پیشرفت فناوری و توسعه فناوری های سیار منجر به شکل گیری نوع جدیدی از تجارت الکترونیکی تحت عنوان تجارت سیار شده است. در این نوع تجارت ارتباطات به صورت سریع و بی سیمی صورت می گیرد. تجارت سیار عبارت است از خرید و فروش کالاها و خدمات با استفاده از وسایل بی سیمی از قبیل تلفن های همراه یا کمک داده های شخصی. با وجود آنکه هنوز بسیاری از سئوالات و ابهامات فنی، تجاری و قانونی در زمینه تجارت سیار باقی مانده است اما امتیازات منحصر به فرد این پدیده منجر به رشد سریع بکارگیری ابزارهای همراه در مبادلات تجاری و به تبع آن بازاریابی کالاها و خدمات، حتی در کشورهای در حال توسعه شده است، به گونه ای که در بسیاری از کشورهای در حال توسعه تجارت سیار به عنوان گزینه ای برای تسهیلات مخابراتی در نظر گرفته شده است. کشور ما نیز همانند سایر کشورهای درحال توسعه ناگزیر به ورود به عرصه تجارت سیار می باشد. اما پیش از ورود به این عرصه شناسایی نیازمندی های پیاده سازی تجارت سیار ضروری می باشد. در این تحقیق ملزومات پیاده سازی تجارت سیار بررسی شده و یک مدل مفهومی برای ابعاد مختلف نیازمندی های پیاده سازی تجارت سیار ارائه شده است. در ادامه با استفاده از تجربیات خبرگان تجارت الکترونیک و سیار میزان اهمیت عوامل استخراج شده و عوامل موثر در پیاده سازی تجارت سیار در ایران و موانع آن بررسی شده است.

به طور کلی، معیار های ارزیابی عملکرد برای ارزیابی عملکرد افراد و سازمان ها به کار گرفته می شوند. معیار های ارزیابی عملکرد سنتی، فقط از دیدگاه مالی عملکرد را مورد ارزیابی قرار می دهند. اما برای ارزیابی عملکرد اثربخش، معیارها باید متوازن باشند. مدیریت زنجیره ی تامین که دارای مفاهیم استراتژیک است، برای اثر بخشی و کارایی، باید مانند هر فعالیت تجاری دیگر،مورد ارزیابی قرار گیرد. از این رو، عملکرد مدیریت زنجیره ی تامین باید توسط معیارهای ارزیابی عملکرد متوازن، مورد ارزیابی قرار گیرد. روش کارت امتیازی متوازن به تنهایی برای ارزیابی عملکرد زنجیره ی تامین مناسب نمی باشد، زیرا وزن دیدگاهها را یکسان فرض می کند و حال آنکه در واقعیت و برای زنجیره های تامین متفاوت، وزن دیدگاهها نیز متفاوت است. از این رو در این پایان نامه چارچوبی ارائه شده است که با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی فازی، وزن هر یک از دیدگاههای کارت امتیازی متوازن را در زنجیره ی تامین مشخص می کند. همچنین به این دلیل در واقعیت اهمیت دیدگاهها بر یکدیگر قطعی نیست و نظرات کارشناسان تا حدودی نوسان دارد، از این رو در این پایان نامه از اعداد فازی مثلثی برای نشان دادن این عدم قطعیت استفاده شده است.

با توجه به اینکه یکی از عوامل موثر در عملکرد یک سیستم چیدمان تسهیلات آن سیستم است، تحقیقات زیادی در ارتباط با این مسأله، تحت شرایط مختلف صورت گرفته است. از جمله شرایط قابل بررسی، نوع نمایش فضای مسأله و ماهیت داده های مورد استفاده در گذر زمان است. مرور تحقیقات انجام شده در زمینه چیدمان های ایستا و پویا حاکی از این امر است که اکثر تحقیقات انجام شده از یک چیدمان گسسته با هدف حداقل کردن هزینه استفاده می کند. این در حالی است که محققان مدل های پیوسته را مناسب تر می دانند. زیرا مدل های گسسته برای تعیین محل دقیق تسهیلات به کار نمی روند و نیز برای مسائلی که دپارتمان ها، دارای مساحت نابرابر هستند، ناکارامد می باشند. همچنین اکثر محققان به چند هدفه بودن طبیعت مسائل چیدمان اذعان دارند. بنابراین ضروری است که معیارها و اهداف مختلفی در تعیین چیدمان مناسب تسهیلات به کار گرفته شود. در این تحقیق مسأله چیدمان تسهیلات پویا مبتنی بر ساختار نواری منعطف در دو حوزه ایستا و پویا بررسی شده است. در چیدمان مبتنی بر ساختار نواری منعطف، دپارتمان ها به صورت پیوسته به نوارهایی موازی در طرح استقرار اختصاص می یابند. همچنین دپارتمان ها ممکن است مساحت نابرابر و جهت گیری آزاد داشته باشند. با توجه به پیچیدگی مسائل چیدمان، فقط مسائل کوچک را می توان در یک زمان معقول با روش های دقیق حل کرد. بنابراین یک الگوریتم ژنتیک برای حل مسأله پیشنهاد شده است. همچنین علاوه بر الگوریتم ژنتیک از رویکردهای چند هدفه نظیر تکنیک تحلیل پوششی داده ها و تکنیک چندهدفه فازی، استفاده می شود. رویکرد پیشنهادی برای چند مورد از مسائل چیدمان ایستا و پویا آزمایش شده است. نتایج به دست آمده موثر بودن رویکرد پیشنهادی را نشان می دهد.

