دارد. محدوده ای که اسلام بر عملکرد آزاد مکانیسم بازار تکیه می کند به طور مستقیم به حدودی بستگی دارد که این واحدها مطابق با منش تجویز شده رفتار می کنند . رفتار مقرر شده برای واحدهای اقتصادی جامعه به نحوی است که منجر به حالت مطلوبی از امور گردد که مورد انتظار اسلام است . بنابراین هر چه اهداف مزبور به طور طبیعی از طریق عملکرد آزادانه واحدهای اقتصادی به دست آید نیاز کمتری به دخالت دولت وجود دارد و بر عکس.