نام پژوهشگر: علی کدخدایی

نقش چینه نگاری سکانسی در تعیین مشخصات پتروفیزیکی مخزن سروک در میدان سیری
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه فردوسی مشهد - دانشکده علوم 1390
  نیره نبی خانی   سیدرضا موسوی حرمی

سازند سروک به سن کرتاسه میانی (سنومانین) در سه چاه e3-p4p, sie-5, sie-6 میدان سیری گسترش یافته است. این سازند در خلیج فارس به سه بخش میشریف، خاتیا و مدود تقسیم شده است که در این میدان ضخامت بخش مخزنی (میشریف) بین 55 تا 73 متر در تغییر است. مطالعات پتروگرافی منجر به شناسایی پنج رخساره میکروسکوپی شامل وکستون دارای کلسی اسفر، پکستون پلت دار بیوکلاستی، گرینستون بیوکلاستی، رودستون بیوکلاستی و وکستون دارای فرامینیفر بنتیک شده است. میکریتی شدن، سیمانی شدن، فشردگی فیزیکی و شیمیایی، شکستگی پرشدگی، انحلال، انواع جانشینی ها (پیریتی شدن، دولومیتی شدن) و نئومورفیسم از مهمترین فرآیندهای دیاژنزی شناسایی شده است که رخساره های سازند سروک را تحت تأثیر قرار داده است. بر اساس آنالیز چینه نگاری سکانسی، سنگ مخزن سروک شامل دو سکانس رده سوم است. مرز زیرین سکانس 1 به صورت پیوسته با بخش خاتیا و مرز بین سکانس 1 و 2 به صورت ناپیوسته و مرز بالایی سکانس 2 به صورت ناپیوسته با سازند لافان است. پس از بررسی رخساره ها و عوارض دیاژنزی حاکم بر آنها، هشت گروه سنگی (rock type) پتروفیزیکی بر اساس کلاس های سه گانه پتروفیزیکی لوسیا معرفی شد. رخساره های گرینستون و رودستون به دلیل تأثیر فرآیندهای انحلالی دارای بالاترین کیفیت مخزنی، رخساره پکستون از کیفیت مخزنی خوب و رخساره وکستون از کیفیت مخزنی پایین تری برخوردار است. هم چنین هشت واحد جریانی هیدرولیکی (hfu) شناسایی شد که ارتباط این واحدهای جریانی با رخساره ها بررسی شده است. واحد جریانی h (logfzi> 1.5) بالاترین کیفیت مخزنی و واحد جریانی a (log fzi<0.5) پایین-ترین کیفیت مخزنی را دارد. مخزن سروک در چاه e3-p4p بر اساس تغییرات نمودارهای gr, dt, nphi, rhob و تخلخل و تراوایی به چهار زون تقسیم شده است. این زون ها با رخساره-های شناسایی شده در این مطالعه، انطباق قابل قبولی دارند. زون iii و vi کیفیت مخزنی بالاتری را نشان می دهند؛ علت این امر بالا بودن میزان تخلخل و تراوایی و نوع رخساره های موجود در این زونها (گرینستون و رودستون) است.

استفاده از ثابت buckles جهت زون بندی و تعیین اشباع آب در یکی از میادین نفت مرکزی ایران با استفاده از اطلاعات لاگ و مغزه
پایان نامه دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره) - قزوین - دانشکده فنی 1390
  علیرضا سلامتی   محمد علی عقیقی

