مقدمه: دیابت بیماری متابولیکی است که توسط هیپرگلیسمی مزمن شناخته می شود ومتابولیسم کربوهیدرات ها، پروتئین ها و لیپیدها را تحت تاثیر قرار می دهد. در سه دهه ی گذشته با وجود پیشرفت های قابل توجهی که در روش های درمانی دیابت صورت گرفته است اما پیامدهای درمانی بیماران هنوز فاصله ی بسیاری با سطح مطلوب درمان دارد.ازآنجائی که ثابت گردیده استرس اکسیداتیو یک فاکتور مهم در پاتوژنی دیابت می باشدلذا مطالعه حاضر جهت بررسی اثر عسل طبیعی بعنوان یک آنتی اکسیدان موثر بر عوارض بیماری دیابت طراحی گردیدهاست.مواد و روش ها: در این تحقیق از 36 رت نر بالغ در محدوده وزنی 20±200 گرم در 6 گروه 6 تایی استفاده شد. بیماری دیابت با یک بار تزریق داخل صفاقی استرپتوزوتوسین به میزان mg/kg65وزن بدن القا شد. عسل و متفورمین بصورت محلول در آب مقطر در دوره تیمار 4 هفته ای گاواژ شدند. در پایان دوره تیمار اثر متفورمین و عسل برمیزان وزن بدن،آسیب های بافتیو پارامترهای بیوشیمایی از قبیلگلوکز خون، بیلی روبین، کراتینین، اوره، آلبومین، تری گلیسرید، ldl، vldl، توتال کلسترول، hdl، میزان فعالیت آنزیم های کبدی altو alp، میزان تولید مالون دی آلدئید و فعالیت آنزیم کاتالاز مورد بررسی و مقایسه قرار گرفت. به علاوه بیان ژن insulinبا تکنیک rt-pcr بررسی گردید.آنالیز آماری با استفاده از روش آماریanovaو تستtukeyانجام گرفت.یافته ها: نتایج به دست آمده کاهش معنی دار (01/0>p) میزان گلوکز، کراتینین، اوره، تری گلیسرید، ldl، vldl، توتال کلسترول وکاهش معنی دار (05/0>p)فعالیت آنزیم های کبدی alt وalp و میزان تولید مالون دی آلدئید و نیز افزایش معنی دار میزان وزن بدن، hdl (01/0>p) و فعالیت آنزیم کاتالاز (05/0>p) را در رت های دیابتی تیمار شده با عسل طبیعی نسبت به گروه کنترل دیابتی را نشان داد. همچنین نتایج بدست آمده در مورد اغلب پارامترهای مورد بررسی حاکی از مفیدتر بودن تیمار متفورمین به همراه عسل طبیعی نسبت به تیمار متفورمین به تنهایی بود و این تغییرات از لحاظ آماری معنی دار بودند. به علاوه نتایج بافت شناسی نشان دادند که تیمار با عسل طبیعی موجب بهبود قابل ملاحظه عوارض جانبی ناشی از دیابت قندیدر بافت های کبد وکلیه رت های دیابتی شد، البته این بهبود در رت های تیمار شده با متفورمین به تنهایی قابل ملاحظه نبود.نتیجه گیری: نتایج این تحقیق نشان می دهند که عسل طبیعی دارای اثرات آنتی دیابتیک است و این اثرات احتمالا به دلیلخواص آنتی-اکسیدانی آن می باشدکه می تواند در درمان دیابت موثر باشد.