هدف از تحقیق حاضر بررسی مکمل گیری گلوکز و گلوتامین طی چهار هفته تمرین تناوبی - استقامتی وامانده ساز که باعث تخلیه گلیکوژن عضلات می شود بر سطوح hsp72 سرم، عامل های رشدی gh و igf-i سرم و فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانی gpx و gr گلبول های قرمز خون در پسران دانشجو بود. بدین منظور تعداد 20 نفر دانشجوی پسر سالم که فعالیت بدنی منظم نداشتند انتخاب به طور تصادفی در چهار گروه (5 نفره) مورد مطالعه قرار گرفتند، گروه اول مکمل گیری گلوکز به همراه تمرین تناوبی - استقامتی وامانده ساز، گروه دوم مکمل گیری گلوتامین به همراه تمرین تناوبی - استقامتی وامانده ساز، گروه سوم تمرین تناوبی - استقامتی وامانده ساز توأم با مصرف دارونما و گروه چهارم بدون هر گونه دستکاری، با گروه کنترل. نمونه های خونی در ابتدای شروع دوره پروتکل تمرینی (پیش آزمون) و 48 ساعت پس از آخرین جلسه تمرینی (پس آزمون) از سیاهرگ زند اعلی جمع آوری شدند. برای ارزیابی غلظت سرمی igf-i بعد از جداسازی اولیه igf-i از پروتئین های متصل شده به آن از روش ساندویچ تک گامی سنجش ایمنی نورافشانی شیمیایی استفاده شد. برای سنجش فعالیت آنزیمی gpx و gr گلبول قرمز به ترتیب از روش های رنگ سنجی بر اساس روش پاگلیا و والنتین و رنگ سنجی براساس روش ماترویک استفاده شد. جهت تعیین معنی دار بودن تفاوت معنی داری بین گروه های تحقیق از آزمون آماری تحلیل واریانس یک راهه و آزمون تعقیبی توکی استفاده گردید. یافته های تحقیق، افزایش معنی دار igf-i سرم را نشان داد (p<0/05) . نتایج آزمون تعقیبی توکی نشان داد اختلاف معنی داری بین گروه مکمل گیری گلوکز و تمرین با گروه دارونما و تمرین (p<0/05) و بین گروه مکمل گیری گلوتامین و گروه دارونما و تمرین (p<0/05) وجود داشت. تفاوت معنی داری برای مقادیر gh سرم بین چهار گروه تمرینی یافت نشد. کاهش معنی دار hsp72 سرم بین گروه های تحقیق مشاهده شد (p<0/05). نتایج توکی نشان داد که این کاهش معنی دار بین گروه مکمل گیری گلوتامین و تمرین با گروه کنترل (p<0/05) وجود داشت. افزایش معنی داری برای فعالیت آنزیمی gpx گلبول قرمز وجود داشت (p<0/001). نتایج توکی حاکی از تفاوت معنی دار بین گروههای زیر وجود داشت : بین گروه گلوکز و تمرین با گروه دارونما و کنترل (p<0/05)، بین گروه گلوکز و تمرین با گروه کنترل (p<0/001)، بین گروه گلوتامین و تمرین با گروه دارونما و تمرین (p<0/01)، بین گروه گلوتامین و تمرین و گروه دارونما (p<0/001) و بین گروه دارونما و تمرین و گروه کنترل (p<0/01). همچنین برای فعالیت آنزیمی gr گلبول قرمز بین گروه های تحقیق افزایش معنی داری مشاهده گردید (p<0/001). نتایج توکی نشان داد این معنی داری بین گروه گلوتامین و تمرین و گروه دارونما و تمرین (p<0/05)، بین گروه کلوتامین و تمرین و گروه کنترل (p<0/001) و بین گروه گلوکز و تمرین و گروه کنترل (p<0/001) وجود داشت. نتایج تحقیق حاضر نشان داد که مکمل گیری گلوتامین بر سازگاری hsp72 و igf-i سرم و فعالیت آنزیمی gpx و gr گلبول قرمز تأثیر گذار است. گلوتامین باعث سازگاری در عوامل رشدی و ضد استرسی و آنتی اکسیدانی در جهت کمک به فرد در جهت ارتقاء عملکرد ورزشی می شود. همچنین گلوکز تأثیری بهمراه تمرین تناوبی - استقامتی وامانده ساز بر روی سازگاری ضد استرسی ندارد ولی بر عامل رشدی igf-i سرم و عوامل آنتی اکسیدانی اثر افزاینده و مفیدی دارد. لذا ترکیب تمرین تناوبی - استقامتی وامانده ساز بهمراه مکمل گیری گلوکز و گلوتامین باعث سازگاری عوامل کاهنده استرس و افزایش عوامل رشدی واکسایشی در دانشجویان پسر غیر ورزشکار می شود.