داستان همزاد دیرینه ی انسان است وجان آدمی رابا داستان وروایت سرشته اند،چه در جهان اساطیری وافسانه ای وچه در جهان عینی،همیشه داستان در زندگی بشرحضور داشته ودارد.از آن جاکه داستان یک پدیده ی مهم فرهنگی وبین المللی است وفراگیری آن از همه ی انواع ادبی بیشتر است، لزوم ترجمه ی آن به زبان های گوناگون به عنوان عامل مهم این تبادل وانتقال این نمود ها قابل توجه است.از طرف دیگر گسترش و سرعت انتشار روز افزون ترجمه ی آثار داستانی به ویژه در صد سال اخیر وعدم دسترسی همگان به این آثار نیاز به یک کتاب شناسی جامع که تا حدی بتواند بخشی از نیازهای خوانندگان را پاسخ دهد،یک امر ضروری و غیر قابل اجتناب به نظر می رسدبر این اساس دراین پایان نامه به قسمت کوچکی از این امر پرداخته شده است.

دکتر علی شریعتی از بزرگ ترین روشنفکران و از بارز ترین نویسندگان صاحب سبک دوره ی معاصر است. در این پایان نامه، چهار اثر برگزیده ی وی، یعنی هبوط، کویر، انسان و نامه ها از نظر سبک شناسی نقد و تحلیل شده است. بررسی و تحلیل این آثار برجسته، از منظر سبک شناسی در سه سطح زبانی(آوایی، واژگانی و نحوی)، فکری و ادبی صورت گرفته است. حاصل یافته های نگارنده در سه بخش و هفت فصل ارائه شده است. در بخش اوّل با عنوان شریعتی شناخت، سال شمار زندگی دکتر شریعتی، آثار و اندیشه های وی ذکر شده، در بخش دوم با عنوان سبک و سبک شناسی، تعریفی از سبک و مکتب های سبک شناسی بیان شده و در بخش سوم، چهار اثر برگزیده ی وی از دیدگاه سبک شناختی مورد نقد و تحلیل قرار گرفته است. دکتر علی شریعتی، نویسنده ای هنرمند، نوآور، نکته سنج، آشنا با ظرایف و دقایق ادبی، خوش ذوق و صاحب سبک، است. با نقد و تحلیل سبک شناسی آثار برگزیده ی وی، جایگاه سبک او در بین سبک های مختلف ادبی کاملاً آشکار می شود و خطوط اصلی اندیشه ها و همچنین دیدگاه های وی درباره ی شاعران سنتّی و انتقادات وارده بر آن ها بیان می گردد. کلیدواژه ها: دکتر علی شریعتی، نقد و تحلیل سبک شناختی، سبک و سبک شناسی، آثار برگزیده.

نقاشی ایرانی شعر مصوری است که غالب عناصر زیبایی سخن از اسطوره ایهام تشبیه تلمیح گرفته حتی در مبحث تخلص و تضاد شریانهای ارتباطی آن را با شعر فارسی میتوان درک کرد.شاید اگر از شعر به عنوان یک فن زبانی یاد کنیم نقاشی با به تصویر کشیدن آن شعر به آن زبانی جهانی میبخشد.

ابوالعطاء کمال الدّین محمود بن علی، متخلص به خواجو، از شعرای بزرگ و بلندآوازه ی قرن هشتم است. شاعری که سخن او از دیرزمان مورد توجه بزرگان شعر و ادب واقع شده است. وی را «نخلبند شعرا» خوانده اند، چرا که در ترکیب کردن ترفندهای بدیعی و بیان و ساخت و پرداخت مضامین نو و جدید، به مرز کمال رسیده بود. از خواجو آثار زیادی بر جای مانده که از جمله ی آن ها دیوان و خمسه ی اوست. خمسه ی خواجو از پنج مثنوی به نام های زیر تشکیل شده است: 1ـ روضهالانوار 2ـ کمال نامه 3ـ گوهرنامه 4ـ همای و همایون 5ـ گل و نوروز. در این پژوهش به بررسی زیبایی شناسانه ی خمسه ی خواجو پرداخته ایم و سعی شده تا زیبایی های این اثر بزرگ، بررسی و ارزش واقعی کار خواجو نشان داده شود. برای نیل به این هدف، ابتدا صنایع بدیعی و سپس، صورخیال آثار مذکور را نقد و بررسی کرده ایم.

ادبیّات کودک، با وجود اهمّیّت تردید ناپذیر و نقش موثّری که در شکل گیری شخصیّت کودکان دارد، از زمینه هایی است که تاکنون کم تر به صورت اصولی و علمی به آن پرداخته شده است. در این میان، فنّ ارزشمند بازنویسی نیز، با آن پیشینه ی درخشان در ادب فارسی، عموماً مورد غفلت بوده است. آثار اندکی که با استفاده از این شیوه به وجود آمده اند نیز، کیفیّت بالایی ندارند. رساله ی حاضر با توجّه به مطالب یاد شده، کوشیده است مقدمات لازم را برای تولید یک بازنویسی خوب بررسی کند. در این راستا و در بخش اوّل این پژوهش، پس از آوردن کلّیِاتی در زمینه ی ادبیات کودک و اهمیت و پیشینه ی آن، ویژگی های کودکان سنین مختلف از منظر روان شناسی رشد بررسی شده است. پس از آن و در فصل سوم، خصوصیّات عناصر داستانی در ادبیات کودک با نگاهی به ویژگی های خاصّ این گروه از مخاطبان مورد بررسی قرار گرفته است. در فصل چهارم نیز به بازنویسی، اهمیت، پیشینه و انواع آن پرداخته شده است. در بخش دوم، پس از ارائه ی اطلاعات کتابشناسی ده اثر برگزیده، که به عنوان نمونه هایی برای نقد در نظر گرفته شده اند، نگارنده در قالب سه فصل، میزان توجّه نویسندگان را نسبت به اصول روان شناسی رشد، داستان پردازی کودکان و بایسته های بازنویسی در کتب مورد نظر بررسی می کند. کلیدواژه ها: بازنویسی، روان شناسی، کودک، ادبیّات کودک. نقد ادبی