در دنیای تجاری و اقتصادی امروز، مزیت رقابتی شرکت ها و بنگاههای اقتصادی براساس شاخصهایی همچون سرعت و دقت در سرویسدهی، رضایتمندی و وفاداری مشتری، کاهش هزینههای زنجیره تامین و در نتیجه هزینه های نهایی محصولات تعیین می گردد. علم فناوری اطلاعات ابزار گوناگونی را در اختیار صنایع و کسب و کارها جهت رسیدن به این اهداف قرار می دهد. یکی از این ابزارها، فناوری تشخیص هویت با استفاده از امواج رادیویی یا rfid می باشد. این فناوری که جایگزین قدرتمندی برای فناوری سنتی کد میله ایست، مدیریت، کنترل و ردیابی زنجیرههای تامین مختلف را بطرز چشمگیری بهبود می بخشد. در این رساله ضمن تمرکز بر شاخص زمان تحویل کالا ، مدل شبیه سازی برای یک زنجیره تامین دارویی ارائه شده و با مقایسه حالت فعلی و حالت پیشنهادی که مجهز به سیستم تشخیص خودکار کالا توسط rfid خواهد بود، به بررسی ارزش های استخراجی در این سیستم پرداخته شده است. لازم بذکر است که هدف از ارائه مدل جدید و شبیه سازی آن، کاهش زمان تحویل سفارش و هزینههای زنجیره تامین فعلی می باشد که در نهایت منجر به بهبود زنجیره تامین شرکت مورد مطالعه خواهد گردید. همچنین با تحلیل هزینه / فایده و محاسبه بازگشت سرمایه در اینگونه سیستم ها، امکان سنجی پیاده سازی آن و تاثیرات حاصل از این سیستم در حوزه مربوطه مورد تحلیل و ارزیابی قرار خواهد گرفت.

این پایان نامه ابتدا با درنظرگرفتن محدودیت بودجه بر روی هزینه جابجایی دپارتمان ها در کل افق برنامه ریزی، مسئله را واقعی تر کرده و مدل ریاضی آن را ارایه می کند. سپس با ارایه دو الگوریتم فراابتکاری تبرید شبیه سازی شده با چندین نقطه شروع و رقابت استعماری-ژنتیک مسأله را حل کرده است. برای مقایسه بین دو الگوریتم پیش نهادی، نیاز است که مسأله چیدمان پویا را حل نمود که برای انجام آن، یک الگوریتم رقابت استعماری پایه ارایه می شود. هر دو الگوریتم پیش نهادی در مقایسه با نرم افزار گمز به جواب های بسیار بهتری دست یافتند، اما مقایسه بین نتایج این الگوریتم ها نشان از برتری نسبی الگوریتم تبرید شبیه سازی شده با چندین نقطه شروع به رقابت استعماری-ژنتیک دارد.برای تست این الگوریتم ها از چندین مجموعه داده که مدر ادبیات وجود داشتند, استفاده شد که با توجه به این که این داده ها از تنوع خوبی در تعداد دوره ها و تعداد دپارتمان ها وجود داشتند, ملاک خوبی برای سنجش الگوریتم ها بود.

