اقلیت های دینی در بیشتر دوران های تاریخی در جوامع مختلف وجود داشته اند؛ اما تعامل حاکمیت ها با این گونه اقلیت ها همواره یکسان نبوده است. حکومت اسلامی نیز از همان بدو تاسیس در مدینه با اقلیت های دینی یهودی، مسیحی و غیره روبرو بود؛ لذا در اسلام نیز برای حضور این اقلیت های دینی تحت سیطره حکومت اسلامی قوانینی گذاشته شد که براساس آن ایشان در جامعه اسلامی باقی ماندند. پژوهش حاضر در صدد بررسی وضعیت اقلیت مسیحی در عصر عباسیان در قرون دوم و سوم هجری است. سوال اصلی این پژوهش چنین است: سیاست عباسیان در قبال مسیحیان در قرون دوم و سوم هجری چگونه بوده است؟ برای پاسخ به این پرسش این فرضیه مطرح شد که سیاست عباسیان بر اساس اصول اولیه فقه سیاسی اسلام که همان قانون ذمه می باشد، بنا شده بود؛ اما عواملی دیگر نیز بر نحوه این تعامل اثر گذار بودند. برای دست یابی به منظور اصلی این پژوهش چهارچوب نظری در نظر گرفته شد که بر اساس آن روابط حاکمیت های مسلمان با غیر مسلمانان مورد ارزیابی قرار می-گیرد. سپس بنا بر سوالات فرعی این پژوهش چهار فصل برای این پژوهش در نظر گرفته شد. در فصل اول به کلیاتی این تحقیق که شامل طرح تفصیلی، معرفی برخی از منابع و چهارچوب نظری پرداخته شد. فصل دوم نیز به وضعیت عباسیان از بدو تشکیل تا پایان قرن سوم می پردازد. در فصل سوم نیز به پیشینه مسیحیت تا شروع حکومت عباسیان پرداخته شد و سرانجام در فصل پایانی به دو بخش مسیحیت در قلمرو عباسی و خلفای عباسی و مسیحیان سخن به میان آمده است. در پایان، نتیجه این پژوهش بر این قرار گرفت که سیاست خلفای بنی عباس در رفتار با مسیحیان بر اساس اصول اولیه اسلام بنا شده بود؛ ولی بر اساس عواملی همانند، روابط با رومیان، جمعیت مسیحیان، کارآمدی و موقعیت برتر اجتماعی ـ اقتصادی، رهبران و علما، گفتمان حاکم بر خلافت، مشکلات حکومت و قدرت حاکمیت، تعصب ورزی و عکس العمل عوام نسبت به مسیحیان، رقابت درونی و حسدورزی مسیحیان نسبت به یکدیگر این سیاست تغییر می کرد، چنانکه بیشتر به سمت تساهل و تسامح پیش رفت و در بعضی از مواقع نیز به سخت گیری مبدل می شد.

چکیده عنوان پژوهش «خواجه نصیرالدین طوسی و اسماعیلیان نزاری» می باشد سوال اصلی این پژوهش «چگونگی ودلایل تعامل خواجه نصیر الدین طوسی و اسماعیلیان نزاری» است. آنچه به عنوان فرضیه پژوهش مطرح شد این است که «توانمندی و جایگاه علمی خواجه نصیرالدین طوسی باعث جلب او توسط اسماعیلیان نزاری و تعامل علمی و فرهنگی با ایشان شد». با توجه به اوضاع سیاسی، اجتماعی و فرهنگی ایران در آستانه حمله مغول؛ چهار قدرت سیاسی در مناسبات سیاسی آن دوران نقش داشتند؛ خوارزمشاهیان، خلافت عباسی، اسماعیلیان و مغولان. سیاست نامناسب سلطان محمد موجب حمله مغول به ایران شد و صدمات سنگینی به شهرها و مراکز علمی وارد کرد. و دستاوردهای علم و تمدنی که طی قرون متمادی بوجود آمده بود در معرض نابودی قرار داد. تنها دولتی که در مقابل مغولان مقاومت کرد اسماعیلیان بودند که بسیاری از مردم بی دفاع و علمای بزرگ را در قلاع مستحکم خود پناه دادند. از سوی دیگر سیاست تعصب مذهبی ترکان، عرصه را برای شیعیان امامیه تنگ کرده بود. با توجه به این مسائل خواجه نصیر که سرآمد علمای عصر خود بود با اطلاع از وضعیت علمی و امنیت موجود در قهستان و بنا به دعوت محتشم قهستان وارد جامعه اسماعیلی شد و با استفاده از این فرصت مناسب، از زمینه علم دوستی اسماعیلیان استفاده کرد و تألیفات گران سنگی را در رشته های مختلف علمی پدید آورد. و توانست از باقی مانده میراث علم و فرهنگ و تمدن کهن ایرانی اسلامی حراست کند که موجب آماده شدن شرایط حرکت شیعیان و احیای میراث تشیع و باروری آن شد.

ایران جزو اولین مناطقی بود که فتوحات اسلامی در آن شروع گشت و همزمان با گسترش فتوحات در ایران به خصوص در دوران خلافت علی(ع)، تشیع و انس گرفتن مردم با خاندان آل بیت(ع) نفوذ یافت. با سقوط خلافت عباسی و انقراض حکومت های طرفدار مذهب اهل سنت و جماعت در ایران فضای باز بسیار مناسب و مساعدی برای توسعه تشیع در ایران فراهم شد. یکی از مناطقی که شاهد نفوذ و پذیرش تشیع در عهد ایلخانیان مغول هستیم، زنجان می باشد. در این پایان نامه سعی شده است که به دنبال چگونگی ورود تشیع به زنجان و ادامه روند آن تا قاجاریه پرداخته، و به طور کلی سیر تطور و مراحل آن مورد بررسی واقع شود. سوال اصلی پژوهش این است که؛ «تشیع چگونه به زنجان راه یافته و سیر تحولات آن از آغاز تا پایان دوره قاجاریه چگونه بوده است؟» در قبال این سوال، فرضیه ی مطرح و به اثبات آن پرداخته شده است: «تا قبل از مغولان از ورود تشیع به زنجان اطلاعات دقیق واستواری در دست نیست، قدر مسلم آن است که با کوششهای علامه حلی در زمان اولجایتو ایلخانی تشیع وارد زنجان گردید و پس از آن تا عصر قاجاریه رو به گسترش نهاد.» این پایان نامه شامل مقدمه، نتیجه گیری و سه فصل با عناوین زیر می باشد: در فصل اول به «جغرافیای تاریخی زنجان و تاریخ ورود تشیع به زنجان» پرداخته شده و «سیرتحولات تاریخ تشیع در زنجان از ورود تا پایان صفویه» در فصل دوم و «تاریخ تشیع زنجان در دوره افشاریه، زندیه و قاجاریه» در فصل سوم بررسی می شود. در پایان این پژوهش به نتیجه گیری از کل فصول پرداخته و این فرضیه اثبات شده است؛ که با وجود گزارشات مختلف در علل گرایش الجایتو به تشیع، ورود علامه حلی به همراه فرزندش به سلطانیه و شیعه شدن الجایتو منجر به گسترش این مذهب از جمله در زنجان شد.

پژوهش حاضر در پنج فصل به بررسی این موضوع پرداخته است که نقش سیاسی فرهنگی «آل طاووس» را در قرن هفتم و هشتم هجری قمری چگونه می توان تبیین کرد؟ در فصول این پژوهش، با بررسی اوضاع سیاسی فرهنگی «بغداد» در قرون مذکور و واکاوی زندگی و آثار شخصیت های برجسته «خاندان طاووس» در این قرون، به زمینه ها و عوامل و انگیزه هایی که سبب شده تا «خاندان طاووس» به انجام فعالیت های سیاسی فرهنگ بپردازد، اشاره نموده و در ادامه دامنه و نوع فعالیت های سیاسی فرهنگی این خاندان را مشخص کرده و دستاوردها و پیامد انجام این فعالیت ها در قرون مذکور، همراه با جمع بندی کلی پژوهش بیان شده است. و بدین ترتیب نقش سیاسی فرهنگی «آل طاووس» در قرن هفتم و هشتم هجری قمری در پژوهش حاضر تبیین شده است. به طور کلی از قرن هفتم هجری به بعد شرایط و فضای متفاوتی برای شیعیان به خصوص علمای شیعه در صحنه سیاست و فرهنگ به وجود آمد که موجب پررنگ تر شدن نقش شیعیان در فعالیت های سیاسی فرهنگی گردید و این پژوهش به نقش «خاندان طاووس» در این نوع فعالیت ها پرداخته است.