آن چه در این پایان نامه کوشیده ام به آن دست یابم، در راستای گامی نو در دریافت مباحث نظری درحوزه ی ادبیّات سنّتی است. پرداختن به مسایل جدید نقد ادبی ونقد وتحلیل ادبیات کلاسیک فارسی برپایه ی رویکردهای جدید نقد ادبی در سال های اخیر، بسیار رونق گرفته است و منتقدان ادبی کوشیده اند براساس رویکردهایی مانند ساختارگرایی، صورت گرایی، جامعه شناسی، روان شناسی، شالوده شکنی وهرمنوتیک به نقد وتحلیل آثارادبی بپردازند. به هرروی،گام نهادن در این وادی ها کاری بس سنگین و پرمخاطره است که محقّق را دچار آشفتگی های می کند. این پژوهش برآن است تا پیوندی باشد میان سنّت و مدرنیته، پیوند بین مباحث فلسفی با ادبیّات و پیوند عارف قرن ششمی شرقی با نظریه پردازان معاصر غربی. یافتن این شباهت ها وتفاوت ها هرچند کاری بس سنگین است امّا لذّت یافتن آن ها باعث ایجاد ذوق و انگیزه در مباحث تطبیقی می شود. بیان مسئله عین القضات همدانی عارفی بزرگ است که فهم کامل مباحث او دشوار به نظر می آید. بنابراین، با این که آثار ارزشمندی از وی برجای مانده امّا تحقیق و پژوهش در باب افکار و اندیشه های او به صورت گسترده و کلان کمترانجام شده و ساحت آثار او تقریباً می توان گفت بکر باقی مانده و حقّ بزرگیِ او در مقایسه با کسانی چون سهروردی و امام محمّدغزّالی به جا آورده نشده است. قطعاً یکی از دلایل انتخاب عین القضات برای این پژوهش پس از علاقه ی شخصی نگارنده ی این سطور به این بزرگ مرد، همین اجحافی است که در ادب فارسی به او روا داشته شده است. هرچند ساحت عین القضات فراتر از آن است که با یک پایان نامه ی کوچک ادا شود؛ امّا تمامی تلاشم براین بوده است که دین خود را به درستی ادا کنم. باکمی دقّت، درمی یابیم هرجا که سخن ازنگرش های هرمنوتیکی عین القضات رفته است به نامه ی بیست و پنجم وی اشاره شده و او را با این تفکّر(خاصیّت آینگی) دارای نگرش هرمنوتیکی مدرن پنداشته اند و از مطالعه ی دقیق دیگر مطالب او و درک کامل نگرش های وی در باب مبحث تأویل غفلت کرده اند. امّا در این پژوهش تلاش شده به تمامی آثار عین القضات از جمله نامه ها با نگرشی کامل تر و عمیق تر نظر شود تا آن چه از نگاه دیگران پنهان مانده آشکار و به تناقض هایی که در نگرش وی وجود دارد اشاره شود. هنگامی که سخن از بررسی تطبیقی به میان می آید باید به این نکته توجّه داشت که تطابق میان دو نظرگاه، نیازمند تسلّط کامل نسبت به هر دو سویه می باشد. از یک سو دریافت سخن عین القضات و فهم آن نیازمند تکرار و تمرکز بسیار است و از سوی دیگر زمانی که سخن از هرمنوتیک و نگرش های نظریه پردازان غربی به میان می آید در واقع سخن از دریایی بی کران است که قدم گذاشتن در آن جسارتی بسیار می طلبد. دریافت هایی که در بخش دوم و سوم بیان کرده ام، در واقع نقطه ی اوج این پایان نامه می باشدو سخنانی است که به جرأت می توان گفت که در هیچ منبعی ذکر نشده است. این کار هم چون راه رفتن برروی طناب بسیار باریکی است که با هر لغزشی امکان سقوط به راحتی فراهم می شود. امّا تمام تلاشم بر این بوده است که در این پژوهش از هر لغزشی دوری گزیده و راه تعادل پیش گرفته شود.