شناخت گروه های سنگی مخزنی و توزیع فضایی آن ها یکی از مراحل اساسی در فرآیند سرشت نمایی مخازن هیدروکربوری است. با تعیین گروه های سنگی مخزنی پارامترهای اولیه در ساخت مدل سه بعدی زمین شناسی و شبیه سازی جریان فراهم می گردند. در این مطالعه گروه های سنگی در سازند های مخزنی کنگان و دالان بالایی در میدان گازی تابناک تعیین گردیدند. بدین منظور از اطلاعات داده های آنالیز مغزه و همچنین نگار های پتروفیزیکی رانده شده در چاه بهره گرفته شد. با استفاده از تخلخل و تراوایی مغزه، گروه های سنگی بر اساس مفهوم واحد های هیدرولیکی جریان و مقادیر شاخص زون جریانی تعیین گردیدند. در ادامه با تفسیر داده های خام نگارهای پتروفیزیکی به کمک نرم افزار و تعیین مقادیر تخلخل و اشباع آب، گروه های سنگی بر اساس ثابت باکلز نیز تعیین شدند. در این راستا از تکنیک آنالیز خوشه ای جهت دسته بندی داده ها استفاده شد. داده های فوق وجود پنج گروه سنگی متفاوت را نشان دادند که در هریک خواص مخزنی متفاوت از گونه های دیگر بود. در ادامه با استفاده ازشبکه های عصبی مصنوعی روش های مذکور نیز با یکدیگر مقایسه شدند و تلاش شد تا امکان ارتباط میان این دو روش بررسی گردد. هرچند در برخی فواصل ارتباط خوبی میان گروه های حاصله وجود داشت، ولی در حالت کلی این رابطه برقرار نبوده و نمی توان گونه های سنگی حاصله از مغزه را با استفاده از گونه های سنگی داده های نگار(ثابت باکلز) پیش بینی نمود.

طراحی یک بسته نرم افزاری جهت مدلسازی تاریخچه تدفین و بلوغ حرارتی رسوبات برای میادین نفت و گاز
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه فردوسی مشهد - دانشکده علوم پایه 1391
  حسن خزایی   علی کدخدایی

میدان سلمان )ساسان سابق( در 411 کیلومتری جنوب تا جنوبشرق جزیره لاوان و 431 کیلومتری جنوبغربی جزیره کیش در خلیج فارس واقع شده است. این ساختار در مرز مشترک ایران و امارات متحده عربی در خلیج فارس قرار گرفته است. میدان توسن به عنوان یک منطقه با پتانسیل هیدروکربوری بالا در خلیج فارس و در نزدیکی تنگه هرمز شناخته میشود و ناحیهای در حدود 888 کیلومتر مربع در بین جزیره سیری در جنوب خلیج فارس و جزیره قشم در نزدیک تنگه هرمزرا میپوشاند. میدان هنگام در 18 کیلومتری جنوب جزیره قشم و در قسمت شرقی خلیج فارس قرار دارد، این طاقدیس دارای روند شمالی جنوبی و موازی با روند عربی است. هدف از انجام این مطالعه، طراحی یک بسته نرمافزاری ) iranbury ( جهت مدلسازی تاریخچه تدفین و مدلسازی حرارتی این میادین و مقایسه آن با دادههای نرمافزارهای lopatin, genex و pars basin modeler می باشد. مدلسازی انجام شده در چاه شماره 2s-22 میدان سلمان نشان داد که بر اساس روش مدلسازی لوپاتین سازند سورمه از شش میلیون سال پیش و در عمق 88 متری وارد پنجره نفتزایی گردیده است و بر اساس روش کنیتیکی easy %ro هیچ کدام از سازندها وارد پنجره نفتی نشده است. در چاه شماره دو میدان توسن بر اساس روش لوپاتین این چاه در عمق 3188 متری از یازده میلیون سال پیش وارد پنجره نفتی شده و بر اساس روش کنیتیکی easy %ro این چاه از زمان 1 میلیون سال پیش و از عمق 3088 متری وارد پنجره نفتی شده است. درچاه شماره e1 میدان هنگام، بر اساس روش لوپاتین این چاه در عمق 3088 متری از بیست و پنج میلیون سال پیش وارد پنجره نفتی شده و بر اساس روش کنیتیکی easy %ro نیز این چاه نیز از زمان 1 میلیون سال پیش و از عمق 3088 متری وارد پنجره نفتی شده است. بطور کلی میتوان گفت استفاده از روشهای کنیتیکی از صحت و دقت کافی در مقابل روش لوپاتین برخوردار هستند و در این میادین از سمت غرب به سمت شرق خلیج فارس سن نفتزایی افزایش مییابد

نقش چینه نگاری سکانسی در تعیین مشخصات پتروفیزیکی مخزن سروک در میدان بهرگانسر
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه فردوسی مشهد - دانشکده علوم پایه 1391
  سمیرا عاقبتی   اسداله محبوبی