جنبش مزدکیان که از حوالی سال 494م آغاز شده بود، سرانجام به علت عدم تشکل و آگاهی سیاسی مردم در سال 524م با یک قتل عام بی شرمانه درهم شکست و امیدها را به یأس مبدل ساخت. بدین ترتیب، مزدک به کشته شد. امّا چه باک، ملت ایران دیگر از خواب غفلت برخاسته بود و بذر انقلاب علیه ستم و استبداد افشانده شده بود. نوشتاری که در پیش روی شماست، محصول تلاشی است برای بازنمایی سیر اندیشه مزدکی در بخشی از پهنه گسترده تاریخ ایران. این اندیشه در زمینه اوضاع و شرایط اقتصادی و اجتماعی شرایط مختلف عینی و ذهنی عصر ساسانی شکل می گیرد و با از سر گذراندن موج های سرکوب و بحران و فترت به دوران بعد از اسلام راه می یابد و با به خود گرفتن لفافه های گوناگون، در نهضت های رهایی بخش مردم ایران علیه استیلاگران و ثروت اندوزان اموی و عباسی، کما بیش اثر می گذارد. در این نوشتار به خوبی مشخص می شود که بازتاب نهضت مزدکی در دوره اسلامی برضد مال اندوزان و بهره کشان خلفای اموی و خصوصاً عباسی امتداد یافت و تأثیر بسزایی در تضعیف آنان به جای گذاشت. هدف همه جنبش هایی که در این نوشتار به آن ها پرداخته می شود، برای رسیدن به عدالت و مساواتی بود که حکومت های حاکمه این دوران با استبداد ظالمانه خویش، این اوامر مذکور را از آنان سلب کرده بودند. نویسندگان و مورخین هم عصربه منظور خوشایند اربابان ستم پیشه خود، به تحریف تعالیم مزدکی پرداختند تا همان طور که مرسوم است اسناد غیر معتبری از خود بجا گذارند که در دوران بعدی نیز مورد استفاده قرار گیرد و ماهیت این نهضت های انقلابی هرگز فاش نگردد. ولی امروزه تحقیقات ژرف دانش پژوهان ایران شناس پرده ابهام را کنار زده و حقیقت این جنبش های انقلابی را بدور از حب و بغض بر ملا ساخته است.

چکیده قرن هفتم هجری در شهر حلّه، نقط? عطف تاریخ تفکر شیعی است. شیعیان قبل از این دوره با پشت سر گذاشتن رکود علمی و خفقان سیاسی به مرحلّه ای رسیدند که توانستند مولفه ها و عوامل بسترساز فرهنگ و تمدن را در این شهر ایجاد کنند و قرن هفتم هجری را عصر پویایی فرهنگ و تمدن شیعی قرار دهند. از این رو در این پژوهش برآنیم تا با روش تاریخی ـ توصیفی، به بیان مولفه ها و عناصر سازند? فرهنگ و تمدن در حلّه (قرن هتفم هجری) به عنوان سوآل اصلی پژوهش بپردازیم. از آنجا که قرن هفتم هجری، عصر پویایی فرهنگ و تمدن شیعی است، در این میان، نقش اساسی موسس شیعی حلّه و امرای پس از او، و همچنین نقش علماء و دانشمندان شیعی و محوریت آنان، از مهمترین عوامل پویایی فرهنگ و تمدن در حلّه می باشند. لذا این امر مهم در ابتدا مرهون تلاش و کوشش موسس آن «سیف الدوله صدقه بن منصور» و دیگر امرای حلّه، جهت ایجاد شهری امن و آرام بدور از غوغای سیاسی زمان (درگیری های داخلی حکومت سلجوقیان) بود که توانستند اقتصاد و تجارتی پررونق را برای مردمی متعصب نسبت به دین فراهم آورند. از همه مهمتر توجه به علم و عالم و دعوت و تشویق فقهاء و دانشمندان به مهاجرت و ایجاد محیطی مناسب و جایگاهی ویژه برای آنان گردیدند و در مرحل? بعد مرهون تلاش های بی دریغ فقهاء و دانشمندانی بود که با قدم نهادن در عرصه علم و دانش از طرفی رکود علمی حاکم بر دانش را بویژه در زمین? فقه خاتمه بخشیدند و از سوی دیگر با موفقیت های بی نظیر خود در مباحثات و مناظرات علمی در زمین? کلام، موجبات گرایش سلاطین مغول را فراهم آورده و زمینه ساز گسترش مذهب تشیع گردیدند و با دوراندیشی بجا و مناسب آنان در دوران سخت حملات مغول، موجبات شکوفایی هر چه بیشتر شیعیان را در قرن هفتم هجری بوجود آوردند و شهر حلّه را بعنوان مرکزی علمی ـ فرهنگی برای شیعیان جهان نمودند بطوریکه از سایر نقاط، طالبان علم و اندیشه به این شهر آمده و به تحصیل علم و دانش پرداختند.

درعصر پهلوی اول، با روی کارآمدن رضاشاه، مدرنیزاسیون در کلی? ارکان و ابعاد دولت در دستور کار قرارگرفت و نظام قضایی نیز از دایر? شمول مدرنیزاسیون بر کنار نماند. رویکرد دولت پهلوی در مدرنیزاسیون نظام قضایی دوری جستن از نظام قضایی شرعی و تمایل به ساختارهای عرفی بود که با خلع ید علماء و روحانیون، مجموعه قوانینی متناسب با ساختارهای عرفی در نظام قضایی نوین تهیه و تدوین کنند. این اقدام با مخالفت اکثریت علماء مواجه گردید، چرا که در حوز? نظام قضایی علمای شیعی به طور سنتی همواره خود را متولی امر قضا می دانستند. علیهذا هدف این رساله بررسی این موضوع است که علماء و روحانیون شیعی چه نقشی در نوسازی نظام قضایی نوین دور? پهلوی اول ایفاء کردند ؟ در پاسخ به این سوال می توان این فرضیه را مطرح کرد؛ «دولت پهلوی اول، در راستای تشکیل نظام قضایی نوین مبتنی بر ساختارهای عرفی، آن دسته از علمای شیعی را که با این ساختارها مخالف بودند، از دستگاه قضایی کنار گذاشت، ولی تعدادی از علمای شیعی علیرغم مخالفت های کلی با سبک و سیاق تحول نظام قضایی، در عدلیه باقی مانده و موثر واقع شدند. نکت? مهمی که نباید در این باره مغفول بماند،این است که نظام قضایی هرجامعه ای متناسب با شرایط سیاسی، اجتماعی و فرهنگی همان جامعه است و به فرض اینکه سازوکار نظام قضایی جوامع غربی عاری از هرگونه معایب باشد، بومی آن جوامع است و معلوم نیست که ارائه نسخه آن در جوامعی مانند ایران که دارای فرهنگ و سنت کهن و نظام قضایی خاص خود بوده است، قرین موفقیت باشد و مشکلات عدیده ای را فراهم نیاورد. از این رساله می توان نتیجه گرفت که علیرغم ایجاد تشکیلات نوین در نظام قضایی، علماء و روحانیون شیعی تا حدی نقش موثر خودرا در تصدی امر قضا حفظ کردند و با مشارکت در تهیه و تدوین مجموعه قوانین مورد نیاز عدلیه ازجمله قانون مدنی بر طبق فقه اسلامی، نقش قضایی خود را به اثبات رسانیدند.