چکیده بعد ازجنگ جهانی دوم ،اوضاع سیاسی واجتماعی جامعه ی ایران و عراق وبه تبع آن اوضاع ادبی دچار تغییر بنیادین شد.آشنایی ادیبان وشاعران با ادبیات جهانی ،افقهای نوینی در برابر آنها گشود و مکاتب ادبی مختلفی متولد شد.یکی از این مکاتب،سمبولیسم اجتماعی است.سیاب ونیما از پیشگامان واقعی این مکتب در شعر عربی و فارسی می باشند وبه پدران شعر نومشهور گشته اند. آن دو باتکیه بر میراث ادبی گذشته و ارزش ها ی انسانی و اخلاقی جامعه خود ،به تدریج به سمبولیسم اجتماعی گراییدند و نماد ها و اساطیر ملی،مذهبی و جهانی را برای بیان مسایل سیاسی و اجتماعی و درد های انسانی به کار گرفتند و با تکیه بر عنصر عاطفه،تخیل واندیشه وبه کار گیری واژگان نو و شیوه بیان حماسی،شعر را از نظر شکل،موسیقی و مضمون متحول نمودند و آن را یکسره در خدمت آرمانها و ارزش های بشری و اخلاقی و واقع گرایی و بیان مسایل اجتماعی و سیاسی درآوردند.آنها به دور از هرگونه تقلید سطحی و بدون کنارگذاشتن سنتهابه نماد پردازی و اسطوره سازی دست یازیدند و هر جا لازم دانستند به نمادها و اسطوره ها کارکردی متفاوت و معکوس بخشیدند.این پایان نامه،در پی آن است که به بررسی تطبیقی نماد و اسطوره در شعر این دو به پردازد و گوشه ای از اندیشه بلند و دردهای انسانی آنان را که در شرایط سیاسی و اجتماعی مشابه می زیسته اند را در معرض دید و داوری قرار دهد. کلمات کلیدی:سیاب،نیمایوشیج،سمبولیسم اجتماعی،شعر نو،نماد و اسطوره،بررسی تطبیقی.

این پژوهش قصد دارد به بررسی?نخستین مجموعه داستان کوتاه بزرگ علوی (1282-1375) یعنی مجموعه ی چمدان بپردازد. این مجموعه شامل شش داستان کوتاه «چمدان»، «قربانی»،?«عروس هزار داماد»، «سرباز سربی»، «شیک پوش»و «تاریخچه ی اتاق من» می باشد که در سال 1313 انتشار یافته است. در میان دیدگاه های موجود در بررسی متن، رویکرد ساختاری، شیوه ی پژوهش قرار گرفته است. این روش تنها به متن ادبی اهمّیّت می دهد و بر آن است که متن هستی مستقل و خود بسنده ای دارد که از طریق بررسی و تحلیل عناصر ساختاری و مناسبات درونی میان آن ها می توان به دلالت های معنایی اثر دست یافت (ن.ک: اخلاقی، 1377: 16). ساختار روایت، طرح و ساختمان داستانی متن است و شامل شخصیّت های داستانی و?کنش?هایی است که توسط راوی نقل می شود. در این تعریف سه محور «طرح»، «شخصیّت»و «راوی» تشکّل درونی اثر را در حوزه ی اقتدار خود دارند؛ بنابراین بحث در ساختار کلان داستان مقصود اصلی این رساله است (ن.ک: اخوت،1371: 179). بررسی متن ادبی با توجّه به نظریّه های ساختاری موجود در تحلیل متن علاوه بر نشان دادن میزان کاربرد و کارآیی این نظریّه ها در متون ادبی؛ از آن جهت اهمّیّت می یابد که دریچه های نوینی را در برخورد با متن ادبی ارائه می کند. اکثر کسانی که در عرصه ی مطالعات ادبی کار می کنند، از?یافته های دیگر عرصه ها چون تاریخ، روان شناسی و جامعه شناسی برای تبیین دلالت های معنایی آثار ادبی استفاده می کنند. این تحقیقات اگرچه سودمند، امّا جایگاه ثانوی دارند و آن چه در درجه ی اوّل اهمّیّت قرار دارد، توجّه به متن و مناسبات درونی اثر است. در واقع این پژوهش ساختاری در صدد است با توجّه به قراردادهایی که آثار ادبی را ممکن می سازند، دریابد معناها و تأثیرات آثار چگونه میسّر شده است. در طرح داستان به دنبال یافتن پیوند های زمانی و سببی، از نظریّه ی مشهور ادوارد مورگان فورستر استفاده می شود. هم چنین دیدگاه و الگویی که?تزوتان تودوروف ?براساس آن طرح را تحلیل کرده، در این قسمت مبنای پژوهش?قرار دارد. تحلیل شخصیّت به عنوان جزیی از ساختار داستان - و در فرضیّه ی این پژوهش اساسی ترین جزء آن - ساحت های گوناگونی را به خود اختصاص داده است. تلاش ساختار گرایان در شناخت شخصیّت به عنوان کنش گر شامل بحث هایی چون بررسی شخصیّت به لحاظ نقش فاعلی یا مفعولی؛ کنش شخصیّت به لحاظ نقشی که در پیش برد داستان دارد؛ نقش کنش های داستانی در ساختن غیر مستقیم شخصیّت و... می باشد. تحلیل در این قسمت ابتدا بر پایه ی «الگوی کنش گر» آلژ یرداس ژولین گرماس و سپس «امکان های روایتی» کلود برمون که دال بر اهمّیّت شخصیّت های داستانی است، بررسی ها را شکل می دهد. بررسی راوی هنگامی مطرح می شود که به چگونگی عرضه ی ماجرا توجّه شود. ماجرایی که با شخصیّت و کنش ها و طرحی که به وجود آورده اند، اتفاق افتاده است؛ بنابراین به نقش راوی در چگونگی شکل گیری داستان توجّه شده است. وقایع از دید چه کسی دیده می شود؟ و راوی آن کیست؟ با توجّه به گوناگونی تقسیمات در این قسمت شیوه ای التقاطی انتخاب شده است و انتخاب هریک منوط به تطبیق آن با نمونه های داستانی می باشد. در نتایج این بررسی رابطه ی میان راوی و شخصیّت به عنوان دو نوع گوینده، بیان می شود.

