نام پژوهشگر: فتح الله توسلی

تأثیرژئوپلیتیک شیعه وعراق جدید بر روابط ج.ا.ا وعربستان سعودی
پایان نامه دانشگاه آزاد اسلامی - دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی - دانشکده علوم سیاسی 1391
  فتح الله توسلی   سیدعلی مرتضویان

ژئوپلیتیک حوزه خلیج فارس همواره متاثر ازسه کشور قدرتمند منطقه یعنی ایران،عراق و عربستان سعودی بوده است ،شاهد این موضوع بویژه دربیش ازربع قرن گذشته درگیریهای خونین بین کشورهای منطقه خلیج فارس است که مهمترین آنها دو جنگ عراق علیه ایران و عراق علیه کویت ومورد تهدید واقع شدن عربستان سعودی بوده است. بعد از پایان جنگ ایران وعراق ، حادثه 11سپتامبر درسال 2001 (که اکثرعاملان آن ازاتباع سعودی بودند)،حمله آمریکا به عراق درسال 2003 (سقوط یکی از دشمنان مهم منطقه ای ایران و روی کار آمدن یک دولت شیعی در این کشور) ، جنگ 33 روزه لبنان در سال 2006 (پیروزی حزب الله شیعی ) وجنگ 22 روزه غزه در سال 2008 ( پیروزی نسبی حماس مورد حمایت ایران)،عامل جدیدی درترمینولوژی سیاسی جهان مطرح شد که به ژئوپلیتیک شیعه و گسترش هلال شیعی مربوط می شد که ملک عبدالله پادشاه اردن برای اولین بار آن را طرح کرد.اما ازبین همه عوامل فوق سقوط صدام وتشکیل یک حکومت شیعی عربی همجوار با جمهوری اسلامی ایران ، مهمترین عامل نگرانی کشورهای عربی منطقه بویژه عربستان سعودی بود که تاثیرات شگرفی برروابط ریاض –تهران در وهله اول و ایران –اعراب در مرحله دوم داشته است و به نظر می رسدژئوپلیتیک شیعه در جهان عموما و منطقه خلیج فارس خصوصا ،موازنه قوا را(علیرغم حمایت غربی وعربی از عربستان سعودی)به نفع جمهوری اسلامی ایران وجریان مقاومت وافزایش«قدرت مازاد راهبردی» ایران تغییر داده وموجب شده است که علیرغم تلاش ایران برای وحدت اسلامی بین همه کشورهای اسلامی ، ریاض به عنوان مدعی پرچم داری و نماد تسنن به جای رقابت به دشمنی با ایران وعراق در سطوح مختلف روی آورد ،زیرا وضعیت موجود و تغییر حاکمیت در عراق را مخالف منافع ملی وراهبردی خود می داند.این تحقیق با توجه به حضور میدانی نگارنده در دو کشور عربستان و عراق ، جلب نظر کارشناسان ومسئوولان شاغل در این بخش ،بررسی رسانه های انگلیسی وعربی و سایر منابع تهیه و تدوین شده است.