چکیده : «عبدالعظیم الربیعی» شاعر معاصر خوزستانی یکی از دانش آموختگان حوزه علمی? نجف اشرف می باشد، که شعر خود را تقدیم به اهل بیت(ع) نموده و ادبیات خود را در خدمت به دین به کار برده است. شعر ربیعی از نمونه های شعر شیعی در عصر حاضر می باشد. وی در اشعار خود تحت تأثیر مضامین شعری نجف اشرف و شعر شیخ هاشم کعبی و با تقلید از شاعرانی چون کمیت بن زید اسدی، سید حمیری، مهیاردیلمی، شیخ هاشم کعبی، سیدحیدرحلی و...، با بهره گیری از کتب تاریخی- روایی به مدح و رثای پیامبر اکرم(ص) و اهل بیت(ع) می پردازد. وی در مجموعه اشعار خود با عنوان «موالید» وقایع مربوط به ولادت و حوادث زندگی پیامبر اکرم(ص)، پنج تن آل عباء(ع) و امام زمان(عج) را بیان می کند. همچنین یک باب از دیوان شعر وی به اشعاری اختصاص دارد که با استفاده از آیات قرآن کریم، روایات و ادعیه، در مضامین حکمت و مناجات سروده شده اند. در این پژوهش علاوه بر بررسی زندگی ربیعی به مضامین شعر ربیعی پرداخته شده، یک نمونه شعر برای هر مضمون شرح و بررسی گردیده و به اسناد تاریخی مضامین اشعار اشاره شده است. کلید واژه : عبدالعظیم الربیعی، مدح، رثاء، حکمت، پیامبر اکرم(ص)، اهل بیت(ع)، امام حسین(ع)

« چکـیده » این پایان نامه به بررسی شعر وزندگی محمد سعید حبوبی نجفی، که یکی از طلایه داران عرفان،جهادواجتهاد ویکی ازستارگان درخشان شعر وادب در جهان تشیع است.وی درسال(1266ه.ق)درشهر نجف دیده به جهان گشود.اوازخاندانی علوی تبارواصالتاً حجازی بوده که بعدها اجداد وی از منطقه حجاز به عراق آمده،در آن جا ساکن شدند.محمد سعید در دوران جوانی اشعار نغز وبدیعی سروده وبه عنوان یکی ازشاعران معروف عرب مطرح گردید،اما علاقه شدید وی به کسب علوم اسلامی،او را ازشعر جدا کرده ودر ردیف فضلای سخت کوش وبا همت حوزه علمیه نجف اشرف قرار داد.حبوبی ازمعدود فقیهانی است که قله های رفیع فقه وادب وعرفان وجهاد را فتح کرد وهمه را یکجا در پیش برد اهداف اسلامی به کار گرفت.در حادثه خانمانسوز جنگ جهانی اول که نیروهای انگلیسی شهر بصره را اشغال کردند،او درصف پیش گامان مبارزه با دشمن قرار گرفت،واعلان جهاد داده ودفاع از کشور را یک فریضه دینی دانستند،وشخصاً فرماندهی 90 هزارنفر ازمبارزان مسلمان را برعهده گرفتنه بود ودرخط مقدم نبرد_با داشتن بیش از 67سال- پرشورترین حماسه ها را آفرید.سرنجام این مجاهد نستوه وادیب توانا بعد از عمری تلاش در اعتلای معارف اسلام وتعالیم اهل بیت(ع)در میدانهای اجتهاد وجهاد ونیایش وستایش به درگاه حضرت پروردگار با قلبی آکنده ازعشق ومعرفت الاهی در سال(1333ه.ق)در اثر ناراحتی های شدید که از تسلط دشمنان اسلام بر مملکت اسلامی بر قلبش سایه افکنده بود.در محراب نمازش ودر سنگر جهاد ومبارزه بادشمنان دین خدا،یعنی شهر ناصریه،دعوت حق را لبیک گفت.پیکر مطهر آن عارف مجاهد به شهر نجف منتقل شده ودر صحن شریف علوی به خاک سپرده .متأسفانه تاکنون پژوهشگران کشورمان، میراث ارزشمند ادبی این شاعر برجسته را مورد بررسی قرارنداده اند بطور کلی این پایان نامه در سه محور خلاصه می شود: محور اول: به بررسی زندگی شاعرکه درعصر عثمانی ودر قرن نوزدهم میلادی می زیست اختصاص یافته است.محیطی که احساسات وعواطف ونگرشها وبینشهای شاعر رادر خود پروراند وشکوفا نمود،همانطوری که میدانیم شاعر فرزند زمان ومحیط خود است،لذا جهت شناختن کافی وکامل شاعر، لازم است محیط زندگی اورا کاملا بررسی نمود. محور دوم: شامل کوششی است،برای روشن کردن ویژگی های فنی شعر شاعر،از طریق بررسی انواع وعناصر ساختار قصیده،وشیوه های فنی ،وزبان شعرشاعر،وشیوهای بلاغی( بیانی) که از طریق آن تصویرهای شعری نمایان می شود.می باشد.سپس به بررسی فنون شعری شاعرکه آنها: مساجلات،ومراسلات،ومخمّسات،وموشّحات،ومشارکات،پرداخته شد. محور سوم: سعی شده مضامین مختلف اشعار شاعربررسی شوند که عبارتند از: غزل و نسیب،ووصف می وطبیعت، ومدح،ورثاء،وفخر،وحکمت،وشکوی،وشعرمذهبی،وملی ووطنی. کلید واژها: محمد سعید حبوبی – فنون وشیوهای شعری – مضامین شعری .

