نام پژوهشگر: حسین روحانی

رابطه حقوق مالکیت فکری و حق دسترسی به دانش
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه قم - دانشکده حقوق 1391
  حسین روحانی   محمود حکمت نیا

موضوع تحقیق پیش روی بررسی رابطه نظام های حقوقی مالکیت فکری و حق دسترسی به دانش است. بدین توضیح که هر کدام در تحدید یا توسعه دیگری چه نقشی ایفا می کنند. اهمیت چنین موضوعی از آن جا ناشی می شود که امروزه در کنار نظام مالکیت فکری، صحبت از حقی با عنوان حق دسترسی به دانش به خصوص در میان کشورهای در حال توسعه است و بعضاً ادعا می شود نظام مالکیت فکری به خصوص در دهه های اخیر این حق را هر چه بیشتر محدود و محصور کرده است. این ادعا تا حدودی صحیح است اما بیش از آن که این دو با یکدیگر تعارض داشته باشند می توانند در مرحله اجرا به طور متقابل بر یکدیگر اثر مثبت داشته باشند. بدین منظور به مفهوم حق و نظریات مطرح پرداخته شده و از این میان نظریه تحلیلی هوفلد از حق و نظرات رالز و فینیس در باب ارزش اساسی دانش برای تحلیل مبنای حق دسترسی به دانش به کار گرفته شده است. سپس ماهیت این دو حق در اعلامیه ها و معاهدات جهانی بررسی شده است. مالکیت به عنوان سلطه و مالکیت به عنوان تصرف، در تحلیل حکمی دو حق پیش گفته به کار برده شده اند. با برشمردن موضوعات حقوق مالکیت فکری نسبت آن در تحلیل موضوعی با حق دسترسی به دانش سنجیده شده است. در آخر چگونگی ترجیح نظام حق دسترسی به دانش در مرحله اجرا به دلیل ترجیح منافع عمومی بر منفعت خصوصی، راهکار برون رفت از تزاحم را نشان می دهد.