یکی از مهم ترین مسائل تاریخ ایران، روابط ایلات و نخبگان مناطق مختلف کشور با دولت مرکزی است. این رساله در پی پاسخ گویی به این پرسش است که نخبگان کُرد اعم از شیعه و سنی، در دو دوره ی صفویه و قاجار تا چه جایگاهی در دولت مرکزی ارتقا یافته و کارکرد آن ها چه نسبتی با اهداف و منافع کشور و حاکمیت داشته است. نتایج پژوهش نشان می دهد در دو دوره ی مذکور، از نظر قومی، مانعی نهادینه بر سر راه ارتقای نخبگان کُرد در مراتب اداری و سیاسی دولت مرکزی ایران وجود نداشته و دولت مردان کُرد تا عالی ترین مراتب قدرت، از جمله صدارت، بالا رفته اند. در این تحقیق، رویکردهای دو دولت درباره ی اهل سُنَّت ذیل چهار عنوانِ تقابل، تکفیر، تبعیض و اعتدال دسته بندی و چنین برداشت شده که سه رویکرد نخست در دوره ی صفویه نمود بیش تری داشته و رویکرد اعتدال در دوره ی قاجار بیش از دوره ی صفوی مورد توجه دولت مرکزی قرار گرفته و در نتیجه از نظر مذهبی، حضور و ارتقای نخبگان کُرد اهل سنت در حاکمیت دوره ی قاجار، با موانع کم تری روبه رو بوده است. رویکرد تقابل محور صفویه نسبت به اهل سنت از مهم ترین موانع ارتقای نخبگان کرد سنی مذهب به شمار می رود. کارکرد نخبگان کرد در این پژوهش ذیل عنوان های چهارگانه ی دفاع از تمامیت ارضی، مدیریت بحران، اصلاح و آبادانی و روابط خارجی احصا و دسته بندی شده و یافته های تحقیق نشان می دهد که حضور و ایفای نقش نخبگان کرد محدود به عرصه ی خاصی نبوده و بخش های گوناگون سیاسی، نظامی، اقتصادی، اجتماعی و عمرانی را در بر می گرفته است. از قرائن تاریخی چنین استنباط می شود که برآیند نهایی کارکرد نخبگان کُرد، اعم از شیعه و سنی، در مسیر حفظ تمامیت ارضی، تأمین منافع و تحکیم هویت ملی و تعقیب اهداف دولت مرکزی ایران بوده و تعلقات و انگیزه های قومی در شکل گیری و جهت دهی کنش و کارکرد نخبگان کرد تأثیری تعیین کننده نداشته است. در گردآوری و تدوین مطالب و مستندات این تحقیق از روش اسنادی تاریخی و در مواردی نیز از تحقیقات میدانی استفاده شده است. در مجموع، نتایج تحقیق گویای آن است که در تبیین تعامل تاریخی دولت مرکزی ایران و جامعه ی کرد، تحلیل های یک سویه که متضمن ایراد اتهام جدایی طلبی یا انحصارطلبی به یکی از طرفین است، برخوردار از پشتوانه ی پژوهشی نبوده و همراهی نخبگان جامعه ی کُرد، به عنوان یکی از اقوام ایرانی با دولت مرکزی و جامعه ی ایران، واقعیتی است تاریخی و در صورت رفع برخی موانع و تمهید مقدمات، به ویژه در موضوع تعامل با اهل سنت، در شرایط امروزی نیز بیش از پیش عینیتی آشکار خواهد یافت.

افغانستان از نظر ساختار ژئوپولتیک، در منطقه¬ی حساس جغرافیایی قرار دارد؛ براین اساس، در طول تاریخ همیشه با هجوم کشورگشایان و فاتحان مواجه بوده است. مورخان از این کشور به نام دروازه ی هند یاد کرده اند؛ چون در مقاطع گوناگون تاریخ، مهاجمان برای تصرف هند، باید از این خطه عبور می کردند. در قرن نوزدهم میلادی، انگلیسی ها مستعمرات خود را در هند گسترش می دادند. روس ها نیز قصد داشتند خود را به شبه قاره هند برسانند تا از امتیازات مستعمراتی آن بهره ببرند؛ بنابراین افغانستان بار دیگر، با اصطکاک و فشار امپریالیزم روس و انگلیس مواجه شد. زمانی که ویتکوویچ، نماینده ی روسیه ی تزاری، برای برقراری روابط تجارتی و سیاسی به دربار امیر دوست محمدخان آمد، انگلیسی ها به بهانه ی اینکه امیر افغانستان با ایران و روسیه در تماس است و آنان می خواهند، بر مستعمرات هند انگلیسی تعرض کنند به افغانستان یورش آوردند. ازآن زمان انگلیسی ها بر سیاست خارجی افغانستان مسلط شدند و عهدنامه¬ ای با امیر دوست محمدخان منعقد کردند. براساس این عهدنامه، افغانستان بدون اجازه ی انگلیس، نمی توانست با هیچ کشوری روابط سیاسی، اقتصادی و فرهنگی برقرار کند. بعد از درگذشت دوست محمدخان، پسرش امیر شیرعلی خان بر تخت شاهی جلوس کرد. دراین زمان، روس ها امپراتوری خود را در کشورهای آسیای مرکزی گسترش می دادند؛ پس نگرانی انگلیسی ها بار دیگر شدت پیدا کرد. آنان چندین مرتبه از امیرشیرعلی خان تقاضا کردند، به نمایندگان انگلیسی اجازه دهد تا ازطریق مرزهای افغانستان، به پیشروی روس ها نظارت کنند؛ اما امیر شیرعلی خان، هیچ گاه نمایندگان انگلیسی را نپذیرفت. چون می خواست استقلال داخلی خود را حفظ کند و مانع دخالت انگلیسی ها در امور داخلی کشورش شود. دراین زمان، روس ها نیز برای رسیدن به مقاصد سیاسی خود، بار دیگر هیئتی را به دربار امیر شیرعلی خان فرستادند. بعد از ورود هیئت روسی، امیر که تصور می کرد، روس ها در جنگ با انگلیس او را کمک می کنند، از مذاکره با هیئت انگلیسی خودداری کرد. بنابراین انگلیسی ها به افغانستان هجوم آوردند و با امضاء معاهده ی تحمیلی گندمک، افغانستان تحت الحمایگی انگلیس را پذیرفت. پس در انزوای اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی قرار گرفت. در این پژوهش برآنیم، با استناد بر منابع و شواهد موجود، استعمار انگلستان در افغانستان را مورد ارزیابی و تحلیل قرار داده و تأثیر آن بر اوضاع سیاسی، اجتماعی و فرهنگی افغانستان روشن شود.