پایان نامه ی حاضر به نقد و تحلیل بررسی فرایند برجسته سازی زبان در غزل های سعدی اختصاص دارد. در زبان شناسی، چنان چه واحد زبانی از قوانین تدوین شده در چارچوپ اطلاعات یا شمّ زبانی گویشور بومی تخطّی کند، نشاندار تلقی می شود و این مسئله ای است که معمولاً در آفرینش اثر ادبی بسیار اتفاق می افتد. بارزترین ویژگی اثر ادبی، برجسته سازی زبان است که به دو گونه می باشد: هنجارگریزی و قاعده افزایی. هنجارگریزی هشت گونه است که منجر به آفرینش اثر ادبی می شود. نگارنده به بررسی این هنجارگریزی ها در غزلیات سعدی پرداخته است. در این تحقیق پس از شناسایی انواع هنجارگریزی ها در غزلیات سعدی، از هر کدام چندین نمونه ارائه و همچنین در کنار بحث پیرامون قاعده افزایی، به ذکر نمونه هایی از غزلیات سعدی پرداخته شده است. این پژوهش در 2 بخش تنظیم گردیده که بخش اول دارای چهار فصل و بخش دوم دارای 3 فصل است. بخش نخست به کلیات و مبانی نظری تحقیق و بخش دوم به آشنایی با فرآیند برجسته سازی در غزل های سعدی اختصاص یافته است. کلیدواژه ها: فرایند برجسته سازی، هنجارگریزی، قاعده افزایی، غزل عای سعدی

پژوهش علمی، نیاز همیشگی بشر برای دست یابی به افق های ناشناخته ی جهان هستی است.روش ، شیوه ی پژوهش علمی است که راه رسیدن به مقصود را برای پژوهشگر هموار می کند. روش شناسی پژوهش های ادبی، یکی از شاخه های علمی نوین است که آموزش آن، یکی از ضرورت های دانشگاهی امروز شده است. شناخت دقیق مفهوم پژوهش و روش در پژوهش ، علاوه بر ارتقای جایگاه پژوهش در مراکز دانشگاهی، شیوه ی صحیح و علمی پژوهش را جایگزین شیوه های سلیقه ای و غیرعلمی می کند. با توجّه به تنوّع پژوهش های ادبی و روش های علمی تحقیق، بررسی روش پژوهشی محقّقان بزرگی چون دکترمحمّدرضا شفیعی کدکنی و بررسی انطباق آثارآنان بر روش های علمی و استاندارد، منجر به تشخیص بهترین روش برای پژوهش های ادبی می گردد. یکی از بارزترین ویژگی های آثار دکتر شفیعی کدکنی، علاوه برارزش ادبی، انطباق آن ها بر روش های پژوهشی نوین و علمی است. هرچه از پژوهش های آغازین شفیعی به آثار اخیر ایشان می رسیم، روشمندی و انطباق روش پژوهش ایشان، به شیوه های علمی روز دنیا، بیش ترنمایان می شود. این امر بیانگر این نکته است که پژوهشگری چون محمّدرضا شفیعی کدکنی، علاوه بر توجّه عمیق به محتوای آثار، هیچ گاه از آموختن شیوه های نوین پژوهش غافل نبوده و همین امر سبب اعتلای جایگاه علمی این پژوهش ها در میان آثار مشابه شده است.

در این پایان نامه سعی شده است، شخصیت ها در آثار منیرو روانی پور مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد. روانی پور در آثار خود تیپ های مختلفی با تمام دردها، رنج ها و دغدغه های جسمی و فکری و روحی تصویر می کند. وی بیشتر شخصیت های داستانی خود به ویژه شخصیت اول یا پرسوناژهای محوری را از زنان انتخاب می کند و دیدی زنانه بر جهان داستان های او حاکم است و خواستار احقاق حقوق آنان در نظامی مردسالار و سنّتی می باشد. اغلب داستان هایش به شیوه ی رئالیسم جادویی است که رمانتیسم عاشقانه ای را در بردارد. صداقت در مبارزه فمنیستی در تمام جنبه های آثارش ریشه دواندهاست. سنت شکنی است که بر ضد تمام خرافات سنّتی پیرامون زنان طغیان می کند. رسالهی حاضر بررسی شخصیت پردازی در سه رمان اهل غرق،کولی کنار آتش، دل فولاد منیرز روانیپور است. در این مسیر شخصیتها از جنبههای متفاوت بررسی شدهاند و در این روند از نطریهی گرماس نیز استفاده شدهاست. فرضیهی آغازین این رساله بر این اصل استوار گشته است که منیرز روانیپور دید فمینیستی صرف و تندرویی نسبت به زنان داستانهایش دارد. در روند تحقیق نتایج به دست آمه خلاف این فرضیه بود. روانیپور در نگاهش به مردان جانب نصاف را فرو نگذاشته است و در داستانهایش به فراخور روند داستان مردان نیکاندیشی را میگنجاند که به زنان رنجدیدهی داستانهایش یاری میرسانند. روانیپور صدای تازهای در میان نویسندگان معاصر است که با دیدی زنانه آمیخته به ارزشهای بومی در راستای حفظ ارزشهای زنان پا به عرصهی داستاننویسی میگذارد.

