نام پژوهشگر: اشرف بصیری

واقع گرایی در داستانهای کوتاه نحیب الکیلانی با استناد به مجموعه داستانی «الکابوس»
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه الزهراء - دانشکده ادبیات، زبانهای خارجی و تاریخ 1387
  اشرف بصیری   انسیه خزعلی

این پایان نامه به بررسی (واقع گرایی در داستان های کوتاه نجیب کیلانی با تکیه بر مجموعه داستانی «الکابوس») اختصاص داده شد .انتخاب این اثر به دلیل طرح مسایل اجتماعی مبتلابه جامعه اسلامی مصر در آن است که نویسنده در بیشتر موارد با طرح آنها قصد ارائه راه حل و حداقل به فکرواداشتن مخاطب و ارائه داستانی هدفدار است بدین گونه ادب دوستان و فعالان در عرصه ادبیات عرب نیز با چهره ای که در زمینه داستان کوتاه از چشم ناقدان و مترجمان مهجور مانده است ، بیشتر آشنا شده و به اهمیت پرداختن به نقد و تحلیل داستان هایی هدفمند و ارزشی آن هم در جامعه ای که تقریباً به خاطر تهاجم غرب از فضای اسلامی فاصله گرفته بود ، آشنا می شوند. در این پژوهش سه فرضیه بررسی می شود: نخست اینکه کیلانی با انتخاب سبک واقع گرایی و تمسک به اسلوب اسلامی به ارائه مشکلات جامعه مصر می پردازد و طی آن ذهن خواننده را به تلاش برای حل آن معطوف می سازد. دوم، کیلانی با توجه به تطبیق قوانین نگارش داستان کوتاه و به خدمت گرفتن عناصر این نوع داستانی، به سه عنصر زاویه دید ، شخصیت و پیرنگ بیش از سایر عناصر بهامی دهد و سوم، مسایل عقیدتی اسلامی محور اصلی داستان های کوتاه نجیب است که وی با استناد به آموزه های دینی، مفاهیم اصلی اخلاق را یادآور می شود. فصل نخست «واقع گرایی در ادبیات داستانی» نام دارد که طی آن مکتب واقع گرایی، عوامل زمینه ساز برای ظهور آن، مهمترین موضوعات این مکتب، انواع آن و سپس ظهور آن در ادبیات عربی به ویژه در رمان و داستان کوتاه و در آخر ویژگی های عمومی عناصر داستانهای واقع گرایانه مورد بررسی قرارمی گیرد. «نجیب کیلانی؛ پیشرو در داستان نویسی اسلامی به سبک واقع گرایانه در مصر» عنوان فصل دوم این تحقیق است که به زندگی نامه کیلانی، ورود او به عرصه ادبیات، فعالیتهای سیاسی و ادبی، ادبیات اسلامی و قضیه شکل و مضمون از دیدگاه کیلانی، گرایش نجیب کیلانی به مکتب واقع گرایی و فعالیت در عرصه ادبیات اسلامی، وجه تمایز آثار واقع گرایانه کیلانی نسبت به معاصران پرداخته و جایگاه کیلانی نسبت به معاصران تعیین و نقاط قوت و ضعف او در داستان نویسی تبیین می شود.همچنین فصل سوم با نام «بررسی واقع گرایی در داستان های کوتاه کیلانی» عناصر ادبی 16 داستان کوتاه مجموعه داستانی «الکابوس» اثر این نویسنده مصری مورد بررسی قرارمی گیرد.فصل چهارم این تحقیق نیز با نام «انعکاس واقع گرایی نجیب کیلانی در مجموعه کابوس» درحقیقت به چگونگی تلاش نویسنده برای به خدمت گرفتن عناصر داستانی به سبک واقع گرایانه می پردازد.در این پایان نامه مشخص می شود که تجیب کیلانی موضوعاتی را که رنگ و بوی اسلامی و پیام اخلاقی دارند، به عنوان محوریت داستانهای واقعگرایانه خود به خدمت می گیرد و با پردازش سه عنصر داستانی زاویه دید، شخصیت و پیرنگ بیش از سایر عناصر، داستانی کوتاه اما هدفمند را به رشته تحریر درمیآورد.