امروزه پرداختن به مقوله بازتولید محصولات برای بیشتر تولید کنندگان، به دلایل متنوعی از جمله قانون پس گرفتن کالا به علت گارانتی و ضمانت، برای حضوری پایدار در بازار رقابتی و همچنین جاذبه های اقتصادی، یعنی استفاده مجدد از قطعات به جای معدوم کردن آنها و دستیابی به سطح موجهی از رضایت مشتری، تبدیل به یک موضوعی با اهمیت شده است.بازتولید در حقیقت یک فرآیند صنعتی محسوب می شود بطوری که محصولات استفاده شده توسط مشتری بواسطه این فرآیند صنعتی مورد فرآوری مجدد قرارگرفته و به وضعیت همسان با کالای نو باز می گردد. تراکم بالای کالاهای بازگشتی در تسهیل بازتولید یکی از علل ایجاد تاخیر در بازتولید محصولات بازگشتی است. زمان برای کالاهایی با تکنولوژی بالا مانند قطعات کامپیوتری و الکترونیکی که با گذشت زمان ارزش خود را در بازار از دست می دهند و دارای چرخه عمر کوتاهی هستند، اهمیت بسیاری دارد. در مرحله ی بازتولید کیفیت محصولات بازگشتی دارای ماهیت تصادفی است، در این تحقیق ما یک زنجیره تامین دو لایه شامل : سیستم موجودی برای ذخیره ی کالاهای بازتولید شده و سیستم بازتولید با یک تسهیل با ظرفیت محدود، را مورد بررسی قرار می دهیم. این زنجیره ی تامین بوسیله ی یک سیستم صفm/g/1 با محدودیت خروجی مدل شده است. محصولات بازگشتی از بازار به تسهیل بازتولید بر حسب کیفیت به دو دسته تقسیم می کنیم: محصولاتی که بازتولید می شوند و محصولاتی که به ارزش بازیافتی فروخته می شوند. حداکثر سقف انبار و مقدار تصمیم پذیرش به طوری تعیین می شود که تابع درآمد برای این زنجیره تامین حداکثر خود باشد. در آخر نیز با استفاده از نتایج عددی تاثیر هر یک از پارامترها بر خروجی زنجیره بررسی می شود.

موضوع مطرح در این پایان نامه ارائه مدل های محدودیت دار و چند هدفه برای کاهش ازدحام در مراکز فعالیت با رویکرد سیستم های صف است. از مراکز فعالیت می توان به عنوان تسهیلات ویژه ای نام برد که نقش ایستگاه های واسطه ای را در سیستم های توزیع ایفا می کنند، به طوریکه با تعیین مسیر و سازماندهی ترافیک بین جفت نقاط مبدا/مقصد ( بسته به نوع مساله ) سبب کاهش زمان، هزینه و یا بهبود عوامل دیگر می گردند. در مسائل مربوط به این شبکه ها مدل هایی ارئه می شوند که اغلب هدف آنها کاهش هزینه های ثابت و هزینه های حمل و نقل است. در حالیکه بخاطر تجمیع و ترکیب جریانات در مراکز فعالیت ممکن است این مراکز فعالیت دچار ازدحام و تراکم جریان عبوری شوند. نتیجه سوء این ازدحام در مراکز فعالیت می تواند تاخیر در جریان عبوری باشد که برای برخی شبکه های هوایی و پستی مشکل ساز خواهد بود. در این پایان نامه با توجه به کاستی های مشاهده شده برای رسیدگی به این جوانب، سعی می شود در راستای نزدیک کردن مدل های ادبیات موضوع به واقعیت، از رویکرد سیستم های صف برای مراکز فعالیت استفاده کرده و زمان انتظار جریانات در آنها کاهش داده شود. با اشاره به تئوری سیستم های صف ارتباط آن با شبکه های مراکز فعالیت و نیز روابط مورد نیاز در مدل های بکار رفته بررسی می شود. مدل های محددویت دار مربوط به ادبیات موضوع و همچنین مدل چند هدفه با تابع هدف جدید برای کاهش زمان انتظار را توسعه داده و با روش حل های دقیق و فراابتکاری حل می شوند. نهایتا با ارائه نتایج عددی حاصل در جداول و نمودار ها تجزیه و تحلیل لازم را انجام داده و نتایج لازم برای استفاده کاربران شبکه های مراکز فعالیت گرفته می شود. کاربران این نوع شبکه ها با استفاده از این رویکرد می توانند با توجه به اولویت های زمانی و هزینه ای مد نظر تصمیم گیری صحیحی را انجام دهند.

