نام پژوهشگر: سعید شهبازی گهرویی

مطالعه ماکروسکوپی و میکروسکوپی کلیه ماهی برزم
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شهید چمران اهواز - دانشکده دامپزشکی 1390
  سعید شهبازی گهرویی   حسن مروتی

در این پژوهش ساختار بافت شناسی کلیه10 قطعه ماهی برزم که دارای میانگین وزنی 4/60±50/285 گرم و طول متوسط 97/1±87/28 سانتی متر بودند مورد بررسی میکروسکوپیک و هیستومتریک قرار گرفتند. پس از خارج ساختن کلیه ها از محوطه بطنی، از قسمت های مختلف کلیه نمونه برداری انجام گرفت و جهت انجام عمل ثبوت، این بافت ها در محلول بوئن قرار داده شدند، سپس به روش معمول تهیه مقاطع بافتی، برش هایی به ضخامت 6-5 میکرومتر تهیه و مورد رنگ آمیزی h&e و pas قرار داده شدند. مطالعات ماکروسکوپیک نشان داد که کلیه ماهی برزم از نظر موقعیت آناتومیکی در زیر ستون فقرات قرار دارد و مشتمل بر سه بخش سر، بدنه و دم می باشد.همچنین مشاهدات میکروسکوپی نشان داد که کلیه ماهی برزم همانند سایر ماهیان استخوانی، از دو بخش خون ساز و لنفوئیدی و بخش دفعی تشکیل گردیده است. قسمت سر کلیه این ماهی نسبت به قسمت بدنه دارای بافت های خونساز و لنفوئیدی بیشتری می باشد. در مطالعه میکروسکوپی بافت های خون ساز و لنفوئیدی به وضوح مراحل رشد و تکامل گلبول های قرمز و سلول های لنفوئیدی مشاهده شدند. لابلای سلول های خونساز کلیه، سلول های ملانوماکروفاژ نیز مشاهده گردیدند. قسمت دفعی کلیه ماهی برزم از جسمک های کلیوی و لوله های ادراری تشکیل شده است. در مقاطع بافتی تهیه شده که گلومرول در آنها به طور واضح دیده می شود، سلول های اندوتلیال، مزانجیال و همچنین گلبول های قرمز هسته دار به خوبی قابل مشاهده بودند. تعداد جسمک های کلیوی در بخش بدنه(94/2±9/11)، در بخش سر کلیه (5/1±9/2) که تعداد آنها در بخش بدنه بیشتر از سر کلیه می باشد و بطور تقریبی می توان گفت که 2 برابر این میزان در بخش سر کلیه است. لوله های ادراری از 4 بخش (بخش گردنی، بخش لوله پیچیده نزدیک که خود شامل دو قسمت می باشد(اول و دوم)، بخش میانی و بخش لوله پیچیده دور) تشکیل گردیده اند. در مشاهدات میکروسکوپیک، لوله های ادراری بخش گردنی از سلول های مکعبی تا استوانه ای کوتاه با سیتوپلاسم بازوفیلیک به همراه هسته بیضی شکل در قاعده تشکیل شده اند. قسمت اول لوله پیچیده نزدیک دارای سلول های استوانه ای بلند و سیتوپلاسم ائوزینوفیلیک خفیف وهسته گرد یا بیضی شکل در قاعده بودند، همچنین سیتوپلاسم راسی این سلول ها نسب به قاعده روشن تر مشاهده گردیدند و لبه مسواکی در آنها به خوبی دیده شد.قسمت دوم لوله های پیچیده نزدیک با سلول های پوششی استوانه ای و بلندتر از قسمت اول لوله ها با سیتوپلاسم ائوزینوفیلیک خفیف و هسته بیضی شکل که در مرکز متمرکز شده بود قابل مشاهده بودند. سومین قسمت از لوله ها یعنی قسمت میانی لوله های ادراری در ماهی برزم دارای دیواره ای با سلول های پوششی مکعبی تا استوانه ای و سیتوپلاسم ائوزینوفیلیک مشاهده گردید، اما لبه مسواکی در این قسمت از لوله ها کاملا مشخص نبود. بخش پایانی یعنی بخش لوله پیچیده دور نیز از سلول های استوانه ای کوتاه با هسته بیضی شکل در قاعده تشکیل شده بود که فاقد لبه مسواکی بودند. در ادامه لوله های پیچیده دور، بخش جمع کننده وجود دارد که در اطراف خود دارای بافت عضلانی صاف و بافت همبند بودند که در این بررسی قابل تشخیص بود و پس از لوله های جمع کننده، مجاری کوچکتر و سپس بزرگتر ادراری مشاهده گردید که در اطراف این مجاری نیز بافت عضلانی از نوع صاف و همچنین بافت همبند مشاهده گردید.