این نوشتار با عنوان ( تاریخ تشیع در ایران از زوال صفویه تا پایان زندیه) در پاسخ به این سوال اصلی که «تشیع و علمای شیعه بعد از زوال صفویه تا پایان زندیه چه وضعیت و چه جایگاهی داشتند؟» این فرضیه را مطرح می کند « با توجه به ماهیت استبدادی و جائرانه حکومتهای افغان، افشاریه و زندیه، به نظر می رسد که علمای شیعه با استفاده از عنصر تقیه و روش محافظ کارانه در پیشبرد احکام و دستورات شیعی و اسلامی استفاده می کردند و بدین ترتیب هم روابط مسالمت آمیزی با حاکمان داشتند و هم موقعیت خویش را در نزد مردم حفظ می کردند.» برای اثبات این فرضیه ابتدا نگاهی به شرایط سیاسی – اجتماعی حاکم بر عصر مذکور و سیاست مذهبی حاکمان این دوره می اندازیم. نقش تشیع از ابتدای ورود اسلام به ایران تا رسمی شدن این مذهب در دوره صفوی بسیار کمرنگ بود. در دوره صفویان که کشور از یک آرامش و ثبات سیاسی و اقتصادی برخوردار بوده، علمای شیعه از یک جایگاه والای سیاسی و اجتماعی برخوردار گردیدند. اما بعد از زوال صفویه به دست افغانان سنی مذهب، جایگاه تشیع و علمای شیعه بسیار تضعیف شد. بعد از افغانان، نادر شاه نیز برای پیشبرد مقاصد سیاسی خود، از این مذهب استفاده های سیاسی به ضرر شیعیان کشور نمود، اما در زمان کریم خان زند تا حدود زیادی اوضاع تشیع و علمای شیعه بهبود یافت. در مجموع می توان نتیجه گرفت که تشیع در این دوران دچار تزلزل شدیدی شد که چگونگی برخورد حکومتها در این فاصله زمانی یعنی زوال صفویه- افشاریه و زندیه با شیعیان و علمای شیعه و وضعیت سیاسی- اجتماعی و فرهنگی تشیع در این دروان، موضوعی است که این رساله به آن می پردازد. کلمات کلیدی: تشیع- علمای شیعه- افغانان- نادرشاه افشار- کریم خان زند.

رساله ای که پیش رو دارید تحت عنوان «مبانی نظری و عملی نهضت های شیعی ـ صوفی در ایران قرن 7 تا 10هـ» بر اساس نظریه گفتمان لاکلا و موف، در صدد دریافت چیستی مبانی نظری و عملی قیام های یاد شده برآمد. بر این اساس مدعای خود را شکل گیری گفتمان شیعی ـ صوفی طی قرون مورد نظر و تلاش آن برای حاشیه رانی رقیب به عنوان عامل اساسی پیدایش این جنبش ها قرار داد. به منظور اثبات یا رد فرضیه فوق ضروری بود پیش از هر چیز چگونگی شکل گیری گفتمان شیعی ـ صوفی و آنگاه هویت این گفتمان مورد بررسی قرار گیرد ، آنگاه فرآیند حاشیه رانی رقیب به عنوان فرایندی جداناپذیر از روند شکل گیری و تسلط هر گفتمان در قالب قیام های شیعی ـصوفی به تصویر کشانده شود. لذا پس از ارائه طرح پژوهش و چارچوب نظری، بازتاب هجوم مغول در برخورد با سه گفتمان تسنن، تشیع و تصوف به عنوان اصلی ترین گفتمان های موجود در جامعه آن روز و نیز روند فکری پیش آمده تا شکل گیری و بسط گفتمان شیعی ـ صوفی، نخستین بخش رساله را به خود اختصاص داد. پس از آن با گزینش سید حیدر آملی به عنوان موضوعی فعال که در فضای پر التهاب پیش آمده پس از هجوم مغول به طرح و انسجام گفتمان شیعی ـ صوفی پرداخته و با تحلیل محتوای متن جامع الاسرار و منبع الانوار، عناصر، مولفه ها هسته مرکزی، گفتمان های رقیب و نیز فرآیندهای هویت بخشی گفتمان شیعی ـ صوفی مورد بررسی قرار گرفت. در بخش آخر با ارائه نمایی کلی از آنچه گذشت و آنگاه برتری سه جنبش سربداران، مرعشیان و مشعشعیان به عنوان بارزترین نمود قیام های شیعی ـ صوفی، اثبات نمود که مبنای تمامی این حرکت ها چیزی نبود جز همان گفتمان شیعی ـ صوفی به عنوان گفتمان مسلط جامعه و تلاش این گفتمان برای برجسته سازی خود و حاشیه رانی رقیب قوی پنجه ای چون تسنن.

پژوهش حاضر در چهار فصل به بررسی این موضوع پرداخته است که نقش شیعیان در ساختار حکومت عباسیان از خلافت ناصر تا سقوط بغداد را چگونه می توان تبیین کرد؟ آغاز رهبری خلیفه ناصرلدین الله نقطه عطفی در تاریخ اواخر حکومت عباسیان محسوب می شود چرا که روی کارآمدن وی پس از یک دوران رکود قدرت در خلافت اسلامی صورت گرفت و همراه با اجرا برنامه های اصلاحی در بُعد داخلی وخارجی و احیاء مجدد ساختار حکومت عباسیان بود. ساختار حکومت عباسیان متأثر از الگوی دولت اسلامی اهل سنت و متشکل از نهادهای متعدد و متنوع و پیچیده بود که عباسیان به مدد همین تشکیلات، حکومت وسیع خود را به مدت بیش از پنج قرن اداره می کردند. آنچه در این دوران حائز اهمیت است، راه یافتن شیعیان به عنوان بخشی از کارگزاران حکومتی به ساختار قدرت بود که توانستند در ارکان مختلف حضور پررنگی را داشته باشند و تا زمان سقوط بغداد به دست مغول، این نقش آفرینی ها را ادامه دهند. اهمیت این مطلب از آن روست که تفاوت های فکری و اعتقادی و سیاسی همواره مانع برقراری رابط? تعاملی میان شیعیان و اهل سنت و عباسیان می شد. همکاری و نزدیکی که میان ساختار و کارگزار در این زمان ایجاد شد وابسته به علل و شرایط و زمینه هایی است که در تبیین چرایی این جریان بدان اشاره می شود. این حضور قابل توجه شیعیان در ساختار حکومت عباسیان، شرایط و فضای متفاوتی را برای آنان ایجاد کرد که پیامدهای سیاسی، فرهنگی و اجتماعی را برای شیعیان به همراه داشت که مهمترین آن ها را به شرح زیر می توان برشمرد: ایجاد روابطی دوستانه با حکومت، روبه رو شدن شیعیان با حادثه سقوط بغداد، چرخش قدرت به سمت تشیع، توجه به بهبود وضع اجتماعی و شعائر مذهبی شیعیان، کاهش درگیری شیعه و سنی، آمیختگی با فتوت و نزدیک شدن به تصوف، گسترش نهادهای آموزشی و تألیفات شیعی و عمومی سازی فرهنگ تشیع. کلیدواژه ها ساختار سیاسی، عباسیان، شیعیان، ناصرلدین الله، ابن علقمی.

در طول دور? حضور ائم? معصومین? از امام علی? تا امام دوازدهم (عج)، شیعیان نیز مانند دیگر گروههای اسلامی، بنا به دلایل مختلف، به فرق گوناگونی تقسیم شده و انشعاباتی یافتند. ظهور و بروز چشمگیر فرق شیعی را می توان پس از شهادت امام حسین? دانست و ادام? تفرّق و فرقه فرقه شدنِ شیعیان را در زمان سایر امامان معصوم? شاهدیم که البته این فرقه ها در دوره های دیگر امامان?، بعضی مضمحل و نابود و یا کمرنگ می شدند و از آن طرف، فرق دیگری جان گرفته و به وجود می آمدند. زمان امام رضا?، یکی از دوران هایی است که فعالیت فرق شیعی، هم از لحاظ کمیت و هم کیفیت به اوج خود رسیده بود. در این زمان شاهد فرق مختلف زیدیه، اسماعیلیه، فطحیه و غالیان – که از دوره های قبل به این دوره رسیده بودند – و نیز فرق? نوظهور و خطرناک واقفیه – که در زمان خود آن حضرت?، یعنی پس از شهادت امام موسی کاظم? شکل گرفته بود – هستیم. ائم? معصومین? در طول تاریخ حضور خود، تلاش های زیادی را برای هدایت منحرفانِ از راه اصلی، و نیز نیفتادن سایرین در دام انحراف انجام دادند. در این راستا امام رضا? نیز تلاش های گسترده ای را انجام داد که بررسی این تلاش ها و در واقع نوع برخورد و تعامل و مناسبات امام? در مقابل فرق مختلف شیعی، موضوع پژوهش حاضر می باشد. آن حضرت? در برخورد با فرق مختلف شیعی، رفتار یکسانی نداشته و با فرق خطرناک واقفیه و غلات، شدیدترین برخورد و مبارزه، ولی در مقابل فرق? فطحیه برخورد ملایم و مداراگونه در پیش گرفته و رفتار آن حضرت? در برابر زیدیه، حاکی از نوعی بی اعتنایی و بی طرفی همراه با نهی از قیام است که البته این تفاوت برخوردهای امام? با فرق مختلف، ناشی از تفاوت این فرقه ها از جهات گوناگون مثل تفاوت آموزه ها و فعالیتها و نیز میزان خطر آنان بوده است که سعی شده در ضمن پرداختن به چگونگی تعامل امام? با این فرق، به این علل هم توجه شود. واژگان کلیدی: امام رضا?، مناسبات، فرق شیعی، زیدیه، اسماعیلیه، فطحیه، واقفیه، غالیان.

