نام پژوهشگر: محمدباقر رهنما

شبیه سازی کمی و کیفی آب های زیرزمینی با استفاده از مدل های ریاضی modflow و mt3dms (مطالعه موردی: دشت رفسنجان)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شهید باهنر کرمان - دانشکده کشاورزی 1388
  عباس زمزم   محمدباقر رهنما

بخش کشاورزی با مصرف 80 درصد آب های در دسترس، بزرگ ترین مصرف کننده آب در کشور می باشد. مصرف بی رویه انواع کودهای شیمیایی در طی سالیان اخیرموجب تجمع املاح و تخریب خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک ها شده و از سوی دیگر احتمال نفوذ و آلوده شدن منابع آب زیرزمینی را نیز فراهم نموده است در مناطق خشک کشور نظیر دشت رفسنجان، که اصولا دارای منابع آب با املاح نسبتا زیادی هستند و همچنین وقوع خشکسالی های مستمر طی سال های اخیر باعث کاهش بهره برداری از منابع آب های سطحی و بر عکس افزایش بهره برداری از منابع آب زیرزمینی شده که این مسئله معضلات ناشی از آن را دو چندان نموده است. لذا با بررسی کمیت و کیفیت این منابع و پایش مستمر آن می توان آگاهی لازم به منظور انجام مدیریت بهینه حفاظت از منابع آب و ممانعت از خسارات آتی را اعمال نمود. در این تحقیق به منظور بررسی کیفیت آب های زیرزمینی دشت رفسنجان مدل کمی و کیفی دشت توسط مدل های modflow و mt3dms تهیه گردید. مدل های کمی و کیفی تهیه شده برای این آبخوان با داده های صحرایی اندازه گیری شده، مقایسه و مدل واسنجی گردید.سپس از مدل جهت پیش بینی برای 2و 5 سال آینده استفاده شد. نتایج حاصل نشان داد سطح آب با روند حاضر طی سال های آینده کاهش می یابد. همچنین میزان پارامترهای مختلف در آب زیرزمینی نیز در کل دشت افزایش دارد. اما از میان این پارامترها، شوری افزایش چشمگیری در میان سایر پارامترها دارد. بنابراین کاهش برداشت و افزایش تغذیه به منابع آب زیرزمینی می تواند تا حدودی از این کاهش سطح آب و افزایش پارامترهای کیفی طی سال های آینده جلوگیری نماید.

پیش بینی و پهنه بندی شاخص خشکسالی spi در استان کرمان با استفاده از شبکه های عصبی مصنوعی و مدل نرو-فازی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شهید باهنر کرمان - دانشکده کشاورزی 1390
  غلامرضا خدادادی لری   شهرام کریمی گوغری

در سال های اخیر خشکسالی با فراوانی و شدت بیشتری در بسیاری از مناطق دنیا از جمله ایران رخ داده و اثرات مخرب آن با توجه به افزایش تقاضای آب و تغییرات اقلیمی تشدید یافته است. پیش بینی خشکسالی می تواند طراحی پروژه های مهندسی آب ، برنامه ریزی های اقتصادی منطقه ای و مدیریت بهتر منابع آب را تضمین نماید. در سال های اخیر استفاده از روش های مدل سازی مبتنی بر هوش مصنوعی در علوم مهندسی آب مورد توجه جدی محققین قرار گرفته است. در این تحقیق سعی شده است توانایی شبکه های عصبی مصنوعی چند لایه پیشرو ، شعاعی ، شبکه های لایه برگشتی و مدل ترکیبی نرو فازی در پیش بینی شاخص خشکسالی بارش استاندارد شده spi در استان کرمان مورد ارزیابی قرار گرفته و بهترین مدل ارائه گردد. شاخص خشکسالی برای کلیه ایستگاه های دارای آمار بلند مدت محاسبه شده و سپس با استفاده از توابع آماری بهترین ورودی ها برای مدل ها انتخاب گردیده است. نتایج حاکی از توانایی بالای شبکه های عصبی مصنوعی و نرو فازی در پیش بینی شاخص خشکسالی spi بوده و مقایسه مدل ها با یکدیگر نشان از توانایی بیشتر شبکه عصبی مصنوعی چند لایه پیشرودارد. بنا بر نتایج آماری پیش بینی مدل ها تا 6 ماه آینده با احتمال 95 درصد معنی دار است و در انتها شاخص خشکسالی در سطح استان کرمان تا 6 ماه آینده پهنه بندی شده است .

