نام پژوهشگر: رویا مقصودی

شباهت ها و تفاوت های داستان حضرت موسی (ع) در سوره های قصص و طه
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه لرستان - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1392
  رویا مقصودی   علی نظری

داستان حضرت موسی(ع) از داستان های قرآن کریم است که در سوره های مختلف؛ از جمله قصص و طه به آن اشاره شده است. این دو سوره، آیات زیادی را به داستان حضرت موسی(ع) اختصاص داده اند. داستان این دو سوره، علی رغم یکسانی اکثر حوادث و شخصیت ها، به گونه ای روایت شده است که گویی دو داستان مجزا هستنند و این امر یکی از وجوه اعجاز قرآن است؛ لذا با توجه به اهمیت درک قرآن و کشف زیبایی های آن برای فرهیختگان و پژوهشگران، به این بُعد از اعجاز قرآن پرداخته می شود تا به روش توصیفی – تحلیلی به این سوالات پاسخ داده شود که آیا عناصر داستان در دو سوره با هم تفاوت دارند؟ این تفاوت ناشی از چیست؟ در صورت مثبت بودن پاسخ و به لحاظ زبانی تا چه حد و اندازه ای سبک آن ها به هم نزدیک است؟ نتایج پژوهش نشان می دهد که حوادث، شخصیات و دیگر عناصر داستان، متأثر از بافت و غرض، پردازش شده اند؛ به عنوان مثال، در سوره ی طه که دارای جوّ و فضای عاطفی است، داستان در سایه ای از لطف و عنایت به پیش می رود و بیشتر رسالت، هدایت، عواطف و افکار شخصیت ها مورد توجه قرار می گیرد، اما در سوره ی قصص که داستان پوشیده از گروه ها و مسلک آن ها است، به مضامین جمعی بیشتری پرداخته می شود. علاوه بر این، از جنبه ی زبانی نیز به علت مکی بودن دو سوره، سبک ها بسیار به هم نزدیک به است و در هر دو سوره، بین موسیقی و ترکیب جملات با عناصر داستان ارتباط وجود دارد. با این حال، تفاوت هایی نیز در سبک آن ها وجود دارد که متأثر از بافت و غرض داستان است؛ مانند آیات کوتاه، افعل تفضیل در طه، آیات نسبتاً طولانی، تکرار صفت مشبهه بر وزن اسم فاعل در قصص و...