پژوهش حاضر، با ارائه چهار فصل، در صدد پاسخ به چگونگی رویکرد و سیاست دولتمردان اموی در مواجهه با حج می باشد که در فصل اول اهمیت حج به عنوان یکی از شعائر الهی در ادوار تاریخی، عصر نبوی(ص) و خلفا، از سه منظر قرآن، روایت و تاریخ مطرح و مشخص شد که حج علاوه بر اهمیت و جایگاه رفیعش، از ارکان دین، جامع اَعمال عبادی و مظهر اصول اعتقادی است که از جمله رسالت مهمه اش، زعامت امت به رهبری ولایت می باشد. در فصل دوم، رساله حاضر در صدد معرفی امویان، از بُعد تشکیلاتی و سیاست های کلی نظام، با تکیه بر مذهب اعتقادی ایشان و چگونگی تسرّی و اشاعه آن در برخورد با مفاهیم و ارزش های دینی و شعائر بلند اسلامی از جمله حج می باشد. فصل سوم نیز، با بازگویی گزارش های تاریخی از رخدادها و حوادث داخلی و خارجی که از لوازم و اقتضائات حاکم بر هر حکومت می باشد، در مقام بیان توجهات خاص حکام اموی به مقوله حج و استمرار حضور در این فضای سراسر عبادی و سیاسی، در راستای هویت و مشروعیت بخشی به حکومت، می باشد. فصل چهارم با اتکاء بر نظریه ماکس وبر، با بیان دو مرحله قبل و بعد از دستیابی به قدرت، به اهمیت حج و نحوه تأثیر گذاری آن، در ثبات و تحکیم قدرت حاکم پرداخته و در ادامه به این نتیجه می رسد که امویان با بهره مندی از مذهب عثمانی و ترویج آن، از طریق عقیده به جبر در مرحله ثبوت، و با استفاده از مفاهیم دینی و تلقّی ابزار انگارانه از آن و همچنین اِعمال سیاست های مزورانه در بُعد اصلاح، توسعه و عمران، به ویژه در امکنه مقدسه مربوط به حج، در مرحله اثبات؛ به تثبیت و تحکیم قدرت در لوای مشروعیت، دست یازیدند که این مشروعیت حاصله، با تهی شدن مفاهیم اسلامی از اسلامیت و بروز نارضایتی عمومی، دچار بحران گردید. تحقیق حاضر به روش توصیفی ـ تحلیلی و با تکیه بر تحقیق کتابخانه ای و استفاده از منابع اصیل تاریخی صورت گرفته است.

دولت صفویه از معدود دولت هایی بوده است که توانسته اند مناطق زیادی را تحت حکومت و سلطه خود در آورند. آنها با اتخاذ سیاست مذهبی و اتحاد بین ملت و شریعت و مذهب و رسمی کردن تشیع در ایران در حدود دو و نیم قرن تقریباً به حیات خویش ادامه دهند . و در زمینه های مختلف هنر – علوم – فرهنگ و ... به خوبی توانستند فعالیت کرده و موجبات رشد ایران را فراهم کنند. مخصوصاً در زمینه آیین ها توانستند با رسمی کردن آنها آیین ها را بصورت نهاد اجتماعی در عصر خود خود نهادینه کنند. در مقاله حاضر باتکیه بر روش کتابخانه ای سعی بر معرفی آیین های مذهبی شیعه در زمان صفوی ومیزان توجه ضاهان صفوی ومردم به این نوع آیینها شده است. با توجه به داده های بدست آمده می توان به این مطلب اشاره کردکه شاهان صفوی در رسمیت آیین هانقش محوری داشته اند.وآیینهای مذهبی به صورت فراگیر وگسترده در سراسر ایران عصر صفوی وبااهتمام ویژه شاه ورعیت برگزار می شده است . از میان آیین های برگزار شده درعصر صفوی می توان به آیین های عزاوماتم درایام عاشوراواربعین وشهادت حضرت علی علیه السلام اشاره کرد .همچنین درمورد آیین های شادی وسرور ، می توان به مراسم عید غدیر وتولد پیامبر(صلی الله علیه وآله وسلم)، اشاره کرد.

چکیده یکی از وجوه تاریخ سلسله سامانی، حضور اقوام و افراد متعدد ترک در این حکومت، و هم چنین تحولات اساسی که در نتیجه حضور آنان در قلمرو سامانی می دهد، می باشد. به علاوه این حکومت عامل ورود ترکان به سوی حکومت عباسی، آل بویه، صفاری و... می باشد. توجه به این نکته حائز اهمیت است که اولین جرقه های ورود و حضور ترکان از سوی حکومت سامانی است؛ همین بردگان ترک درباری این سلسله به مقامات عالی در این حکومت می رسند و حتی این مزدوران ترک موفق به تشکیل حکومت های مختلفی، حتی تا اقصی مصر می شوند. به رغم قابل توجه بودن نوشته های تاریخی و کتاب های پژوهشی که از سوی نویسندگان داخلی و خارجی مربوط به این دوره نوشته شده است، لیکن کم تر به مسائل پیش گفته توجه شده است و آن اعتنایی که به سایر مسائل این دوره شده به این امر، نشده است. همین نکته؛ ضرورتی ایجاد نمود تا در نوشتار حاضر به این مقوله مهم در حد توان پرداخته شود. در خلال این بررسی، به جغرافیایی ماوراء النهر از این جهت که گذرگاه ترکان بوده و هم چنین به زندگی این اقوام پیش از پذیرش اسلام پرداخته خواهد شد. به علاوه به نحوه ی ورود این قبایل و اسلام پذیری شان توجه می شود. در پایان سعی بر این خواهد شد که به پیامدهای مختلفی که در طی این اقوام، در قلمرو سامانی و احیاناً اسلامی رخ می دهد، بپردازیم. واژگان کلیدی: ماوراء النهر، اسلام پذیری، سامانیان، ترکان، جایگاه، سپهسالاری، سیمجوریان، غزنویان، قراخانیان.

چکیده وقف که در لغت به معنای ایستادن و درنگ کردن بیشتر استفاده شده است در اصطلاح شرعی تحبیس اصل و تسبیل منفعت تعریف شده است. وقف به عنوان یک سنت در تاریخ اسلام و حتی پیش از اسلام نیز وجود داشته است و کاربردهای زیادی برای آن متصور بوده است. با بررسی تاریخ اسلام و تاریخ موقوفات، از بارزترین مواردی که هر ناظری را به فکر فرو می برد تأثیر مستقیم وقف بر شکوفایی تمدن اسلامی است. موقوفات در گسترش فرهنگ شیعی نیز نقش بسیار پر رنگی داشته اند. به طوری که ما در دوره های مختلف به خصوص از قرن چهارم و با روی کار آمدن حکومت آل بویه، شاهد رونق گرفتن سنت وقف و تامین مالی مراکز مذهبی، آموزشی و رفاهی مردم، به ویژه شیعیان هستیم که این ارتباط در دوره ایلخانان نمود بیشتری یافت. سئوال اصلی پژوهش حاضر این است که تأثیر وقف در گسترش تشیع در دوره آل بویه تا آغاز صفویه به چه میزان بوده است؟ و به دنبال آن فرضیه ارائه شده آن است که وقف در گسترش تشیع در ادوار تاریخی نقش اصلی داشته است. به عنوان مدخل بحث در مورد معنی و مفهوم وقف سخن گفته ایم و در ادامه به مواردی از آن در آیات وروایات اشاره کرده و به بررسی ارتباط وقف و گسترش فرهنگ شیعی از دوره آل بویه تا آغاز صفویه پرداخته ایم.

