هدف پژوهش حاضر، بررسی برنامه درسی قصد شده و تجربه شده کتاب های دین و زندگی دوره ی متوسطه از دیدگاه معلمان و دانش آموزان است طرح این تحقیق، کیفی با خصوصیت غیر پیدایشی که به سمت پیدایشی سوق پیدا می کند است. تحلیل محتوای آن قیاسی و با رویکرد توصیفی- تفسیری است. برای جمع آوری اطلاعات، علاوه بر مراجعه به کتاب راهنمای معلم دین و زندگی از مصاحبه نیمه سازمان یافته با معلمان (اهداف قصدشده کتاب های دین و زندگی) و دانش آموزان (اهداف تجربه شده کتاب های دین و زندگی) استفاده شده است. در تحلیل محتوای مصاحبه ها ابتدا مولفه های موجود در هر مصاحبه مشخص شد و پس از آن مقایسه مستمر داده ها صورت گرفت و مولفه های مشابه تبدیل به یک مولفه کلی تر شدند. پس از دسته بندی مولفه های هر مصاحبه و قرار گرفتن هر یک ذیل موضوع مربوط به خود، مولفه های یک موضوع مشترک در همه مصاحبه های یک حوزه با یکدیگر مورد مقایسه و بررسی مستمر قرار گرفت و مولفه های اضافی مشخص شد و بدین ترتیب جدول موضوعی یک حوزه شکل داده شد. در این پژوهش علاوه بر سئولات پژوهش تاکید بر آسیب شناسی کتاب های دین و زندگی از دیدگاه معلمان و دانش آموزان که به صورت تفکیک ناپذیری در مصاحبه ها بیان می شد نیز است. یافته های پژوهش نشان داده اند که در تمام مقوله ها بیشترین فراوانی در حیطه ی شناخت بوده است. کتاب های دین و زندگی در مقوله مبانی و اصول در حیطه ی شناخت تعامل خوبی با دانش آموزان و معلمان داشته اند. در زمینه ی اهداف آشنایی با مقوله ی قرآن کریم و پیام آیات نتایج مصاحبه ها با دانش آموزان بویژه در حیطه ی عمل و رفتار نشان می دهند که تلفیق کتاب های دین و زندگی با قرآن مفید بوده است. اما در مقوله های دین در دنیای جدید و جامعه ی اسلامی کتاب ضعیف عمل کرده است.

چکیده مولوی یکی از شخصیت های برجسته تاریخ و تمدن ایران اسلامی است که به لحاظ جامعیت فکر و آرا و اندیشه های بدیعش همواره مورد توجه پژوهشگران بوده است. مولانا علاوه بر آن که شاعری چیره دست و تواناست دیدگاه های ارزشمندی در زمینه انسان شناسی، فلسفه و عرفان و ...دارد. هدف پژوهش حاضر نیز بررسی داستان های مثنوی مولوی بر اساس مولفه های روان شناسی اجتماعی به مثابه یکی از مبانی تعلیم و تربیت می باشد. پارادایم پژوهش حاضر کیفی بوده و رویکرد بکار رفته توصیفی تفسیری می باشد. روش تحلیل این داستان ها تحلیل محتوای جهت دار بوده؛ یعنی بررسی ها بر اساس مقوله ها از قبل مشخص شده روان شناسی اجتماعی صورت گرفته است. در پژوهش حاضر حدود 170 داستان مثنوی مولوی اثر یزدانبخش قهرمان مورد مطالعه قرار گرفت. که از این مجموعه می توان به 39 داستان اشاره نمود که حاوی مولفه های روان شناسی اجتماعی است. در این داستان ها از میان مولفه های روان شناسی اجتماعی بیش ترین مولفه هایی که بدان پرداخته شده است، کشش، جاذبه و همرنگی با جماعت می باشد و کم ترین مولفه به فنون متقاعد سازی تعلق دارد. نکته ی بدیعی که در بیش تر این داستان ها به چشم می خورد مهارت و دقت مولانا در تلفیق آموزه های دینی، اخلاقی باروان شناسی اجتماعی است که در قالب داستان بیان شده است. مولانا با توصیف انسان آن چنان که هست بحث های خود را از روان شناسی اجتماعی آغاز می نماید و بدین سان نقاب از چهره آدمی کنار می زند آنگاه این خودشناسی را سر آغاز و مبدأیی برای تعلیم و تربیت قرار می دهد و سپس بر اساس آموزه های دینی به بیان مقصد و سعادت آدمی یعنی آن چه که باید باشد می پردازد

