نام پژوهشگر: علی محمد خورشید دوست

بررسی ویژگیهای ژئومورفیک در مکان یابی کاربری ها؛ مطالعه موردی مکان یابی محل دفن مواد زاید شهری عجب شیر
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تبریز - دانشکده علوم انسانی و اجتماعی 1389
  علی امجدی   علی محمد خورشید دوست

چکیده : مکان یابی و یافتن محل مناسب برای دفن زباله یکی از مهمترین بخش های سیستم مدیریت مواد زاید جامد شهری است. در این تحقیق، مکان یابی دفن زباله برای مطالعه موردی انتخاب و شهرستان عجب شیر به عنوان منطقه مورد مطالعه در نظر گرفته شده است. این شهرستان در جنوب غربی استان آذربایجان شرقی در َ54 َ45ْ طول شرقی از نصف النهار گرینویچ و ْ37 و َ28 شمالی واقع شده است. با توجه به مشکلات دفع پسماندهای شهری در این شهرستان مانند حجم زیاد زباله های تولیدی، نزدیکی به بندر سیاحتی رحمانلو، نزدیکی به مراکز سکونتی، مشکلات بالقوه زیست محیطی و اقتصادی موجود در مکان فعلی دفن زباله و ... ضرورت مطالعه دقیق در زمینه مکان یابی دفن زباله برای این منطقه را ایجاب می کند. در این پژوهش، مهمترین هدف، نشان دادن کاربرد و اهمیت مطالعات ژئومورفولوژی دراین نوع مکان یابی می باشد. فرایند مکان یابی با در نظر گرفتن ویژگیها وپدیده های ژئومورفولوژی و عواملی چون سنگ، خاک، شیب، گسل،آبهای سطحی، توپوگرافی، کاربری اراضی و ...امکانپذیر میباشد. سعی بر این بوده که با در نظر گرفتن معیارها و عوامل مربوطه و با استفاده از نقشه های رقومی منطقه و کار در محیط نرم افزارgis (arcgis) مکان های مناسب دفن زباله را تعیین کنیم، به طوریکه مکانهای پیشنهادی کمترین خطرات زیست محیطی، اجتماعی و اقتصادی را داشته باشد. در این پژوهش سعی شده است به کمک تلفیق منطق بولین (boolean logic) و مدل تحلیل سلسله مراتبی (ahp) با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (gis) مکانی جهت دفن زباله در شهرستان عجب شیر ارایه شود. مرحله اول شامل تعیین معیارها و تهیه لایه های اطلاعاتی مورد اسفاده که 12 لایه می باشد. مرحله دوم وارد کردن لایه های مذکور به محیط نرم افزار arcgis و تشکیل پایگاه اطلاعاتی و اجرای مدل های تصمیم گیری چند معیاره تحلیلی منطق بولین و تحلیل سلسله مراتبی می باشد. نتایج این پژوهش حاکی از این است که تلفیق مدل بولین و ahp از دقت بیشتری برخوردار است و قدرت بیشتری را در امر مکان یابی محل دفن لحاظ می کند. در نهایت با همپوشانی و از مجموع اشتراک این مدل ها در محیط arcgis مکان نهایی دفن زباله شهر عجب شیر با مساحت حدود 400 هکتار به عنوان مکان پیشنهادی و نهایی دفن زباله شهر عجب شیر انتخاب شد.

پیش بینی و پهنه بندی بارش_جریان و سیلاب در حوضه رودخانه کشکان
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تبریز - پژوهشکده علوم انسانی و اجتماعی 1391
  یوسف کاکولوند   علی محمد خورشید دوست