در کشاورزی دقیق، داده های حاصل از زمین به وسیله ی حسگرهای مختلفی که جهت پایش عملکرد بر روی ادوات کشاورزی نصب گردیده است با مشخصات محل داده که توسط gps تعیین می شود و زمان ورود داده، در مانیتور محصول ترکیب می شود و اطلاعات حاصله به سیستم gisداده شده تا نقشه های محصول به صورت سایت ویژه در آیند. شاید پایش عملکرد بنیادی ترین بخش کشاورزی دقیق باشد. تهیه ی حسگرهای اندازه گیری جریان دانه، قابلیت تهیه نقشه عملکرد محصول را امکان پذیر می سازد. با اندازه گیری گشتاور انتقالی توسط زنجیر از موتور به محور بالابر دانه تمیز کمباین برداشت گندم، می توان جریان دانه را اندازه گیری کرد. با توجه به ارتعاشات موجود در کمباین و همچنین نیاز به اندازه گیری لحظه ای گشتاور محور بالابر می توان با استفاده از بارسنج شاخص مناسبی از گشتاور منتقل شده توسط زنجیر انتقال دهنده ی توان به بالابر دانه ی تمیز را اندازه گیری کرد. این بارسنج بر روی چرخ دنده ی هرزگردی که بر روی طرف فشاری زنجیر نصب شده است، قرار دارد. در این پروژه از حسگر فوق جهت اندازه گیری جریان جرمی دانه استفاده شده است. سپس این حسگر در دبی های جرمی متغیر کالیبره شد. با توجه به ارتعاشات موجود در زنجیر انتقال و همچنین اصطکاک بین پاروها و بدنه ی بالابر، داده های خروجی داری نویز بوده که با توجه به اینکه داده های دارای توزیع نرمال بودند، میانگین آن ها در نظر گرفته شد. جهت ارزیابی حسگر جریان جرمی، برای هر یک از نرخ های خروجی گندم از بالابر، خروجی های حسگر ثبت شد. بازه های پانزده ثانیه ای برای ثبت داده ها مورد بررسی قرار گرفت. نمودار تغییرات میانگین خروجی حسگر در بازه های زمانی ثابت نسبت به نرخ خروجی گندم از بالابر ترسیم گردید و مشخص شد که این نمودار دارای ضریب همبستگی 99/0 می باشد. نتایج مقایسه میانگین دبی خروجی بالابر بر میانگین ولتاژ خروجی حسگر نشان داد که نرخ خروجی بالابر بر میانگین خروجی حسگر تأثیر دارد بطوریکه با افزایش نرخ خروجی بالابر، میانگین خروجی حسگر افزایش یافت.

در حمله مغولان به ایران در قرن هفتم هجری شهرهای بزرگ کشور و به تبع آن تمام مراکز مهم علمی،آموزشی و مظاهر فرهنگی دچار آسیب شدند. این وضعیت حدود چهاردهه متوالی تا تأسیس دولت ایلخانی در سال 656 هجری ادامه یافت. با تصرف کامل ایران، مغولان در راستای منطبق شدن با ویژگیهای تمدنی اسلام و ایران به برخی علوم مانند تاریخ و نجوم توجه نشان دادند و مهم تر از آن با حضور دولتمردان فرهیخته ایرانی چون خواجه نصیر الدین طوسی، خاندان جوینی و فضل‏اللّه همدانی، حرکتی برای ادامه حیات محافل علمی شروع شد. از سویی نیز حکومت‏های محلی در فارس، یزد و کرمان با اطاعت از مغولان مانع از تخریب ولایات خود شدند و ثبات نسبی آن ها موجب شد این مناطق پناهگاه عالمان و دانش دوستانی شوند که بستر مناسبی برای فعالیت های علمی خود نمییافتند. لذا در این مناطق به تدریج، درس و مدرسه جایگاه خود را بازیافت و زمینه برای پیشرفت دانش و انتقال آن به نسل بعدی فراهم شد. و این چنین بخش مهمی از میراث علمی و ادبی در این دوره حفظ شد و سنّت علم آموزی همچنان پابرجا ماند. در نظر داشتن شرایط بحرانی این عصر که می‏توانست موجب بروز شکاف در سیر تاریخی توسعه و انتقال علم و دانش شود، اهمیت بررسی نقش مدارس و مکاتب آموزشی را نشان می دهد. و از آنجا که نهاد های آموزشی آینه تمام نمای اوضاع سیاسی و ایدئولوژیک و فضای حاکم بر جامعه آن دوره هستند، می توان گفت مطالعه وضعیت این نهاد فرهنگی در تبیین وضعیت اجتماعی و فرهنگی این دوره موثر می باشد. در این پژوهش اوضاع آموزشی شیعه در یکی از حساس ترین و در عین حال بحرانی ترین ادوار تاریخ ایران مورد بررسی و کاوش قرار می گیرد. شهرهایی چون قم، ری، کاشان، آوه در عراق عجم که از مراکز مهم شیعه نشین قبل از حمله مغول بود. متاثر از اوضاع نابسامان سیاسی رونق خود را از دست دادند، بنابراین علما و دانش پژوهان در این دوره به مراکز علمی که در سایه حمایت دولتمردان و دیگر خاندان های حکومتی پدید آمده بود کوچ کردند.

امیرالمومنین علی علیه اسلام در میان عموم امت اسلامی به عنوان شخصیتی مورد احترام و عزیز محسوب می گردند . به غیر از عده قلیلی موسوم به نواصب که مورد انزجار همه مسلمین هستند ، قاطبه مسلمانان ایشان را دارای سوابق درخشان و فضایل فراوان دانسته و منصفین برای حضرت جایگاه خاصی قائل می باشند . همه اینها در حالی است که در طول تاریخ اسلام شاهد نگاه متعصبانه ناشی از گرایشات مذهبی و تاثیر قدرتها و حکومتها بر نگرشها بوده ایم . افراد و جریاناتی که یا بر اثر جهالت و یا تحت تاثیر تطمیع و تهدید طواغیت سعی در دگرگون کردن حقایق داشتند و هرکدام هم روشی را برای رسیدن به مقصود خود برگزیدند . عده ای که توان انکار فضایل اهل بیت و بخصوص امیرمومنان علیه السلام را به طور صریح نداشته اند بیشتر تلاش نموده اند تا با ایجاد تشکیک ، زمینه ایجاد شبهه و بعد انکار را فراهم نمایند و در کنار این برای افراد مورد نظرشان در وقایع نقشی بتراشند و جعل نمایند تا آنها را در فضایل شریک کنند.اگرچه سر آغاز این شیوه را می توان دروقایع بعد از رحلت پیامبر و سقیفه جستجو نمود اما شاید بتوان به درستی آغاز حرفه ای و سازماندهی شده این جریان را به معاویه منسوب کرد . اما شیوه عده دیگر « از اصل نگفتن » بود . روش زیرکانه ای که ایشان برگزیده بودند مبتنی براین بود که چرا باید مطلبی را گفت تا بعد برای انکار آن و یا تشکیک و توجیه آن به درد سر افتاد. اگر از اصل مطلبی بیان نشود امید است که به تدریج از حافظه تاریخ حذف گردد . این همان روشی است که در سیره حدیث نگارانی امثال «بخاری» می بینیم . در هر حال آنچه این تحقیق به دنبال آن میباشد بررسی نگاه سه نفر از اندیشمندان معاصر اهل سنت به امیرمومنان علیه السلام است که عبارتند از آلوسی ، سیدقطب ، و طنطاوی با تکیه بر اثر تفسیری آنها . اما در همینجا ممکن دو سوال پیش بیاید : اول اینکه چرا تحقیق روی این سه نفر تمرکز دارد ؟ دوم اینکه چرا محوریت تحقیق در اثر تفسیری این سه نفر قرار گرفته ؟ در جواب پرسش اول باید به چند مطالب اشاره شود. عنوان موضوع تحقیق در ابتدا «امیرالمومنین علی علیه السلام در نگاه اندیشمندان معاصر اهل سنت» بود . این عنوان به خاطر گستردگی افراد و آثار و تالیفات ، مشکلاتی را در پی داشت که خارج از توان و مجال یک پایان نامه بود، بنابراین تصمیم گرفته شد تا دامنه موضوع چه از حیث افراد و چه از جنبه آثار محدودتر گردد. برای انتخاب افراد باید ویژگی هایی را مد نظر قرار می دادیم. به این منظور در ابتدا باید می دیدیم انتخاب ما در چه ظرف زمانی است که با مشورت اساتید و با توجه به اهمیت وقایع و تحولات بنا شد دوره معاصر بستر گزینش باشد.

