نام پژوهشگر: علی اکرم غلامی

کارکرد تصاویر حیوانات در مثنوی مولانا
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه رازی - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1389
  علی اکرم غلامی   عیسی نجفی

مولانا در مثنوی برای انتقال وتفهیم معانی وموضوعات فلسفی ، عرفانی ، کلامی و...از شگردها ، فنون وشیوه های خاصی استفاده می کند . یکی از این فنون وشگردها ، کاربرد تصاویر حیوانی جهت تبیین مطالب وموضوعات مورد نظرش است .به طور کلّی ، منظور از تصویر ، تمام تصوّرات وسوابق ذهنی جامعه ی انسانی نسبت به شکل ورفتار وسایر خصوصیات حیوانات است که هر حیوان بدان متّصف ومعروف است . دراین پژوهش تلاش برآن بوده است که تصاویر حیوانی ، چه در قالب حکایات وداستان ها وچه درابیات منفرد ، استخراج گردد ودسته بندی شود . هم چنین سعی شده است تا تصاویر حیوانات در فرهنگ عامه و اساطیر ونمادهای سایر ملل تا حد ممکن استخراج شود تا زمینه ی تصویر پردازی های مولانا توضیح داده شود وتبیین گردد. مولانا در ارائه تصاویر حیوانات ، تقریباً دیدگاهی همه جانبه نگردارد . یعنی ، هم برداشت های اسطوره یی، هم داستان های عامیانه وحتّی علمی و تخیّلات عامه را لحاظ کرده است . این کار چه آگاهانه وچه ناآگاهانه صورت گرفته باشد ، درهر صورت حاکی از دید ریزبین ودقیق او نسبت به موضوعات ومسائل است . مولانا گاهی از حیوانات تصاویری ساخته است که مأخوذ از حکایات بزرگان صوفیه است وگاهی خود مبتکر این تصاویر است وذهن خلّاق او آنها را ساخته است . کلید واژه ها : مولوی بلخی ، مثنوی معنوی ، تصاویر حیوانی ، زمینه ی تصویر پردازی ، تصاویر مأخوذ و ابتکاری