نام پژوهشگر: محمود موسوی نژاد

مطالعه شرایط اقلیمی برای توسعه کشت چغندرقند در منطقه چناران
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شهید بهشتی 1380
  محمود موسوی نژاد   شهریار خالدی

شهرستان چناران با حدود 4000 کیلومتر مربع مساحت، در بخش شمالی استان خراسان واقع شده است، و جمعیتی بالغ بر 000/130 نفر دارد. بخش اعظم شهرستان در زون کپه داغ قرار گرفته است. دشت آبرفتی چناران بین ارتفاعات هزار مسجد و بینالود واقع شده است. سازندهای شمشک، چمن بید، مزدوران، شوریجه، تیرگان، سرچشمه و کنگومرای پلیوسن، منطقه را پوشانده است. توپوگرافی چناران از دو بخش کوهستان و دشت تشکیل شده است. و خاکهای شهرستان در 6 تیپ طبقه بندی می شود، که مساعدترین آن برای کشاورزی و کشت چغندرقند در دشتهای دامنه ای، در واحد ارضی 2. 4 می باشد. زمینهای واقع در این تیپ خاک شامل دشتهای دامنه ای نسبتا مسطح، بدون پستی و بلندی و با شیب 5/0 تا 1 درصد می باشد. این نوع خاکهای دارای قابلیت خوبی برای زراعت آبی یکساله و چند ساله است. ‏‎ph‎‏ منطقه بین 8 تا 5/8 و لایه زراعی خاک در واحد 2. 4 از عمق خوبی برخوردار می باشد. متوسط دمای سالانه چناران 9/12 درجه سانتیگراد و متوسط بارندگی سالیانه 262 میلی متر و رژیم بارندگی آن زمستانی است. باد غالب منطقه از سمت شمال غرب و مشرق می وزد، اما شدیدترین بادها شمال غربی است. متوسط دوره غیر یخبندان 195 روز می باشد. پایان آخرین یخبندانهای بهاری 23 فروردین و شروع اولین یخبندانهای پائیزی 19 آبان است. با شرایط ذکر شده در بالا مشخص می شود که منطقه از توانمندی کافی برای کشاورزی برخوردار است. بنابراین اشتغال 30/59 دصد شاغلین در این بخش توجیه می شود. در بین محصولات کشاورزی چغندرقند از شرایط ویژه ای برخوردار است. زیرا گیاهی صنعتی است و کارخانه قند تحول چشمگیری را در افزایش سطح درآمد، رفاه و فرهنگ شهرستان بوجود آورده است. البته در سالهای اخیر به دلیل کشت متوالی چغندرقند، توان خاک کاهش قابل ملاحظه ای یافته است و همراه با شیوع آفتهایی مانند نماتد و ...، سطح زیر کشت، تولید و عملکرد این محصول را کاهش داده است. از انطباق شرایط و ویژگیهای طبیعی منطقه، با شرایط و عوامل مورد نیاز چغندرقند، فرضیه ما در مورد توانمندی منطقه برای توسعه کشت چغندرقند اثبات می شود. زیرا وجود رودخانه های دایمی، ذخایر آب زیرزمینی، خاک عمیق با بافت مناسب این محصول و دوره غیر یخبندان کافی، شرایط را برای توسعه کشت این محصول فراهم کرده است.