جورج شکور (1935 - ... ) شاعر و ادیب لبنانی مسیحی، از شاعران برجسته جهان عرب و لبنان می باشد. ویژگی عمده شعر شکور که وی را از شاعران دیگر متمایز نموده است، پایبندی به قالبهای کلاسیکی شعر عرب و بویژه غزلهای عاشقانه نسبت به اهل بیت (ع) می باشد. او در اکثر اشعار خود به سه موضوع حبّ، حریه و حکمت می پردازد. به همین خاطر او به شاعر "حاءات" مشهور گشته است. از جمله دیوانهای وی که در بین جهان اسلام مشهور گشته است، دیوان ملحمه الإمام علی (ع) ، ملحمه الإمام حسین (ع) و ملحمه النبی (ص) است که علیرغم مسیحی بودن وی، در بین مسلمین و به خصوص جمهوری اسلامی ایران از جایگاه ویژه ای برخوردار گشته است. پژوهش حاضر بر آن است تا ضمن معرفی این شاعر معاصر و آثار وی، دیوان ملحمه الإمام (ع) را از جنبه مضمون، موضوع و ادبی مورد بررسی قرار دهد.

چکیده ریشه های جنبش رمانتیسم در قرن هجدهم نهفته است ، جنبشی که اصول کلاسیک ها را نقض کرد و افق های تازه را در برابر ادبیات و هنر جهان گشود . با قدم نهادن این انقلاب نو ، به جهان عرب ، شاعران از قید و بندهای شعر کلاسیک آزاد شدند و سعی در بیان ذات و احساس خویش کردند . عبدالوهاب البیاتی ، شاعر نوگرای عرب کوشید تا این مضامین جدید و متناسب با عصر را وارد شعر خویش کند . پس مظاهر و ویژگی های مکتب رمانتیسم در شعر وی به صورت مشخص نمود پیدا کرد . عاطفه و احساسی راستین و برگرفته از سرشت حساس و وسعت دید وی ، خیالی گسترده و متنوع ، برگرفته از ذهنی خلاق و نگاهی تیزبین و شخصیتی متمایل به طبیعت و سادگی ، ویژگی های رمانتیکی شخصیت اوست که به طور دقیقی در اشعارش تجلی یافته است . این رساله ابتدا مروری بر ماهیت این مکتب ادبی و همچنین نگاهی اجمالی بر شرح حال بیاتی دارد و سپس به طور مفصل ویژگی های مختص رمانتیسم از قبیل : احساسات ، تخیل ، اندوه و بدوی گرایی و موسیقی شعر نزد این شاعر بررسی می شود و در نهایت موضوعات شعری وی تفکیک شده و هر کدام همراه با شواهد شعری ، ترجمه و توضیح داده می شود تا روح بلند پرواز و صادق ، مهارت شعری و تصویرگری خاص وی به عنوان شاعری رمانتیک بر همگان آشکار گردد .

سعدی یوسف (1934 - ) شاعر معاصر عراقی، از جمله شاعران برجسته شعر «نو» به شمار می رود. سعدی شاعری است نوگرا و خواستار تحول در شعر عربی. وی شاعری سیاسی است که رویکردی چپ گرایانه دارد و این دیدگاه در اشعارش کاملاً نمود دارد. ویژگی عمده ی شعر وی این است که سعدی با اینکه شاعری واقع گرا بوده و لیکن در اشعارش به وصف تمایل زیادی داشته و به طبیعت و مظاهر آن توجه خاصی نشان داده است. از دیگر مضامین برجسته در شعر سعدی یوسف می توان به مضامینی چون مرگ، شهر و روستا، وطن، فلسطین، مبارزه طلبی و آزادی اشاره کرد. سعدی یوسف نسبت به دیگر شعرای هم عصر خویش، در اشعارش از اسطوره کمتر استفاده کرده است لیکن زمانی که اسطوره را در شعر خویش به کار می گیرد با نگاهی نوگرا و ابداعانه به بیان آن ها می پردازد. در اشعار سعدی یوسف استفاده از میراث دینی بیشترین کاربرد را دارد و وی خصوصاً از قرآن کریم و مضامینی قرآنی بهره فراوان جسته است. پژوهش حاضر بر آن است تا ضمن معرفی این شاعر نوگرای معاصر، به بررسی شعر وی از جنبه مضمون و محتوا پرداخته و همچنین نحوه بکارگیری «اسطوره» و «میراث دینی» را مورد بررسی قرار دهد.

چکیده داستان " حوار بین طفل ساذج و قطّ مثقّف " اثر احمد بهجت (متولد 1932 ) است ، این داستان بالغ بر 110 صفحه می باشد ، احمد بهجت نویسنده و ادیب بزرگ مصری ، داستان ها و مقالات ارزشمندی را تالیف کرده و در طول زندگی ادبی خود به مناصب بزرگی دست پیدا کرده است ، که از مهمترین این مناصب سر دبیری مجلات مشهور الأهرام و أخبار الیوم و... است . داستان های این ادیب بیشتر در زمینه های فلسفی – عرفانی ، قصه های قرآنی و ادبیات طنز می باشد . داستان مورد نظر در بر دارنده مفاهیم فلسفی ، عرفانی و اخلاقی به زبان ساده است . موضوع این قصه گفتگوی شخصیتی نمادین ، در قالب گربه ای دانا با کودکی ساده لوح است و نویسنده تلاش می کند ، که به زبان ساده ، مفاهیم دشوار در زمینه های تصوف ، عشق و برخی مفاهیم اخلاقی را شرح دهد . نویسنده می کوشد ، تا با بهره گیری از آرایه های ادبی ، ضرب المثل ها و صنایعی چون اقتباس ، به بیان مفاهیم حکمت آمیز خود بپردازد و همه این ها را با شخصیت پردازی ماهرانه ، از زبان گربه ای که نقش پیر راهنما و مرشد را ایفا می کند ، به قلم می کشد .