بررسی عناصر و مولفه های ایثار و شهادت در ادبیات داستانی کودک و نوجوان به وسیله ی سیدمحسن مرتضوی تاریخ همواره بستر حوادث و رویدادهای متعدد و زاییده ی عوارض و تبعاتی است که قطعاً گریبان بشر را می-گیرد. یکی از بارزترین مصادیق آن « جنگ » می باشد. ادبیات دفاع مقدس هشت ساله ایران سرشار از آموزه-های فرهنگی و ارزش های زیبنده ای است به گونه ای که بررسی خاطرات، زندگینامه ی شهدا و ایثارگران و چشم انداز عناصر متأثر در سرنوشت و اقتضائات جنگ تحول ادبیاتی جنگ را رقم می زند. سهم ادبیات داستانی کودک در این راهوار بسیار محرز و تعیین کننده می باشد. در این مجال سعی شده است تا ضمن مرتفع شدن این دغدغه، تعمیمی شایسته بر اصول بنیادین ادبیات کودک در جنگ هشت ساله صورت پذیرد. در این مطالعه با استفاده از تحقیق کیفی پنجاه و هفت داستان از کتاب های داستانی کودک و نوجوان مورد تحلیل محتوای قیاسی قرار گرفت، و با رویکرد غیر پیدایشی، به بررسی تعداد سی و شش مولفه ی ایثار و شهادت در این کتاب ها پرداخته شده است.این مولفه ها عبارتند بودند از: ایمان به خدا، توکل به خدا، محاسبه ی نفس، ترجیح منافع نظام بر منافع شخصی، خدمت گزاری، مردم داری، استقامت در راه رسیدن به هدف، ذلت گریزی، نترسیدن از مرگ، ساده زیستی، انصاف، خطرپذیری، انتقادپذیری، عدم دنیاپرستی، قانع بودن، وطن پرستی، رعایت نظم در امور، اعتماد به نفس بالا، انجام وظیفه و مسئولیت، احسان و نیکوکاری، پرکاری و کم حرفی. پژوهش گر برای جمع آوری داده ها، از روش اسنادی و به منظور تحلیل داده ها، از روش تحلیل محتوای قیاسی مایرینگ استفاده کرده است. نمونه از نوع هدفمند بوده که کتاب های داستانی سال های 1380 تا 1390 در دو گروه سنی "ب" و "ج" را شامل می شود. نتایج نشان داد که در هر دو گروه، رویکرد غالب در طرح مقوله ی ایثار و شهادت، مولفه ی "ترجیح منافع نظام بر منافع شخصی (ایثار)" است و پس از آن، بیشتر به"استقامت در راه رسیدن به هدف" پرداخته شده است و کمترین مولفه ی مورد توجه "انصاف" بوده است. همچنین در مجموع میزان فراوانی مولفه های ایثار و شهادت در کتاب های داستانی گروه سنی "ج" بیشتر از کتاب های داستانی گروه سنی "ب" دیده می شود.

یکی از موضوع های اساسی که همواره در آیات و روایات و هم چنین مورد توجه اندیشمندان بوده است، قوه ای نفسانی مخصوصا قوه ی غضبیه است. زندگی انسان در طول شبانه روز خالی از خشم و غضب نیست و مسائل و مشکلاتی که برای ما به وجود می‏آید از نیروی خشم و غضب می‏باشد. در این مطالعه سعی شده است که قوه غضبیه (خشم) در آیات قرآن کریم، نهج البلاغه، اصول کافی، اخلاق ناصری، کیمیای سعادت، معراج السعاده و منیه‏المرید مورد مطالعه قرار گیرد. در این پژوهش، با رویکردی غیر پیدایشی، مفهوم‏پردازی خشم و راه‏های درمان و اثرات فردی و اجتماعی و مفاهیم مرتبط با آن مورد بررسی قرار گرفته است. در روش غیر پیدایشی ابتدا مطالب جمع آوری شده و سپس به تحلیل آن‏ها پرداخته شده است. پژوهش گر برای جمع آوری داده ها، از روش اسنادی و مدارکی و برای تحلیل داده ها، از روش تحلیل محتوای استقرایی استفاده کرده است. نتایج به دست آمده از مطالعه کتاب قرآن و سخنان ائمه اطهار و کتب دانشمندان اسلامی نشان می‏دهد که خشم یک نعمت بزرگ الهی می باشد که در وجود انسان نهاده شده است و جزء فطرت انسان می‏باشد و برای دفاع در برابرخطرات و رفع حاجات در وجود انسان قرار داده شده است و انسان از طریق رعایت نکات اخلاقی می‏تواند از سرکشی قوه غضبیه جلوگیری کند و قوه غضبیه را به طور کلی نمی توان از بین برد و فقط باید آن را تحت کنترل عقل و شرع درآورد.