چکیده سازند سروک به سن کرتاسه بالایی (سنومانین-تورونین زیرین) درهفت حلقه از چاه های میدان بهرگانسر گسترش یافته است. این میدان در شمال غرب خلیج فارس و در حدود 10 کیلومتری جنوب شرق هندیجان واقع شده است. ضخامت سازند سروک در چاه مورد مطالعه50/96 متر است. مطالعات پتروگرافی منجر به شناسایی چهار رخساره میکروسکوپی شامل مادستون، وکستون با فرامینیفر پلاژیک، پکستون با فرامینیفر پلاژیک و دولستون شده است. میکریتی شدن، فشردگی فیزیکی و شیمیایی، انحلال، انواع جانشینی ها (پیریتی شدن، دولومیتی شدن) و نئومورفیسم از مهمترین فرآیندهای دیاژنزی شناسایی شده ای است که رخساره های سازند سروک را تحت تأثیر قرار داده است. فرایندهای دولومیتی شدن و شکستگی باعث بهبود کیفیت مخزنی و فرایند فشردگی (فیزیکی و شیمیایی) باعث کاهش کیفیت مخزنی گردیده اند. بر اساس آنالیز چینه نگاری سکانسی، سنگ مخزن سروک شامل یک سکانس رسوبی رده سوم است. مرز زیرین این سکانس با سازند کژدمی از نوع sb2 و مرز بالایی آن با سازند گورپی از نوع sb1 است. پس از بررسی رخساره ها و عوارض دیاژنزی حاکم بر آنها، پنج گروه سنگی (rock type) بر اساس کلاس های سه گانه پتروفیزیکی لوسیا معرفی شد. همچنین پنج واحد جریانی هیدرولیکی (hfu) شناسایی شد که ارتباط این واحدهای جریانی با رخساره ها بررسی شده است. واحد جریانی e (logfzi> 0.5) بالاترین کیفیت مخزنی و واحد جریانی a (log fzi<-1) پایین ترین کیفیت مخزنی را دارد. مخزن سروک در چاه مورد مطالعه بر اساس تغییرات نمودارهای گاما، نوترون، صوتی و تخلخل و تراوایی به چهار زون تقسیم شده است. زون i بیشترین و زون iv کمترین کیفیت مخزنی را نشان می دهد.

تبدیل مقطع لرزه ای دو بعدی به تخلخل سنگ مخزن با استفاده از شبکه های عصبی مصنوعی و الگوریتم های ژنتیک: مطالعه کاربردی در یکی از مخازن جنوب ایران
پایان نامه دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره) - قزوین - دانشکده معدن 1391
  امیرشهریار رستمی   علی کدخدایی

تخلخل یکی از مهمترین خصوصیات سنگ مخزن است، که در تمام مطالعات و برنامه ریزی -های تولیدی میدان نقش اساسی دارد. برای تعیین تخلخل از روشهای رگرسیون خطی چند مرحله ای، شبکه های عصبی مصنوعی و به ویژه الگوریتم های ژنتیک استفاده شده است. استفاده از الگوریتم های ژنتیک بدین صورت تلاشی جدید برای تخمین نگار محسوب می-شود. یکی از میادین جنوب غرب ایران به عنوان مطالعه موردی در نظر گرفته شده است. داده های موجود شامل یک سری نگار از سه چاه و یک مقطع لرزه ای دو بعدی می باشد. سپس مقطع مقاومت صوتی از انجام وارون سازی لرزه ای بدست می آید. همچنین از مقطع لرزه ای یک سری نشانگر بر پایه نمونه محاسبه و استخراج می شوند. از این نشانگرها به همراه مقاومت صوتی در تشکیل لیست چندنشانگری که می تواند با نگار تخلخل رابطه خطی یا غیرخطی برقرار کند، استفاده می شوند. سپس توسط هر کدام از روشهای ذکر شده سعی در برقراری ارتباط بین لیست چندنشانگری تولیدی و نگار تخلخل می گردد، و نتایج با هم مقایسه می شوند. نتایج بدست آمده نشان می دهد که روشهای غیرخطی مانند شبکه های عصبی مصنوعی و الگوریتم های ژنتیک رابطه بسیار بهتری بین نشانگرهای لرزه ای و نگار تخلخل ایجاد می کنند. همچنین خطای تخمین مناسب و پایینی را نتیجه می دهند. البته اگر تعداد چاهها و نمونه های زمانی بیشتری در اختیار باشد، امکان بهبود مدل تخلخل بدست آمده از روشهای ذکر شده، فراهم می گردد.