شعر و شاعری و زبان، فرایندی است که در طول زمان اتّفاق می افتد و در تمامی دوران های مختلف زمانی، در ساخت یک زبان واحد به هم مرتبط است. از این رو نقش و بازتاب عناصر زبانی دوره های پیشین ادب فارسی در شعر دوره های بعد از خود، از جمله دوران معاصر، نقش مهمّ و شایسته ی پژوهش و بررسی است. شاهنامه ی فردوسی به عنوان یکی از متون نظم کلاسیک ادب فارسی، از تأثیرگذارترین آثار در نظم و نثر دوره ی معاصر می باشد. جلوه های مختلف این بازتاب را می توان در سطوح زبان، صور خیال، عاطفه، موسیقی و لحن مورد بررسی قرار داد. بازتاب این سطوح در شعر شاعران مورد نظر؛ فروغ فرّخزاد، مهدی اخوان ثالث و احمد شاملو، فرضیه ی پژوهش این پایان نامه می باشد.

تدوین پایان نامه یکی از الزامات تحصیلات تکمیلی در اکثر دانشگاه های دنیاست که نقش مهمّی در تولید دانش جدید بشری دارد. اگرچه قوانین نگارش پایان نامه ها در همه جا تقریباً یکسان است؛ امّا کیفیّت و کمیّت این نگارش ها یکسان نبوده و بستگی به میزان اطّلاعات و آگاهی دانشجویان و استادان آن ها دارد. از آن جا که موضوع منتخب برای هر پایان نامه باید جدید و متناسب با همان رشته ی تحصیلی باشد، بسیار ضروری است که دانشجو از سابقه ی موضوعات کارشده، آگاهی داشته و در صورت لزوم به آن ها مراجعه نماید. این احساس نیاز، نگارنده را بر آن داشت تا گامی هر چند کوچک در این راه برداشته و اقدام به معرّفی و تحلیل پایان نامه های رشته ی زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه های دولتی استان خراسان در خلال سال های 1380 تا 1387 نماید. آن چه در این تحقیق آمده است، ارائه ی فهرست کاملی از پایان نامه های کارشناسی ارشد رشته ی زبان و ادبیّات فارسی در دانشگاه های فردوسی مشهد، تربیت معلّم سبزوار و دانشگاه بیرجند است که با بیان چکیده، توصیف متن و تحلیل مختصری از آن ها همراه است، تا مورد استفاده ی دانشجویان، استادان و پژوهش گران این رشته و سایر علاقه مندان قراربگیرد. ارئه ی آمارها و مقایسه های صورت گرفته در این تحقیق، می تواند تا حدّ زیادی خواننده را از کیفیّت و کمیّت پایان نامه های مذکور مطّلع سازد

اندیشه های دم غنیمت گرایانه همواره به عنوان راه چاره ای در برابر دغدغه های فلسفی آدمی درباره ی مرگ و زندگی به شمار می رود و گاه واکنشی است که انسان در برابر آشفتگی های دنیای بیرون نشان می دهد؛ چنین اندیشه هایی در ادب پارسی به صورت مضامینی از قبیل یادآوری مرگ، فراخواندن به اغتنام فرصت برای خوش باشی، زیستن در اکنون و بهره جویی از لحظه های گذران حیات و... بیان شده است و از نظر گروهی از صاحب نظران، متأثّر از فلسفه ی لذّت گرایی اپیکور(341ق.م.) است؛ از این رو پژوهش حاضر که به شیوه ی کتاب خانه ای و استقرایی انجام گرفته است، در جهت تبیین ویژگی های اندیشه ی دم غنیمت گرایانه در رباعیّات خیّام، مختارنامه ی عطّار، کلّیّات عبید و غزلیّات حافظ، ابتدا به معرّفی اندیشه و ادب دم غنیمت گرایانه و بررسی خاستگاه سیاسی ـ اجتماعی و فکری ـ عقیدتی آن از عهد خیّام تا عصر حافظ می پردازد، سپس ضمن روشن ساختن چهره ی راستین اپیکور و اندیشه ی وی، نمودهای اندیشه ی اپیکوریستی را در آثار مذکور بررسی می کند و در پایان نتیجه می گیرد که فضای سیاسی ـ اجتماعی و فکری ـ عقیدتی ایران از عهد خیّام تا عصر حافظ به خاستگاه مکتب اپیکوری که ویژگی عمده ی آن انحطاط فکری و آشوب اجتماعی است، شباهت های زیادی دارد و همین امر موجب گرایش به اندیشه های لذّت گرایانه و دم غنیمت گرایانه در دوره ی مورد بررسی ما گشته است. در توجیه گرایش عطار، حافظ و عبید به مضامین خیّامی که توسّط خیّام و تحت تأثیر اندیشه ی اپیکور آفریده شده است باید گفت که شاعران نام برده نیز در برخورد با پدیده ی مرگ و رازناکی آن، دغدغه ها، اعتراضات و پرسش هایی دارند و بر فناپذیری زندگی در دنیا دریغ خورده، در برابر بی اعتباری عمر و در پیش بودن مرگ، اصالت را به شادمانی می دهند و بر این باورند که انسان باید فرصت کوتاه عمر را به شادمانی و آرامش و بدون اندوه سپری کند و از آن جا که در بیان دیدگاه های خویش از مضامین خیّامی سود جسته اند، اندیشه های اپیکوریستی به کلام ایشان نیز راه یافته است. نکته قابل ذکر دیگر این که گرایش به لذّت و آرامش خاطر که در مضامین خیّامی به چشم می خورد و به صورت مضامینی از قبیل فراخواندن به اغتنام دم، خوش باشی و شادخواری مطرح می گردد، رمزی از آسایش خاطر و پرهیز از اندوه است و به معنای عیّاشی و شهوت رانی نمی باشد؛ همان گونه که در فلسفه ی اپیکوری، تأکید اپیکور بر اصالت لذّت به معنای گرایش به عیّاشی و لهو و لعب نیست.

