ایران به عنوان بخشی از منطقه ی هلال حاصلخیزی، از مراکز مهم پیدایش و تنوع یابی گیاهان طایفه ی triticeae است. بنابراین مطالعات فیلوژنتیک تاکسون های این طایفه، در این منطقه می تواند اطلاعات مفیدی در مورد منشأ پیدایش این گیاهان از جمله گونه ی triticum aestivum به دست دهد. در این مطالعه تنوع بالای ژنتیک و روابط فیلوژنتیک گونه های دارنده ی ژنوم d خویشاوند گندم متعلق به ایران با استفاده از مطالعه ی سیتوژنتیک (وضعیت تقارن کاریوتایپ) و مولکولی (25 لوکوس مایکروساتلایت هسته ای، توالی های rdna itsهسته ای و توالی های trnl-f کلروپلاستی) بررسی گردید. بر اساس بررسی کاریوتایپ سلول های متافازی مریستم انتهایی ریشه، گونه یae. cylindrica | با داشتن نامتقارن ترین کاریوتایپ، به عنوان گونه ای جوان پیشنهاد شد. بررسی های مولکولی تنوع بالای ژنتیک را برای گونه های ae. tauschii, triticum aestivum & ae. ventricosa و تنوع ژنتیک پایینی در گونه ی ae. cylindrica، دو ذخیره ی ژنی مختلف برای گونه ی ae. tauschii، ارتباط نزدیک گونه های ae. crassa, ae. juvenalis & ae. vavilovii را نشان داد. در سه گونه ی اخیر توالی های کلون شده تنوع بالای ناحیه ی its را نشان داد، در حالی که در دیگر گونه ها به نظر می رسد پدیده ی همگن شدن توالی های گونه های پلی پلوئید در جهت یکی از والدین رخ داده باشد. انساب شناسی کلروپلاستی هاپلوتایپ های کلروپلاستی trnl-f ارتباط نزدیک میان گونه های دارنده ی ژنوم d و گونه ی t. aestivum، حضور هاپلوتایپ های مشترک میان سه گونه و سه هاپلوتایپ مختلف در یک گونه واحد را نشان داد و بر اکتساب کلروپلاست در گونه ی ae. markgrafii دلالت کرد. فیلوژنی بر اساس its نشان داد که جنس های triticum & aegilops زمانی که amblyopyrum muticum را هم شامل شوند، مونوفیلتیک هستند.

طایفه poeae از خانواده گندم(poaceae) دارای 135 جنس مرتعی است که eremopoa یکی از آنهاست. مطالعات انجام شده بر روی این جنس به دقّت جنس های مهم این طایفه همچون poa و festuca نمی باشد. منابع مختلف واحد های گونه ای و فرو گونه ای متفاوتی برای این جنس معرفی کرده اند، بنابراین مطالعات ما با هدف اصلاح موقعیت تاکسونومیک این جنس و کمک به نگارش دقیق فلور ایران و ارزیابی میزان تنوع درون و بین جمعیتی گونه های این جنس در ایران بر پایه صفات ریخت شناختی و سیتولوژی صورت پذیرفت. جهت انجام این بررسی از نقاط مختلف ایران نمونه برداری صورت گرفت. جمع آوری ها در بهار و تابستان 1388 و 1389 انجام شد. در این مطالعه تعداد 95 نمونه جمعیتی که به صورت نمونه هرباریومی جمع آوری شده بودند، مورد مطالعه قرار گرفت. پس از انتخاب صفات کیفی دو حالته، 950 فرد گردآوری شده مورد مطالعه قرار گرفتند. مطالعه به کمک میکروسکوپ استریو (لوپ) و کاغذ میلی متری و چشم غیر مسلّح صورت پذیرفت. سپس داده های کیفی به صورت ماتریس داده های خام تنظیم شد و با استفاده از روش های مختلف مرتّب سازی دندروگرام هایی توسط نرم افزار ntsys ترسیم گردید. همچنین بررسی پهنه میتوزی 7 جمعیت از گونه e. persica بر اساس روش آقایوف انجام شد. به طور کلی بر اساس مشاهدات حاصل از بررسی های صفات ریخت شناسی و بررسی سیتولوژی نتیجه گیری شد که جنس eremopoa در ایران با 4 گونه e. persica، e. bellula، e. nephelochloides و e. medica و سه واریته e. prisica var. persica و e. persica var. songarica و e. persica var. oxyglumis حضور دارد. این جنس دارای عدد دیپلوئید 14، 21، 28 در ایران می باشد که اولین بار سطح تریپلوئیدی در این جنس مشاهده گردید.

