چکیده گر چه روش تفسیر موضوعی قرآن دارای ریشه ای کهن است، اما روشی نو پدید در حوزه ی تفسیر قرآن محسوب می شود و اخیراً مفسران بسیاری به نگارش هایی در این زمینه دست زده اند. تفسیر موضوعی آیت الله جوادی آملی، یکی از تفاسیر برجسته ی عصر حاضر است که به سبب غنای علمی، مورد توجه اندیشمندان اسلامی واقع شده است. تفسیر موضوعی استاد جوادی آملی که بر اساس مبانی تفسیری وی به انجام رسیده است، شامل مبانی عامی چون؛ جامعیت قرآن، قابل فهم بودن قرآن، اعجاز قرآن، نزاهت قرآن از تحریف و مبانی خاصّی همانند وجود معانی باطنی برای آیات، لزوم حضور عترت در کنار قرآن، روشن گر بودن قرآن و انسجام آیات آن است. به کار گیری قواعدی همانند توجه به مفاهیم کلمات در زمان نزول و در نظر گرفتن قراین پیوسته و نا پیوسته، از دیگر مشخصات تفسیری وی می باشد. روش ایشان در تفسیر موضوعی، همانند تفسیر ترتیبی، تفسیر قرآن به قرآن است؛ بدین گونه که دسته ای از آیات، مفسر گروهی دیگر از آیات قرار می گیرند و در کنار آن، از روایات تفسیری اهل بیت: نیز بهره برداری می شود. از دیگر سوی، گرایش و لون عرفانی در سراسر تفسیر موضوعی ایشان به چشم می خورد؛ به طوری که در تفسیر بسیاری از آیات، از مطالب عرفانی موافق با قرآن، سخن به میان آمده است.

چکیده : شایعه ، یکی از مهم ترین پدیده های اجتماعی به حساب می آید که همواره به عنوان نوعی تاکتیک تبلیغاتی در جهت تقویت و انتشار اخباری خواه مثبت و خواه منفی ، مورد استفاده قرار می گیرد . پژوهش حاضر با عنوان « شایعه از نگـاه قـرآن ، زمینـه ها ، پیامد ها ، راه های رویارویی » از جمله تحقیقات کاربردی در حوزه ی معارف قرآن است که شایعه را از بعد منفی آن مورد مطالعه قرار داده و به دنبال بررسی ماهیت ، زمینه ها و پیامدهای آن ، راه های رویارویی با این پدیده را بر اساس آیات قرآن کریم ، بیان و معرفی نموده است و مطالب آن در پنج فصل ذیل تنظیم شده است : در فصل اول این پژوهش ، به بیان تعاریف و کلیات موضوع پرداخته شده است. در فصل دوم ، مهم ترین مصادیق شایعه در قرآن در دو محور شایعه سازی کافران و شایعه سازی منافقان مورد بررسی قرار گرفته است. فصل سوم ایـن پژوهـش به بررسـی مراحـل مختلـف شایعـه ، در سه محور تولید شایعه ، انتشار شایعه و بهره برداری از شایعه می پردازد و فصل چهارم به بررسی پیامد های نامطلوب شایعه در دو بخش پیامدهای دنیوی و اخروی معطوف گشته و آثار دنیوی آن در ابعاد مختلف اجتماعی ، اعتقادی ، سیاسی و نظامی مورد مطالعه قرار گرفته است و در نهایت ، فصل پنجم این پژوهش به ارائه ی روش های موثر در پیشگیری از پدید آمدن شایعه و راه های مقابله با آن اختصاص یافته است. واژگان کلیدی : قرآن ، شایعه ، تولید ، انتشار ، شایعه سازی ، شایعه پراکنی .

تفسیر موضوعی استاد جوادی آملی بر مبانی، قواعد و روش خاص و مشخص خود بنا نهاده شده و این تفسیر ارزشمند، به عنوان الگویی مناسب برای نو آموزان عرصه ی تفسیر موضوعی به شمار می رود. رساله ی حاضر که سعی بلیغ خود را در استخراج مبانی، قواعد و روش ایشان در تفسیر موضوعی قرآن صرف نموده، امیدوار است با بررسی همه جانبه ی تفسیر گران سنگ این عالم فرزانه و تقدیم آن به آستان قرآن پژوهان، گامی کوچک در خدمت به پژوهش های قرآنی بردارد.