براورد توزیع نشانگر زون جریان با استفاده از تلفیق داده های لرزه ای و چاه نگاری
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه صنعتی شاهرود - دانشکده مهندسی معدن 1391
  مهدی رستگارنیا   علی کدخدایی

شناخت هر چه بهتر مخزن جهت برنامه های ازدیاد برداشت و توسعه میادین هیدروکربنی امری لازم و ضروری است. در این خصوص‏ استفاده از مفاهیم و تکنیک های نوین جهت دسته بندی سنگ-های مخزن و تعریف زون های تولیدی و غیر تولیدی بسیار مفید و کاربردی خواهد بود. تعریف زون-های مخزنی بر اساس واحدهای جریان هیدرولیکی و به کمک مفهوم تحلیل خوشه ای از جمله روش-های کاربردی مزبور می باشد که می توانند معایب زون بندی های مرسوم زمین شناسی و یا پتروفیزیکی را برطرف کرده و دیدگاهی نوین به تعریف نوع سنگ و زون بندی از دیدگاه مخزنی داشته باشند. در این مطالعه، ابتدا ما برای طبقه بندی انواع سنگ ها بر پایه واحدهای جریان هیدرولیکی از مفهوم رخساره های الکتریکی استفاده کرده تا زون هایی با تراوایی بالا را شناسایی کنیم تا بتوانیم مشکل هتروژنی و عوامل موثر دیاژنز را در تراوایی تشخیص دهیم. بدین صورت که ابتدا با به کار بردن روش خوشه بندی چند تفکیکی بر پایه گراف (mrgc) رخساره های الکتریکی بهینه را برای چاه شماره (12) به دست آوردیم. برای این کار از ارتباط لاگ nmr با شاخص زون جریان برای لینک کردن رخساره ها با تراوایی استفاده کردیم و در نهایت با استفاده از روش ماشین بردار پشتیبان این رخساره ها را برای چاه های دیگر تخمین زدیم. در مرحله بعد موج استونلی را با استفاده از روش رگرسیون بردار پشتیبان (svr) در چاه های 7 و 8 میدان محاسبه کردیم. برای این کار در هر یک از لیتولوژی های کربناته و ماسه سنگ یک مدل جداگانه ایجاد کردیم و سپس با در نظر گرفتن تغییرات لیتولوژی سازند که روی شاخص تراوایی استونلی تاثیرگذار هستند، فاکتور شاخص تطابق را برای کانی های اصلی سازند که دولومیت، آهک و ماسه سنگ هستند به دست آوردیم که برای این منظور از کالیبراسیون شاخص تراوایی استونلی با داده های تراوایی مغزه دو چاه شماره 8 و 7 استفاده کردیم. سپس با استفاده از حجم کانی های به دست آمده در هر عمق که خروجی ارزیابی پتروفیزیکی می باشد، شاخص تراوایی استونلی را در چاه-های دیگر تخمین زدیم. نتایج نشان داد که شاخص زون جریان بدست آمده از امواج استونلی تطابق خوبی را با رخساره های الکتریکی تخمین زده شده در مرحله قبل و همچنین نتایج ارزیابی پتروفیزیکی مانند حجم نفت، تخلخل موثر و ستون چینه شناسی نشان می دهد. سپس به منظور تعمیم شاخص زون جریان در بین چاه ها از تکنیک نشانگرهای لرزه ای استفاده کردیم. به این ترتیب که با بکار بستن وارون سازی لرزه ای به کمک نرم افزار همپسون راسل ، امپدانس صوتی پهن باند که بیشترین وابستگی را با شاخص زون جریان و تخلخل دارد از داده های لرزه ای استخراج شد. سپس با استفاده از رگرسیون مرحله ای و اعتبارسنجی متقابل، نشانگر های لرزه ای بهینه مرتبط با شاخص زون جریان و تخلخل انتخاب شدند. نتیجه ی این کار بدست آوردن توزیع سه بُعدی این پارامترها در سراسر مخزن است. این مدل های سه بعدی شاخص زون جریان و تخلخل دید صحیحی از گسترش زون های مستعد مخزنی (از نظر تولید) را بدست می دهند. نتایج به وضوح نشان می دهد که روش فوق در تعیین مکان های جدید جهت حفاری های تولیدی و تزریقی می تواند کمک شایانی کند.