اجاره نامه در لغت به معنی زنهار و امان دادن می باشد و اصطلاحاً عقدی است برای واگذاری به عوض. اجاره نامه ها، شاخه ای از اسناد می باشند که دریچه ای نو و تازه از مسائل اقتصادی و اجتماعی را به روی محقق می گشایند. چنانکه می دانیم اسناد به علت اعتبار، اهمیت و اصالت خاصی که دارند بربسیاری از نوشته ها و تحقیقات تاریخی از نظر محتوایی برتری دارند؛ چراکه اسناد به صورت مستقیم به زمان رویداد یک اتفاق نزدیک بوده و به آن برهه تاریخی بسیار نزدیک می باشند؛ از دیگرسو، اسناد برخلاف کتاب ها و دیگر آثار، در طول تاریخ دستخوش تغییرات نشده و بکر و معتبر می باشند. در این پژوهش مبنای کار براسناد اجاره ای دوره ی قاجار و تحلیل محتوای آن قرار گرفته است و در این بررسی ها تنوع حیات اجتماعی مردم مناطق گوناگون نیز مورد توجه بوده است. در واقع در این پژوهش سعی شده است تا با توجه به این موضوع که در دوره زمانی مورد بحث، مرجع واحد و متمرکزی برای صدور اسناد و قبالجات مختلف در کشور ایران وجود نداشته است و یا در صورت وجود قوانین و مقررات وضع شده خصوصا پس از مشروطه،این موضوع از طرف مردم(به عنوان طرف ذی نفع)چندان جدی گرفته نمیشده است،چه ویژگیهای فابل توجه و اعتنایی از جنبه ها و جهات گوناگون حیات اجتماعی مردم ایران در مناطق مختلف شهری در این گونه اسناد میتوان یافت و با بررسی آنها به فهم نکات جدید و بدیع در باب ارتباطات اجتماعی واقتصادی آنها نائل آمد.

منطقه میزدج یکی از مراکز سکونت در ایران است که در جنوب غربی ایران در امتداد رشته کوه های زاگراس واقع گردیده است. ساختار سیاسی، اجتماعی آن دارای ویژگی های قومی، فرهنگی و زبانی مخصوص به خود است و در قالب جامعه ی یکجا نشین جای می گیرد. میزدج یکی از محال اربعه¬ی چهار محال است که به دلیل موقعیت خاص خود از گذشته های دور مورد توجه حکام و پادشاهان بوده است. کشف بقایای انسانهای نخستین در کوه¬های بختیاری، قدمت این منطقه را به هزاره های قبل از میلاد می¬رساند. در دوران حکومت اتابکان لر این منطقه به عنوان یکی از مناطق با اهمیت اتابکان لر بزرگ مورد توجه قرار گرفته، و رشد و پیشرفت فراوانی داشته است. در دوران صفویان نیز به دلیل ارتباط تنگاتنگی که این منطقه با پایتخت صفویان داشته مورد توجه پادشاهان صفوی قرار گرفته و به عنوان مرکزی برای تفریح و شکار مورد استفاده حاکمان بوده است. میزدج در دوران قاجاریه نیز نقش فعالی در عرصه تحولات کشوری ایفا کرد، به این ترتیب که همزمان با استبداد محمد علی شاه قاجار، خوانین بختیاری و مردم میزدج به رهبری سردار اسعد از میزدج و خاک بختیاری حرکت کرده و به طرف اصفهان و تهران لشکر کشیده و استبداد محمد علی شاهی را سرنگون و حکومت مشروطه را زنده نگه داشتند. این پژوهش درصدد است با روش توصیفی¬ـ تحلیلی و با تکیه بر منابع کتابخانه¬ای و همچنین تحقیقات میدانی به بررسی اوضاع سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی میزدج از آغاز تا دوران معاصر بپردازد.

چکیده ندارد.