جنس vicia یکی از جنس های مهم طایفه یfabeae = vicieae از خانواده ی fabaceae شامل 150 تا 210 گونه در جهان می باشد. گونه های مختلف این جنس اساساً در اروپا، آسیا و شمال آمریکا پراکنده شده اند که به سمت مناطق معتدله آمریکای جنوبی و بخش حارّه ای آفریقا گسترش می یابد. برجسته ترین تنوع گونه ای در منطقه ی مدیترانه و قفقاز و مرکز کوچکی در جنوب سیبری و جنوب آمریکا دیده می شود. گونه های مختلف این جنس به صوّر مختلف از جمله تعلیف، علوفه ی خشک، سیلو و همچنین به عنوان کود سبز استفاده می گردند. هدف از این تحقیق ارزیابی صفات مورفولوژیک مورد استفاده در شناسایی گونه های مختلف جنس vicia در کلیدهای مختلف، مرور تاکسونومیک گونه های مختلف این جنس و پیشنهاد برخی تجدید نظرهای احتمالی بر روی کلیدهای موجود، بررسی میزان تنوعات سیتوتاکسونومیک، تعیین کاریوتایپ و مشخص نمودن وضعیت سطوح پلوئیدی گونه های مربوط به این جنس در ایران و بررسی روابط میان گونه ای در جنس vicia بر اساس داده های مولکولی و با استفاده ازتوالی nrdna its و trnl cpdna است. بدین منظور تاکسون های مختلف این جنس از سراسر کشور جمع آوری گردید و نمونه های هرباریومی نیز مورد مطالعه قرار گرفت و بر اساس کلیدهای موجود شناسایی گردید. به منظور بررسی سیتوتاکسونومی این جنس در ایران، از 40 تاکسون مختلف از 13 بخش جهت مطالعه کروموزوم ها در مرحله متافاز میتوز، استفاده شد. مطالعه ی کروموزوم ها به روش له کردن مریستم انتهای ریشه انجام گرفت. بر اساس این بررسی شمارش عدد دیپلوئید (میتوز) 9 تاکسون برای اولین بار در جهان (v. gariensis, v. alpestris subsp. hypoleuca, v. koeieana, v. iranica, v. sojakii, v. ciceroideae, v. aucheri, v. rechingri and v. venulosa) و 25 تاکسون برای اولین بار از ایران مشاهده و گزارش می شود. حداقل عدد دیپلوئید مشاهده شده برابر با 10 و حداکثر 28 بود. در میان اعداد دیپلوئید شمارش شده 3 عدد پایه کروموزومی در تاکسون های جنس vicia در ایران (? = 5, 6 &7) وجود دارد. بر این پایه این جنس دارای دو سطح دیپلوئیدی و تتراپلوئیدی در ایران است. در تاکسون های دیپلوئید (مجموعاً 37 تاکسون) سه عدد کروموزومی متفاوت2n = 10, 12 and 14 دیده شد در حالی که در تاکسون های v. ciceroideae, v. sojakii and v. iranica که متعلق به بخش cracca از زیر جنس cracca = vicilla می باشند، عدد دیپلوئید شمارش شده 2n = 28 بود که همگی آنها به عنوان تاکسون های پلی پلوئید (تتراپلوئید) شناخته و برای نخستین بار برای جهان گزارش شدند. در تاکسون هایv. cracca (2?, 3? & 4?), v. villosa subsp. dasycarpa (2?, 4?) با توجه به گزارش سطح پلی پلوئیدی مختلف در جهان تنها سیتوتیپ های دیپلوئید این تاکسون ها در ایران می روید. اغلب کاریوتیپ ها در تاکسون های مطالعه شده، کروموزوم های ساب متاسانتریک (38/54%)، ساب تلوسانتریک (31/26%)، متا سانتریک (38/14%) و تلو سانتریک (15/3%) را دارا می باشند. در اکثر کاریوتیپ ها بلندترین کروموزوم ها ساب متا سانتریک (sm) و کوتاه ترین کروموزومها ساب تلوسانتریک(st) می