تعیین الکتروفاسیسهای مخزنی سازند آسماری با استفاده از روش خوشه سازی و ارتباط آن با کیفیت مخزنی در میدان نفتی کوپال در چاه های شماره 6 ،40 و 44.
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه فردوسی مشهد - دانشکده علوم 1391
  بابک ایرانی   اسداله محبوبی

با توجه به هتروژنتیکی بالای مخزن در بعد ماکروسکوپی و میکروسکوپی، ارائه یک توصیف دقیق از ویژگی های پتروفیزیکی مخزن که از مهمترین پارامترها در اکتشاف، تولید و مدیریت مخازن هیدورکربنی است، نیازمند داشتن اطلاعات کافی در مورد میزان غیر یکنواختی مخزن است. برای از بین بردن خطاها و کاستی ها، به مطالعات دقیق زمین شناسی مخزن و تعیین ویژگی های آن با روش-های نوین و کم هزینه با دقت بالا مانند تعیین رخساره های الکتریکی با روش خوشه سازی نیاز است. در این مطالعه، مطالعات مخزنی بر روی سه چاه حفر شده در سازند آسماری میدان نفتی کوپال، در طاقدیس کوپال در ناحیه فروافتادگی دزفول (دزفول شمالی) انجام گرفت. داده های موجود شامل مقاطع نازک، داده های مغزه (تخلخل و تراوایی) و نمودارهای چاه پیمایی است. دیاژنز در مقاطع میکروسکوپی مورد مطالعه شامل فرآیندهای میکریتی شدن، سیمانی شدن، نئومورفسیم، انحلال، فشردگی فیزیکی، فشردگی شیمیایی، دولومیتی شدن، شکستگی، پیریتی شدن و گسترش بافت های مختلف انیدریت است که در چهار محیط دیاژنزی دریایی، متئوریک، دفنی و بالاآمدگی صورت گرفته است. مطالعات رخساره ای این سازند منجر به شناسایی چهار کمربند رخساره ای (دریای باز، سد، لاگون و پهنه جزرومدی) شامل سیزده رخساره کربناته و چهار پتروفاسیس آواری شده است. نتایج حاصل از این مطالعه نشان می دهد که این سازند در میدان مورد مطالعه در یک پلاتفرم کربناته از نوع رمپ کم شیب تشکیل شده است. شناسایی رخساره ها و فرآیندهای دیاژنزی حاکم بر آنها نشان می دهد که هر دو عامل محیط رسوبی و دیاژنز در کنترل کیفیت مخزنی موثر بوده اند. بررسی های میکروسکوپی نشان می دهد که گسترش انیدریت و بافت های مختلف آن و نیز تاثیر آنها بر روی کیفیت مخزنی تحت کنترل سه عامل بافت رسوبی اولیه، دیاژنز و حضور سیالات شور و غنی از سولفات در محیط است. بررسی انواع رخساره های مخزن و فرآیند های دیاژنزی حاکم بر آنها در ارتباط با نمودار پتروفیزیکی لوسیا (1995) منجر به شناسایی 13 گروه سنگی پتروفیزیکی مختلف گردید. در بررسی کیفیت مخزنی به منظور شناسایی واحد های مخزنی از غیر مخزنی به روش تعیین واحد های جریانی هیدرولیکی 5 واحد جریانی هیدرولیکی تعیین شده است.. در یک مطالعه تکمیلی و به منظور تعیین دقیق گونه های سنگی بر مبنای پتانسیل مخزنی به صورت الگویی کاربردی تر، از روش خوشه بندی دینامیک استفاده شد. بر اساس تعداد رخساره های الکتریکی تعیین شده در مخزن مورد مطالعه تعداد 6 گروه سنگی (rock type) تعیین شد که هر گروه سنگی تخلخل و تراوایی مخصوص به خود را دارد. با آنالیز داده های لاگ و بررسی روابط آن ها با یکدیگر و میکروفاسیس های تعیین شده در این مطالعه، در کل 6 رخساره الکتریکی تعیین شد که هر یک از آنها رابطه مستقیم با ویژگی های گروه های سنگی دارند.