مسئله انتخاب سبد سرمایه گذاری یکی از حوزه های مهم در تصمیم گیری های مالی است. عدم قطعیت یک ویژگی جدایی ناپذیر از مسائل تصمیم گیری مالی به ویژه انتخاب سبد سرمایه گذاری است. برنامه ریزی تصادفی دومرحله ای، چندمرحله ای با بازگشت و برنامه ریزی تصادفی مقید برای سرمایه گذاران ریسک گریز توسعه داده شده و هدف آن مینیمم کردن ریسک است. برنامه ریزی تصادفی یک چهارچوب کلی برای عدم قطعیت های مدل فراهم می نماید. که درآن یک توزیع احتمالی برای داده های غیر قطعی انتخاب می شود و مدل برنامه ریزی ریاضی فرموله می شود. در این مطالعه، مسئله بهینه سازی سبد سرمایه گذاری با این فرض بررسی می شود که یک سرمایه گذار، بودجه اولیه ای دارد و قصد دارد یک سبد سرمایه گذاری از دارایی های ریسکی تشکیل دهد و اهداف متناقض ازقبیل نرخ بازده، نقدینگی و ریسک را درنظر می گیرد. مهم ترین مشخصه در این مسئله بهینه سازی، عدم قطعیت برخی از داده های ورودی ( ازقبیل بازده ) است. بنابراین، برای کنترل چنین مسائلی باید از متدهای احتمالی به موازات تکنیک های بهینه سازی چندهدفه استفاده کرد. درنتیجه، می توان مدل های تصمیم بهینه سازی سبد سرمایه گذاری را با درنظر گرفتن عدم قطعیت بازسازی نمود. در این پایان نامه تکنیک های برنامه ریزی تصادفی، اثرتکنیک های بهینه سازی تصادفی بر حل مسئله انتخاب سبد سرمایه گذاری، رویکردهای تبدیل مرزکارایی به یک نقطه و مطالعات انجام شده در این زمینه توضیح داده می شود و در پایان دو مدل برای انتخاب سبد سرمایه گذاری چندهدفه در شرایط تصادفی یکی براساس رویکرد برنامه ریزی تصادفی مقید و ? - محدودیت و دیگری با ترکیب برنامه ریزی آرمانی مینیماکس و برنامه ریزی تصادفی مقید ارائه می گردد. مدل های مطرح شده با نمونه هایی از سهام مختلف توضیح داده می شود.

بدیهی است، طراحی شبکه لجستیک شامل تخصیص مکان های کاندید به تسهیلات، تصمیم گیری در حوزه تدارکات، برنامه ریزی مراکز تولید و توزیع است. معمولا در مقاله ها انتظار می رود که تسهیلات فعال (امکان ارائه خدمت به مشتریان را دارند) به طور مداوم برای یک افق زمانی طولانی بدون هیچ گونه خرابی به کار خود ادامه می دهند. اما در دنیای واقعی، تسهیلات ممکن است با اختلالات و خرابی هایی مواجه شوند. در این پایان نامه مدل ادغام شده مکان یابی تسهیلات و موجودی با مفهوم قابلیت اطمینان در حالتی که به دنبال جایابی تسهیلات و تخصیص مشتریان به آنها از طریق بهینه کردن هزینه های موجودی وثابت استقرار تسهیلات است، مورد بررسی قرار می گیرد. هنگامی که یک تسهیل از کارمی افتد، ممکن است مشتریان آن به دیگر تسهیلات فعال، به منظور اجتناب از هزینه های بالای جریمه ناشی ازعدم ارائه خدمات به مشتریان، تخصیص داده می شوند. مدل ارائه شده در این پایان نامه بر اساس مسألهp-میانه با درنظر گرفتن محدودیت ظرفیت برای تسهیلات طراحی شده است. اهدافی که در این مدل درنظرگرفته شده اند عبارتند از حداقل کردن هزینه حمل و نقل(زمان مورد انتظار مشتری) و حداقل کردن هزینه ثابت استقرار تسهیلات و هزینه های موجودی است. با توجه به چند هدفه بودن مدل، استفاده از روش های کلاسیک جهت دست یابی به جواب های بهینه امری غیر ممکن است. برای حل این مدل از الگوریتم های مرتب سازی غیر غالبii و جستجوی پراکنده چند هدفه استفاده شده است. جهت حل مدل از مجموعه داده های تعریف شده در مقالات به صورت مسائل کوچک، متوسط و بزرگ استفاده شده است. استفاده از این مجموعه داده معتبر ما را در اعتبار سنجی مدل پیشنهادی کمک می نماید.