از زمانی که بشر پا به عرصه وجود نهاد، دریافت که برای در امان ماندن از حیوانات درنده و سرما و گرما نیاز به سرپناه دارد اگرچه ابتدا ایجاد این سرپناه تابع هیچ قاعده و ضابطه ای نبود؛ گذشت زمان، تکثر نفوس، محدودیت زمین و بروز حوادث طبیعی نشان داد که باید ساختمان ها براساس قواعد و مقررات خاص ایجاد گردند. با توجه به ایجاد شهرها و شهرسازی، ناگزیر مسئولیت سازندگان آن نیز مورد توجه علمای حقوق قرار گرفته است. مجری ساخت برجسته ترین و بیشترین مسئولیت را در ساخت و ساز برعهده دارد. برخی ارگان های دولتی همانند مسکن و شهرسازی و نهادهای عمومی مانند شهرداری ها نیز هستند که دارای تکالیف و اختیارات نظارتی توأم هستند. از دیگر ناظران بر بحث ساخت و ساز، سازمان نظام مهندسی می باشد. این سازمان از طریق نیروهای متخصص (مهندس ناظر به عنوان بخشی از این زیر مجموعه) مسئولیت نظارت بر پروژه های ساختمانی را بر عهده دارد. مبنای اولیه مسئولیت سازندگان مطابق ماده 1 قانون مسئولیت مدنی ایران تقصیر است، و زیان دیده ملزم به اثبات آن می-باشد، لیکن از آنجا که سازنده با تخصص و علم خود به ساخت می پردازد می توان علم او را از وجود نقص مفروض دانست. به نظر می رسد با تصویب قانون بیمه اجباری مسئولیت سازندگان مصوب 1385هیأت وزیران در مبنای مسئولیت سازندگان ساختمان تغییری ایجاد شد و سازنده ملزم به بیمه نمودن ساختمان و تضمین کیفیت ساختمان شده است، گرچه در خصوص مسئولیت عینی سازنده سخنی به میان نیامده است. در این پایان نامه سعی شده شده ابتدا تعریفی از ساختمان و عوامل ساخت و ساز و دستگاه های نظارت کننده بر آن ارائه شود. سپس به بیان مسئولیت سازندگان از دیدگاه قراردادی و غیرقراردادی پرداخته و در خصوص توزیع مسئولیت بین اسباب متعدد توضیح داده می شود . در ادامه به بیان اثر مسئولیت، شیوه های جبران خسارت پرداخته و نهایتاً عوامل رافع مسئولیت و قراردادهای تحدید مسئولیت را مورد بررسی قرار خواهیم داد.

چکیده عنوان پایان نامه حاضر نقش عبدالله بن عباس در دوران خلفا وامیر المومنین علی علیه السلام بوده است . جهت بررسی موضوع، سوال اصلی این رساله به این شرح می باشد : موضعگیری عبدالله بن عباس در دوران خلفای نخستین و امیرالمومنین(ع) چگونه بوده است؟ فرضیه: عبدالله بن عباس در تمامی دوران حیاتش و حوادث روزگار در راه پشتیبانی و حمایت از ولایت امیرالمونین (ع) از هیچ کوششی فرو گذاری نکرده است. جهت بررسی فرضیه ، فصول زیر درنظر گرفته شد: فصل اول: عبدالله بن عباس در عصر رسول خدا(ص) وجایگاه او در روایات شیعه و اهل تسنن.فصل دوم: عبدالله بن عباس در دوران سه خلیفه نخستین.فصل سوم: عبدالله بن عباس در دوران خلافت امیرالمومنین(ع). فصل چهارم: عبدالله بن عباس بعداز امیرالمومنین(ع) تا پایان حیات. لازم به ذکر است که آوردن این فصل در رساله برای اثبات فرضیه ضروری بوده و نیاز به بررسی میباشد هر چند عنوان رساله آن را شامل نمی شود. از مجموع مباحث مطرح شده درفصول مختلف می توان به این نتیجه گیری رسیدکه عبدالله بن عباس که از زمره یاران رسول خدا بوده و در علوم گوناگون بخصوص علوم قرآن و تفسیر از سرآمدان اصحاب رسول خدا بشمار می آمده است، به گونه ای که شیعه و سنی بر بزرگی و عظمت وی اقرار دارند و در طول زندگانی خود مرجع و مآوی فکری مسلمانان بوده و در تمامی وقایع زمان خلفاء و امیرالمومنین علیه السلام با آنها به مشورت نشسته و خلفای سه گانه نخستین را در مواقع حساس یاری میداده ، اما این بدین معنا نیست که از نظر فکری به خلفای سه گانه نزدیک بوده و آنها را تائید کرده باشد بلکه در جاهای مختلف از حمایت کردن از ولایت امیرالمومنین علیه السلام کوتاهی ننموده و تا پایان عمر از نظریه ولایت طرفداری نموده و تعامل نمودن او با خلفا ، صرفا در جهت مصلحت و حفظ مصالح مسلمین می باشد. واژگان کلیدی: عبدالله بن عباس،رسول خدا(ص) ، خلفا، امیرالمومنین(ع)، مصلحت اندیشی

ممالیک، غلامان ترک نژادی بودندکه در دستگاه حکومتی ایوبیان به کار گرفته شدند. این بردگان ترک نژاد بر اثر لیاقت و کاردانی به مقامات بالای حکومتی دست یافتند و توانستند ایوبیان را ساقط نمایند.از آنجا که ادعا و کوشش سیاست مداران مسلمان ولو در ظاهر برآن بود تا چیزی با نام سیاست اسلامی مبنای عمل قرار گیرد این مساله در مورد دولت ممالیک که فاقد جایگاه مناسب برای رسیدن به حکومت اسلامی بود به وضوح قابل مشاهده است .ممالیک سعی داشتند تا از طرق مختلف کسب مشروعیت نمایند.موضوع این پایان نامه نیزبر این محور است که سیاست های مذهبی ممالیک چه بوده واین حکومت ترک نژاد از چه طرقی در صدد کسب جایگاه معنوی برآمدندو روش انجام تحقیق به صورت توصیفی-تحلیلی بوده است. عمده اقدامات عملی این دولت دراین راستا، احیاء خلافت عباسی درمصر، تسلط بر حرمین شریفین، جایگزینی مذاهب اربعه و رسمیت دادن آنها به جای مذهب شیعه، حمایت از علمای این مذاهب ؛ نصب قاضی القضات از این مذاهب و جلوگیری از اجرای احکام تشیع و در نهایت سیاست حذف تشیع بود. دولت ممالیک که توانست نزدیک به سه قرن جهان اسلام را رهبری کند در دفاع از این موقعیت به دست آمده با حکومتهای مختلفی مواجه بود که از برجسته ترین آنها ایلخانان، صفویه و عثمانی بودند. ممالیک همواره سعی در القای سیادت خود بر این حکومتها داشت. ممالیک باپیروزی نهایی بر صلیبیان، و تصرف دوباره بیت المقدس نیز وجهه ای معنوی در میان مسلمانان جهان به دست آوردند.