ارزیابی خواص پتروفیزیکی شیل گازی (سازند دشتک) توسط روش احتمالی در میدان نفتی سلمان
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه صنعتی شاهرود - دانشکده مهندسی معدن 1391
  سید سجاد علایی   علی کدخدایی

سازند دشتک با سن تریاس پایینی تا میانی، سنگ پوش مخازن کنگان و دالان در خلیج فارس می باشد. این سازند که تناوبی از سنگ های کربناته، انیدریت و شیل است تاکنون اهمیت چندانی به عنوان یک مخزن هیدروکربوری نداشته است و از لحاظ پتروفیزیکی مورد بررسی قرار نگرفته است. با این حال اخیراً داده های حفاری در میدان سلمان، وجود گاز را در بخش هایی از این سازند تأیید می کند. با توجه به این که این سازند یک سنگ پوش است و لایه های شیلی متعددی دارد، وجود گاز در این سازند می تواند با این شیل ها در ارتباط باشد. هدف از این تحقیق ارزیابی پتروفیزیکی سازند دشتک به منظور یافتن پتانسیل گازی آن و بررسی بخشهای شیلی آن به عنوان یک شیل گاز احتمالی است. در این تحقیق، داده های چاه پیمایی چاه 2sk-1 که اخیراً در میدان سلمان حفر شده به منظور حصول پارامترهای پتروفیزیکی دخیل در پتانسیل هیدروکربوری سازند دشتک مورد استفاده قرار گرفت. از این رو مدل های پتروفیزیکی متعددی برای آنالیز احتمالی بخش های شیلی و کربناته و انیدریتی تنظیم گردید تا تخلخل، تخلخل پر شده از گاز و آب و حجم شیل را تخمین بزند. نتایج این ارزیابی نشان می دهد لایه های بخش فوقانی سازند دشتک به ضخامت تقریبی 270 متر با لیتولوژی عمده آهک که به صورت متناوب با دولومیت و انیدریت جایگزین می شوند و معادل بخش عربی قلیله در میدان سلمان است، ناحیه ای اشباع از گاز است. با توجه به نتایج ارزیابی لاگ ها تخلخل کل، تخلخل اشباع از آب و گاز و حجم شیل در لایه های آهکی قلیله محاسبه گردید که مقادیر آن ها به طور متوسط برابر با 6 درصد، 1 درصد، 5 درصد و 10 درصد است. در بالای بخش سودیر نیز چندین لایه شیلی شناسایی شدند که با توجه به نتایج این مطالعه کانی رسی غالب آن ها ایلیت است. به دلیل وجود آهک در سومین لایه شیلی از بخش سودیر به ضخامت تقریبی 35 متر، تخلخل و گاز زیادی در این لایه دیده می شود. تخلخل بسیار بالای محاسبه شده این لایه شیلی می تواند متأثر از وجود ماده آلی باشد، بنابراین توسط روش ?log-r میزان ماده آلی کل آن بررسی شد که در غنی-ترین بخش های آن به 2.5 درصد می رسد. شیل آغار در پایین سازند دشتک و بالای سازند کنگان قرار گرفته است. میزان toc این بخش نیز محاسبه گشت. نتایج حاکی از آن است حدوداً 5 متر از آن دارای toc بیش از 2 درصد می باشد که نشان می دهد شیل های آغار و بخش سودیر فوقانی از سازند دشتک می توانند به عنوان سنگ منشأ این سازند عمل کنند.

سنتز لاگ ژئوشیمیایی از داده های پتروفیزیکی با استفاده از بهینه سازی کلونی مورچه در میدان نفتی اهواز
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تبریز - دانشکده علوم طبیعی 1392
  زیبا حسینی   علی کدخدایی