اثرحاضر بررسی یکی از قصائد سیاسی محمد مهدی جواهری ازشاعران برجسته و متعهد معاصر عراق در رثای (( عدنان المالکی )) است . جواهری شاعری شیعی عراقی است که متعهد به ملت خویش وامت عربی است ، کسی که شراره اشعارش خرمن استعمار را به آتش می کشد وخواب وخیال ریزه خواران سفره بی عدالتی رابرهم می زند. او در بیان مطالبش دراین قصیده از فنون مختلف همچون مدح ، رثا ، فخر ، هجو و وصف استفاده کرده است و درآن به بیان مقام ومنزلت عدنان و رشادتهای وی ، جایگاه شهدا ، مذمت خائنین ، آشکارنمودن چهره خبیث استعمارگران ، محکوم نمودن تجاوزات اسرائیل غاصب ، تمجید ازجمال عبدالناصر و برخی از فرماندهان شجاع عرب ، ذکر تمدنهای درخشان سرزمین شام ووصف طبیعت سبزوخرم آن ، قدردانی از ملت سوریه ودرنهایت عشق او به وطن یعنی عراق ، پرداخته شده است . وی در این قصیده ازبرخی صنایع لفظی ومعنوی مانند تشبیه ، استعاره ، طباق ، مجاز ، اقتباس ازآیات قرآن کریم وتضمین ازشعرشعرایی همچون نابغه ذبیانی ، متنبی ، شریف الرضی و بحتری استفاده کرده است .

محمد مهدی جواهری -یکی از بزرگترین شعرای معاصر عراق در نیمه قرن چهاردهم-شاعری شیعه مذهب بود. او در خانواده ای روحانی و مذهبی رشد یافت و بر بسیاری از علوم دینی احاطه پیدا کرد که تأثیر بسیاری بر سروده هایش داشت لذا بر آن شد تا به بررسی این تأثیرات در مجلد اول دیوان وی پرداخته شود.پایان نامه حاضر به بررسی ابیاتی از مجلد اول دیوان که به طور مستقیم اقتباسی از آیه ای از قرآن کریم یا احادیث و ادعیه پرداخته و در پنج فصل دیگر ابیاتی را که به طور غیر مستقیم با مضامین دینی مرتبط می باشد را مورد بررسی قرار داده است.

چکیده این نوشتار به تحلیل و شرح دیوان" وهج الظهیره"، یکی از دیوان های عباس محمود العقاد می پردازد و از این طریق به شناخت بُن مایه های فکری و روانی شاعر دست می یابد. نگارنده با مطالعه ی رویکردها و دیدگاه های نوین در عرصه تحلیل زبان شعری و ادبی، در این جُستار در پی آن است که بگوید: " با تعمق و تأمل در زبان شعری، می توان به شخصیت گوینده آن پی برد". بدین ترتیب با بررسی زبان شعری دیوان «وهج الظهیره»، نگارنده به افکار و اندیشه های نهفته در اشعار این دیوان، دست می یابد که بیشتر با آراء و دیدگاه های نقدی عقاد، همخوانی و تناسب دارد؛ چرا که اولا شعر عقاد بیشتر اوقات از صنعت شعری و فنون بلاغی عاری است و علت این امر آن است که خود عقاد در آراء نقدی خویش شعر را نه برای شعر و زیبایی، بلکه آن را وسیله ای برای رسیدن به هدف مورد نظر می دانست و ثانیا او شعر را برای پیشبرد مقاصد والای انسانی به کار می گیرد که البته این کار را نه از روی تکلف، بلکه به راحتی و سیّالی بی نظیر انجام می دهد. او از پیروان مکتب رمانتیک می باشد و هرچند که "عشق و طبیعت" از مهمترین موضوعات شعری او هستند اما در این دیوان، بینش فلسفی و آراء اجتماعی او رنگ تازه تری به دیوانش بخشیده است. واژگان کلیدی: عقاد، خرد مداری، زبان شعری، وهج الظهیره، تحلیل و نقد

چکیده در زبانهای اسلامی قصائد و چکامه های زیبایی در مدح و ثنای پیامبر اکرم (ص) و ائمه معصومین سروده شده است عشق به پیامبر(ص) و ائمه معصومین (ع) برگهای زرینی در ادب عربی آفریده است که در آنها نکات اخلاقی و تربیتی فراوان دیده می شود. زیرا در آنها ذکر فضائل ، آداب و رفتار آن بزرگواران و مجاهدتهای ایشان در راه سعادت بشریت بیان شده است . از کسانی که در این باره گوی سبقت را از دیگران ربوده ، شیخ محمدکاظم الأزری مشهور به (أزری کبیر) است که به عنوان یکی از برجسته ترین شاعران شیعه ، نام خویش را به واسطه اشعار زیبایش جاودانه ساخته است. او از شعرای شیعه عراق در نیمه دوم قرن دوازدهم و واوایل قرن سیزده است که در عصر عثمانی می زیست. او در بسیاری از علوم دینی همچون تاریخ ، سیره ، حدیث ، تفسیر و کلام و... احاطه داشت. مهمترین اثر او دیوان شعری است که حاوی اشعار زیبایی در اغراض مختلف شعری است و قصائدی که در مدح بزرگان ایران و عراق سروده ، خود تاریخی منظوم است. البته در این میان مدح حضرت علی(ع) و نیز رثای امام حسین(ع) جایگاهی ویژه دارد اما اغلب شهرت وی به واسطه قصیده «هائیه» زیبایی است که در مدح رسول اکرم(ص) و ائمه اطهار به ویژه حضرت علی(ع) سروده است و به قرآن شعر (ملحمه کبری) مشهور گردیده است. گفته شده وی این قصیده را به توصیه سیدبحرالعلوم سروده است. این قصیده به عادت شعر قدیم با تغزل آغاز می شود و سپس به مدح پیامبر گرامی اسلام پرداخته و ولادت ، حوادث و معجزات و فضائل ایشان را بیان می کند و در ادامه به فضائل و مناقب حضرت علی(ع) می پردازد. پس از انتشار این قصیده شیخ جابر کاظمی به تخمیس آن پرداخت و تخمیس او «الدرراللئالی» نام دارد

