در سیستم های طیف گسترده دنباله مستقیم (ds/cdma )، کاربران بطور همزمان از طیف فرکانسی یکسان برای ارسال سیگنال های خود استفاده می نمایند. در این روش به کاربران مختلف کدهای متمایزی اختصاص داده می شود. در کانال های چند مسیره، سیگنال دریافتی در گیرنده حاصل ترکیب نسخه های تاخیر یافته ی سیگنال اصلی است که منجر به تداخل بین سمبلی ( isi) می شود. مسئله ی آشکارسازی بهینه برای مقابله با تداخل دسترسی چندگانه ( mai) و بین سمبلی در این سیستم ها، یک مسئله ی np-hard است که پیچیدگی محاسباتی بالایی دارد که بطور نمایی با تعداد کاربران افزایش می یابد. بنابراین تلاشها در جهت توسعه ی آشکارسازهای زیر بهینه با پیچیدگی کمتر می باشد. در این پایان نامه، ابتدا کارایی آشکارسازهای سنتی و ناهمبسته ساز در سیستم های ds/cdma در کانال awgn بررسی می شوند سپس با استفاده از الگوریتم pso دودویی یک آشکارساز زیر بهینه ارائه شده که از آشکارساز سنتی یا ناهمبسته ساز بعنوان مقداردهی اولیه ی این آشکارساز استفاده می گردد. در ادامه از الگوریتم pso در حالت پیوسته استفاده می شود که منجر به کاهش تعداد محاسبات می شود. همچنین با ترکیب آشکارسازی چند کاربره و الگوریتم hs یک آشکارساز زیر بهینه ی دیگر معرفی می گردد. نتایج شبیه سازی حاکی از آن است که آشکارسازی چندکاربره با الگوریتم های pso و hs نسبت به آشکارسازهای سنتی و ناهمبسته ساز کارایی بهتری دارند. سپس کارایی گیرنده rake در سیستم های ds/cdma در کانال های چند مسیره ی محوشونده بررسی می گردد و برای کاهش پیچیدگی محاسباتی از الگوریتم pso برای آشکارسازی چند کاربره در این کانال نیز استفاده می شود. در این حالت برای افزایش کارایی الگوریتم pso از آشکارساز rake بعنوان مقداردهی اولیه ی الگوریتم استفاده شده و ضرایب شتاب در این الگوریتم بصورت متغیر با زمان تعریف می گردد. نتایج شبیه سازی نشان دهنده ی کارایی بهتر این آشکارساز در مقایسه با آشکارساز rake می باشد. علاوه بر این استفاده از این الگوریتم ها در آشکارسازی چندکاربره پیچیدگی محاسباتی را از حالت نمایی به خطی کاهش می دهد.