بررسی کیفیت آبهای زیرزمینی دشت کرمان جهت مصارف صنعت، شرب و کشاورزی با استفاده از gis
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شهید باهنر کرمان - دانشکده کشاورزی 1393
  حامد حاج محمدی   محمدباقر رهنما

در مناطق خشک و نیمه خشک به دلیل کمبود میزان بارندگی و دسترسی به آبهای سطحی استفاده از آبهای زیرزمینی بسیار رایج است. متأسفانه به دلیل غیر قابل رویت بودن آبهای زیرزمینی، بسیاری از مردم در مورد اهمیت آنها و آثار زیانبار آلودگی محیط برآنها آگاهی کافی ندارند. هدف از این تحقیق بررسی کیفیت آب زیرزمینی دشت کرمان با استفاده از نرم افزار gis و استفاده در صنعت، شرب و کشاورزی می باشد. در این تحقیق از نقشه دشت کرمان و اطلاعات کیفی مربوط به 43 پیزومتر و همچنین 4 چشمه و 5 قنات (جمعأ 52 نقطه نمونه برداری) در طول سالهای 1373 تا 1391 استفاده شده است. نتایج نشان داد به دلیل شیب آبخوان که از شرق به غرب می باشد، مناطق شرقی دشت که در ارتفاعات بالاتری قرار داشتند، دارای کیفیت بهتری برای شرب و کشاورزی بودند و مناطق غربی در ارتفاع پایین تر به دلیل انتقال آلودگی ها به این مناطق، شوری و تبخیر زیاد دارای کیفیت بدتری بودند. همچنین مناطق شرق و جنوب شرقی دشت برای استفاده در صنعت نسبتأ حساس مناسب بودند. در بعضی مناطق مثل خیابان جهاد، اختیارآباد و اطراف این مناطق به دلیل بالا آمدن سطح آب در اثر ورود فاضلابها مقادیر پارامترهای شیمیایی به دلیل انحلال خاک با سایر نمکهای موجود در فاضلاب، افزایش یافته است. می توان علت بالا بودن غلظت پارامترها در مناطق اختیارآباد، نقشینه، فتح آباد و حجت آباد 1 تجمع این عناصر بر اثر فرو کش کردن و بسته شدن زهکش طبیعی فاضلاب کرمان در اختیار آباد در سال 77 دانست. توپوگرافی منطقه (شیب آبخوان)، انحلال فاضلاب، بالا آمدن سطح ایستابی، نامناسب بودن شرایط آب و هوایی مانند کم بودن میزان بارندگی، بالا بودن درجه حرارت و شدت تبخیر و وجود نمکهای تبخیری در سطح دشت باعث بالا رفتن غلظت املاح و کاهش کیفیت آب شده است.

آنالیز نشست سد خاکی ?? خرداد در دوره بهره برداری با استفاده از داده های ابزاردقیق و نرم افزار plaxis
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شهید باهنر کرمان - دانشکده کشاورزی 1390
  احمد محمدشریفی   کورش قادری