داستان «مسرور و مقرور» اثر احمد شفیق بهجت، از نویسندگان، روزنامه نگاران و ادبای معاصر طنزنویس مصر است که اواخر سال گذشته میلادی (2011) بر اثر بیماری چشم از جهان فرو بست، این داستان بالغ بر 79 صفحه است، احمد بهجت به عنوان ادیب و نویسنده ای برجسته در مصر، داستان ها و مقالات ارزشمندی به رشته تحریر درآورد و در زندگی ادبی خود در روزنامه ها و مجلات متعددی مشغول فعالیت شد.این ادیب مصری بیشتر در زمینه های فلسفی ـ عرفانی، داستان های آموزشی ـ قرآنی و ادبیات طنز قلم زد که مسرور و مقرور از جمله آثار آموزشی ـ قرآنی او به زبانی ساده و قابل فهم و در عین حال با کنایه طنز آمیز است.این داستان زندگی «مسرور» را به عنوان مردی ثروتمند و «مقرور» را که مردی فقیر است، به تصویر می کشد و نویسنده در آن با شرح بخش هایی از زندگی این دو، سعی دارد سعادت و خوشبختی یا شقاوت و بدبختی آنان را در دنیا و آخرت با اقتباس از آیات قرآن به مخاطب تفهیم کند.احمد بهجت در این اثر که گویای اقتباس از آیات قرآن است، تلاش می کند در پایان به مخاطب القا کند که سعادت یا شقاوت در آخرت، محصول دروشده ای است که انسان در این دنیا با کار خوب یا بد خود آن را می کارد و چه بسا انسان هایی مانند مقرور با توبه واقعی در پیشگاه الهی و روی آوردن به عبادت خدا و انجام کارهای خیر، سعادت حقیقی در آخرت را برای خود رقم بزنند و در مقابل اشخاصی مانند مسرور همچنان جاهل مانده و با درگیرشدن در مادیات، سعادت حقیقی را در این دنیا جستجو کنند.

رساله ی حاضر بر آن است تا به معرفی میشل بن سلیم کعدی 1448 م ، شاعر و ادیب معاصر مسیحی لبنان _ از جمله محبّان و شیفتگان مولی الموحّدین علیّ بن أبی طالب علی (ع) _ بپردازد. نامبرده ، نویسنده و شاعری برجسته است ؛ که آثار متنوّعی به نظم و نثر به رشته ی تحریر در آورده است . در این پایان نامه به اثر منظوم و گرانقدر وی با نام « ریاحین الإمامه » = (بوی خوش امامت) و ترجمه و شرح ادبی _ موضوعی پنج قصیده از آن با عناوین : (علی الکلیم، الغدیر،أمیرالنّحل، موقعه الخیبر، کمال و صلاه الإمام) که در مورد فضائل امیر المومنین (ع) و مقام والای ایشان سروده شده ، پرداخته می شود. اشعاری که از ارادت شاعر به آن امام همام سخن می گوید .وی به موضوع غدیر اهتمام خاص دارد و دلاوری های امام را در جنگها مخصوصا نبرد خیبر به زیبایی به نظم سروده است. او نماز و عبادت ایشان را توصیف می نماید و اعتقاد قلبی خود را به مسجد همچون اعتقادش به کلیسا بیان می سازد. شایان ذکر است که دکتر میشل کعدی علاقه ی وافر خویش را به آن حضرت با انتخاب موضوع و نگاشتن رساله خود _ جهت اخذ درجه ی دکترا در رشته ی زبان و ادبیات عرب به زبان فرانسه _ در مورد آن امام رئوف به همگان اثبات می کند.و خلاصه ای مستقل از رساله ی خویش را به زبان عربی با عنوان « علیّ بن أبی طالب ، نهجاً ، روحاً ، فقهاً » در سال 2006 م درلبنان منتشر کرد. اثری ارزشمند که حاصل مطالعات گسترده و بهره مندی شاعر از کتابهای معتبر تاریخی موجود ، در کتابخانه های عراق ، لبنان و ... می باشد و نتیجه ی آن بنا به گفته ی ایشان : " دستیابی به شناخت عمیقی درباره ی امام علی (ع)" بوده است.

مجموعه پایان نامه ای که در حال حاضر حضور اساتید و دانشجویان گرامی ارائه می گردد ، پژوهشی است درباره شخصیت و آثار خیر الذهبی که متولد سال 1946 و اهل کشور سوریه می باشد. خیری الذهبی به هنر رمان نویسی در این کشور و جهان عرب جان تازه ای بخشید و دگرگونی قابل توجهی در این عرصه ایجاد کرد. در این پژوهش ابتدا به شرح حال و آثار خیر الذهبی پرداخته شده، پس از آن ضمن شرح کوتاه سه داستان برگزیده ،عناصر محوری و شاخص این داستان ها مورد بررسی قرار گرفته است ؛ از جمله شخصیت و شخصیت پردازی ، طرح ، درونمایه ، زاویه دید و اسلوب هر داستان به طور جداگانه مورد تحلیل و نقد ادبی قرار گرفته است.همچنانکه در فهرست آمده است ، داستان های "ملکوت البسطاء" ،" التحولات " و " لولم یکن اسمها فاطمه " به دلیل آنکه هریک نمونه هایی برجسته و ویژه از سبک و شیوه داستان نویسی خیر الذهبی به شمار می روند، برای بررسی در این پژوهش برگزیده شده اند. کلید واژه: خیر الذهبی ، شخصیّت و آثار.

((عبدالعظیم ربیعی)) شاعر معاصر خوزستانی ، یکی از دانش آموختگان حوزه علمیه نجف اشرف می باشد که شعر خود را تقدیم به اهل بیت علیه السلام نموده و ابیات خود را در خدمت دین به کار برده است. در این رساله به ترجمه و شرح ادبی موضوعی دو قصیده از قصائد عبدالعظیم ربیعی شامل ((نظم حدیث کساء)) و (( فی ولاده الزهراء (ع) )) پرداخته شده است . در قصیده اول ، « نظم حدیث کساء» در واقع شاعر حدیث مشهور کساء، در معرفی پنج تن آل عبا را، به نظم کشیده است. و قصیده دوم «فی ولاده الزهرا (ع)» آمیخته ای از مدح و رثاء است. شاعر در این قصیده با استناد به کتب معتبر تاریخی به بیان چگونگی ولادت حضرت زهرا (س) و نورانیت وی ، فضیلت ایشان بر حضرت مریم (س)، ازدواج وی با علی (ع) و در آخر شهادت وی می پردازد. به طور کلی این دو قصیده دارای اسلوبی روان و شیوا است و استفاده شاعر از احادیث نبوی و مفاهیم قرآنی از ویژگیهای این اشعار می باشد .