امروزه طراحی شبکه لجستیک مناسب به علت ملاحظات محیطی و اقتصادی در صنایع گوناگون مورد توجه بسیار واقع شده است. شبکه لجستیک معکوس شامل همه فرایندهای لجستیک مرتبط با محصولات /خدمات پس از عرضه آنها به مشتری می باشد.این فرایندها شامل انبارداری، تعمیر، تعمیر، بازسازی، بازیافت، مراکز پشتیبانی تلفنی پس از فروش یا عرضه و مواردی مشابه می باشند. در این تحقیق یک شبکه لجستیک معکوس چند محصوله و چند پریودی با سطوح مختلف ظرفیت تسهیلات می باشد. مدل ارائه شده در این پژوهش چند هدفه با سه هدف کمینه کردن هزینه،بیشینه کردن میزان پاسخگویی شبکه و کمینه کردن میزان زمان تاخیر در برگشت محصولات تعمیر شده به بازار می باشد.شبکه لجستیک معکوس در این تحقیق شامل نواحی مشتری، جمع آوری، تعمیر، بازیافت، انهدام، توزیع پس از تعمیر، توزیع پس از بازیافت قطعات، بازار، مشتریان مدول های بازیافتی ( دیگر تولید کنندگان) بوده و کاربرد آن در صنایع حساس و مهم می باشد. به دلیل حساس بودن صنعت مربوطه، کارخانه خود از بازیافتی ها استفاده نمی کند و قطعات یا ماژول های بازیافتی به دیگر تولید کنندگان فروخته می شود.همچنین در مدل ارائه شده در این پژوهش تعداد مراکز جمع آوری، تعمیر و توزیع مجدد که می توانند باز باشند، محدود شده است. جهت حل مدل از برنامه ریزی عدد صحیح مختلط استفاده شده است و در نهایت مدل به کمک دو الگوریتم فراابتکاری ژنتیک با مرتب سازی نامغلوب و الگوریتم دیفرانسیلی چند هدفه حل شده و کارایی آنها با 3 معیار تعداد جواب های پارتو، تنوع جواب های پارتو و فاصله جواب های پارتو مورد مقایسه قرار گرفته است.

مساله مسیریابی وسیله نقلیه وابسته به زمان یکی از کاربردی ترین مسائل موجود در لجستیک می باشد. این مساله به ویژه در لجستیک شهری به خوبی قابل مشاهده است. در مسائل کلاسیک مسیریابی وسیله نقلیه وابسته به زمان (tdvrp) عموما فرض می شود، بین هر دو محل تنها یک یال وجود دارد. اما این مساله در محیط هایی شهری، که ساختار جاده ای پیچیده ای دارند و با محدودیت های ترافیکی مختلفی روبرو هستند، چندان قابل قبول نیست. در این محیط ها زمان سفر در طول یال ها وابسته به زمانی است که سفر طی آن انجام می شود و در زمان های مختلف می توان یال های مختلفی را برای انجام سفر انتخاب کرد. در این پایان نامه، به منظور رفع این مشکل، مساله مسیریابی وسیله نقلیه وابسته به زمان در گراف چندگانه معرفی می گردد. گراف چندگانه این امکان را فراهم می سازد، تا بیش از یک یال بین دو نقطه مشخص در نظر گرفته شود. در گام نخست، بر اساس مدل های کلاسیک tdvrp، مساله پیشنهادی مدلسازی می گردد. با توجه به np-hard بودن مساله، زمان محاسباتی جهت حل دقیق آن با بالا رفتن بعد مساله به صورت فزاینده ای افزایش می یابد. بدین جهت از الگوریتم جستجوی ممنوع برای حل ابتکاری مدل پیشنهادی استفاده می شود. در مرحله بعد با افزودن ویژگی اولین ورودی اولین خروجی به مدل اولیه، مدلی مبتنی بر تابع زمان سفر پیوسته طراحی می گردد. این مساله مشکلات مفهومی مدل اولیه را برطرف می سازد. مدل ارائه شده در این بخش به اختصار tdvrpm نامیده شده است. برای حل این مدل نیز راه حل فرا ابتکاری مبتنی بر جستجوی ممنوع ارائه می شود و به منظور ارزیابی کارایی، بر روی تعدادی از مسائل نمونه اجرا می گردد. در گام پایانی به منظور توسعه مدل پیشنهادی، ویژگی پنجره زمانی جهت خدمت دهی به مشتریان به آن افزوده می گردد. این مدل جنبه کاربردی مساله tdvrpm را بیش از پیش نشان می دهد. سه الگوریتم فرا ابتکاری شامل، جستجوی ممنوع، الگوریتم ژنتیک و بهینه سازی انبوه ذرات به منظور حل مدل پیشنهادی، توسعه داده می شوند و بر روی مجموعه ای از مسائل نمونه بکار گرفته می شوند. نتایج آزمایشات عددی نشان می دهد که روش جستجوی ممنوع پیشنهادی از نظر کیفیت جواب و نیز زمان محاسباتی عملکرد بهتری نسبت به دیگر الگوریتم های پیشنهادی داشته است. در فصل پایانی نیز جهت تحقیقات آتی در این زمینه پیشنهاداتی ارائه می گردد.