دو رویکرد علمی و پژوهشیِ ساختارگرایی و روایت شناسی، از جمله دید گاه هایی است که می توان در تحلیل متون داستانی از آن ها بهره جست. ساختارگرایی، به تحلیل ساختار و مناسبات درونی اجزای آن تأکید می کند. بیشتر ساختارگرایان بر این باورند که پدیده های اجتماعی و فرهنگی نباید همچون امور و رویدادهای فیزیکی دانسته شوند، بلکه امور و رویدادهایی هستند که دارای معنایند. در ساختارگرایی سه مرحله ی مهم وجود دارد؛ بدین ترتیب که منتقد ساختارگرا نخست ساختار هر اثر ادبی را به اجزای تشکیل دهنده ی آن تجزیه می کند، سپس به بررسی ارتباط این اجزا با هم می پردازد و بالاخره در مرحله ی سوم به این مسئله توجّه می کند که دلالت کلیّت اثر بر چه امری می باشد، زیرا در هر نظام کلیّه ی اجزا به هم مربوط هستند و هر جزء به جزء دیگر و کلّ نظام وابسته است. بنابراین کارکرد هر یک از اجزا در اجزای دیگر و در کلّ نظامی که اجزا وابسته به آن هستند، تأثیر می گذارد. روایت طرح و ساختمانِ داستانی متن است که یکی از ویژگی های بنیادین آن، تمرکز بر رخدادها و گوینده است چرا که شامل شخصّیت های داستانی و کنش هایی است که توسّط راوی نقل می شود. از آن جا که درحوزه ی ساختاری، شخصیّت به عنوان کنشگر محسوب می شود، بحث هایی از قبیلِ بررسی شخصیّت به لحاظ نقش فاعلی یا مفعولی، کنش شخصیّت ها که داستان را به پیش می برد و همچنین کنش هایی که در ساختن غیرمستقیم اشخاص داستانی نقش دارند، در این پژوهش لازم است مورد بررسی قرار گیرند. بررسی متون با استفاده از شیوه های جدید، مانند الگوهای کنشگر، علاوه بر نشان دادن میزان کاربرد و کارایی این شیو ه ها در متون ادبی، چه کلاسیک و چه معاصر، از آن جهت اهمیّت می یابد که نگاهی بدیع و متفاوت را در برخورد با متون ادبی ارایه می کند. ای.جی.گِرِماس. پایه گذارِ مکتب نشانه شناسیِ پاریس، بعد از ولادیمیر پراپ که به بررسی ریخت شناسیِ قصّه های پریان روسی پرداخت، از جمله کسانی بود که بر ساختار روایت ها تکیه کرد و کوشید عناصر سازنده ی روایت ها را توصیف کند. گِرِماس معتقد بود که می توان از عناصر روساختیِ عینی به ساختارهایی که در عمق متن واقع شده اند و دارای معنا هستند دست یافت. از نظر گِرِماس، دلالت با تقابل های دوتایی شروع می شود. پایین و بالا، چپ و راست، تاریک و روشن براساس تقابلی که با هم دارند در ارتباط با یکدیگر تعریف می شوند.از دید او، معنا به واسطه ی تقابل هایی که میان دو واحد معنایی قایل می شویم شکل می گیرد. الگوی کنشگر گِرِماس با هدف نمایان ساختن نقش شخصیّت ها مطرح شد و با مفهوم حوزه های پیوند دهنده ی کنش و شخصیّت به شناخت شخصیّت، کمک شایانی کرد . شمارکنشگرها در این الگو شش می باشد: فرستنده یا تحریک کننده، گیرنده، شی ارزشی، کنشگر بازدارنده و کنشگر یاری دهنده. فرستنده، کنشگر را به دنبال شیِ ارزشی می فرستد تا گیرنده از آن سود برد. در جریانِ جست وجو کنشگرانِ یاری دهنده یا نیروهای یاری دهنده او را همراهی و یاری می کنند و کنشگرانِ بازدارنده یا نیروهایِ باز دارنده جلوی او را می گیرند. از این رو این پژوهش می کوشد با استفاده از الگوی کنشگر گِرِماس به تحلیل و بررسی ساختارِ روایی حکایت هایی از دو اثر کلاسیک زبان فارسی ، تاریخ بیهقی و مرزبان نامه، بپردازد. در این پژوهش تعداد 15 روایت به صورت انتخابی و با نظر به نوع شخصیّت پردازیِ آن روایات مشخّص شده است که 8 روایت از تاریخ بیهقی و 7 روایت از مرزبان نامه را شامل می شود. روایاتی که به دلیل شخصیّت پردازیِ قوی و منظّم، همچنین تنوّع شخصیّتی موجود در آن ها دارای افت و خیزها و کشش ها و کوشش هایی هستند. از این رو به دلیل چنین ویژگی هایی در مقایسه با دیگر حکایات و روایات این آثار، قابلیّت بیشتری را برای تحلیل بر مبنای الگوی یاد شده فراهم می کنند.

نقد و تحلیل آثار از موضوعات مهمّ پژوهش در جامعه شناسی و مطالعات فرهنگی است و بررسی آن به عنوان یک مسأله ی علمی در ایران حایز اهمّیّت است. به همین دلیل در این پایان نامه به بررسی و تحلیل عناصر داستانی(شخصیّت، پیرنگ و زاویه ی دید) در آثار برگزیده ی زویا پیرزاد پرداخته و چگونگی روند این عناصر مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. در این آثار، زنان نقش های اصلی روایت را دارا هستند و روندی صعودی را طی می کنند. آن ها به مرور متحوّل می شوند و از مطیع بودن و سر به راه بودن خود خارج می شوند. جرقّه های آگاهی و حفظ هویّت زنانه در مجموعه داستان های کوتاه ورمان های پیرزاد کاملاً بارز است.