جوزف هاشم ( . . . – 1937) وزیر سابق ، اقتصاددان و ادیب برجسته لبنان می باشد . وی از خاندان های مسیحی لبنانی است که سابقه تشیع دارند و از سادات هستند , که به دلیل فشارهای سیاسی و اقتصادی در عصر عثمانی به مسیحیت گرویدند . پژوهش حاضر بر آن است که به ترجمه و شرح ادبی ، موضوعی دو قصیده "الانسان الکونی" و "القرآن البشری" در فضایل امام علی (علیه السلام) از کتاب علویات جوزف هاشم بپردازد . مضمون قصاید آمیخته ای از مدح و رثا در مورد امام علی (علیه السلام) ، اظهار ارادت نسبت به اهل بیت (علیه السلام) ، نکوهش دشمنان و ملت عرب در تنها گذاشتن امام علی (علیه السلام) است و در ادامه شاعر ظلم و ستم و کوتاهی سران عرب در قبال ملت لبنان را یادآور می شود . از جمله ویژگی های عمده شعر شاعر ، پایبندی به قالب های کلاسیکی، داشتن روحی حماسی و پرشور از مقاومت و جهاد, احترام و ارادت ویژه نسیت به خاندان پاک رسالت و استفاده فراوان از منابع تاریخ اسلام و گفتارهای امام علی (علیه السلام) در اشعارش می باشد، و همه ی اینها , شاعر را از توجه به جنبه های ادبی شعر باز نداشته است و آرایه هایی همچون استعاره، تشیبیه، جناس و طباق را می توان به فراوانی در شعر شاعر مشاهده کرد .

هدف این رساله نقد وبررسی رمان « خان الخلیلی» اثر نجیب محفوظ است که یکی ازآثار موفق وی به شمار می رود. نویسنده دراین داستان با قلم زیبای خود، زندگی یک خانواده مصری را توصیف می کند و اثرات جامعه و جنگ را بر زندگی آن خانواده و دیگر مردم کشور مصر مورد بررسی قرار می دهد. بنابراین نویسنده با نثری ساده و روان ، داستانی واقعی را به تصویر کشیده و به همین دلیل خواننده می تواند به خوبی با داستان ارتباط برقرار کند. در این تحقیق، ابتدا زندگی نامه ی نجیب محفوظ آورده شده و سپس نوع رمان مشخص گردیده است. پس از آن عناصر داستان مورد بررسی قرار گرفته است از جمله: شخصیت و شخصیت پردازی، طرح، درونمایه، زاویه دید، فضا و رنگ، عنصر زمان و مکان،گفت وگو، روایت و اسلوب داستان. نجیب محفوظ

مجموعه پایان نامه ای که در حال حاضر حضور اساتید و دانشجویان گرامی ارائه می گردد ، پژوهشی است درباره شخصیت و آثار خیر الذهبی که متولد سال 1946 و اهل کشور سوریه می باشد. خیری الذهبی به هنر رمان نویسی در این کشور و جهان عرب جان تازه ای بخشید و دگرگونی قابل توجهی در این عرصه ایجاد کرد. در این پژوهش ابتدا به شرح حال و آثار خیر الذهبی پرداخته شده، پس از آن ضمن شرح کوتاه سه داستان برگزیده ،عناصر محوری و شاخص این داستان ها مورد بررسی قرار گرفته است ؛ از جمله شخصیت و شخصیت پردازی ، طرح ، درونمایه ، زاویه دید و اسلوب هر داستان به طور جداگانه مورد تحلیل و نقد ادبی قرار گرفته است. همچنانکه در فهرست آمده است ، داستان های "ملکوت البسطاء" ،" التحولات " و " لولم یکن اسمها فاطمه " به دلیل آنکه هریک نمونه هایی برجسته و ویژه از سبک و شیوه داستان نویسی خیر الذهبی به شمار می روند، برای بررسی در این پژوهش برگزیده شده اند. کلید واژه: خیر الذهبی ، شخصیّت و آثار .

این پایان نامه شامل ترجمه و تحلیل ادبی موضوعی 6 قصیده از قصاید دیوان"تبر و تراب"شاعر معاصر لبنانی ایلیا ابوماضی است،که این دیوان پس از مرگ وی در سال 1960 م، جمع آوری شده و به چاپ رسیده است. او در این اشعار به مضامین ملی گرایی ،عشق به وطن ، وصف طبیعت پرداخته است. با مطالعه ی این اشعار می توان گفت مضامین وی توصیفی است وآنچه که باعث دلنشینی و جذابیت این اشعار گشته محتوای مضامین اخلاقی و پند آموز آنها می باشد. در این پژوهش علاوه بر بیان معنی و توضیح اشعار به بیان نکات نحوی و بلاغی نیز پرداخته شده است. با این هدف که در حد توان خلاقیت، استعداد و مهارت این شاعر معاصر لبنانی را در خلق آثار ارزشمند و اخلاقی و پند آموز به تصویر کشیده و نشان دهم. به این امید که این تلاش هر چند ناچیز نشانگر و معرف خلاقیت این شاعر برجسته لبنانی باشد و راهگشایی شود برای دیگر پویندگان آثار ارزشمند شاعران.