طراحی شبکه لجستیک به علت تاثیر آن بر روی اثربخشی وپاسخگویی زنجیره تامین از اهمیت بسیاری برخوردار است. یکی از مزیت های رقابتی پایدار برای کشورها و شرکت ها، کاراتر و اثربخش تر کردن فعالیت های زنجیره تامین است. یکی از بخش های عمده این فعالیت ها که می تواند باعث صرفه جویی بسیاری در هزینه ها شود، فعالیت های لجستیکی می باشد. مدیریت کارای فعالیت های لجستیکی علاوه بر اینکه یک منبع مهم برای خلق مزیت های رقابتی است می تواند موجبات رضایت مشتریان و پاسخگویی به نیازهای خاص آنان را فراهم آورد. در این پایان نامه با درنظرگرفتن نیازهای دنیای واقعی، یک مدل شبکه لجستیک یکپارچه چندمحصولی، چند دوره ای و احتمالی ارائه می شود که هدف آن کمینه کردن هزینه های کل شبکه است. همچنین به منظور هرچه بیشتر درنظرگرفتن شرایط دنیای واقعی، بحث میزان پاسخگویی به مشتریان مطرح شده است و یک تابع هدف دیگر تحت این عنوان به تابع هدف اول اضافه گردیده و یک مدل دو هدفه ارائه شده است. در فصل اول این پایان نامه کلیات و مرور اجمالی بر موضوع و اهمیت آن بیان می شود. در فصل دوم مروری بر مهم ترین آثار انجام شده در زمینه این تحقیق مورد بررسی قرار می گیرد. در فصل سوم مدل های پیشنهادی بیان می شود و در فصل چهارم مدل اول با استفاده از حل کننده gams و مدل دوم با استفاده از حل کننده gams و الگوریتم فرا ابتکاری nsgaii حل می شوند و نتایج آنها مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرند و سرانجام در فصل پنجم نتیجه گیری و پیشنهادات برای تحقیقات آتی بیان می شود.

در طی دو دهه اخیر، به دنبال افزایش خواسته ها و انتظارات مشتریان و به تبع آن افزایش روز افزون رقابت صنعتی، این اعتقاد بوجود آمده است که رقابت ما بین شرکت ها مطرح نبوده، بلکه این زنجیره های تأمین هستند که با یکدیگر رقابت می کنند. هزینه خرید و تأثیر چشمگیر آن بر قیمت تمام شده کالای تولیدی، و همچنین تأثیر تحویل به موقع کالای سفارش داده شده به تأمین کننده/تأمین کنندگان بر پویایی خط تولید، تأثیر انتخاب تأمین کننده مناسب را بیش از پیش آشکار می سازد. مدل ارائه شده در این پایان نامه در جهت تکمیل مدل های ارائه شده توسط آقای ساویک (2011) و خانم پارسی مقدم (1390) بوده و بر خلاف مدل های این دو نفر که به انتخاب تأمین کننده مناسب برای تأمین یک محصول خاص می پردازد، به حالت چند محصولی می باشد. در این پایان نامه، مسأله انتخاب تأمین کننده در طی چندین دوره و تخصیص سفارشات تعدادی قطعه خاص به این تأمین کنندگان در محیط ساخت بر مبنای سفارش با در نظر گرفتن ریسک دیرکرد یا اختلال در تحویل، در حالتی که هر تأمین کننده می تواند یکی از تخفیف های کلی و یا نموی را پیشنهاد بدهد، مورد بررسی قرار گرفته که برای این منظور مدل ریاضی غیر خطی ارائه گردیده است. با حل مسأله مشخص می شود که، از چه تأمین کننده/تامین کنندگانی، در چه زمانی و چه مقدار خرید صورت گیرد. برای حل مسأله یک الگوریتم ژنتیک پیشنهاد شده و در نهایت چندین مسئله نمونه با الگوریتم ژنتیک پیشنهادی و lingo حل شده است. نتایج حاصل از مثال ها نشان می دهد که الگوریتم ژنتیک پیشنهادی برای مسائلی که نرم افزار lingo در زمانی معقول قادر به ارائه جوابی دقیق نمی باشد، به صورتی کارا عمل کرده و جواب هایی خوب در زمانی معقول می دهد.