باشد. تاکسون های مورد بررسی در کلاس های2a, 3a, 4a, 3b and 4b از جدول دو طرفه استبینز قرار گرفتند که بیانگر وضعیت تکاملی ابتدایی در آن ها می باشد. v. narbonensis با داشتن بیشترین مقدار درصد فرم کلی tf)%( برابر با 57/37 و کمترین مقدار شاخص عدم تقارن درون کروموزومی رومرو زارکو a1) (برابر با 39/. به عنوان متقارن ترین کاریوتیپ و v. michauxii با داشتن مقدار a1(82/.) بیشتر و مقدار tf% (15/13) کمتر به عنوان نامتقارن ترین و در عین حال متکامل ترین کاریوتیپ از لحاظ درون کروموزومی می باشند. از نظر اختلاف درصد طول نسبی بزرگترین و کوچکترین کروموزوم(drl) ، بیشترین مقدار این پارامتر متعلق به گونه v. faba برابر با 76/17 و کمترین مقدار آن مربوط به v. sojakii برابر با 41/3 است. مطالعات مولکولی با استفاده از تعیین توالی nrdna its & cpdna trnl بر روی 110 نمونه برگ خشک، برگ تازه و بذر 60 تاکسون مختلف از جنس vicia انجام شد. با استفاده از نرم افزارmultiple alignment of dna sequences with mafft (msa) ترادف اسیدهای نوکلئیک تعیین گردید. تحلیل های فیلوژنتیک نیز با استفاده از نرم افرارseaview انجام شد. با استفاده از جنس هایcaragana, parachetus, galega, ononis, trigonella, melilotus, medicago, trifolium & cicer به عنوان برون گروه جهت تعیین وضعیت طایفه یfabeae با طایفه های نزدیک با آن، با ادغام داده های کلروپلاستی وits، trifolium به عنوان گروه خواهری با vicia به دست آمد که با بوت استراپ 91/. تأیید می شود و همچنین ononis نیز گروه خواهری با جنس های trigonella, melilotus & medicago تشکیل می دهد که با بوت استراپ 97/. تأیید می شود. cicer به عنوان گروهی جدا از دیگر جنس ها با بوت استراپ 54/. قرار می گیرد. vicia گروه مونوفیلتیکی را تشکیل نمی دهد و با lathyrus & pisum پارافیلتیک می باشد و lens در داخل آن آشیانه کرده است. تاکسون های متعلق به زیر جنس vicia با بوت استراپ بالای 90/. گروهی مونوفیلتیک را تشکیل می دهد. بخش hypechusa گروه مونوفیلتیکی تشکیل نمی دهد به طوریکه تاکسون های متعلق به بخش atossa در آن لانه گزینی کرده اند اما بر اساس نتایج مطالعات مورفولوژی این دو بخش مجزا می باشند. 15 بخش را می توان با استفاده از تحلیل مولکولی تفکیک کرد به طوریکه بر اساس این نتایج گونه های بخش cassubicae به بخش vicilla و گونه ی v. koeieana از بخش anatropostyla به بخش ervilia و v. hirsuta از بخش ervum به بخش lenticula و v. crocea از بخش vicilla به بخش crocea انتقال یافت که مطالعات مورفولوژی نیز این نتایج را تأیید می کند. بر اساس نتایج این مطالعه 40 گونه، 2 زیر گونه و 4 واریته در ایران تشخیص داده می شود. واریته یv. michauxii var. stenophylla مترادف با v. michauxii و v. sojakii مترادف با v. ciceroideae و v. canescense به صورت یک گروه گونه ای بدون ذکر واحدهای زیر گونه در نظر گرفته شد و گونه ی v. kurdica از غرب ایران برای اولین بار در جهان و زیر گونه ی v. villosa subsp. dasycarpa به عنوان گزارش جدید از شمال کشور مشخص گردید.

