گلوتامین مهمترین و غالبترین اسیدآمینه موجوددرخون میباشدکه یک منبع آمینواسیدی آزاددرعضلات اسکلتی بوده و در بدن به عنوان منبع مهم انرژی عمل می کند.در تمرینات شدیدو طولانی مدت سطح گلوتامین پلاسما کاهش می یابدو نشانه هایی از تغییرات در متابولیسم گلوکز و هورمونهای متابولیکی مربوطه مشاهده می گردد که میتواند باعث ضعف,خستگی و نهایتاتحلیل عضلانی در ورزشکاران شود.جهت بررسی تاثیر مصرف مکمل گلوتامین بر سطح گلوکز خون سرمی و هورمونهای acth,cortisol,insulin,c-peptide,leptinوhgh بدنبال یک فعالیت شدیدورزشی تا حدواماندگی از 138 دانشجوی ورزشکار دعوت بعمل آمد که پس ازاعلام آمادگی,12 نفر بصورت تصادفی انتخاب شدند.افراد مورد آزمون در طی 45 دقیقه بعد از انجام تست بروس بر روی تردمیل,مکمل تهیه شده از گلوتامین با دوز 0/35 گرم بازای هر کیلوگرم از وزن بدن که در 500ccآب 10%گلوکزی حل شده و یا دارونما(500cc آب 10%گلوکزی)را مصرف نمودند.نمونه های خونی در 2 جلسه که در جلسه اول,قبل از تمرین,بلافاصله بعد از تمرین,پس از مصرف مکمل(گروه تجربی) یا دارونما(گروه کنترل)و در جلسه دوم,پس از مصرف مکمل یا دارونما,از افراد مورد آزمون اخذ شد.نمونه های خونی در هر جلسه بلافاصله بعد از جداسازی سرم تا وقت آزمایش در فریزر -20 نگهداری گردید.در این تحقیق,تست گلوکز به روش آنزیماتیکی و تستهای acth,کورتیزول,انسولین,hgh و c-peptide به روش کمی لومینسانس توسط دستگاه تمام اتوماتیک liaisonو تست لپتین به روش elisa اندازه گیری شدند.جهت بررسی و تجزیه و تحلیل نتایج بدست آمده از آزمایشات از روشهای آمار توصیفی و استنباطی(تحلیل واریانس anova و آزمون تعقیبی توکی)استفاده گردید.نتایج:تحت اثر ورزش سخت تاحدواماندگی,بدن فرد دچار تغییراتی می گردد تا بتواند بیشترین انرژی را بدست آورده و با ضعف و کمبود قوای جسمانی و استرس مقابله نماید.از جمله این تغییرات افزایش مقدار کورتیزول,acth,hgh,انسولین و c-peptide سرمی خون فرد می باشد,در حالیکه میزان لپتین و گلوکز در این افراد کاهش می یابد.مصرف گلوتامین توسط ورزشکاران به عنوان یک مکمل غذایی,باعث گردید که گلوکز خون این افراد کاهش نیابد و متعاقب آن افزایشی در سطح سرمی کورتیزول,acth,انسولین,c-peptide مشاهده نشود و این بیانگر تاثیر مثبت گلوتامین بر سیستم متابولیکی فرد میباشد.از طرفی در مورد hghوleptin تغییر محسوس مشاهده نگردید.با انجام این تحقیق نشان داده شد که بین ورزش,سطح گلوتامین پلاسما و عملکرد سیستم متابولیسمی کربوهیدراتها و هورمونهای مربوطه ارتباط تنگاتنگی وجود دارد,بطوریکه می توان با استفاده از گلوتامین خوراکی از کاهش گلوکز و اثرات زیانبار افزایش کورتیزول و acth که باعث تخلیه عضلات از پروتئین می گردند و جرم عضلانی را کاهش می دهند,همچنین تاثیر نامطلوبی که بر سایر هورمونهای متابولیکی دارند,جلوگیری نمود.