امروزه سدها نقش موثری در توسعه صنعت آب دارند. در کشور ما سدهای زیادی ساخته شده که عمده آنها سدهای خاکی و پاره سنگی می باشند. کنترل ایمنی و پایداری سدهای خاکی از نظر امنیت اجتماعی و اقتصادی، از اهمیت بسزائی در دوره بهره برداری برخوردار است. برای این منظور، پس از ساخت سدهای خاکی پارامترهای فیزیکی مهمی در آنها اندازه گیری می شوند که از مهم ترین آنها، جابجایی ها و تغییرشکل ها است. سد خاکی ?? خرداد برای نخستین بار با استفاده از خلاقیت های فنی و علمی کارشناسان و متخصصین ایرانی و نیز امکانات موجود اجرایی کشور احداث شده است. این سد از جمله اولین سدهای ایران است که در زمان خود، لوازم اندازه گیری پیشرفته در حجمی نسبتا زیاد در آن نصب شده است. آنچه در این نوشتار ارائه می شود، آنالیز استاتیکی سد 15 خرداد با استفاده از روش المان محدود و مقایسه نتایج آن با داده های واقعی است. در این تحقیق برای شبیه سازی رفتار سد از نرم افزار plaxis که یک نرم افزار قدرتمند بر پایه روش المان محدود می باشد، استفاده شده است. از انواع مدل های رفتاری خاک قابل استفاده در نرم افزار، مدل رفتاری خاک سخت شونده استفاده شده است که اثر اتساع را نیز در رفتار خاک اعمال می کند. تحلیل ها به صورت دو بعدی و در شرایط کرنش مسطح بوده و برای ارزیابی صحت نتایج، داده های بدست آمده از تحلیل عددی با داده های اندازه گیری شده مقایسه گردید.نتایج بدست آمده نشان داد که تطابق نسبتاً مناسبی بین داده های تحلیل عددی با داده های مشاهده ای(با ضریب همبستگی بیش از 96/0) وجود دارد. رفتارنگاری سد در دوره بهره برداری حاکی از روند منطقی رفتار سد از نظر جابجائی قائم می باشد ولی بعلت عدم تحکیم کامل، هنوزهم این جابجائی ها ادامه داشته و به حد پایداری کامل نرسیده است. همچنین بررسی نشست سد در راستای محورهای طولی، نشست تقریباً متقارن آن را نشان داد. با استفاده از روش عددی میزان جابجائی های افقی نیز محاسبه شده است اما بدلیل عدم قرائت داده های انحراف سنجی (بعلت فقدان سوند انحراف سنجی) امکان کنترل صحت نتایج جابجائی های افقی با داده های واقعی وجود نداشته است.

بررسی پتانسیل آلودگی آبخوان دشت سیرجان با استفاده از مدل دراستیک در محیط gis
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شهید باهنر کرمان - دانشکده کشاورزی 1391
  نسترن یاوری زاده   محمدباقر رهنما

در این تحقیق با توجه به ویژگی های هیدرولوژیک و هیدروژئولوژیک آبخوان دشت سیرجان، آسیب پذیری این آبخوان در برابر عوامل آلاینده پهنه بندی شده است. به این منظور از مدل دراستیک (drastic) و سیستم اطلاعات جغرافیایی (gis) جهت پردازش و تجزیه و تحلیل کیفی آبخوان استفاده شده است.

بررسی روندیابی سیل در حوضه آبریز رودخانه تجن با استفاده از مدل swat
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شهید باهنر کرمان - دانشکده کشاورزی 1394
  سیدمیثم محمدی   محمدباقر رهنما