مصطفی محمود نویسنده کتاب الاسکندر الاکبر با توجه به پیشینه و گرایش تاریخی ، فرهنگی ، مذهبی و فلسفی که دارد سعی می نماید این محورها را به گونه ای در نمایشنامه خود بیاورد.این نمایشنامه بر پایه جنگ ها ، حمله ها ، و فتوحات اسکندر طرح ریزی شده تا در خلال آن نویسنده خواسته ای خود از جمله روحیه ی جنگاوری،زیاده خواهی و کشورگشایی اسکندر ، تعامل فرماندهان و سرداران وی با اسکندر ، دیدگاه اسکندر نسبت به زن و در نهایت نحوه ی مرگ اسکندر را به نمایش گذارد.در این نمایشنامه شخصیت های گوناگونی با روحیات مختلف به نمایش در آمده است که هرکدام نماینده ی بخشی از جامعه ی اسکندر و حتی جامعه ی کنونی هستند؛ که از آن جمله می توان به هیفستون ، بردیکاس، بطلیموس، اناکسارخوس ،کالیستین ، کلیتوس و نهایتا اریداوس اشاره نمود.این نمایشنامه چهار پرده دارد که هر پرده در یک مکان تاریخی مثل مصر و سمرقند و هند و... روی می دهد و اتفاقات هرکدام منجر به یک گره داستانی و نهایتا یک بزنگاه و اوج می گردد.که از آن جمله می توان به مرگ کلیتوس و مرگ کالیستن به دست اسکندر و همچنین مرگ خود اسکندر در پایان داستان اشاره نمود. واژگان کلیدی:نمایشنامه الاسکندر الاکبر،مصطفی محمود،الهه ها و اساطیر

چکیده : این پایان نامه، پژوهشی است درباره ی شرح حال و بررسی اشعار عبدالقادر بن یوسف ترنینی که متولد سال 1970 و اهل کشور لبنان می باشد که تقریبا به دور از تعصبات مذهبی به معرفی اهل بیت پیامبر(ص) به خصوص" حضرت علی (ع)" پرداخته و با قلم توانای خود در عرصه ی نویسندگی و سرودن شعر تلاش کرده و تا حد امکان سرمنشأ اختلافات بین شیعه و سنی را پیدا کرده و به معرفی آنها پرداخته است. نحوه ی تنظیم این پایان نامه بدین شکل است که ابتدا کلیاتی در مورد شاعر فوق الذکر و بررسی آثار ایشان و سپس حدود 150 بیت از قصائد دیوان شعر او گزینش شده و پس از شرح کوتاهی درباره ی قصائد ، ابیات از جهت مفردات ، ترجمه ، نکات و شرح مورد بررسی قرار گرفته است و قسمت آخر پژوهش نیز به نتیجه گیری و منابع و مآخذ اختصاص دارد . لازم به ذکر است کلیه ی اطلاعات لازم جهت بررسی شرح حال و نکات مبهم موجود در اشعار توسط ایمیل های متعدد با مسوول دفتر آقای ترنینی و شخص ایشان بدست آمده و پس از ترجمه در پژوهش درج گردیده است. کلید واژگان : عبد القادر ترنینی ، دیوان ، شعر، لبنان

ادبیات مقاومت فلسطین که به دنبال اشغال این سرزمین شکل گرفت، به عرصه ای برای ظهور و فعالیت بسیاری از شاعران تبدیل شد. هر کس که در خود اندک مایه ای شاعرانه دید برای نشان دادن احساس خود نسبت به اشغال فلسطین به سرودن شعر در این باره پرداخت. میزان موفّقیت هر شاعری به اقبال شعرش از سوی مردم و تأثیرگذاری او بر مخاطبان بستگی دارد و این موفّقیت در میان شاعران مشهور مقاومت متفاوت است. توفیق زیّاد از جمله ادیبانی است که شعرش با آرمان فلسطین گره خورده است و به جرأت می توان گفت سراسر دیوان شعرش فریادی برای فلسطین است. ویژگی های ادبی شعر او، یعنی استفاده ی فراوان از کلمات عامیانه و ادبیات فولکلور و همچنین بهره ی کم از صنایع ادبی، شعر او را برای عامّه ی مردم قابل فهم تر کرده، امّا در عین حال تا حدّ قابل اعتنایی از بار ادبیِ غنی محروم کرده است. تأثیر زندگی سیاسی او بر اشعارش نمود بارزی دارد. پرداختن به انقلاب های سایر ملل و توجّه فراوان به طبقه ی محروم و کارگران از جمله نمودهای گرایشات سیاسی اوست. وی در عرصه ی نویسندگی نیز به فعالیت پرداخته است امّا در این زمینه هرگز در حد و اندازه ی شاعریتش ظاهر نشد. تأثیر زیّاد بر ادبیات مقاومت جزئی است و اگر او را در زمره ی شعرایی قرار دهیم که با موجی یکپارچه بر ادبیات مقاومت تأثیر داشته اند، می توانیم به تأثیر او هرچند اندک اشاره کنیم. شعر او دارای مضامین مشترکی با بسیاری از شعرای مقاومت است که نشان از اندیشه های مشترک آنان دارد.

ریشه و دلیل مهاجرت شعرای لبنانی در قرن نوزدهم رامی توان به عوامل اجتماعی وسیاسی،اقتصادی وفرهنگی مرتبط دانست. در این رساله به بررسی تطبیقی ریشه ها و آبشخورهای مضامین اجتماعی در شعر چهارتن از شعرای مهجر، ایلیا ابوماضی،امین ریحانی دو شاعر لبنانی مهجرشمال«امریکای شمالی»ورشیدسلیم خوری،فوزی معلوف دو شاعرلبنانی مهجر جنوب «برزیل»پرداخته شده است. طبق بررسی ها و مطالعات به عمل آمده در این پژوهش ،خاستگاه اجتماعی هر چهار شاعر تا حد زیادی شبیه به هم بوده ، اما محیط اجتماعی فرهنگی مهجرها متفاوت بوده است ،از همین رو هدف این رساله بررسی تطبیقی وجوه اشتراک و افتراق رویکردهای چهار شاعر مهجر در زمینه موضوعات اجتماعی مشترک می باشد. به سبب اهمیت شرایط محیط های متفاوت زندگی در مهجرشمال «امریکای شمالی»و مهجر جنوب«برزیل»و تأثیرآن بر مضامین شعر اجتماعی این چهار شاعرمهاجر؛ در این رساله به ریشه شناسی سه مضمون مشترک اجتماعی "وطن"، "فقر"و "ظلم ستیزی" و وجوه اشتراک و افتراق این مضامین مشترک ،نزد این چهار شاعربا توجه به اختلاف دو محیط پرداخته خواهد شد.