بررسی تطبیقی مفهوم خود از دیدگاه روان شناسی انسان گرا و عرفان اسلامی و استنتاج دلالت های تربیتی آن در چندین سال اخیر نظریه های روان شناسی در برنامه های آموزشی و تربیتی کشورمان جایگاه ویژه ای را به خود اختصاص داده است. از این میان می توان به روان شناسی انسان گرایی اشاره کرد. تصویری که این روان شناسان از انسان به دست می دهند، خوشبینانه و امیدبخش است.. آن ها محور اصلی نظام فکری خود را بر "خود" و "خودشکوفایی" بنا نهاده اند. مکتب عرفان اسلامی نیز که ریشه در منابع اصیل اسلامی دارد، منبعی غنی از مباحث انسان شناختی است؛ و یکی از مکاتبی است که در سطح وسیع به موضوع"خود" و"خودشناسی" پرداخته است. با توجه به اهمیت مفهوم"خود" به عنوان یکی از ارکان تعلیم و تربیت، هدف کلی این پژوهش، بررسی تطبیقی مفهوم خود از دیدگاه روان شناسی انسان-گرا و عرفان اسلامی و استنتاج دلالت های تربیتی آن می باشد. با توجه با این هدف، ابتدا دیدگاه مازلو و راجرز به عنوان اصلی ترین نمایندگان روان شناسی انسان گرا و نجم الدین رازی و عزیزالدین نسفی به عنوان نمایندگان عرفان اسلامی بررسی و سپس به شباهت ها و تفاوت های این دیدگاه ها در خصوص مفهوم خود پرداخته شده است و دلالت های تربیتی برآمده از آن مورد بررسی قرار گرفت. پژوهش حاضر که از نوع تحقیات کیفی است با رویکردی غیر پیدایشی به استخراج مقوله های مورد نظر پرداخته است. داده های مورد نیاز با روش اسنادی جمع آوری شده است. تجزیه و تحلیل داده های جمع آوری شده نیز با رویکرد توصیفی- تفسیری صورت گرفته است. نتایج پژوهش نشان داد که گرچه میان روان شناسان انسان گرا و عرفان اسلامی دررابطه با خود و خودشناسی تفاوت هایی وجود دارد اما این تفاوت ها به گونه ای نیست که آن ها را در مقابل هم قرار دهد . از طرف دیگر شباهت های زیادی میان این دو دیدگاه در خصوص خود و خودشناسی وجود دارد که دلالت های تربیتی مشترکی را نیز در پی دارد و چنان چه تلفیق و گفتمانی سازنده میان آن ها صورت پذیرد کارکردشان در تعلیم و تربیت بیش تر و بهتر می شود.

این رساله تحت عنوان تحلیل و تبیین مفهوم دروغ، پیامدهای تربیتی و راه های پیشگیری و درمان آن از منظر آموزه های اسلامی به بحث تفسیری، روایی و روان شناسی این رذیله پرداخته است. زیرا یکی از موضوعاتی که در آیات زیادی از قرآن مجید (257 آیه) و تعداد کثیری از روایات معصومین علیهم السلام و بزرگان دین موضوع سخن واقع شده است، بحث دروغ می باشد. ضرورت این تحقیق زمانی آشکار می شود که بدانیم با انجام این گناه به ظاهر کوچک، وارد گناهان بزرگ و اعمال شاقّه می شویم. در این رساله رسیدن به اهداف خاصی مورد نظر است. از جمله تبیین دقیق مفهوم دروغ و واژه ی هم معنای آن و ذکر مشتقات این دو؛ دروغ عبارت از ( سخن ناراست یا قول ناحقی که به قصد فریب یا گمراه ساختن دیگران گفته می شود) می باشد و همچنین ذکر انواع دروغ توضیح و تبیین می پردازد و آثار دروغ که آثار،تربیتی، اجتماعی و انفرادی را در بر می گیرد و می توان سلب اعتماد، خیانت، کاهش ارزش اجتماعی، فراموشی، رسوایی و فقر را جزء این آثار برشمرد. دروغ شامل علت هایی از قبیل خودخواهی و لجاجت، ترس، اجبار و... است. و شامل استثنائاتی از جمله دروغ برای ضرورت ها، اصلاح و جنگ، توریه و تقیه می باشد و در آخر راه های معالجه و درمان و چگونگی برخورد با این رذیله و وظایف افراد در برابر شخص دروغگو یاد آوری شده است. مطالب این پژوهش با استفاده از کتابهای تفسیری همچون تفسیر المیزان، نمونه، مجمع البیان و کتابهای روایی مانند اصول و فروع کافی، میزان الحکمه و کتابهای اخلاقی مانند محجه البیضاء فی تهذیب الاحیاء، جامع السعادات، معراج السعاده و کتب روان شناسی دروغ می باشد. روش تحقیق به اعتبار هدف، کاربردی و به اعتبار ماهیت و روش، توصیفی و تفسیری و به اعتبار روش جمع آوری مطالب، کتابخانه ای و از طریق فیش برداری است.