نقد ادبی فعّالیّتی روشمند به منظور مطالعه، تحلیل، تفسیر و ارزیابی آثار ادبی است و از مقولات مهم و قابل توجّه در ادبیات به شمار می رود و در صورتی که بدون غرض ورزی و بر اساس اصول و موازین درست صورت پذیرد، عامل مهمّی در ارتقای کیفیّت آثار و فضای ادبی جامعه خواهد بود. از دریچه ی نقد رمان فارسی، به ویژه رمان اجتماعی- سیاسی، می توان ساختار جامعه ی ایرانی را تبیین کرد. در ایران، رمان نویسی از آغاز، دارای فراز و نشیب هایی بوده است و به ویژه در دهه ی 70 شمسی، که دهه ی پس از جنگ، فرو نشستن هیاهوهای اجتناب ناپذیر پس از انقلاب و گسترش آزادی شماری از نویسندگان و روشنفکران در آفرینش ادبی بود، رمان فارسی نیز به فراخور رویدادهای سیاسی و اجتماعی با تحوّلاتی رو به رو و جریان های گوناگونی را پذیرا شد. بررسی سیر نقد ادبی در حوزه ی رمان، می کوشد به تحلیل این فراز و فرودها و قبض و بسط ها بپردازد. در دهه ی 70 شمسی، بعد از پشت سر گذاشتن اختناق حاکم در دوره ی پهلوی و سال های جنگ و هم چنین روند رو به رشد صنعت چاپ و نشر، فضای بازتری برای نقد به وجود می آید و سیر نقد در این دهه توسعه می یابد. موضوع مورد بررسی در این پایان نامه، تحلیل نقد هایی است که در حوزه ی رمان های اجتماعی- سیاسی، در دهه ی70 شمسی، نوشته شده و استفاده از کتاب ، مجلّه ها و نشریّه های دانشگاهیِ مربوط به نقد رمان اجتماعی- سیاسی در دهه ی هفتاد، اساس کار این پژوهش قرار گرفته است. بررسی میزان کیفیّت و پیشرفت نقد این دهه در مقایسه با دهه های گذشته، ارزش انجام این پژوهش را آشکار می کند.

زمان و روایت آن از جمله موضوعاتی است که از دیرباز آدمی با آن همراه بوده است و تعریف این که زمان چیست؟ کاری دشوار می نماید؛ اگر از ما بخواهند زمان را تعریف کنیم بدون شک هیچ یک از ما قادر به تعریفی دقیق از زمان نخواهیم بود چرا که زمان عنصری است پویا که کسی از آن آگاه نیست. در این پژوهش نیز ما بر اساس سیر طبیعی گذشت زمان، مقدار کشش ها و شتاب ها و حذف هایی که در طول این نوع زمان شکل گرفته، در سه اثر برگزیده ی زویا پیرزاد مورد بررسی قرار داده ایم و مشخص کرده ایم که نویسنده از چه نوع زمان هایی بیشتر بهره برده است. همچنین در این پایان نامه سعی شده است در خصوص ساختارگرایی ادبی و روایت شناسی مطالبی مطرح شود تا در فهم بهتر این پژوهش یاری گر باشد چرا که ساختارگرایی پاسخی به یک نیاز است، نیاز به نظامی منسجم که علوم مدرن را وحدت بخشد و جهان را بار دیگر برای انسان قابل سکونت گرداند. به طور کلی ساختار پایان نامه از دو گفتار تشکیل شده که در گفتار نخست به پیشینه و زمینه ی ساختارگرایی ، روایت و روایت شناسی و بیان کلّی نظریه ی ژرار ژنت و در گفتار دوم به بررسی روایت زمان در سه اثر زویا پیرزاد پرداختیم.

ملک الشّعرای بهار، آخرین قصیده سرای شعر فارسی،با فعالیّت درامور سیاسی واجتماعی دوره مشروطیّت، با کاربرد قصاید سیاسی واجتماعی دردیوان خود ،توانست دوره ای ازتاریخ ایران معاصررابرای خواننده معرّفی نماید.دراین پژوهش که درحوزه سمبولیسم ارایه شده است، کوشیده ایم ابتدا تاریخچه ی مکتب سمبولیسم در غرب و چگونگی تأثیر آن بر ادبیات فارسی را بیان کنیم.دربخش دوم،به بررسی سمبولیسم درشعر معاصر فارسی پرداخته ایم.دربخش سوم به بررسی انواع سمبول-های به کاررفته درشعر بهاروطبقه بندی آن هااقدام نموده ایم .در ادامه پس از بررسی و تحلیل نمادهای اجتماعی و سیاسی، این نتیجه به دست آمده است که بهار براساس تجارب شخصی و اجتماعی خود و قرار گرفتن درکانون مسایل سیاسی هم چون نمایندگی چنددوره ی مجلس ، روزنامه¬نگاری و وزارت، گاهی نمادهایی رابه شیوه ی دیگر شاعران در معنا و مفهوم مرسوم آن به کار برده است و گاه آن¬ها رادرمفاهیم سیاسی و اجتماعی به کارگرفته است . این گونه سمبول ها به دلیل وجودشرایط نابسامان اجتماعی وسیاسی وهم چنین وجودحاکمان خودکامه،دچاردگردیسی معنایی شده¬اند.

چکیده ندارد.