رودخانه ها مهم ترین منابع حیاتی طبیعت هستند. دشت های سیلابی و دلتای رودخانه ها از دیرباز از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده و همواره شرایط مناسبی برای استقرار و سکونت بشر و توسعه فعالیت های اقتصادی فراهم نموده اند. اما این نواحی همواره توسط حوادث طبیعی مانند سیلاب ها مورد تهاجم قرار گرفته اند. امروزه، کاربرد روش های سیستمی به خاطر توانایی پردازش حجم بالایی از داده ها در مدت زمان کوتاه در برنامه ریزی منابع آب در حال افزایش می باشد. در این پژوهش از مدل های swat، hec-ras ، hec-georas و gis جهت پهنه بندی سیلاب حوضه ی آبریز رودخانه ی تجن به وسعت 4147 کیلومتر مربع استفاده شده است. ابتدا، روندیابی جریان به کمک نرم افزار swat برای 11 ایستگاه هیدرومتری انجام گرفت. جهت واسنجی و اعتبارسنجی مدل نیز نرم افزار swat-cup مورد استفاده قرار گرفت. در این نرم افزار، مدل sufi-2 و شاخص نش-ساتکلیف انتخاب شدند. با توجه به نتایج بدست آمده، مدل swat قادر به روندیابی مناسبی در حوضه رودخانه تجن نبود. در نهایت، پهنه-بندی در این پژوهش، با استفاده از نرم افزار hec-ras ، hec-georas و gis انجام گرفت. بازه ی مورد مطالعه ی رودخانه در این مرحله از محل ایستگاه ریگ چشمه در بالادست تا انتهای منطقه شهری ساری در پایین دست می باشد. ایستگاه های هیدرومتری که جهت پهنه بندی در نرم افزار hec-ras مورد استفاده قرار گرفتند شامل ایستگاه های امردره و ریگ چشمه می-باشند. بازسازی اطلاعات دبی با استفاده از نرم افزار smada انجام گرفت و با توجه به اینکه بهترین توزیع آماری در هر ایستگاه، لوگ نرمال سه پارامتره مربوط به ایستگاه ریگ چشمه و لوگ پیرسون تیپ سه مربوط به ایستگاه امردره بود، دبی برای دوره بازگشت های مختلف محاسبه گردیدند. در آخر، پس از انجام پهنه بندی در دوره بازگشت های 2، 5، 10، 25، 50، 100، 200، 500 و 1000 ساله، دوره بازگشت 100 ساله انتخاب و در آن، بازه هایی که از نظر سیلاب گرفتگی مورد تهدید بودند، شناسایی شدند و در مرحله ی بعد اقدام به اصلاح این قسمت ها با استفاده از دیوارکشی گردید. رودخانه ی مورد مطالعه به 4 بازه تقسیم شد و با توجه به نتایج دیوارکشی، حداکثر دیوار در بازه های 1، 2، 3 و 4 به ترتیب 2/1، 7/1، 7/2 و 7/0 متر برآورد گردید. در این پژوهش، پس از بررسی رودخانه از نظر میزان خطر سیلاب گرفتگی، بیمه سیل نیز مورد محاسبه قرار گرفت. بیمه سیل با استفاده از جداول استاندارد و مساحت آبگرفتگی محاسبه شده برای هر دوره بازگشت در عمق های مختلف بررسی گردید. با توجه به نتایج، در بخش شهری میزان خسارت برای دوره بازگشت های 5، 10، 25، 50، 100، 200، 500 و 1000 ساله به ترتیب برابر 1012×72/1، 1012×83/2، 1012×18/4، 1012×39/6، 1012×76/8، 1013×05/1، 1013×22/1 و 1013×3/1 ریال در بخش شهری و برابر با 108×8/17، 109×92/2، 109×32/4، 109×6/6، 109×06/9، 1010×09/1، 1010×26/1 و 1010×35/1 ریال برآورد شد.

مدلسازی آبهای زیرزمینی و فرونشست زمین با استفاده از شبکه های عصبی مصنوعی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شهید باهنر کرمان - دانشکده کشاورزی 1386
  مهدیه عباس زاده   محمدباقر رهنما

چکیده ندارد.

ارائه برنامه بهینه توزیع آب در شبکه های آبیاری با استفاده از تئوری الگوریتم ژنتیک (مطالعه موردی شبکه آبیاری درودزن فارس)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شهید باهنر کرمان - دانشکده کشاورزی 1386
  مهدی غلامی   محمدباقر رهنما

چکیده ندارد.

پیش بینی جریان رودخانه سفیدرود با استفاده از سیستم استنتاج فازی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شهید باهنر کرمان - دانشکده کشاورزی 1386
  عادل شادمان مطلق   حسین ابراهیمی

چکیده ندارد.

شبیه سازی آبخوان دشت گل گهر سیرجان با استفاده از نرم افزار pmwin و مدیریت منابع آبی آن به منظور افزایش سطح ایستابی (مطالعه موردی دشت قطاربنه)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شهید باهنر کرمان - دانشکده کشاورزی 1386
  حمید رضلیی مقدم   محمدباقر رهنما

چکیده ندارد.

ارائه برنامه بهینه بهره برداری از مخزن سد با استفاده از الگوریتم ژنتیک (مطالعه موردی: سد جیرفت و سد دز)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شهید باهنر کرمان - دانشکده کشاورزی 1387
  امید امینی   محمدباقر رهنما

چکیده ندارد.

بررسی تغییرات کیفی آب های زیرزمینی دشت زرند بااستفاده از روش کریجینگ و نرم افزار+ gs
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شهید باهنر کرمان - دانشکده کشاورزی 1387
  فاطمه ملکی گنادیشی   محمدباقر رهنما

چکیده ندارد.

ارائه مدل کامپیوتری جهت بررسی کمی و کیفی آبهای سطحی در حوزه رودخانه آجی چای
پایان نامه دانشگاه آزاد اسلامی 1380
  سپهر مردان   محمدباقر رهنما

هدف از این تحقیق پیش بینی تغییرات دبی و میزان کیفیت آب رودخانه آجی چای در آذربایجان شرقی با استفاده از شبکه های عصبی مصنوعی می باشد.