یکی از نگارهای مهم ژئوشیمیایی در اکتشافات نفتی، نگار مقدار کل کربن آلی (toc) می باشد که جهت ارزیابی پتانسیل هیدروکربن زائی سنگ منشأ استفاده می شود. اندازه گیری toc، مستلزم انجامِ آزمایشات ژئوشیمیاییِ پر هزینه و وقت گیر است، که روی تعداد محدودی نمونه صورت می-گیرد. از این جهت، این پژوهش به برآورد نگار ژئوشیمیاییِ toc با استفاده از نگار های پتروفیزیکی که امروزه از تمامی چاه های حفاری تهیه شده و کم هزینه تر هستند، پرداخته و از روش سیستم کلونی مورچه پیوسته (cacs) جهت تخمین آن بهره گرفته است. در این مطالعه عملکرد این روش با هر یک از روش های پرکاربرد الگوریتم ژنتیک و شبکه عصبی مصنوعی مقایسه شده و تأثیر آنالیز خوشه بندی مورد تحلیل قرار می گیرد. این محاسبات عددی برای تمامی چاه های نفتی قابل بررسی و به صرفه هستند. کد سیستم کلونی مورچه که به صورت پیوسته طراحی شد، برای توزیع فرومون از تابع توزیع احتمال نرمال استفاده می نماید. در الگوریتم ژنتیک نیز، معیار توقفِ محدودیت واماندگی نسلی 500 تنظیم گردید که بیشتر از پیش فرض است تا الگوریتم فرصت یافتن جواب قابل قبول را داشته باشد. شبکه عصبی مورد استفاده دارای یک لایه پنهان با تعداد نرون های مختلف است. در مطالعه موردی سه چاه از میدان نفتی اهواز، ضرایب وزنیِ داده های پتروفیزیکی برای تابع غیرخطی پیشنهادی توسط سیستم کلونی مورچه پیوسته و الگوریتم ژنتیک محاسبه شد. با استفاده از این ضرایب و داشتن داده های پتروفیزیکی، می توان نگار toc را برای سایر چاه هایِ این میدان تهیه نمود. مقایسه عملکرد روش ها نشان می دهد که اگرچه شبکه عصبی پیرو آموزش شبکه توانایی بهتری در برآورد نگار toc نشان داده، اما با اعمال شرایط یکسان و درجه آزادیِ برابر برای همه روش ها، سیستم کلونی مورچه پیوسته و الگوریتم ژنتیک موفق تر عمل می نمایند. تحلیل برآورد toc پس از بکارگیری آنالیز خوشه بندی k-means تأیید کننده ی تسریع در ارزیابی پتانسیل سنگ منشأ بود. در این زمینه مقایسه تعداد خوشه ها کاهش خطا همراه با افزایش تعداد خوشه را نشان داد. این پژوهش بیان می نماید که سیستم کلونی مورچه پیوسته روشی است که در هر بازه ی سنگ شناسی قابل استفاده بوده و بنابراین قابل تعمیم به سایر چاه های میدان مورد مطالعه می باشد.

تعیین الکتروفاسیس سازندهای هورن والی سیلتستون و استایروی سنداستون، با استفاده از روش خوشه بندی و ارتباط آن با کیفیت مخزنی در حوضه آمادئوس، استرالیای مرکزی.
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه فردوسی مشهد - پژوهشکده علوم پایه کاربردی 1392
  مهدی شیری   محمدرضا رضایی