این پایان نامه، دربرگیرنده ی مطالعاتی در زمینه ی جریان شناسی نثر دوره ی مشروطیّت است. پس از بیان مقدّماتی در حوزه ی جریان شناسی و اوضاع عمومی دوره ی مشروطیّت، نثر این دوره را در قالب 6 جریان مورد پژوهش قرار دادیم. این جریان ها عبارت است از: رسایل سیاسی و اجتماعی، روزنامه نگاری و مطبوعات، طنزنگاری، ترجمه ی متون، ادبیات نمایشی و رمان نویسی. علاوه بر مطالب یاد شده، سه بخش دیگر نیز در این پژوهش وجود دارد. در یک بخش، به شیوه ای گذرا، ویژگی های نثر فارسی از آغاز تا آستانه ی انقلاب مشروطیّت بررسی می شود و در بخش دیگر به مطالعه ی تأثیر متقابل ادبیات مشروطیّت و انقلاب مشروطیّت پرداخته شده است و در بخش بعدی عوامل ادبی و غیر ادبی موثر بر تغییر سنّت های دوره ی مشروطه بررسی می گردد که این سه فصل به عنوان پیش درآمد پژوهش حاضر محسوب می شود.

این پایان نامه در بر گیرنده ی تحلیل اسطوره ای ماه و خورشید در شعر فارسی تا پایان سده ی هفتم هجری است. ماه و خورشید به عنوان نخستین پدیده های طبیعی مورد توجّه بشر،در دنیای اسطوره صفات خاصّی شناخته شده اند. آفرینش اسطوره ای ماه و خورشید موضوع بسیاری از اسطوره هاست و علاوه بر این،در آفرینش اسطوره ای جهان نیز نقش دارند. در برخی از دوره ها پرستش ماه و خورشید رواج داشته و به پیدایش خدایان خورشیدی و قمری منجر شده است؛خدایانی که تا حدودی صفات و خصوصیّات اسطوره ای ماه و خورشید را دارا هستند. ارتباط خورشید با جشن های باستانی نوروز و مهرگان و نیز با مهرپرستی(میترائیسم)یکی دیگر از موضوعاتی است که در تاریخ و ادبیّات به آن پرداخته اند و به نظر می رسد آگاهی از آن به تحلیل تصاویر اسطوره ای خ.....

این پژوهش بر آن است تا با تکیه بر علوم میان رشته ای همچون زبان شناسی ،روان شناسی ،علوم آموزش وپرورش و.... دریچه ای به سوی آموزش زبان فارسی به خارجیان بگشاید این پایان نامه بوسیله پژوهشهای کتابخانه ای تحقیقات میدانی ودانش تجربی نگارنده در زمینه آموزش زبان فارسی به غیر فارسی زبانان فراهم آمده است پایان نامه در دوبخش وهفت فصل تنظیم شده است بخش اول کلیات واصول آموزش زبان به خارجیان ،تاریخچه آموزش زبان خارجی /دوم در جهان وبعضی مقدمات دیگر را شامل می شود .بخش دوم با نگاهی انتقادی ،به بررسی وضعیت آموزش زبان فارسی در ایران می پردازد وبا گذری بر سیر آموزش زبان فارسی به عنوان زبان خارجی در ایران ،با ارایه یک طرح درس به معرفی روش سازماندهی منطقی کلام با تکیه بر واژگان وساختاهای دستوری برای آموزش زبان فارسی می پردازد

اعتراض، از جمله موضوعات برجسته ی شعر و ادب پارسی به شمار می آید. این بن مایه ی اجتماعی، خود نشانه ای است از وجود آسیب ها و کاستی های جمعی که به گونه ای نمایان، خود را در ادبیّات پارسی، نمایانده است. در فصل نخست این پژوهش، نگارنده، کوشیده است تا به شناخت زمینه ها و عواملی که موجب بروز و پیدایی شعر اعتراض ، گردیده است، بپردازد. بررسی پیشینه ی این عنصر کارای اجتماعی (اعتراض)، موضوع فصل دوم است؛ پیشینه ای که هم ناظر بر نبود اعتراض در ادبیّات کلاسیک پارسی است و هم بود متفاوت آن را نسبت به ادبیّات معاصر، فرایاد می آورد. «شعر نو، برآیند اعتراض به شعر سنّتی»، عنوان فصل سوم این پایان نامه است که در طی آن، ثابت گردیده است که شعر نو، حاصل اعتراض گسترده ادیبان و اندیشمندانی بوده است که هوشمندانه به کاستی های شعر سنّتی، پی برده اند و خواستار اصلاح ساختار و محتوای آن شده اند؛ اصلاحی که بیش از همه، وام دار حضور و ظهور نیماست. «رویارویی شاعران»، عنوان و موضوع فصل چهارم این پژوهش است که در آن از شاعران متعهّد معاصری یاد شده است که به دیگران ـ شاعران غیر متعهّد ـ پرداخته و آنان را نکوهیده اند. اعتراض های عاشقانه، اجتماعی، سیاسی و فلسفی، عنوان چهار فصل مهم و برجسته ی دیگر این پایان نامه را تشکیل می دهند؛ فصل هایی که در آن ها، شعر هشت شاعر برجسته ی معاصر (نیما یوشیج، احمد شاملو، مهدی اخوان ثالث، محمدرضا شفیعی کدکنی، خسروگلسرخی، فروغ فرّخزاد، سیمین بهبهانی، طاهره صفّارزاده) مورد بررسی و تأمّل عمیق لازم، قرار گرفته است.