نام پژوهشگر: غلامحسین جعفری

بررسی اخلاق مصرف در نهج البلاغه
پایان نامه سایر - دانشکده علوم حدیث 1390
  غلامحسین جعفری   صاحبعلی اکبری

چکیده آن چه از نظر می گذرد اندک پژوهشی است درباره بررسی اخلاق مصرف در نهج البلاغه که مطالب آن در یک مقدمه و شش فصل تدوین شده است و هر فصل، موضوع های فرعی دارد که در فصول مربوطه به آن اشاره خواهیم کرد. فصل اول شامل کلیاتی درباره تبیین موضوع اخلاق مصرف، سوالات اساسی و فرضیه های تحقیق است و در ادامه ضرورت پرداختن به موضوع مصرف و پیشینه تحقیقاتی پیرامون این موضوع در نهج البلاغه بررسی شده است در فصل دوم، مختصراً به برخی از مهم ترین دیدگاه ها درباره مصرف اشاره شده است از جمله دیدگاه بشری نظام سرمایه داری که با توجه به مبانی فکری و فلسفی آن، تلقی خاصی از مصرف دارد. آزادی در مصرف، کسب بالاترین لذت و رفاه مادی از مصرف از مهم ترین اعتقادات آنهاست و در مقابل این نظام، دیدگاه وحیانی اسلام است که مطابق جهان بینی الهی خاصی که دارد، برای مصرف انسان جایگاه و تعریف کاملاً متفاوتی از سرمایه داری ارائه می دهد. علاوه بر دیدگاه های این دو نظام، رهبانیون هستند که گرچه دارای نظام فکری منسجم و تعریف شده ای نیستند اما قائل به محدودیت در مصرف و بهره گیری از نعمت های الهی می باشند فصل سوم به بررسی مبانی اعتقادی حاکم بر مصرف از جمله توحید، انسان شناسی و جهان شناسی در نهج البلاغه می پردازدکه نشان گر هماهنگی کامل نظرات امام علی (علیه السلام) با احکام اسلام است. این مبانی گرچه مستقیماً از موضوعات اقتصادی در نهج البلاغه به شمار نمی آیند اما نقش زیر بنایی در اقتصاد و مصرف دارند در فصل چهارم، انواع مصرف در نهج البلاغه، به لحاظ نیازهای انسان و به اعتبار مصالحی که خداوند برای او در نظر گرفته است، بررسی شده و برخی از اقسام مصرف ذکر گردیده است فصل پنجم، اختصاص به بررسی اصول مصرف در نهج البلاغه دارد که هماهنگ با مبانی اعتقادی و در راستای اهداف زندگی انسان ترسیم شده تا فرد مسلمان در چارچوب آن مصرف نماید. فصل ششم به دو حوزه کلی شخصی و عمومی که فرد درآمدش را عمدتاً در آن ها صرف می نماید، می پردازد و مواردی از زیر بخش های آن ذکر گردیده است. در پایان برداشت هایی از مباحث مذکور تحت عنوان نتیجه و پیشنهادات آمده است که امیدوارم توانسته باشم متناسب با موضوع مطرح شده از عهده و بیان مطلب برآیم. کلید واژه ها: خدا جل جلاله، اسلام، امام علی (علیه السلام)، نهج البلاغه، مصرف، انفاق، دنیا، آخرت، بیت المال