هدف از پژوهش حاضر، شناسایی مولفه های حقیقت جویی در داستان های کودکان بوده است. داستان های مورد بررسی در این پژوهش شامل پانزده داستان ایرانی و خارجی، متناسب برای گروه سنی مختلف بوده که توسط متخصصین ادبیات کودک انتخاب شده اند. این متون داستانی با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی استقرایی مورد تحلیل و بررسی قرار گرفتند. نتایج پژوهش نشان داد که در میان کتاب های داستانی معرفی شده نه مولفه اصلی حقیقت جویی شامل اشتیاق به یادگیری، شناخت خود، داشتن دید منتقدانه، تلاش برای بهبود زندگی دیگران، مهارت حل مسئله، رشادت در بیان دیدگاه خود، احترام به دیدگاه های مختلف، عاقبت اندیشی، توانایی ارتباط برقرار کردن با دیگران شناسایی شده است. موانع اصلی حقیقت جویی همگرابودن، ریاکاری، نداشتن روحیه نوع دوستی، عادت پذیری می باشند

هدف پژوهش حاضر بررسی نقش نظام آموزشی در آموزش و آگاهی بخشی مهارت های تشکیل خانواده و ازدواج به دانش آموزان مقطع متوسطه بود. پژوهش حاضر کیفی می باشد برای جمع آوری اطلاعات از دو روش مصاحبه و اسنادی استفاده گردید. اسناد مورد بررسی در این پژوهش کتاب های دین و زندگی دوره متوسطه و سند تحول بنیادین آموزش و پرورش است. برای انجام مصاحبه از متخصصین ( جامعه شناسی، روان شناسی، تعلیم و تربیت، کارشناسان آموزش خانواده و مشاوران)و دانش آموزان مقطع متوسطه استفاده گردیده است. روش پژوهش از نوع کیفی و در تجزیه و تحلیل داده ها رویکرد توصیفی- تفسیری که به سمت تفسیری-تجریدی سوق پیدا می کند، استفاده شده است. نتایج به دست آمده از پژوهش، این است که دانش ها و مهارت های ازدواج و تشکیل خانواده که نظام تعلیم و تربیت می تواند به دانش آموزان مقطع متوسطه آموزش دهد شامل دانش های فردی و دانش های دوطرفه ی زوجین و همچنین مهارت های فردی و مهارت های دوطرفه ی زوجین است. دانش های فردی مثل تعریف ازدواج و خانواده، هدف ازدواج و خانواده، مفهوم بلوغ و انواع آن، مختار بودن در ازدواج، خودشناسی(خودآگاهی) و غیره. دانش های دو طرفه ی زوجین مانند دانستن شباهت ها و تفاوت های زن و مرد،دانستن حقوق و تکالیف زن و مرد، داشتن ملاک و معیارهای انتخاب همسر، دوستی های قبل از ازدواج، شناخت خانواده طرف مقابل و غیره. مهارت-های فردی مانند معیارهای تصمیم گیری، روان شناسی فردی، حل مسئله، صداقت در گفتار و کردار، برخورداری از سواد عاطفی و هیجانی، کسب آمادگی برای رویارویی با مشکلات زندگی مشترک، اهمیت مشورت با بزرگ ترها و غیره. مهارت های دو طرفه ی زوجین مثل تعاملات اجتماعی و مهارت های ارتباطی موثر، پذیرش واقعیت ها و پرهیز از رویا، هم طرازی و هم سطح کردن انتظارات و توقعات، راهکارهای همزیستی و سازگاری، اهمیت تحقیق برای شناخت طرف مقابل. روش های آموزش دانش ها و مهارت های ازدواج شامل روش های آموزش رسمی و روش های آموزش غیر رسمی است. روش های آموزش های رسمی مانند تشکیل کارگاه های آموزشی، مباحثه های گروهی، پروزه و فعالیت های تحقیقی، ایفای نقش. روش های آموزش غیر رسمی مانند نمایش فیلم، معرفی الگوهای موفق جامعه و دعوت از آنها، الگوگیری از زندگی پیشوایان دینی، داستان-های مذهبی و اجتماعی، در قالب شعر و تصویر، تهیه ی سی دی های آموزشی، کلاس های آموزشی والدین. مولفه های موثر در آموزش دانش ها و مهارت ها شامل عوامل درون مدرسه و عوامل برون مدرسه است. عوامل درون مدرسه ای مانند احساس نیاز در آموزش و پرورش، وجود افراد متخصص در آموزش و پرورش برای آموزش، رابطه ی قلبی معلم و دانش آموز، ممانعت از ایجاد جو تحریک پذیری در فضای کلاس، تهیه و تدوین منابع آموزشی، هم کلاسی ها و هم سالان، نتیجه بخش و اثربخش بودن آموزش در زندگی. عوامل برون مدرسه ای از قبیل فرهنگ عامه جامعه و خانواده، شکستن قالب ها و کلیشه های سنتی، هماهنگی بین نهادهای مختلف مانند مدرسه، صداو سیما(رسانه ها) و خانواده، آموزش خانواده و غیره.