مدل ریاضی فرایند انتقال آلودگی در سفره های آب زیرزمینی بر اساس روش عددی حجم محدود
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شهید باهنر کرمان 1379
  مجتبی مرادی   محمدباقر رهنما

آلودگی سفره های آب زیرزمینی از جمله مسایلی است که از اهمیت خاصی برخوردار است. چرا که این منابع از جمله مهمترین منابع تامین آب می باشند. پدیده های پخش و انتشار از مهمترین عواملی هستند که در گسترش آلودگی در سفره های آب زیرزمینی موثر میباشد. مدلهای ریاضی باحل معادلات حاکم بر این پدیده ها، شیوه ای مناسب در شناخت وضعیت سفره در آینده و اتخاذ راهکارهای مناسب جهت پیشگیری از آلودگی آنها میباشد.در این تحقیق معادله حاکم بر پدیده پخش - انتشار در حالت یک و دو بعدی با روش عددی حجم محدود حل شده است و معادلات خطی مربوطه، با استفاده از روش تقریب زمانی ضمنی کامل، بدست آمدند. جهت حل این معادلات خطی شد. برنامه رایانه ای به زبان فرترن 77 نوشته شد که ضمن دریافت داده های ورودی از شبکه مورد بررسی، به محاسبه ضرایب معادله درتمام گره ها و سپس محاسبه مجهول مساله میپردازد. به منظور بررسی درستی نتایج حاصل از حل معادله پخش - انتشار با روش عددی حجم محدود، یک مساله را با این برنامه حل نموده و نتایج حاصل از آنرا با نتایج حاصل از حل تحلیلی مساله و همچنین روش عددی وزن بالاست متناوب مقایسه نمودیم، بررسیها نشان داد حل معادله پخش - انتشار با مدل ارائه شده هماهنگی خوبی با حل تحلیلی و روشی وزن بالا دست متناوب دارد.

کاربرد شبکه های عصبی در تخمین سیلاب رودخانه مرگ در استان کرمانشاه
پایان نامه دانشگاه آزاد اسلامی - دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمان 1362
  وحید حیات غیبی   محمدباقر رهنما

در این تحقیق هدف پیش بینی دبی اوج و حجم سیلاب رودخانه مرگ کرمانشاه با استفاده از شبکه های عصبی مصنوعی می باشد. شبکه عصبی پیشنهاد شده شامل ورودیهای بارش چهار ایستگاه باران سنجی منطقه درصد رطوبت نسبی و درجه حرارت ماکزیمم و مینیمم محیط می باشند. و خروجی شبکه دبی ماکزیمم سیلاب و حجم سیلاب رودخانه می باشد. پس از بررسی حالات مختلف برای بدست آوردن بهترین توپولوژی شبکه عصبی مشخص شد که یک شبکه عصبی با 13 گره و یک لایه مخفی کمترین خطای ممکن را تولید می کند. کنترل دقت محاسبات بوسیله محاسبه ضریب نیکویی برازش ، ریشه میانگین مربعات خطا ، میانگین خطای مطلق و حداکثر خطا صورت می گیرد. محاسبات نشان می دهند که دقت شبکه عصبی برای تخمین سیلاب رودخانه فوق درحد مطلوبی باشد. علاوه بر این شبکه های عصبی در مقایسه با سایر روشها برای پیش بینی سیلاب نیاز به اطلاعات کمتری داشته و همچنین زمان محاسبات نیز بسیار کمتر است. در نتیجه شبکه عصبی یک ابزار مناسب برای تخمین سیلاب رودخانه می باشد که برای طراحی سازه ها ی هیدرولیکی مورد نیاز می باشد.در نهایت آنالیز حساسیت برای تعیین درجه اهمیت هر یک از گره های ورودی انجام می شود که میزان تاثیر هر یک از گره های ورودی در جواب نهایی شبکه را مشخص می کند. تحلیل حساسیت می تواند ما را برای حذف ورودیهای با درجه اهمیت کمتر راهنمایی کند که این عمل تاثیر ناچیزی در دقت شبکه داشته ولی کاهش قابل توجهی در حجم اطلاعات ورودی شبکه و در نتیجه هزینه های آمار برداری خواهد داشت.