نام پژوهشگر: اسماعیل تاجبخش

سبک شناسی قصاید آذر بیگدلی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علامه طباطبایی - دانشکده ادبیات و زبانهای خارجی 1390
  محمد قنبرنژاد هریس   اسماعیل تاجبخش

این رساله درصدد برجسته نمودن مختصات سبکی قصاید آذر و شیوه های خاص او در سطح لغوی ، نحوی ، ادبی و نارساییهای شعر وی می باشد ، شیوه ی شاعری وی عمدتا بر تسامح و تساهل بیش از اندازه در به کارگیری لغات ، حذف اجزای جمله بدون قرینه ، به کار گرفتن کلمات تکراری قافیه و نارساییهای وزن استوار است . دو سوم قصاید وی چه در ظاهر و چه در محتوا تقلیدی هستند . پریشان فکری و تشتت آرا تنها مشخصه قصاید وی در سطح فکری هستند .

جایگاه شخصیت های حماسی در دیوان قاآنی و مقایسه آن با شاهنامه فردوسی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علامه طباطبایی - دانشکده ادبیات و زبانهای خارجی 1392
  حمیده راهب   اسماعیل تاجبخش

قاآنی به دلایلی به کرات از نام ها و داستان های شاهنامه ای در شعر خویش بهره گرفته و این تلمیحات را برای مدح، توصیف طبیعت، معشوق و احوال خود، تمثیل سازی و بیان مقاصد تعلیمی به کار برده است. مهم ترین بخش اشارات ملی_ پهلوانی قاآنی که موجب برتری وی بر سایر شاعران است، تلمیحات نادر اوست که از مآخذ متعددی مانند شاهنامه، منظومه های پهلوانی، متون تاریخی و ادبی دیگر و روایات نقالی و شفاهی/عامیانه زمان استفاده شده است

مقایسه اصطلاح شناسی بین دو کتاب انسان کامل نسفی و مصباح الهدایه عزالدین محمود کاشانی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علامه طباطبایی - دانشکده ادبیات و زبانهای خارجی 1391
  طیبه جلیلی مهربانی   داوود اسپرهم

برای مطالعه و بررسی هر دانشی ابتدا به شناخت زبان و اصطلاحات خاص آن دانش نیاز داریم، از این رو در سده های اخیر، مباحث ترمینالوژی (اصطلاح شناسی) اهمیت فراوانی یافته است. عرفان نیز دارای ترمینالوژی ویژه خود است و تا زمانی که فرهنگی جامع در این خصوص نداشته باشیم، هر گونه مطالعه هدفمند بی نتیجه خواهد ماند. این رساله کمکی است به تدوین تاریخی اصطلاح شناسی صوفیه است که مبتنی بر بررسی اصطلاحات دو کتاب مهم عرفان و تصوف یعنی انسان کامل نسفی و مصباح الهدایه کاشانی است. فرهنگ های مختلفی در باب اصطلاحات عرفانی موجود است ولی هیچ یک جنبه مقابله و مقایسه ندارد و در این بررسی تلاش این است که اصطلاحات به کار رفته شده توسط دو نویسنده عارف بعد از استخراج باهم مقایسه و مقابله شود و این نتیجه حاصل شود که هر کدام در کاربرد اصطلاحات چه نکات مشترک و دیدگاه های مشترکی دارند و تفاوت دیدگاه هر کدام و نیز نحوه کاربرد اصطلاحات از طرف هر دو نویسنده مورد بررسی قرار گیرد.

بررسی محتوایی غزلیات وحشی بافقی با غزلیات سعدی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علامه طباطبایی - دانشکده ادبیات و زبانهای خارجی 1393
  علیه منصوری   اسماعیل تاجبخش