هدف پژوهش حاضر روشن سازی مفهوم احسان در آموزه های اسلامی و تلویحات تربیتی آن است. پژوهش حاضر، پژوهشی کیفی، و از نوع پیدایشی است. با توجه به این موارد و موضوع پژوهش، گردآوری داده ها به صورت اسنادی صورت گرفته و انتخاب اسناد بر اساس اصل هدفمند بودن و حداکثر تنوع بود. به این صورت با توجه به موضوع مطالعه، کتابهای تفسیر المیزان، اصول کافی، تهذیب الاخلاق ابن مسکویه و جامع السعادت حاج ملا مهدی نراقی مورد بررسی قرار گرفتند. همچنین برای بررسی متون از شیوه تحلیل استقرایی و برای تجزیه و تحلیل داده های کیفی از روش مقایسه مستمر داده ها استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان داد که احسان متناسب با چگونگی کاربرد آن در قران در سه معنا «انجام کار نیک»، «نیکی کردن به دیگری» و «انجام کاری به شکل کامل و بهترین شکل آن» به کار رفته است. البته مفهوم یاد شده چنان است که تفکیک معانی آن از یکدیگر امکان ناپذیر است و قلمرو معانی قرانی آن، شاکله عاطفی، رفتاری و گفتاری مومنان را در حوزه های گوناگون ارتباط با خدا، خود ، دیگران و دین به تصویر کشیده است و با مفاهیم دیگر قران مانند تقوا، ایمان و عمل صالح رابطه این همانی دارد. همچنین احسان در صورتی می تواند دارای اثرات سازنده تربیتی برای متربی باشد که یاددهی این موضوع توسط مربی فقط جنبه ذهنی نداشته باشد، بلکه همراه با عمل باشد یعنی از متربی خواسته شود که بطور مستقیم با این موضوع درگیر شود و تجربه کند و احسان را به طور واقعی بفهمد و درک کند، تا میل و انگیزه کافی در وی برای انجام چنین اعمالی ایجاد شود.

هدف پژوهش حاضر عبارت از بررسی و فهم آموزش اخلاق در پایه ی اول ابتدایی از دیدگاه معلمان بود. این پژوهش در پارادایم کیفی و با استفاده از مدل غالب-کم غالب انجام گرفت. در این مدل از ترکیب دو روش کمی و کیفی استفاده شد. گردآوری داده ها در بخش کیفی، به روش مصاحبه عمیق صورت گرفت که در آن افراد مورد مطالعه به شیوه ی هدفمند و با توجه به اصل نمونه گیری با حداکثر تنوع انتخاب شدند. جمع آوری داده ها در بخش کم غالب یعنی بخش کمی نیز با استفاده از یک پرسشنامه ترجمه شده در جامعه آماری معلمان کلاس اول ابتدایی انجام گرفت. برای تجزیه و تحلیل داده ها در بخش کیفی از شیوه ی تحلیل محتوای استقرایی و در بخش کمی از فراوانی، درصد، آزمون خی دو و کروسکال والیس استفاده گردید. نتایج پژوهش نشان داد که عوامل تاثیرگذار بر روی آموزش اخلاق از دیدگاه معلمان اول ابتدایی عبارت اند از: ویژگی های دانش آموز که سن را دربر می گیرد. مدرسه (معلم به عنوان الگو و انواع روش های آموزشی همچون آموزش عملی، آموزش کلامی، آموزش رسمی، آموزش غیر رسمی و آموزش تلفیقی، را شامل می شود)، خانواده، همکاری و هماهنگی بین عناصر آموزشی. موانع موجود در راه آموزش اخلاق از دیدگاه معلمان اول ابتدایی عبارت اند از: اولیا، تناقض و دوگانگی بین عناصر تربیتی، دنیای مجازی و ارتباطات جمعی، آموزش و پرورش، معلم، گروه همسالان و برنامه ی درسی. همچنین باید بیان کرد که گویه های پرسشنامه آموزش اخلاق به مباحثی همچون تعریف اخلاق، چگونگی آموزش اخلاق و چه کسی باید اخلاق را آموزش دهد اختصاص یافته است، به عبارت دیگر معلمان، اخلاق را احترام به تفاوت ها و رسوم و سنت ها، برابری، تقوا، صداقت، .... می دانند و معتقد به آموزش تلفیقی اخلاق هستند و در این راستا خود را به اخلاق مجهز کرده تا به عنوان الگویی مناسب در جهت آموزش اخلاق اقدام کنند، همچنین سایر عناصر آموزشی همچون اولیا و اجتماع باید معلم را در راه آموزش اخلاق حمایت کنند تا اخلاقیات نمایان شود.

