چکیده : نیاز به بیهوشی در بسیاری از مطالعات تحقیقاتی بخصوص در مورد آبزیان کاملا محسوس می باشد. بیهوشی برای بی حرکت کردن، انتقالهای طولانی و جراحی های کوچک در ماهی ها کاربرد دارد. داروهایی که در حال حاضر بعنوان داروی بیهوشی در این مراکز جهت بیهوشی حیوانات استفاده می شود، اغلب گران قیمت بوده و در همه حیوانات نیز نمی توان مورد استفاده نمود. ms222 تنها ترکیب مطمئن برای استفاده در ماهیها بوده و یکی از فراگیر ترین داروهای بیهوشی برای بیهوشی ماهی است. اما متاسفانه این دارو خیلی گران است. لذا اسانس میخک یک ماده ارزان برای ماهیان محسوب می شود. در مطالعه حاضر اثرات تکرار بیهوشی با استفاده از اسانس گل میخک بر آنزیم ها و اندام های کپور معمولی (cyprinus carpio ) بررسی شد. این مطالعه در بهار 1389 در سیستم مداربسته آبزیان پژوهشکده تالاب بین المللی هامون دانشگاه زابل صورت گرفت. بدین منظور تعداد 160 قطعه بچه ماهی کپور معمولی با میانگین وزنی 1±35 و طول کل 1± 14 جهت بررسی اثرات تکرار بیهوشی با اسانس میخک، به 4 گروه تقسیم شدند. گروه ها شامل گروه شاهد، گروه یک بار بیهوشی، گروه دوبار بیهوشی، گروه سه بار بیهوشی با دوز 100 قسمت در میلیون مورد بیهوشی قرار گرفتند. ماهیان جهت انجام آزمایشات خون شناسی و بافت شناسی، در دو نوبت (24 ساعت بعد از بیهوشی و 168 ساعت پس از بیهوشی اول) نمونه برداری شدند. با نمونه برداری از بافت مغز، آبشش و کبد ماهی، این ماهیان در مراحل قبل و بعد از بیهوشی و همچنین با اندازه گیری میزان آنزیم های آلانین آمینو (alt) و آسپارتات آمینو ترانسفراز (asl) در سرم خون نمونه های تحت تیمار، اثرات تکرار بیهوشی با اسانس گل میخک بررسی شد. پس از یک بار بیهوش کردن با اسانس گل میخک اتساع عروق رشته های آبششی، تنها وجه بارز تصویر هیستوپاتولوژیکی مقاطع آبششی بوده که این پدیده، فیزیولوژیکی محسوب شده و برای سازگاری ماهی با شرایط دپرسیون مرکز تنفسی رخ داده است. پس از یک بار بیهوشی هیچ گونه تغییر پاتولوژیک در کبد، آبشش و مغز مشاهده نگردید. اما پس از بیهوشی های نوبت های دوم و سوم تغییرات هیستوپاتولوژیکی و آنزیمی قابل توجه ای مشاهده گردید. با وجود اینکه این عصاره گیاهی بوده و تجزیه آن به آسانی صورت میگیرد و همچنین قابل اغماض بودن اثرات یک بار بیهوشی آن بر روی بافت و فاکتورهای خونی، اما تکرار بی هوشی با غلظت 100 قسمت در میلیون حداقل به مدت 48 ساعت توصیه نمی شود.