سازند هورن والی سیلتستون از مهمترین سنگ های منشا حوضه آمادئوس، مرکز استرالیا محسوب می گردد. این سازند منشا بسیاری از هیدروکربن های کشف شده در حوضه ی آمادئوس می باشد. و تاکنون به دلیل اهمیت این سازند در مباحث نفتی مطالعات زیادی از جنبه ی سنگ منشا بودن، بر روی آن صورت گرفته است. اما تعیین و تجزیه و تحلیل رخساره های لاگ (رخساره های الکتریکی) این سازند کمتر مورد توجه قرار گرفته است. این مطالعه ضمن بررسی خصوصیات کلی سازند هورن والی-سیلتستون در حوضه آمادئوس، برای اولین بار از رخساره های لاگ بر روی سنگ منشا استفاده می نماید و به تعیین و تحلیل رخساره های به دست آمده بر اساس داده های لاگ می پردازد. مطالعات منشا نفت همیشه بر روی تعیین مواد آلی و فرایندهای تائید کننده تغییرات آن متمرکز بوده است و سنگ منشاهای بالقوه از نظر کمیت، کیفیت و میزان بلوغ حرارتی مواد آلی توصیف می شوند. شیل ها از فراوانترین سنگهای رسوبی سطح زمین هستند. آنها می توانند با آزاد کردن هیدروکربن به درون مخازن تراوا نقش سنگ منشا را بازی کنند و نیز به عنوان پوش سنگ برای تله های نفتی و گازی در رسوبات زیرین خود عمل کنند. تا کنون صنایع نفت و گاز عموما به شیل ها به عنوان یک عامل مزاحم و مقاوم در هنگام حفاری مخازن ماسه سنگی و کربناته نگاه می-کردند. اما اخیرا زمین شناسان و مهندسان به معرفی نوع خاصی از شیل - شیل های غنی از مواد آلی- همراه با ارزشی بدیع پرداخته اند. شیل های غنی از مواد آلی اگر دارای مشخصات لازم باشند، نه فقط به عنوان سنگ منشا بلکه همچنین می توانند به عنوان مخزنی برای تولید هیدروکربن (گازشیل) عمل کنند. در این مطالعه تعداد 44 نمونه از سازند هورن والی سیلتستون مورد آنالیز پیرولیز راک-اول قرار گرفت، نتایج حاصل از این آنالیز برای نمونه های مورد مطالعه از سازند هورن والی سیلتستون، منعکس کننده ی کروژن نوع ii و مخلوط ii/iii هستند. همچنین پلات این این نتایج نشان دهنده دریایی بودن مواد آلی حوضه آمادئوس می باشد که در زمان حداکثر پیشروی دریا (tst) نهشته شده اند. مواد آلی درجازا می باشند و نفت این رسوبات غالبا در پیک پنجره ی تولید نفت معمول تولید شده است. اساس تعیین رخساره های لاگ بر گروه بندی داده های لاگ های مشابه و متمایز ساختن این گروه ها از سایر گروه ها می باشد. جهت دسته بندی داده ها از آنالیز خوشه ای استفاده گردید. و با استفاده از این روش سازند هورن والی سیلتستون در حوضه آمادئوس به 10 زون در چاه tempe vale 1 و 8 زون در چاه tent hill 1 تقسیم گردیده و توصیفات کمی و کیفی مربوط به هر زون نیز به طور کامل ارائه شد. بر این اساس با برقرار کردن ارتباط بین رخساره های لاگ به دست آمده، داده های ژئوشیمی و خصوصیات زمین شناسی شیل های گازی، زون های با پتانسیل بالای تولید گاز شیل مشخص گردید و حوضه مورد مطالعه با استفاده از نرم افزار arcgis از نظر پتانسیل تولید گازشیل، پهنه بندی شد. واژه های کلیدی: مواد آلی، پیرولیز rock-eval، رخساره های لاگ، آنالیز خوشه ای، هورن والی سیلتستون، استرالیا.

تحلیل و تکامل گنبدهای نمکی و ساختارهای مرتبط با آن با استفاده از داده های لرزه ای در تنگه هرمز
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تبریز - دانشکده علوم پایه 1392
  سپیده پاژنگ   بهزاد زمانی

هدف اصلی این تحقیق شناسایی گنبدهای نمکی موجود در تنگه هرمز با استفاده از داده های تحت الارضی می باشد. در این مطالعه ساختار، مکانیسم تشکیل، موقعیت مکانی، نقش و تأثیر متقابل این گنبدها با تکتونیک حاکم بر منطقه مورد بحث و بررسی قرار گرفته اند. در این راستا، مدل سازی ساختارها و استفاده از نشانگرهای لرزه ای و تلفیق آن با زمین شناسی و تکتونیک منطقه که متاثر از کوهزایی عمان و زاگرس هستند به کار گرفته شده است. چون محدوده مورد مطالعه زیر دریا قرار گرفته است، داده های لرزه نگاری بازتابی دو بعدی مورد استفاده قرار گرفته اند. داده های یاد شده و اطلاعات حاصل از حفاری های عمیق در تنگه هرمز (هشت حلقه چاه) با نرم افزار پترل برای مدل سازی ساختار های زیرزمینی بکار گرفته شده اند. نتایج حاصل نشان داده است که دیاپیریسم نمک در تنگه هرمز، پس از رسوبگذاری سری هرمز شروع شده است. دو مرحله رشد فعال و غیر فعال برای رشد ساختارهای مرتبط با دیاپیرهای منطقه مورد مطالعه شناخته شده است. همچنین مشخص شده که تکتونیک منطقه بیشتر تحت تاثیر کوهزایی عمان بوده و کوهزایی زاگرس نقش فرعی تری در تکامل تکونیکی تنگه هرمز بازی کرده است. در این پژوهش پراکندگی 17 گنبد نمکی مدفون و غیر مدفون در تنگه هرمز به نقشه در آمده است و مشخص شده که تشکیل ساختارهای مرتبط با حرکت رو به بالای نمک هرمز می تواند با حضور برخی گسل های پی سنگی با امتداد شمال شرق?جنوب غرب ارتباط داشته باشد.