هدف پژوهش حاضر مقایسه قضاوت اخلاقی در دانش آموزان عادی و ناشنوای شهر شیراز بود. جامعه آماری پژوهش، شامل دانش آموزان ناشنوا و عادی مقطع دبیرستان شهر شیراز بود که از این جامعه تعداد 120 دانش آموز شنوا و ناشنوا در سطح سنی بالای 16 سال به عنوان نمونه مورد بررسی قرار گرفتند. گروه دانش آموزان ناشنوا مشتمل بر 60 دانش آموز (30 دختر و 30 پسر) و گروه دانش آموزان عادی نیز مشتمل بر 60 دانش آموز (30 دختر و 30 پسر) بودند که با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای تصادفی از بین دو مدرسه دولتی دخترانه و پسرانه دانش آموزان ناشنوا و دو مدرسه دولتی دخترانه و پسرانه دانش آموزان عادی انتخاب شدند. به منظور بررسی متغیر پژوهش، مقیاس قضاوت اخلاقی (گیبز و همکاران،1992) بر روی هر یک از شرکت کنندگان اجرا شد. پایایی مقیاس پژوهش به وسیله ضریب آلفای کرونباخ و روش توافق بین آزمایندگان تعیین شد و همچنین روایی این مقیاس به وسیله همبستگی نمره هر بعد با نمره کل تعیین شد. نتایج حاکی از روایی و پایایی قابل قبول این مقیاس بود. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها، از روش آماری تی مستقل، تحلیل واریانس چند متغیری، تحلیل واریانس دو طرفه و همبستگی پیرسون استفاده شد. نتایج نشان داد که بین دانش آموزان عادی و ناشنوا در نمره کل قضاوت اخلاقی و ابعاد آن تفاوت معنا داری وجود دارد. همچنین نتایج نشان داد که تاثیر جنسیت در قضاوت اخلاقی معنادار نیست. در مجموع نتایج این پژوهش نشان می¬دهد که دانش آموزان ناشنوا با توجه به نظریه اخلاق اجتماعی گیبز، در سطح اخلاق نابالغ و در مرحله اخلاق تبادلی قرار دارند و دانش آموزان عادی در سطح بلوغ اخلاقی و در مرحله اخلاق جامعه پسند قرار دارند. در پایان، یافته های پژوهش مورد بحث و نتیجه گیری قرار گرفت و پیشنهادات و محدودیت¬هایی نیز ارائه گردید.

چکیده بررسی انواع پرسش ها و پاسخ های کودکان در سه گروه سنی (3-4 ساله، 6-7 ساله و 9-10 ساله) به کوشش زهرا فهندژ هدف این پژوهش بررسی پرسش ها و پاسخ های کودکان در سه گروه سنی بود. این پژوهش در پارادایم کیفی انجام گرفت. گردآوری داده ها در این پژوهش به صورت مصاحبه عمیق با کودکان و والدین آنها انجام شد که در آن افراد مورد مطالعه به شیوه هدفمند و با توجه به اصل نمونه گیری با حداکثر تنوع انتخاب شدند. برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش تحلیل محتوای قیاسی با رویکرد توصیفی – تفسیری استفاده کرده و واحد تحلیل هر پرسش و هر پاسخ بود. نتایج پژوهش نشان داد که کودکان پرسش های زیاد و متنوعی در بسیاری از حوزه های علوم بشری مطرح می کنند؛ با این حال بیشتر پرسش های کودکان در زمینه دین می باشد. فلسفه نیز جزء پنج حوزه اولی است که کودکان در آن پرسش مطرح می کنند و پرسش های فلسفی کودکان در سه گروه سنی در قلمروهای هستی شناسی، ارزش شناسی و فلسفه دین قرار داشتند. بررسی پاسخ های کودکان حاکی از آن بود که کودکان در ارائه پرسش ها نسبت به پاسخ ها مستقل تر عمل کردند و در ارائه پاسخ های خود بیشتر متوجه صحیح / غلط بودن و نمره پاسخ بودند. با افزایش سن کودکان، پرسش ها و پاسخ های آنان دقیق تر و پیچیده تر شد و از علوم بیشتری پرسش مطرح کردند. همچنین نتایج پژوهش حاکی از آن بود که تفاوت چندانی بین پرسش ها و پاسخ های دختران و پسران وجود ندارد و شباهت پرسش ها و پاسخ های دختران و پسران گروه سنی 9-10 ساله بیش از دو گروه دیگر نمایان بود زیرا در گروه سنی 3-4 ساله دختران نسبت به پسران و در گروه سنی 6-7 ساله پسران نسبت به دختران هم گروه خود در ارائه پاسخ های خود دقیق تر و دارای فن بیان بهتری بودند، از توضیحات بیشتری استفاده می کردند و نسبت به مفاهیم و موضوعات مورد پرسش آشنایی بیشتری داشتند. واژه های کلیدی: فلسفه، پرسش، پرسش فلسفی و پرسش غیر فلسفی، کودکان