تغییرات و تحولات عمیق دنیای کسب و کار و الزامات جدید تولید و تجارت در عصر کنونی، زمینه ظهور و بروز نگرش ها و چالش های جدیدی را فراهم ساخته است که ضروری است مورد توجه دست اندرکاران عرصه تولید و تجارت قرار گیرد. شبکه توزیع از این دست رویکردها می باشد. طراحی شبکه توزیع بعنوان زیر مجموعه طراحی شبکه زنجیره تأمین، تأثیر بسزایی بر روی اثربخشی و پاسخگویی به تقاضای مشتریان دارد. این روزها بعلت ایجاد رقابت زیاد در کشورها و شرکت ها، بدنبال کاهش هزینه ها در سطح های مختلف زنجیره تأمین می باشند. یکی از مهم ترین عوامل ایجاد هزینه در شبکه ها مکانیابی تسهیلات (انبارها) و جریان محصولات در داخل شبکه می-باشد. در این پایان نامه تلاش بر این بوده که مسأله تا حد بسیار زیادی به دنیای واقعی نزدیک باشد، لذا یک مدل شبکه توزیع چند دوره ای، چند محصولی، روش های متفاوت حمل و نقل، در نظر گرفتن موجودی پایان دوره، تعریف سناریوهای متفاوت بمنظور ایجاد عدم قطعیت در مدل و نزدیک نمودن این مسأله به دنیای واقعی، پیدا کردن بهترین محل برای باز کردن و بستن انبارها در دوره های زمانی متفاوت، نحوه تخصیص انبارها به تأمین کنندگان و مشتریان به انبارها بیان شده است. این مدل با استفاده از روش حل دقیق و همچنین راه حل فرا ابتکاری مبتنی بر الگوریتم ژنتیک نیز حل می شود. بمنظور ارزیابی کارایی الگوریتم ژنتیک پیشنهادی، بر روی تعدادی از مسائل نمونه اجرا می گردد و جواب های مسائل مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرند. نتیجه اینکه الگوریتم ژنتیک با حرکت تغییرات به سمت مسائل بزرگ (افزایش تعداد مشتری ها، مراکز توزیع و دیگر پارامترهای مدل) عملکرد مناسبتری نسبت به روش حل دقیق از خود نشان می دهد. در فصل پایانی نیز جهت تحقیقات آتی در این زمینه پیشنهاداتی ارائه می گردد.

تصمیمات مکان یابی و مسیر یابی ، یک نقش کلیدی و مهم را در طراحی زنجیره تامین بازی می کند . پارامترهای زیادی روی این تصمیمات اثر می گذارند . یکی از مهمترین این پارامتر ها تقاضا ست که می تواند به صورت قطعی و معین و یا غیر قطعی باشد . در این پایان نامه به مساله مکان یابی – مسیر یابی یک زنجیره تامین دو سطحی پرداخته می شود که در آن تقاضا حالت تصادفی دارد و از سنا ریو های مختلف پیروی می کند . مکان های بالقوه ای برای کارخانه ها و مراکز توزیع و تعداد مشخصی مشتری برای این مساله در نظر گرفته می شود . تصمیم هایی که با آن ها در این نوشتار مواجه هستیم مکان یابی کارخانه ها و مراکز توزیع ، تخصیص کانال های حمل و نقل مناسب به این سطوح و در نهایت تعیین مقدار محصول جریان یافته در این سطوح به منظور برآورده کردن تقاضای احتمالی خواهد بود . اهداف تعریف شده برای این مساله ، بیشینه کردن سود حاصل از این زنجیره تامین و همزمان با آن کمینه کردن زمان کلی سرویس حمل و نقل است . هرچه سرویس حمل و نقل سریعتر باشد ، هزینه آن بیشتر خواهد بود . بنابراین مشاهده می شود که این دو هدف در تناقض با هم هستند . از این رو از برنامه ریزی چند هدفی استفاده خواهد شد . و در نهایت به منظور حل دقیق مدل پیشنهادی از روش برنامه ریزی آرمانی استفاده خواهد شد و از طریق یک مثال عددی ، نتایج حاصل به تصویر کشیده خواهند شد .

