نام پژوهشگر: علیرضا قاسم زاده

مطالعه اثرات جهت شیب بر روی خواص فیزیکی، شیمیایی و ژنتیکی خاک در منطقه قرو چاه بوکان
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه ارومیه - دانشکده کشاورزی 1393
  علیرضا قاسم زاده   سالار رضاپور

خاک در نتیجه اثرات متقابل پنج عامل مواد مادری، توپوگرافی، اقلیم، زمان و موجودات زنده تشکیل می¬شود. جهت شیب به عنوان بخشی از توپوگرافی دارای اهمیت است، بدلیل اینکه جهت شیب بر روی خصوصیاتی از قبیل میزان تشعشعات دریافتی، پوشش گیاهی، فرسایش، زهکشی و فرایندهای خاکسازی اثر می¬گذارد. برای بررسی درستی این فرضیه، خاک های منطقه قرو چاه بوکان در استان آذربایجان غربی که مخصوصاً تحت تاثیر جهت¬های مختلف شیب بود انتخاب شد. جهت انجام این مطالعه پس از بررسی نقشه های زمین شناسی و توپوگرافی منطقه، تعداد 6 پروفیل (دو تا در جهت شیب رو به شمال، دو تا در جهت رو به جنوب و دو تا در جهت رو به شمال¬شرق) انتخاب، حفر و تشریح صحرایی و نمونه برداری آن انجام گردید. سپس نمونه های خاک برای بررسی خصوصیات مورفولوژیکی، فیزیکوشیمیایی و کانیهای رسی آنالیز شدند. نتایج نشان داد که جهت شیب بر رده بندی خاک در سطح رده اثر معنی دار داشت بطوری که شیب¬های رو به شمال (اینسپتی سول، کلسی زرپت) تکامل پروفیلی بیشتری نسبت به شیب¬های رو به جنوب (انتی¬سول، زروارتنت) نشان داد. در شیب¬های رو به شمال نسبت به شیب-های رو به جنوب خاک¬ها دارای رس بیشتر، بافت سنگین تر و cec بیشتر بودند. آزمایشات نشان داد که غلظت آهن پدوژنیک در شیب¬های رو به جنوب در افق¬های زیر سطحی بیش از افق سطحی است. همین روند برای آهن بی شکل نیز در این شیب مشاهده می¬شود. ولی در شیب¬های رو به شمال بر عکس هر دوی این شکل¬های آهن در افق سطحی بیشتر از افق¬های زیر سطحی اندازه¬گیری شد. در مقایسه با خاکهای جهت جنوبی، مقدار شاخص باروری اراضی (lpi) بطور معنی داری در اراضی با شیب رو به شمال بیشتر بود.