چکیده بررسی انواع پرسش ها و پاسخ های کودکان در سه گروه سنی (3-4 ساله، 6-7 ساله و 9-10 ساله) به کوشش زهرا فهندژ هدف این پژوهش بررسی پرسش ها و پاسخ های کودکان در سه گروه سنی بود. این پژوهش در پارادایم کیفی انجام گرفت. گردآوری داده ها در این پژوهش به صورت مصاحبه عمیق با کودکان و والدین آنها انجام شد که در آن افراد مورد مطالعه به شیوه هدفمند و با توجه به اصل نمونه گیری با حداکثر تنوع انتخاب شدند. برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش تحلیل محتوای قیاسی با رویکرد توصیفی – تفسیری استفاده کرده و واحد تحلیل هر پرسش و هر پاسخ بود. نتایج پژوهش نشان داد که کودکان پرسش های زیاد و متنوعی در بسیاری از حوزه های علوم بشری مطرح می کنند؛ با این حال بیشتر پرسش های کودکان در زمینه دین می باشد. فلسفه نیز جزء پنج حوزه اولی است که کودکان در آن پرسش مطرح می کنند و پرسش های فلسفی کودکان در سه گروه سنی در قلمروهای هستی شناسی، ارزش شناسی و فلسفه دین قرار داشتند. بررسی پاسخ های کودکان حاکی از آن بود که کودکان در ارائه پرسش ها نسبت به پاسخ ها مستقل تر عمل کردند و در ارائه پاسخ های خود بیشتر متوجه صحیح / غلط بودن و نمره پاسخ بودند. با افزایش سن کودکان، پرسش ها و پاسخ های آنان دقیق تر و پیچیده تر شد و از علوم بیشتری پرسش مطرح کردند. همچنین نتایج پژوهش حاکی از آن بود که تفاوت چندانی بین پرسش ها و پاسخ های دختران و پسران وجود ندارد و شباهت پرسش ها و پاسخ های دختران و پسران گروه سنی 9-10 ساله بیش از دو گروه دیگر نمایان بود زیرا در گروه سنی 3-4 ساله دختران نسبت به پسران و در گروه سنی 6-7 ساله پسران نسبت به دختران هم گروه خود در ارائه پاسخ های خود دقیق تر و دارای فن بیان بهتری بودند، از توضیحات بیشتری استفاده می کردند و نسبت به مفاهیم و موضوعات مورد پرسش آشنایی بیشتری داشتند. واژه های کلیدی: فلسفه، پرسش، پرسش فلسفی و پرسش غیر فلسفی، کودکان

چکیده پرامتن در کتاب های تصویری_داستانی: بررسی بیست کتاب برتر داخلی و ده کتاب برتر خارجی بر اساس نظریه ی ماریا نیکولایوا و کارول اسکات به کوشش الهه شهسواری هدف از پژوهش حاضر بررسی و تحلیل پرامتن در کتاب های تصویری_داستانی برتر داخلی و خارجی بر مبنای نظریه ی نیکولایوا و اسکات بوده. در این پژوهش به بررسی بیست کتاب برتر داخلی به انتخاب گروه "کتاب های تصویری" مرکز مطالعات ادبیات کودک و ده کتاب برتر خارجی به انتخاب پیترهانت پرداخته شده است.نمونه ها با روش تحلیل محتوای کیفی قیاسی مورد تحلیل و بررسی قرار گرفتند. نتایج پژوهش نشان داد که در نمونه های برتر داخلی به بعضی از عناصر پرامتن مانند عنوان، تصویر روی جلد، پشت جلد و صفحه ی شناسنامه توجه خاص و مطلوبی شده در حالی که بعضی از عناصرپرامتن مانند صفحات استقبال و بدرقه نادیده گرفته شده اند و در نمونه های خارجی توجه به تمامی عناصر پرامتن به خصوص صفحات استقبال و بدرقه تا حدی بود که میزان چشم گیری از پیام داستان در این قسمت ها گنجانده شده بود. واژه های کلیدی: کتاب های تصویری_داستانی، ماریا نیکولایوا و کارول اسکات، پرامتن.

