نام پژوهشگر: آزاده منتظری

تحلیل و بررسی شعر ابونواس با رویکرد اجتماعی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه اصفهان - دانشکده زبانهای خارجی 1391
  آزاده منتظری   محمد خاقانی اصفهانی

ابونواس شاعر فارسی الاصل وشیعی، از شعراء ونوابغ بزرگ ادبیات عرب به شمار می آید، چنانکه آثار وپژوهشهای بسیاری تاکنون در باره او به رشته تحریر در آمده ، اما نکته قابل توجه اینکه در بیشتر این آثار تاکید بر شخصیت شاعر است بر اساس آنچه که در کتب ومنابع مختلف تاریخی درباره او نقل شده ومهمتر اینکه در بیشتر این نوع پژوهشها گویی سعی بر خدشه دار کردن شخصیت ابونواس وتاکید بر فساد وبی بند باری او بوده وچه بسیار اشعار مبتذلی که در طی دورانها به وی منتسب نشده، به حدی که شخصیت حقیقی شاعر چنان در پس این قال وقیلها مستور مانده است که بسی نام بردن از ابونواس در حوزه ادبیات تداعی کننده فساد وبی بندباری این شاعر بوده است این پایان نامه بر آن است تا شعر ابونواس را مورد بررسی وتحلیل قرار دهد- صرف نظر از اینکه درباره شخصیت تاریخی اوچه ها گفته ویا نوشته شده است .در این پژوهش سعی بر آن بوده تا حتی الامکان از قضاوتهای سطحی وگذرا در باره آنچه که در جامعه عباسی رخ می داده بپرهیزد ودر عوض، از زاویه ای نقدی بدان نگرد که با آنچه در بیشتر مطالعات وپژوهشهای مرتبط با شعر ابونواس انجام پذیرفته است متفاوت باشد. وبر این ادعاست که حقیقت ابونواس در بیشتر موارد غیر از آن چیزی است که شاعر بدان اذعان داشته ووانمود می کرده است، زیرا اوبه حکم شاعر بودن ? یقولون ما لا یفعلون?، مضافاً بر اینکه او شاعری است شیعی که وقوف تام به شرایط سیاسی واجتماعی حاکم بر زمانه خود داشته است ودر روزگاری می زیسته است که خلفاء عباسی در رأس حکومت با اهل البیت علیهم السلام وشیعیان سر ستیز داشته اند، وچنین بود که ابونواس تهتک ولا ابالیگری را چون نقابی بر چهره زد تا پرده از اسرار وفضائحی بر دارد که کسی جرأت افشای آن را نداشت، وجای هیچ شک وتردیدی نیست که مذهب تشیع اودر اتخاذ چنین موضعی در زندگی اجتماعی وادبی اوتاثیری شگرف بر جای نهاده است.ابونواس در شعرش به عنوان نماینده ای است که از سوی عموم مردم جامعه اش برگزیده شده وگامهای بلندی در جهت افشای فساد طبقات حاکم بر جامعه وطبقات پایین ترجامعه که تحت تاثیر مقامات بالاتر قرار می گیرند بر داشته، به علاوه اینکه شاعر از شیوه شعری گذشتگان سر بر می تابد وانقلابی در حوزه شعر وادبیات عربی بر می انگیزد، که او شعر عربی قدیم را مظهر استبداد حاکم بر ادبیات می دانسته وبیشتر اشعارش به ویژه باده سراییهایش از گرایشات مردمی او خبر می دهد. واین پژوهش شعر ابونواس را با رویکرد اجتماعی، با نگاهی انتقادی مورد بررسی قرار می دهد ، ضمن اینکه مباحث وبرخی بررسیهای لغوی واسلوبی نیز به فراخور بحث مورد نظر قرار می گیرد. کلید واژگان ابونواس، باده سراییها ، علم جامعه شناسی ادبیات، برخورد تمدنها، جامعه عباسی، رویکرد اجتماعی.