چکیده ازدواج قراردادی است که باعث تشکیل خانواده توسط مرد و زن می شود. حقوق زوجه در نظام حقوقی ایران به دو دسته مالی و غیرمالی تقسیم می شود. و این دو دسته نیز خود در سه مبحث قابل بررسی است: اول: حقوقی که قبل از ازدواج وجود دارد و بعد از ازدواج نیز ثابت است مانند حقوقی که زوجه بوسیله قرارداد بدست آورده است و هم چنین حقوقی که ناشی از غیر قرارداد است از قبیل حق ناشی از غضب، استیفا، اتلاف ... و مواردی که از جهت قواعد مسئولیت مدنی و هم چنین هر عمل حقوقی دیگر از قبیل قبول هبه و وصیت برای زوجه قبل از ازدواج به وجود می آید. این دسته از حقوق بدلیل قبول اصل استقلال مالی زن شوهردار در ماده 1118 قانون مدنی، بعد از عقد برای زوجه ثابت است و نکاح هیچ گونه محدودیتی در حقوق زن نسبت به دارایی خود ایجاد نمی کند. دوم: حقوقی که مستقلا بوسیله عقد ازدواج برای زوجه بوجود می آید و ناشی از رابطه زوجیت است. سوم: حقوقی که قبل از عقد وجود دارد ولی ازدواج بر روی این حقوق تأثیر می گذارد. اکثر حقوقی که در این دسته برای زوجه وجود دارد، غیر مالی اند. از جمله این حقوق، حقوق معنوی مربوط به جسم و روان زوجه می باشد. به طور کلی می توان گفت اکثر حقوق مالی که بعد از عقد به وجود می آید (به غیر از ارث) مربوط به زوجه است و اکثر حقوق غیر مالی مانند حق ریاست، تمکین، تشخیص مصلحت خانواده متعلق به مرد می باشند؛ و تعدادی از این حقوق نیز به صورت مشترک برای زن و مرد است مانند حسن معاشرت، تربیت فرزندان، تشیید مبانی خانواده و حقوق جنسی.

قاعده «الحاکم و لی الممتنع» جایگاه ویژه ای در حل و فصل دعاوی در حقوق ایران دارد. این قاعده فقهی مبنای حل اختلاف در روابط حقوقی افراد در جامعه قرار می گیرد و قضات با استفاده از این قاعده فقهی اشخاصی را که را که از ادای حقوق دیگران استنکاف می ورزند اجبار به ادای حقوق آنها می نمایند. مهمترین و محوری ترین مبحث در این پایان نامه کاربرد این قاعده فقهی در امور مالی و غیر مالی اشخاص و کاربرد این قاعده در تعهدات است. درواقع، مساله این است که کیفیت (چند و چون) و چگونگی دخالت حاکم در امور افراد جامعه چگونه است. با این توضیح که حاکم چگونه به نمایندگی از ممتنع اقدام به احقاق حقوق اشخاص می نماید. درواقع، آنچه مسلم است این قاعده فقهی در حقوق ایران کاربرد فراوانی دارد و قضات در دادگاه ها با استناد به این قاعده اقدام به اجبار متعهد به انجام تعهد و به تبع آن احقاق حق و برقراری عدالت می نمایند. اما، بی شک دخالت حاکم در امور افراد جامعه بدون قید و شرط نخواهد بود و دخالت حاکم در امور اشخاص در جامعه مطلق نیست و باید شرایط مقرر در قانون رعایت شود تا این قاعده فقهی در جایگاه مناسب خود قرار بگیرد. درواقع، دخالت حاکم محدود به اموری می شود که اگر دخالت نکند باعث هرج و مرج و بی نظمی در جامعه خواهد شد. در این جا است که حاکم با استناد به این قاعده فقهی افرادی را که در جامعه در مقابل دیگران متعهد می شوند و از انجام تعهد استنکاف می ورزند در چارچوب مقررات قانونی اجبار به انجام تعهد می نماید. البته باید به این نکته توجه کرد که هر چند ناچاریم دخالت حاکم در امور افراد جامعه را بپذیریم، اما از طرفی نیز دخالت حاکم در امور افراد جامعه باعث افزایش حجم پرونده ها در دادگاه ها می شود با این توضیح که اشخاص جامعه با بروز کوچکترین اختلافی به دادگاه مراجعه می کنند و هزینه های زیادی را بر خود و جامعه تحمیل می کنند. از طرفی باعث سوء استفاده محکوم علیه می شود، زیرا با اقامه دعوی از سوی خواهان در طی فرآیند دادرسی محکوم علیه می تواند اموال خود را پنهان نماید.

پس از واقعه سقیفه دو طیف فکری شیعه و اهل سنت در مناطق مختلف سرزمین اسلامی همواره برای اثبات حقانیت خود در مقابل یکدیگر صف آرائی فکری داشتند؛ در این میان فتح اسلامی سرزمین استراتژیک شام در زمان دو خلیفه اول و توسط فرماندهانی که یا اموی بودند یا گرایشات اموی داشتند؛ و پس از آن خلافت چندین دهه امویان زمینه ایی را فراهم آورد تا تعصبات مذهبی ضد شیعه در این سرزمین نمود بیشتری داشته باشد؛ اما با این وجود حضور برخی از ارادتمندان به خاندان عصمت و طهارت از اصحاب پیامبر(ص) در این سرزمین منجربه رشد تمایلات شیعی در این منطقه شد و در ادوار بعد حضور عالمان و شکل گیری حاکمیت های شیعه، زمینه حضور شیعیان و در نتیجه برخورد و تضارب آراء میان دو فرقه شیعه و اهل سنت را در این منطقه بیش از پیش استمرار بخشید. در فاصله زمانی از سلاجقه شام تا پایان ممالیک که منطقه شام محل تشتت سیاسی داخلی و خارجی بود؛ رشد فرق مختلف شیعه و نیاز حکومت های متعصب سنی این منطقه به کسب مشروعیت از دستگاه خلافت و پس از آن عالمان متعصب اهل سنت، سیاست مذهبی این حاکمیت ها را وضوح بخشید و در تقویت مذهب سنت و جماعت و تضعیف جریان های شیعی شکل داد؛ در کنار این مسأله انحصار طلبی عالمان متعصب اهل سنت در عرصه اندیشه و عمل رابطه این دو فرقه را به سمت و سوی تقابلی و واگرایانه سوق داد زیرا در این دوره زمانی روابط تعاملی حکومت های سنی با شیعیان، مقطعی و در چارچوب منافع مشترک بود و روابط تعاملی برخی از عالمان دو فرقه با یکدیگر نیز با جبهه گیری عالمان دیگر به نتیجه مطلوب نمی رسید، اقدامات تند وخشن ضد شیعی حاکمان وعالمان متعصب سنی در این مقطع زمانی منجر به این مسأله شد که برخی از فرق شیعه مانند نزاریه و دروزیان به ابزاری در دست حکومت های سنی تبدیل شوند و برخی دیگر به مناطق صعب العبور و دور از دسترس این حکومت ها پناه برده منزوی شوند. در این میان فرقه امامیه طی چند سده انزوا در منطقه جبل عامل در یک تجدید حیات به بازسازی بنیان های فکری شیعه روی آورد و این منطقه را به محل صدور اندیشه های ناب شیعه امامی تبدیل کرد.

صلح از جمله عقودی است که با دامنه گسترده خود، نیازهای جامعه ما را در زمینه ی حقوق خصوصی مرتفع کرده است؛ در عین حال که عقدی مستقل و اصیل می باشد، می تواند نتیجه بیشتر عقود معین را به همراه داشته باشد. ماده 758ق.م، مقرر می دارد:«صلح در مقام معاملات هرچند نتیجه معامله را که به جای آن واقع شده است می دهد، لیکن شرایط و احکام خاصه آن معامله را ندارد...». منظور از «شرایط خاصه» در این ماده، شرایطی هستند که در مقابل شرایط عام صحت معاملات قرار می گیرند و از عقدی به عقد دیگر ممکن است متفاوت باشند.«احکام خاصه» نیز ناظر به قواعدی است که پس از تشکیل یک قراردادخاص، بر آن اعمال و اجرا می شوند. بر همین اساس لفظ «معاملات» مذکور در این ماده منصرف به عقود معین است. در نتیجه ماده 758ق.م، به صلح در مقام «عقودمعین» اشاره دارد. در این مقام با مقوله«شرایط و احکام خاصه غیرقابل اجرا در عقد صلح» مواجهیم. برای تعیین مصادیق این قواعد، ابتدا باید دامنه عقود معینی که صلح می تواند در مقام آنها بیاید، را مشخص کنیم؛ که این امر ضابطه و معیار معینی می طلبد. بدین منظور، دو ضابطه در معیت هم می توانند کارساز باشند؛ 1- عدم ارتباط عقود معین با نظم عمومی؛ بدین معنا که قراردادهایی قابلیت جایگزینی به وسیله ی صلح را دارند که قانونگذار مخالفت اشخاص با قواعد خاص آنها را اجازه می دهد، 2- عقود مغانبه؛ این عقود نسبت به عقود مسامحه، با سخت گیری و تصلب بیشتری همراهند. عقد صلح که مبتنی بر تسامح است می تواند ابزار مناسبی برای رهایی از تکلف و ضوابط سخت این گونه قراردادها باشد. بدین ترتیب با تعیین ضابطه، شمارش عقود معین قابل جایگزینی و در نتیجه قواعد خاص غیرقابل اجرا در عقد صلح ممکن می شود. گستردگی کارکرد عقد صلح، به آن امتیاز و ویژگی منحصر به فرد دیگری نیز می دهد و آن اینکه این عقد می تواند قراردادهای نوپیدایی (عقود نامعین) را که تحت هیچ یک از عقو معین جای نمی گیرند، به بارآورد. اما در این مقام دیگر مقوله «قواعد غیرقابل اجرا» منتفی است.