: به منظور پیش بینی دامنه خسارات ناشی از سیل در شرایط مختلف و توجیه اقتصادی و اجتماعی برنامه های کنترل و مهار سیل، پهنه بندی خطر سیل برای دوره های بازگشت مختلف ضروری است. پهنه بندی خطر سیل بدون اطلاع از بزرگی سیل و رفتار جریان سیلابی در مسیر و دشت سیلابی ممکن نیست. در این مطالعه، ابتدا آمار و اطلاعات هیدرولوژیکی نظیر بارندگی و دبی حوضه کشکان در جنوب غربی ایران، جمع آوری شده و سپس به تجزیه و تحلیل، بازسازی و تکمیل آنها پرداخته شد. با توجه به وسعت زیاد حوضه و لزوم استفاده از علم gis، در نرم افزار arc gis با بکار بردن افزونه hecgeo ras لایه های اطلاعات هندسی مسیر جریان تهیه و به نرم افزار محاسباتی hec ras منتقل شد. سپس با معرفی مشخصات جریان و ضریب مانینگ هر مقطع و تنظیمات دیگر پهنه بندی سیلاب در دوره های بازگشت معین تهیه شد. یافته ها نقاط حادثه خیز و پهنه سیل گیر را در خروجی حوضه نشان داد و همچنین مشخص شد که شهر پلدختر و مناطق روستایی در مسیر جریان دارای پتانسیل بالایی برای وقوع سیلاب می باشند. سیلاب های اخیر مشاهده شده در این مناطق، صحت نتایج را تایید می کند. همچنین از آنجا که مهمترین بخش بررسی سیلاب نشان دادن نقاط حادثه خیز در حوضه است، به بررسی شدیدترین سیلاب حوضه با استفاده از آبنمود ها شده است. در واقع در این روش با استفاده از مدت و شدت بارش، اقدام به پیش بینی سیل برای نواحی پایین دست و بررسی رفتار سیلاب چون سرعت آن، زمان رسیدن دبی به اوج، تداوم سیل، زمان فرو کش کردن سیل و حجم کل سیلاب اقدام می گردد. این روش نیز مکمل روش قبلی در پیش بینی سیل خواهد بود.

مطالعه و طبقه بندی الگوهای رودباد و تاثیر آن بر بارش زمستانه ایران در دوره آماری ( 2001 تا 2011 )
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تبریز - پژوهشکده علوم انسانی و اجتماعی 1391
  علی اصغر شیرزاد   علی محمد خورشید دوست

در این پژوهش به منظور طبقه بندی و شناسایی الگوهای رودباد فصل زمستان ایران در دوره آماری 2011-2001 از دو روش اصلی اقلیم شناسی یعنی روش های آماری و همدیدی استفاده شده است . داده های مورد استفاده در این پژوهش شامل داده های مرکز پیش بینی محیطی در مرکز ملی اقیانوس و جو یا (noaa) شامل داده های مولفه باد مداری ، باد نصف النهاری و درجه حرارت و داده های بارش 130 ایستگاه همدید سطح کشور می باشد . ابتدا با استفاده از اسکریپت نویسی در نرم افزار grads داده ها تبدیل به فرمت excel شد سپس با استفاده از تحلیل عاملی با رویکرد مولفه های اصلی 15 عامل که 80 درصد پراش داده ها را تبیین می کردند، انتخاب شد . در مرحله بعد با استفاده از تحلیل خوشه ای سلسله مراتبی با روش وارد 7 الگو رودباد شناسایی گردید . سپس با استفاده از همبستگی درون گروهی، روز نماینده هر الگو انتخاب گردید. در مرحله بعد با استفاده از داده های بارش 130 ایستگاه همدید سطح کشور و تصویر ماهواره ای trmm میزان بارش و نواحی متأثر از سرعت هسته رودباد و محل قرار گیری آن مشخص گردید . نتایج نشان داد که این 7 الگو بسته به موقعیت و جهت حرکت و سرعت هسته رودباد، بخصوص اگر این مناطق در قسمت واگرائی آن قرار داشته باشند ، نواحی مختلفی را تحت پوشش قرار می دهند .برای نمونه، الگوی هفتم که رودباد جنب حاره ای بوده به عنوان الگوی موجد بارش فراگیر در سطح کشور انتخاب شده و مشخص گردید که رودباد با حرکت موجی شکل خود سبب تشکیل پشته در شمال غربی قاره افریقا و یک ناوه عمیق در شمال قاره افریقا و جنوب عراق شده است که این پشته و ناوه، هوای گرم عرض های پایین را به طرف عرض های بالا و هوای سرد عرض های بالا را به عرض -های پایین سوق داده و سبب ناپایداری در منطقه بر اثر گسترش چرخند سیبری و واچرخند آزور به طرف پایین و پیشروی کم فشار سودانی به طرف نواحی عرض های بالا بخصوص غرب ایران شده است. غرب ایران به عنوان مهمترین مرکز دریافت بارش در قسمت واگرائی ورودی رودباد قرارمی گیرد . همچنین با استفاده از نقشه های ارتفاع ژئوپتانسیل ، جریان سرعت قائم هوا و نم نسبی روز نماینده الگوی هفتم بارش های این روز از دیدگاه همدیدی مورد تحلیل قرار گرفته است.