نام پژوهشگر: حسن مومن دیزقندی

بررسی اثر سینرژیک فاکتور رونویسی pitx3 و فاکتور نوروتروفیک gdnf بر تمایز عصبی رده سلولی nt2
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - پژوهشگاه ملی مهندسی ژنتیک وزیست فناوری 1390
  حسن مومن دیزقندی   محمد معصومی

بیماری پارکینسون دومین بیماری شایع در بین بیماریهای زوال نورونی در انسان است که حدود 1% جمعیت بالای 65 سال را گرفتار می کند که دلیل اصلی به وجود آمدن این بیماری تخریب پیشرونده نورونهای دوپامینساز در ناحیه substantia nigra pars compacta (snpc) در مغز میانی می باشد. به دلیل عوارض جانبی شدیدی که درمانهای دارویی مرسوم در طولانی مدت ایجاد می کنند و همچنین عدم قطعیت درمان این بیماری توسط این روشها، تحقیقات تمرکز نسبتا بالایی بر روی درمانهای مطمئنتر مانند پیوند نورونهای دوپامینرژیک پیدا کردهاند. این در حالی است که پیوند نورونهای دوپامینرژیک می تواند به میزان نسبتا بالایی موجب بهبود نشانههای کلینیکی بیماری پارکینسون شود. تولید نامحدود و با بازده بالا یکی از اهدافی است که برای درمان این بیماری مورد بررسی قرار می گیرد. هدف از انجام این پایان نامه تمایز نورونی سلولهای پرتوان nt2 می باشد. برای رسیدن به این هدف ابتدا بر اساس سازه های plv-pitx3 و plv-gdnf ویروسهای نو ترکیب ساخته شد. پس از آن استوک های غلیظی از این ویروسها ساخته شد و برای ترانسدوکسیون سلولهای هدف به کار برده شد: ویروس plv-pitx3 برای آلوده ساختن سلولهای nt2 و ویروس plv-gdnf برای آلوده ساختن سلولهای آستروسیت رده 1321n1 مورد استفاده قرار گرفت. به دنبال این کارافزایش بیان ژنهای هدف در سلولهای مزبور با روش rt-pcr به اثبات رسید. سپس مراحل تمایز سلولهای nt2 به ترتیب زیر انجام گرفت: ابتدا با کشت این سلولها در محیط حاوی اسید رتینوییک و سرم جایگزین (sr) اجسام شبه جنینی (embroid like bodies) ساخته شد. پس از آن این اجسام به صورت تک سلول درآمده در محیط حاوی رتینوییک اسید و محیط مشروط سلولهای آستروسیت آلوده به ویروس gdnf و در غیاب fbs کشت داده شدند. پس از 4 تا 6 روز که سلولها فرصت تمایز بدست آوردند، بیان ژنهای هدف توسط آزمایشات rt-pcr و یا ایمونوسیتوشیمی مورد بررسی قرار گرفت تا تاثیر محیطهای مزبور و افرایش بیان pitx3 بر فرایند تمایزنورونی روشن شود. افزون بر تمایز نورونی، هدایت سلولهای پرتوان nt2 به سمت نورونهای دوپامین ساز نیز توسط دو فاکتور دوپامینی یعنی pitx3 و gdnf با شیوه های مزبور مورد بررسی قرار گرفت. نتایج ما نشان می دهد که فاکتور نوروتروفیک gdnf و فاکتور رونویسی pitx3 می توانند با هم اثر هم افزایی بر تمایز نورونی داشته و حتی بر تمایز دوپامینی سلولهای nt2 تاثیرگذار باشند. روش ما در صورت بهینه شدن راه را برای تبدیل سلولهای nt2 به منبعی مطمئن برای تولید نورونهای دوپامین ساز هموار خواهد کرد. واژگان کلیدی: بیماری پارکینسون،ژن gdnf، ژن pitx3 ، لنتی ویروس،آستروسیت رده 1321n1، تکوین نورونی ، رده سلولی ntera2