این اثربه ترجمه وشرح ابیاتی در دیوان تبر وتراب ابوماضی پرداخته که این مجموعه بسیار غنی وپرمحتوااست واشعار اجتماعی و وطنی بسیاردرآن به چشم می خورد وبا تأمل دراشعارش این نکته به ذهن متبادر می شود که او هیچ گاه دچار ناامیدی وبدبینی نمی شود.وآنچه موجب دلنشینی وجذابیت این اشعارگشته محتوای مضامین اخلاقی وپندآموزآنها می باشد.ومضامین وی توصیفی است .دراین پایان نامه 8قصیده ازقصائددیوان تبرو تراب ایلیاابوماضی ترجمه وشرح داده شده واین اشعارمسائل اجتماعی وفکری و...جامعه شاعر رادربر داردومی توان گفت اشعاروی سرشارازتفکردر مورد زندگی واندیشه پیرامون خوبی ها وبدی هاست وانعکاس واقعیات جامعه دراشعارش کاملا مشهود است.

«احمد بهجت» از جمله نویسندگان متعهد و مسلمان مصر است که داستان نویسی به سبک واقع گرایانه را نوعی نیاز جهان عرب و به ویژه جامعه مصر می دانست و آنچه داستان های وی را از دیگر ادیبان معاصر خود متمایز می نمود، داشتن روح و رنگ دینی و تعهد وی به قضایای اسلامی است. که اهمیت این امر، نگارش تحقیق پییش رو را ضروری نمود. ترجمه و نقد داستانهای کوتاه او در مجموعه داستانی «صائمون و الله اعلم» به عنوان هدف این پژوهش خود نقطه عطفی بر این امر است که احمد بهجت با تمسک به مکتب واقع گرایی و بهره گیری از آموزه های اسلامی از یک سو و استفاده از زبان طنز از سوی دیگر مشکلات جامعه را مطرح و اذهان را برای چاره جویی و درک آن فرا می خواند. این تحقیق به شیوه ی کتابخانه ای، تحلیلی و نقدی می باشد که به ترجمه سی داستان کوتاه و بررسی عناصر داستانی 12 داستان مجموعه داستانی «صائمون و الله اعلم» اثر احمد بهجت پرداخته است. مترجم در ترجمه داستانها سعی نموده که گفتار احمد بهجت را با بیان ساده و روان توضیح دهد. و هر جا نیاز به معرفی یا توضیح بیشتر داشته باشد به آوردن آن در گیومه مبادرت نماید. در ترجمه آیات نیز سعی شده تا حد امکان ترجمه سلیس و روان و مطابق نگارش مقبول روز باشد. این تحقیق این نتیجه را در بر داشت که احمد بهجت موضوعاتی را که رنگ و بوی اسلامی و پیام اخلاقی دارند به عنوان محوریت داستان های واقع گرایانه خود به خدمت گرفته و با زبان طنز به آن پرداخته است. او با پردازش سه عنصر داستانی زاویه دید، شخصیت و پیرنگ بیش از سایر عناصر، داستان هایی کوتاه اما هدفمند را به رشته تحریر درآورد. واژگان کلیدی: احمد بهجت، داستان کوتاه، واقع گرایی، عناصر داستانی.

این پایان نامه شامل ترجمه و تحلیل ادبی موضوعی 8 قصیده از قصاید دیوان «تبرو تراب» ایلیا ابوماضی شاعر معاصر لبنان است، این دیوان پس از مرگ وی در سال 1960 م جمع آوری شده و بچاپ رسیده است. او در این اشعار به وصف طبیعت و محیط پیرامون خود، عبرت آموزی از نصایح صاحبان اندیشه پرداخته است همچنین ایلیا در اشعارش به مضامین اجتماعی ای همچون تشویق مردم به مبارزه بر علیه استعمار و نهی از تن دادن به ذلت در برابر دشمن اشاره نموده است. با مطالعه ی این اشعار می توان گفت مضامین ایلیا بیشتر توصیفی است و آنچه که باعث دلنشینی و جذابیت این اشعار گشته محتوای مضامین اخلاقی و عبرت آموز آنها می باشند. در این پژوهش علاوه بر بیان معنا و توضیح اشعار به بیان نکات نحوی و بلاغی نیز پرداخته شده است. هدف از این پژوهش آن است که درحد توان استعداد و مهارت این شاعر معاصر عرب را در خلق آثار ارزشمند و عبرت آموز به تصویر کشیده و نشان دهم. امید است که با تلاش هرچند ناچیز، این پژوهش بیانگر و معرف خلاقیت و استعداد این شاعر برجسته لبنانی باشد و روزنه امیدی باشد برای آن دسته از عزیزان دانشجو که قصد کاوش در آثار ارزشمند شاعران و متفکران برجسته را دارند.

پایان نامه ای که در حال حاضر از نظر اساتید و دانشجویان گرامی ارائه می گردد پژوهشی است در خصوص شرح حال و بررسی آثار محمد احمد عبدالولی العبسی متولد سال 1939 و از کشور یمن است .محمد عبدالولی پرچمدار داستان نویسی در کشور یمن است. ازجمله آثارعبدالولی الارض یا سلمی ،یموتون غرباء، صنعاءمدینه مفتوحه،مجموعه داستانی شیء اسمه الحنین،و مجموعه داستانی عمنا صالح است . که به بررسی و تحلیل کتابهای او پرداختم . در ابتدا شرح حال و زندگی اش و اوضاع و احوال یمن را در زمان نویسنده را مورد بررسی قرار دادم ،سپس به بررسی و تحلیل داستانها و انتخاب داستانهایی از هر مجموعه پرداختم .در هر داستان به شخصیت های آن ، و زاویه دید نویسنده و خلاصه داستان و موضوع داستان را آوردم .