خانواده euphorbiaceae شامل 300 جنس و 8000 گونه است که در سراسر جهان پراکنده شده اند امّا بیشتر در نواحی گرمسیری و نیمه گرمسیری می رویند. بزرگترین جنس این خانواده euphorbia l. (فرفیون) است که بالغ بر 2400 گونه در نواحی گرمسیری و نیمه گرمسیری آفریقا، آمریکا و همچنین در نواحی معتدله سراسر دنیا دارد. گونه های euphorbia شامل علف هایی یک ساله و چند ساله، درختچه های چوبی، درختان و گیاهان گوشتی و آبدار هستند. ویژگی اصلی این گونه ها وجود لاتکس شیری سمی و سوزش آوری است که در تماس با پوست ایجاد التهاب و جوش های پوستی می کند. از بین گونه های euphorbia 82 گونه ی آن در ایران رشد می کنند که 17 گونه ی آن بومی ایران است. euphorbia به نام های شیرسگ، تاکوب و شبرم در فرهنگ ایران شناخته شده است. در این تحقیق اندام هوائی گلدار گیاه boiss. euphorbia connata در فصل بهار از مناطق مختلف استان کرمان جمع آوری گردید و در شرایط بهینه خشک شد و آزمایشات فیتوشیمیائی متنوعی بر روی عصاره ی تهیه شده از پودر آن جهت تعیین ترکیبات ثانویه ی موجود در آن انجام گردید. فراکسیون های جدا شده توسط روش های hplc و hptlc خالص سازی شد و تعداد 7 ترکیب تری ترپنی (شامل سیکلوآرت-23 (سیس)-ان-3،25-دی اُل، سیکلوآرت-23(ترانس)-ان-3،25-دی اُل، 24- متیلن سیکلوآرت-3-اُل، بتا سیتوسترول، سیکلوکالنول، سیکلوآرت-23-ان-25-متوکسی-3-اُل و سیکلوآرتانول) و 3 ترکیب دی ترپنی (شامل یک ترکیب جدید jatrophane و دو ترکیب از نوع decipinone) با استفاده از 1h-nmrو13c-nmr و mass شناسایی شدند. سپس ترکیبات ترپنوئیدی این گونه با ترکیبات ترپنوئیدی استخراج شده از 15 گونه ی دیگر از همین جنس مقایسه و فنوگرام آن با استفاده از نرم افزار ntsys و با روش upgma رسم شد و با فنوگرام حاصل از داده های ریخت شناسی مقایسه شد. بین فنوگرام حاصل از مقایسه ی تری ترپن ها و فنوگرام حاصل از داده های ریخت شناسی همبستگی زیادی وجود داشت در حالی که همبستگی قابل توجهی بین فنوگرام حاصل از مقایسه ی دی ترپن ها و فنوگرام حاصل از داده های ریخت شناسی وجود نداشت. همچنین ویژگی های کیفی مهم ریخت شناسی30 گونه دیگر از همین جنس نیز ارزیابی و با گونه ی e. connata مقایسه شد. تنوع درون گونه ای گونه ی e. connata نیز بررسی گردید. همچنین ترکیبات فرّار (از جمله ترکیبات اسانسی) 4 گونه e. connata،e. spinidens bornm. ex prokh ، e. denticulata lam.و euphorbia osyridea boiss. ارزیابی و با فنوگرام حاصل از داده های ریخت شناسی آن ها مقایسه شد. ترکیبات فرار 4 گونه و همچنین فنوگرام های حاصل از داده های ریخت شناسی شباهت کمی با یکدیگر داشتند. نتایج این مطالعه نشان داد وجود یا عدم وجود تری ترپنوئید ها در مطالعات تاکسونومیک جنس euphorbia ، اهمیت دارد.