چکیده جایگاه رقابت تحصیلی از منظر سند چشم انداز تعلیم و تربیت ایران و مقایسه ی آن با دیدگاه های صاحب نظران تربیتی به کوشش محمد کشاورز هدف این پژوهش عبارت از شناسایی علل و عوامل ایجاد کننده ی رقابت تحصیلی در نظام آموزشی ایران از دیدگاه صاحب نظران تعلیم و تربیت و مقایسه ی آن با سند چشم انداز تعلیم و تربیت بود. در بخش مصاحبه داده ها به روش مصاحبه ی عمیق گردآوری شدند که در آن افراد مورد مطالعه به شیوه ی هدف مند و با توجه به اصل نمونه گیری با حداکثر تنوع و با رعایت اصل اشباع شدگی انتخاب شدند و در بخش اسنادی، استخراج مولفه ها بر اساس بررسی سند چشم انداز تعلیم و تربیت ایران با شیوه ی تحلیل استفرایی صورت گرفت. در ادامه نقاط اشتراک و افتراق مولفه های استخراج شده در جدولی تناظری ارائه گردید. پژوهش گر برای تجزیه وتحلیل داده ها در هر دو بخش از تحلیل محتوای استقرایی با رویکرد تئوری داده مبنا، بهره گرفت. نتایج پژوهش نشان داد که عوامل ایجادکننده ی رقابت تحصیلی در نظام آموزشی از نظر مصاحبه شوندگان و سند چشم انداز تعلیم و تربیت هر دو از عوامل درون و برون سازمانی و همچنین عوامل درون فردی که خود شامل طبیعت فرد و تفاوت های فردی است، نشأت می گیرد. فرایند رقابت دانش آموزان با خود و معیارهای موجود و با دانش آموزان دیگر در سایه هماهنگی بین این عوامل شکل می گیرد. در تعامل بین این عناصر، معلم به عنوان مهره ای کلیدی و پل ارتباطی نقش اصلی را بر عهده دارد.

خلاقیت اجتماعی را به عنوان روش های خلاقانه تعامل افراد با دیگران تعریف کرده اند. پژوهش حاضر با ارائه مدلی علی پیرامون خلاقیت اجتماعی به بررسی پیشایندهای آن، پرداخته است. در این مدل تعامل معلم-دانش آموز به عنوان متغیر برون زاد، آگاهی هیجانی به عنوان متغیر واسطه و خلاقیت اجتماعی به عنوان متغیر درون زاد در نظر گرفته شدند. شرکت کنندگان این پژوهش 234 نفر (120 دختر و 114 پسر) از دانش آموزان ابتدایی مناطق چهارگانه ی شیراز بودند که به شیوه نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای با واحد نمونه پایه انتخاب شدند؛ و پرسشنامه های تعامل معلم-دانش آموز، خلاقیت اجتماعی و آگاهی هیجانی را تکمیل نمودند. برای تعیین پایایی و روایی به ترتیب از روش آلفای کرونباخ و همبستگی گویه ها با ابعاد و همبستگی ابعاد با نمره کل استفاده شد. شواهد موید روایی و پایایی مطلوب پرسشنامه ها بود. به منظور بررسی مدل از نرم افزار spss استفاده گردید.

هدف از این پژوهش بررسی تاثیر آموزش به روش مشارکتی بر یادگیری و یادآوری دانش آموزان بود. بدین منظور و یادآوری 96 دانش آموز دختر کلاس اول دبیرستان در سه گروه مقایسه قرار گرفت آزمودنیها از یک دبیرستان دخترانه ناحیه یک شیراز بودند که به روش تصادفی ساده انتخاب شدند.در هر سه گروه (مشارکتی، انفردی ،سخنرانی) متنی از روانشناسی تدریش گردید که در گروه مشارکتی در قالب گروههای اسکریپتی مرور درس به صورت مشارکتی وجود داشت. و در گروه انفرادی درس به روش فردی صورت گرفت که در این پژوهش اسکریپت به معنای نقش بازی کردن افراد در گروه مشارکتی است.برای سنجش یادگیری از آزمون معلم ساخته استفاده گردید که میزان افزایش نمره حاصل از تفاضل پیش آزمون از پس آزمون به عنوان یادگیری ایجاد شده مد نظر قرار گرفت.روایی محتوایی آزمون فوق از طریق استفاده از نظرات چندین معلم و جدول دوبعدی حاصل گشت و پایایی آن از روش بازآزمایی با ضریب 60 در صد معین شد.جهت سنجش یادآوری بعد از یک هفته یادآوری آزاد به عمل آمد.نتایج این پژوهش عبارت از : آزمودنیهای گروه مشارکت نسبت به دوگروه دیگر افزایش معنادار در یادگیری نشان دادند.آزمودنیهای گروه مشارکتی نسبت به دو گروه دیگر افزایش معنادار در یادآوری نشان دادند.رابطه معنادار بین توانایی تحصیلی (نمره معدل) و یادآوری آزاد دیده شد.تفاوت معنادار بین دو نقش موجود در گروه (به خاطرآورنده) و (گوش کننده) نه در یادگیری ، نه در یادآوری نکات کلی و جزیی دیده نشد.به طور کلی نتایج این تحقیق حاکی از برتری روش آموزش مشارکت اسکریپتی بود.