این پایان نامه ، پژوهشی از198 بیت از جلد اول دیوان " السیاسیات" احمد محرم - شاعر مصری معاصر – است که نگارنده به ترجمه و بررسی اشعارآن همت گمارده است . احمد محرم دراین جلد از دیوان به مسائل سیاسی ، اجتماعی ، نامه ها ، تبریکات و تهنیت ها ، وصف طبیعت و غزل پرداخته وهمزمان با ایجاد تحولات و تغییرات سیاسی ، اجتماعی و اقتصادی که درجهان عربی – اسلامی رخ داده ، اشعاری درباره ی دفاع ازعرب وعربیت واسلام وتشویق همیاری و اتحاد مسلمین ، مقابله با استکبار و استعمار سروده است . احمد محرم تمام سجایای اخلاقی ، انسانی همچون گسترش عدالت اسلامی ، دفاع از حق و توسل وتمسک به اصول اخلاقی را دراین اشعار ستوده وخود نیز نمونه والگوی عملی این سجایا بوده و شعارخودرا در زندگی " عدل ، برابری ، برادری میان افراد جامعه " قرار داده است .

چکیده پایان نامه (شامل خلاصه، اهداف، روش های اجرا و نتایج به دست آمده): مجموعه پایان نامه ای که در حال حاضر حضور اساتید و دانشجویان گرامی ارائه می گردد ، پژوهشی است درباره شخصیت و آثار خیر الذهبی که متولد سال 1946 و اهل کشور سوریه می باشد. خیری الذهبی به هنر رمان نویسی در این کشور و جهان عرب جان تازه ای بخشید و دگرگونی قابل توجهی در این عرصه ایجاد کرد. در این پژوهش ابتدا به شرح حال و آثار خیر الذهبی پرداخته شده، پس از آن ضمن شرح کوتاه سه داستان برگزیده ،عناصر محوری و شاخص این داستان ها مورد بررسی قرار گرفته است ؛ از جمله شخصیت و شخصیت پردازی ، طرح ، درونمایه ، زاویه دید و اسلوب هر داستان به طور جداگانه مورد تحلیل و نقد ادبی قرار گرفته است.همچنانکه در فهرست آمده است ، داستان های "ملکوت البسطاء" ،" التحولات " و " لولم یکن اسمها فاطمه " به دلیل آنکه هریک نمونه هایی برجسته و ویژه از سبک و شیوه داستان نویسی خیر الذهبی به شمار می روند، برای بررسی در این پژوهش برگزیده شده اند. کلید واژه: خیر الذهبی ، شخصیّت و آثار .

این پایان نامه با عنوان ترجمه وشرح ادبی موضوعی 170 بیت چهارم دیوان «تبر و تراب » ایلیا ابوماضی،شاعر معاصر لبنانی است.اهمیت این دیوان از آن روست که شاعر آن را در سالهای آخر عمر خود سروده و آخرین مجموعه ی شعری وی به شمار میرود.این دیوان پس از مرگ وی در سال 1960م جمع آوری و به چاپ رسیده است. بخش چهارم از این مجموعه که پایان نامه اینجانب است شامل 15 قطعه شعر می باشد.ایلیا ابو ماضی در این اشعار به مضامین مختلف اخلاقی،وطنی،اجتماعی و فکری و...پرداخته است. با مطالعه ی این اشعار می توان گفت مضامین وی بیشتر توصیفی است و محتوای اخلاقی وپند آموز مضامین شعری او باعث جذابیت اشعارش گشته است .در این پژوهش علاوه بر بیان معنا و توضیح اشعار به بیان نکات نحوی و بلاغی نیز پرداخته شده است،با این هدف که در حد توان ،استعداد این شاعر توانمند لبنانی را در خلق آثار ارزشمند و عبرت آموز به تصویر کشیده باشم. روش تحقیق در این پژوهش، کتابخانه ای و مبتنی بر کتابها و فرهنگ لغات و فیش برداری و دسته بندی اطلاعات به دست آمده می باشد.

جورج شکور (1935-...) شاعر و ادیب مسیحی از شاعران برجسته جهان عرب و لبنان می باشد. وی پس از تحصیل به تدریس زبان و ادبیات عرب در مراکز و کالج های مختلف پرداخت. ویژگی شعرهای شکور که او را از دیگر شاعران متمایز ساخته است پایبندی به قالبهای کلاسیک شعر عرب و به ویژه غزل های عاشقانه است به ویژه غزلهای عاشقانه ای که در وصف اهل بیت (ع) سروده است. منظومه «ملحمه الحسین (ع)» یکی از دیوانهای اوست که مورد توجه جهان اسلام قرار گرفته است وی علاوه بر این منظومه دو دیوان دیگر به نامهای «ملحمه امام علی(ع)» و «ملحمه الرسول» سروده است. پژوهش حاضر به بررسی ادبی و موضوعی ملحمه الحسین (ع) می پردازد و ابیات این دیوان را از لحاظ تاریخی، صرفی و نحوی و بلاغی مورد بررسی قرار می دهد. در این پژوهش به بررسی ادبی و موضوعی مقدمه دیوان ملحمه الحسین (ع) و همچنین ابیاتی که این دیوان را مورد تقدیر قرار داده است، پرداخته شده است.

مدح پیامبر(ص) و اهل بیت (علیهم السلام) در اسلام و خصوصاً در شعر شاعران جایگاه ویژه ای را به خود اختصاص داده است. عبدالعزیز عندلیب ، از جمله شاعرانی است که دراین زمینه اشعار قابل توجهّی سروده است. در این پژوهش به بررسی و ترجمه و شرح ادبی موضوعی 166 بیت مدائح نبوی شاعر در دیوان نفحات شذیه عبدالعزیز عندلیب پرداخته شده است . موضوع ابیات نعت و ستایش پیامبر (ص) می باشد . در این پژوهش به ترجمه و شرح ادبی ابیات و بیان مضامین دینی و تاریخی اشعار شاعر با مراجعه به منابع مختلف و همچنین به ارزش ادبی مدایح نبوی وی با اشاره به نکات بلاغی و صرفی و نحوی پرداخته شده است. از یافته های مهم این پژوهش متضمن بودن ابیات به آیات قرآن و احادیث مختلف است که منجر می شود مدایح نبوی او چون برگرفته از حقایقی است که در قرآن و سنّت آمده است خوانندگان را با اوصاف و حوادث و معجزات و کرامات پیامبر (ص) آشنا نماید. واژه های کلیدی :عبدالعزیز عندلیب ، دیوان نفحات شذیَّه ، مدح رسول اکرم(ص)