نام پژوهشگر: فیروزه وزیری

«بررسی ارتباط انسان و طبیعت در افسانه های کهن، براساس منتخبی از افسانه های هزار و یک شب»
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه الزهراء - دانشکده هنر 1388
  فیروزه وزیری   ابولقاسم دادور

انسان بخشی از خلقت و هستی است و طبیعت موهبتی است که پروردگار به واسطه ی نیروی تدبیر و اراده در اختیار او قرار داده است. از دوران کهن تا عصر حاضر، همواره تلاش آدمی بر آن بوده تا به عنوان اشرف مخلوقات، طبیعت را در حیطه ی تسلط خویش قرار دهد، بنابراین ارتباط انسان با طبیعت گریزناپذیر است. انسان برای دست یابی به قدرت ها و قابلیت های طبیعت، مسیری بس طولانی طی کرده است، اما گویی هرچه به طبیعت مسلط تر می شود، بیشتر خود را مالک آن می بیند، به گونه ای که ارتباط نزدیک گذشته با طبیعت، امروزه به ارتباطی صرفاً بهره جویانه بدل شده است... گویی انسان فراموش کرده که در بستر همین طبیعت رشد و تعالی یافته است... دوران کهن و بررسی آثار مردم آن عصر به دلیل تلاش انسان بدوی برای برقراری ارتباط با طبیعت و روش هایی که برای این ارتباط برگزید، بسیار جالب توجه است. افسانه های کهن مانند هزار و یک شب، یکی از محمل های گران بها و ارزشمند برای تحلیل راه کارهای انسان بدوی در برقراری ارتباط با طبیعت هستند، چراکه در عصر افسانه پردازی، انسان هنوز درحال تطبیق با طبیعت پیرامون خویش است و به واسطه ی عدم شناخت کافی از قدرت های طبیعت، اسطوره و افسانه می سازد و در عالم خیال، خود را مسلط بر تمام قوای طبیعت و فراطبیعت می بیند... هدف اصلی این پژوهش رسیدن به دلایلی است که منجر به استفاده های متنوع از ارتباط انسان با طبیعت در افسانه ها شده است. از جمله: بررسی عناصر طبیعت و ماوراء طبیعت موجود در بطن افسانه های هزار و یک شب، که به قهرمان داستان برای برقراری ارتباط با طبیعت ناشناخته و محدود کننده ی پیرامونش یاری می رسانند. برای رسیدن به این هدف، کتا ب های مرتبط با این مبحث به روش کتاب خانه ای انتخاب، مطالعه و فیش برداری شد و درنهایت با بهره گیری از آن ها به ارتباط انسان و طبیعت در ارکان مختلف زندگی انسان، مانند پرستش، اعتقادات و باورهای غریب، سحر و جادو، موجودات فراطبیعی و علل استفاده از آن ها در افسانه های کهن، بالاخص افسانه های هزار و یک شب، پرداختم. در طول کار، تلاش بر این بود تا پاسخ پرسش های طرح شده در طرح تحقیق داده شود و فرضیات مطرح شده اثبات شوند. و نتیجه این که: ارتباط انسان با طبیعت انکارناپذیر است و افسانه هایی چون هزار و یک شب که ریشه در ادوار کهن دارند، برای اثبات این ارتباط بستر بسیار مناسبی هستند. علاوه بر افسانه های کهن که حاصل تلاش های ذهنی بشر برای دست یابی به قوای طبیعت هستند، انسان مدرن امروزی نیز با افسانه هایی نو و خلاق، در پی برقراری ارتباط با دیگر بخش های ناشناخته ی طبیعت است و این روند تا روزگار و طبیعت برقرار است، ادامه خواهد داشت.... واژه های کلیدی: انسان، طبیعت، پرستش، فراطبیعت، افسانه، هزار و یک شب.