خانواده lamiaceaea واجد حدود 252 جنس و بیش از 6800 گونه است که در نواحی سرد و خشک انتشار وسیع دارد. perovskia karel. (برازمبل) از جنس های کوچک و تقریباً ناشناخت? این خانواده است. رویش این گیاهان علفی و درختچه ای ست. مهم ترین خصوصیت آن ها ناجورخامه ای گل های است. برای جنس perovskia در ایران 3 گونه و دو دورگ گزارش شده است. در طب سنتی perovskia جهت تسکین دردهای رماتیسمی، کاهنده تب، ضدّ عفونت و ضدّ مالاریا به کارمی رفته است. با توجّه به نبود داده های پایه جهت تاکسونومی این جنس در ایران، برخی از صفات ریخت شناسی، تشریحی و کموتاکسونومی بر روی13 نمونه ی جمعیتی از استان های اصفهان، خراسان و سیتان و بلوچستان مورد ارزیابی قرار گرفت. در مطالعات ریخت شناسی 20 صفت افتراقی و 15 صفت مشابه بررسی و در مقایس? صفات، تفاوت های جزئی بین جمعیت های برازمبل دیده شد. مهم ترین صفت افتراقی بین جمعیت ها ناجورخامه ای بود که فقط در یک گونه از این جنس وجود داشت. در بررسی های تشریحی برش های عرضی از ساقه، دمبرگ و برگ گرفته شد و از طریق رنگ آمیزی مضاعف با میکروسکوپ نوری مورد بررسی قرار گرفت. صفات ساختار داخلی در هر سه اندام نشان داد که از همگنی و ثبات بسیار بالایی در میان جمعیت ها برخوردار است. هم چنین تحلیل ترکیبات اسانس در 4 جمعیت آن انجام شد و 10 ترکیب اصلی با بالاترین درصد در جمعیت ها یکسان بود. لذا براساس مجموعه مشاهدات انجام شده در این جنس، پذیرش دو گونه perovskia به جای سه گون? آن در ایران پیشنهاد می شود. گونه ای با پرچم بلندتر از خامه p. abrotanoides karel. و گونه ای با پرچم کوتاه تر از خامه atriplicifolia benth. .p و گونه p. artemisioides boiss.، abrotanoides rech. p. atriplicifolia × وp. atriplicifolia × artemisioides jamzad. به عنوان مترادف های atriplicifolia benth. p. پذیرفته می شود.

کمپلکس festuca-loliumبه گروهی از آرایه های دارای خویشاوندی نزدیک در دودمان فستوکوئیدها گفته می شود که دربرگیرنده گونه هایی از دو جنس lolium و festuca است. اعضای این کمپلکس را گونه های برون زادگیر جنس lolium و گونه های festuca subgen schedonorusتشکیل می دهند. در این تحقیق، با استفاده از صفات ریخت شناختی کمی و کیفی، پروفایل لکه های فلاونوئیدی و ترادف های نوکلئوتیدی ناحیه trnh-psba ژنوم کلروپلاستی، به مطالعه 6 گونه متعلق به این کمپلکس در ایران پرداختیم. تعداد 93 صفت ریخت شناختی کمی و کیفی بررسی گردید. در تحلیل فنتیک با استفاده از صفات ریخت شناختی کمی و کیفی، جدا بودن نمونه هایfestuca gigantea از خوشه حامل نمونه های زیر جنس schedonorus مشاهده شد. مطالعه روابط فنتیکی گونه ها با استفاده از پروفایل لکه های فلاونوئیدی نیز انجام گرفت. از جمله نتایج این بخش از تحقیق، شباهت پروفایل های اعضای زیر جنسschedonorus ، با پروفایل های خویشاوندانش در جنس lolium بود. از ترادف نوکلئوتیدی ناحیه trnh-psba ژنوم کلروپلاستی تعدادی از گونه ها ( نمونه های ایرانی) در تحلیل تبارشناختی استفاده گردید. مطابق نتایج حاصل از این تحلیل، جنس lolium s.s.، آرایه ای تک نیا است. همچنین، خوشه حامل lolium و گونه های متعلق به (festuca subgen schedonorus + f. gigantea) یعنیlolium sensu darbyshire را نیز می توان، تک نیا در نظر گرفت. این نتایج، انتقال festuca subgen schedonorus به جنس lolium و معرفی ترکیبات جدیدی مانند lolium arundinaceumیاl. pratense توسط darbyshire را مورد حمایت قرار می دهد. همچنین، ترادف های نوکلئوتیدی trnh-psba برخلاف تحلیل های فنتیک بر اساس صفات ریخت شناختی، از انتقال اخیر آرایهfestuca gigantea از festuca subgen drymenthele به festuca subgen schedonorus sect plantinia حمایت می کند. واژگان کلیدی:

جنس hypericum l. از خانواد?hypericaceae ، با حدود 500 گونه، انتشار جهانی دارد. این جنس در ایران شامل 19 گونه است. طیف گسترده ای از ترکیبات فعال بیولوژیک در این گیاه شناسایی شده از جمله نفتودیانترون ها مانند هایپریسین و سودوهایپریسین که بیشترین کاربرد آن خاصیت ضد افسردگی است. در این پژوهش که با هدف برقراری ارتباط میان داده های تشریحی، بافت شناسی و ریخت شناسی انجام شد، ساختار تشریحی و بافت شناسی اندام های رویشی و زایشی در گونه های، h. dogonbadanicum, h. androsaemum, h. perforatum, h. tetrapterum, h. scabrum, h. triquetrifolium, h. asperulum, h. lysimachioides, h. elongatum, h. hirtellum, h. davisii, h. apricum, h. helianthemoides, h. vermiculare, h. hirsutum, h. linarioides, h. armenum مورد بررسی قرار گرفت. این مطالعه نشان داد که مهمترین بافت در تفکیک و شناسایی گونه ها، بافت ترشحی است. در این جنس ساختار ترشحی سازمان یافته و منحصر به فرد شامل کانال های ترشحی، کیسه های ترشحی (غدد نیمه شفاف) و گرهک های کوچک تیره رنگ چند سلولی (غدد سیاه) وجود دارد. این ساختار ها می تواند در ساقه، برگ ها، گلبرگ ها، کاسبرگ ها، پرچم ها و برچه ها وجود داشته باشد. اما هم? این ساختارها در هم? گونه ها وجود ندارد و در اندام های مختلف یک گونه نیز وجود و پراکندگی متفاوتی دارد. کانال های ترشحی در هم? گونه ها وجود دارد ولی از نظر تعداد، نوع و جایگاه متفاوت است. کیسه های ترشحی در هم? گونه ها وجود دارد ولی از نظر قطر حفره و محل قرارگرفتن تفاوت هایی را نشان می دهد. گرهک های تیره رنگ هم فقط در برخی گونه ها و در بعضی از اندام های آنها وجود دارد. بر پایه مشاهدات فوق، یک کلید تشخیصی ارائه شد که تا حدودی با رده بندی های موجود مطابقت دارد. برخی مشکلات تاکسونومیک این جنس در ایران، مخدوش بودن مرز تاکسون هایی مانند h. helianthemoides و h. vermiculare است که صفات ریخت شناسی به تنهایی کافی به نظر نمی رسند. طبق بررسی صفات تشریحی، مشخص شد که در ساختار تشریحی اجزای گل تفاوت هایی وجود دارد، به طور مثال در گون? helianthemoides h. کاسبرگ ها دارای کانال تیپ b فلوئمی هستند در صورتیکه در گون? h. vermiculare کاسبرگ ها فاقد این ساختارند. گون? h. lysimachioides و h. asperulum نیز دارای شباهت ریخت شناسی زیادی هستند و تفاوت این دو گونه عمدتاً مربوط به وجود غدد سیاه در سطح پشتی کاسبرگ-هاست. در بررسی صفات تشریحی مشخص شد که در این دو گونه تفاوت های دیگری نیز وجود دارد. به طور مثال، در ساق? گون? h. asperulum کانال ترشحی تیپ b فلوئمی وجود دارد، در صورتیکه این نوع کانال در ساق? گون? h. lysimachioide دیده نمی شود. کانال تیپ b پارانشیمی، در گلبرگ ها و کاسبرگ های گون? h. lysimachioides وجود دارد ولی این نوع کانال، در گلبرگ ها و کاسبرگ های گون? h. asperulum دیده نمی شود. در گون? h. dogonbadanicum که انحصاری ایران می باشد، وجود بافت پارانشیم چوبی شده درزیر اپیدرم ساقه و پارانشیم نرده ای در دو سطح فوقانی و تحتانی برگ می تواند به علت رویشگاه این گونه باشد. این گیاه دارای منشأ آفریقایی بوده و درصخره های منطق? گرم دو گنبدان می روید.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.