ایران پس از مدتها هرج و مرج و غارت و ناامنی و تفرقه و اختلافات داخلی و حملات متعدد خارجی،سرانجام در دوره صفویه یکپارچه گشت و از نظر مذهبی ، سیاسی ، حکومتی و اداره کشور متحد گردید. در این میان، علاوه بر نقش شاهان صفوی به خصوص شاه عباس اول،باید از نقش بی بدیل و موثر علما و دانشمندانی همچون شیخ بهایی یاد کرد که در تقویت بنیه های علمی و اعتقادی و گسترش معماری و طراحی مفید تأثیرگذار بوده اند. شیخ بهایی با تکیه بر قرآن و سنت و اعتقادات ناب شیعی و کاربست دانش سرشار خویش، توانست علاوه بر حفظ حکومت وقت و کمک در ساماندهی اداره کشور،نقشی موثر در اعتلای فرهنگ وتمدن اسلامی در زمینه های مختلف داشته است. عواملی چون داشتن خانواده ای دانش مدار و مومن، تکیه بر مبانی اصیل دین،اهتمام به یکپارچگی و اتحاد نوپیدای ایران، تلاش برای حفظ موقعیت و جایگاه مذهب شیعه و کمر همت بستن برای تلاشی جهادی در راستای رشد همه جانبه علمی و فنی و دینی و مهیا کردن زمینه های پیشرفت و مقابله با هجمه-های دشمنان خارجی، از شیخ بهایی الگویی ذوفنون ساخته که نه تنها در عصر خود، بلکه در نسل های بعدی توانست به نمادی از دینداری و پیشرفت در زمینه های مختلف تبدیل گردد. کلید واژه ها: شیخبهایی،فرهنگ و تمدن اسلامی،صفویه

امروزه اهمیت ایجاد شبکه های ارتباطی برای حفظ، تقویت و انسجام اجتماعات اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی برکسی پوشیده نیست. برخی امامان شیعه نیز با توجه به شرایط موجود در زمان خود به ایجاد چنین شبکه های ارتباطی اهتمام ورزیدند. امام هادی علیه السلام از جمله بزرگوارانی بود که به تقویت و ساماندهی شبکه ارتباطی وکلا اقدام نمود. شبکه وکالت سازمانی هماهنگ متشکل از امامان معصوم و پیروان نزدیک و وفادار آنان بود که برای پیشبرد اهداف دینی و مذهبی تاسیس گردید. در این پژوهش تلاش شده تا با واکاوی ساختار سازمان وکالت و کارکردهای آن در عصر امام هادی علیه السلام، فعالیت های سری و زیرزمینی سازمان وکالت و نحوه ی ارتباط شیعیان با ایشان تبیین گردد. نیز ضمن بررسی سیره ی سیاسی حضرت امام علی النقی علیه السلام، نقش ایشان در رهبری شبکه وکلا و تقویت آن مورد تحلیل قرار گرفته است؛امری که به پویایی جامعه ی شیعه در سراسر قلمرو اسلامی در عصر خفقان عباسی منتهی گردید.

. ماده ??? قانون مدنی، علاوه بر توافق طرفین و عرف، قانون را نیز در تعیین مفاد قراردادها دخیل می داند. با توجه به این که قانون امری به طور مطلق و قانون تکمیلی درصورتی که توافق مخالف و عرف مخالف وجود نداشته باشد به عنوان بخشی از قراردادها برای طرفین تکلیف ایجاد می کنند و هدف قانون گذار جایگزینی اراده خود به جای اراده طرفین است پس باید این آثار نیز از ضمانت اجرای لازم برخوردار باشند. وجود این آثار در قرارداد تأثیری بر ماهیت آن ندارد چراکه آنچه قرارداد را می سازد توافق طرفین است اما طرفین قرارداد نمی توانند به بهانه جهل به این آثار آن ها را نپذیرند یا قرارداد را فسخ کنند چراکه تسری آثار عقد نیاز به اراده طرفین ندارد و هم چنین این آثار حکم قانون می باشد و جهل به قانون نیز رافع مسئولیت نیست. آثار قانون در قراردادها بیشتر جنبه حمایتی دارد . درجایی که توافق طرفین نه تنها ممکن است باعث نادیده گرفته شدن منافع عمومی شود بلکه گاهی خود قرارداد عاملی می شود تا در پوشش آن افراد ضعیف مورد استثمار قرار گیرند و عدالت اجتماعی نیز نادیده گرفته شود. پس چون قرارداد در این موارد کارکرد خود را ازدست داده است قانون گذار با رویکرد حمایتی و برای رسیدن به اهداف اجتماعی باید در قراردادها دخالت کند. درنتیجه اراده خود را جایگزین اراده طرفین قراردادها کند و مانع از نفوذ اراده طرفین شود. همچنین قانون باید راه حل های عادلانه را برای تکمیل قراردادها در قالب قوانین تکمیلی وضع کند.علی رغم نقص قوانین تکمیلی به ویژه در زمینه عقود نامعین با استفاده از قواعد عمومی قانون مدنی و استفاده از قوانین موجود در عقود معین می توان در جهت تکمیل و تفسیر قراردادها از آن استفاده کرد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

نانولوله ساختاری از کربن است که از پیچ خوردن صفحات گرافیتی ایجاد می شود و دارای خواص مفید بسیار زیادی مانند استحکام کششی بسیار بالا، انعطاف پذیری بالا، هدایت الکتریکی خوب، مقاومت بالا در محیط های شیمیایی و پایداری حرارتی، می باشد. از همان ابتدای کشف این مواد تلاش های زیادی برای ارائه ی یک روش تولید مناسب و اقتصادی انجام شده است و در حال حاضر نیز تولید این مواد موضوع بسیاری از تحقیقات علمی است. یکی از این روش های جدید تولید آسیاکاری مکانیکی است. فرایند کلی به این صورت است که پودر گرافیت به همراه پودر کاتالیزور داخل محفظه ی آسیا ریخته می شوند. برای آسیاکاری باید از آسیاهای پرانرژی با نسبت گلوله به پودر بالا استفاده کرد. زمان های آسیاکاری نیز باید طولانی باشند. اگر محصول آسیاکاری را تا دماهای 1200 تا 1400 درجه ی سانتیگراد حرارت بدهیم مقدار قابل توجهی از مواد کربنی به نانولوله تبدیل خواهند شد. در این فرایند مرحله ی حرارت دهی یا آنیل کردن به عنوان یک مرحله ی هزینه بر شناخته می شود و نقطه ضعف این روش برای تجاری شدن و تولید انبوه است چرا که در دماهای بالا و زمان های نسبتا طولانی انجام می شود. در این تحقیق سعی شد تا حرارت مورد نیاز در مرحله ی دوم با استفاده از یک واکنش گرمازا که در محفظه ی آسیاکاری اتفاق می افتد، تامین شود. بدین منظور از واکنش ترمیت استفاده شد به این صورت که مقادیر مشخصی از پودر گرافیت به همراه اکسید آهن و آلومینیوم به عنوان ماده ی اولیه درون محفظه قرار داده شدند. این مخلوط با نسبت گلوله به پودر بالا و در زمان های طولانی آسیا شد. نتایج بدست آمده از آنالیز وزن سنجی حرارتی و میکروسکوپ الکترونی عبوری نشان می دهند که از این روش به خوبی می توان برای تولید نانولوله های کربنی استفاده کرد