یکی از مباحث مهم بازارهای سرمایه انتخاب پرتفوی بهینه می باشد و در این رابطه، سرمایه گذاران مطالعاتی درباره بازدهی و ریسک و نقد شوندگی دارایی ها انجام می دهند. شرکت سرمایه گذاری های تامین اجتماعی(شستا) دارای پرتفوی بزرگی به ارزش سرمایه گذاری 22 هزار میلیارد تومانی می باشد که به منظور پوشش بخشی از تعهدات خود، 74درصد از سرمایه های خود را در بورس متمرکز کرده است. وقوع مشکلات اقتصادی و مالی در سالیان اخیر موجب شده مدیران شرکت سرمایه گذاری های تامین اجتماعی(شستا)، به فکر سرمایه گذاری بهینه با 3هدف، دست یابی به حداکثر بازدهی از طریق حداقل کردن تاسف استفاده از سهام مختلف و حداکثر نقدشوندگی دارایی ها و همین طور حداقل کردن ریسک دارایی هایشان، می باشند. در این پژوهش ضمن بررسی ادبیات موضوع و پیشرفت ها و گسترش های صورت پذیرفته در زمینه ی انتخاب و بهینه سازی پورتفوی در شرایط عدم قطعیت، به ارائه مدلی جدید و چندهدفه پرداخته ایم. سپس مروری بر انواع مسائل و روش های بهینه سازی داشتیم و مساله را به صورت دقیق حل کرده ایم. در ادامه با مناسب تشخیص دادن روش های فرا ابتکاری، در جهت کاهش زمان به جواب رسیدن، به اعمال الگوریتم پرکاربرد ژنتیک بر مساله بهینه سازی پرتفوی در بازار بورس اوراق بهادار تهران و از بین 117 شرکت انتخابی شرکت سرمایه گذاری تامین اجتماعی در 4 صنعت سرمایه گذاری، پتروشیمی، فلزات اساسی و دارویی در فاصله زمانی فروردین 1388 تا 1390 و در شرایط عدم قطعیت پرداخته ایم. بدین ترتیب اوزان بهینه پرتفوی بزرگ شرکت سرمایه گذاری تامین اجتماعی را تعیین کرده ایم. براساس نتایج بدست آمده در این پژوهش، با توجه به شرایط عدم ثبات و نوسانات بازارهای مالی، سرمایه گذاران بدبین عملکرد بهتری خواهند داشت.

در مسأله ی مکان یابی و مسیریابی هدف یافتن بهترین مکان تسهیلات، تخصیص این تسهیلات به مشتریان، و تعیین مسیر وسایل نقلیه و ترتیب مشتریان برای دریافت خدمت یا کالا است. یکی از این کالاها می تواند پلاکت خون باشد که کالایی ضروری است و در شرایط بحران مانند زلزله با کمبود شدید مواجه خواهد شد. در این پایان نامه، مسئله مکان یابی-مسیریابی تسهیلات و مدل های مختلف آن مورد مطالعه قرار گرفته است. همچنین زنجیره تأمین خون و مدل های ریاضی ارائه شده برای جمع آوری، پردازش، و توزیع خون به بیمارستان ها بررسی شده اند. با توجه به مرور پژوهش های پیشین مدلی متفاوت با مطالعات صورت گرفته ارائه شده است. در نظر گرفتن پنجره های زمانی برای دریافت محصول به مشتریان گامی در راستای نزدیک کردن مدل های ادبیات موضوع به واقعیت می باشد. در زمان بروز حادثه و پدیده از دست دادن خون شدید نیاز به پلاکت خون بالا می رود. تهیه این محصول در زمان مشخص شده امری بسیار خطیر و مهم به شمار می رود. از آنجایی که این محصول عمر کوتاهی دارد هزینه منقضی شدن آن بسیار بالاست، چرا که جان انسان در میان است. لذا ارائه مدلی برای بهینه-سازی مکان مراکز توزیع خون و مسیر وسایل نقلیه برای تحویل کالا به بیمارستان ها چالش برانگیز خواهد بود. در این پژوهش برای رسیدن به این جوانب، مدل تک هدفه از نوع حداقل هزینه ها، ارائه و به روش دقیق حل شده است. با تجه به تحلیل حساسیت مدل اعتبارسنجی شده است. نهایتا با تحلیل نتایج محاسباتی، کاربران زنجیره تأمین خون قادر به تصمیم گیری صحیح با توجه به اولویت هایشان خواهند بود. اعتبارسنجی مدل بر اساس محدویت های پنجره زمانی و محدودیت انقضای کالا می باشد.