بررسی محتوای غزلیات وحشی بافقی و سعدی شیرازی از آن جهت که از بزرگترین غزلسرایان سبک های شعری دورهء خود یعنی سبک عراقی و مکتب وقوع می باشند از اهمیت وافری برخوردار است. هدف از انجام این پژوهش بررسی و مقایسه محتوای غزل های هر دو شاعر و دریافت اشتراکات و افتراقات ابعاد فکری آنها در عرصهء غزل است.این پژوهش با پرسش هایی از قبیل دیدگاه وحشی و سعدی دربارهء عشق و خصوصیات آن، معشوق و خصوصیات ظاهری و باطنی آن، عاشق و وظایف او، جایگاه عرفان و اندیشه های تعلیمی در غزلیات هر دو شاعر و شباهت ها و تفاوت های آن با اصل قراردادن غزل های هر دو شاعر صورت گرفته است.روش بنده در انجام این پژوهش بدین صورت بود که ابتدا با مطالعهء غرلیات سعدی و وحشی به استخراج تمامی مضامین و موضوعات به کار رفته در غزلیات هر دو همراه با تمام ابیاتی که مربوط به هر موضوع بود پرداختم. بعد از اتمام این مرحله به سراغ منابعی که به نحوی دربارهء غزل و مضامین شعری این دو شاعر بود رفتم و با مطالعه آنها مطالبی را که به کامل شدن این رساله می انجامید استخراج نموده و سپس در مرحله آخر به مقایسه و نتیجه گیری و تدوین نهایی کار پرداختم. سپس فصل اول را به غزل و مروری کوتاه بر تاریخچه و سیر تحول آن در ادوار مختلف اختصاص دادم، در فصل دوم مضامین و موضوعات غزل های سعدی را به تفکیک و به صورت مجزّا همراه با تمام زیر شاخه های هر موضوع مورد بررسی قرار دادم، در فصل سوم نیز مضامین غزلیات وحشی را به همان صورت مورد تفحّص و بررسی قرار داده شد و سپس در فصل چهارم به مقایسهء محتوایی غزلیات هر دو شاعر با یکدیگر و بیان وجوه اشتراکات و افتراقات فکری آنها و در انتها نیز به نتیجه گیری کلّی پرداختم.برخی از یافته های این پژوهش عبارتند از: 1-در غزلیات سعدی معشوق و خصوصیاتش بیشترین بسامد مضامین را به خود احتصاص داده است. 2- در غزلیات وحشی بالاترین بسامد مضامین مربوط به عاشق و رفتارش است. 3- معشوق سعدی و سبک عراقی پاکدامن و پاکیزه خوست اما در غزل وقوعی و واسوختی این معشوق به ندرت یافت می شود. 4- عشق در غزل عراقی اغلب عشقی پاک و روحانی است اما در مکتب وقوع و غزلیات وحشی عشق بیشتر زمینی و جسمانی است. 5- توجه سعدی به جمال پرستی و نظر بازی در بسیاری از غزل های او به چشم می خورد درحالی که در غزلیات وحشی اینگونه نیست. 6- در غزلیات سعدی وفاداری به عنوان بیشترین خصوصیت رفتاری عاشق تکرار شده است اما در غزلیات وحشی هرگز اینچنین وفاداری را نمی بینیم و بیشتر اعراض و روی گردانی عاشق مطرح است تا وفاداری او.

بررسی و تحلیل محتوای کتاب فارسی پایه های دوم و سوم ابتدایی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علامه طباطبایی 1393
  محسن طاهری رفیق   عباسعلی وفایی

برنام? یادگیری فارسی ابتدایی در بین سایر برنامه های درسی این دوره، اهمّیت ویژه ای دارد. این برنامه علاوه بر تسهیل و تعمیق یادگیری سایر دروس، موجب پرورش خلّاقیت و رشد مهارت تفکّر، نقد و تحلیل در دانش آموزان خواهد شد؛ازاین رو تحقیق حاضربا عنوان«بررسی و تحلیل محتوای کتاب فارسی پایه های دوم و سوم ابتدایی» در سه بخش مختلف، در سه حوز? «تبیین مفاهیم و تصاویر»، «خلّاقیت» و«مسائل زبانی وادبی»، محتوای کتاب های جدیدالتّألیف فارسی دوم و سوم ابتدایی را مورد تحلیل و بررسی قرار داده است.در بخش اوّل تحقیق از سه واحد تحلیل «مفهوم»، «متن» و«تصویر»، استفاده شده است. برای واحدهای تحلیل ذکر شده، مقوله هایی تعیین شد و پس از بررسی کلمه به کلم? محتوای کتاب ها، هر مفهوم در مقول? مشخص شده، قرار داده شد. در بخش دوم تحقیق با استفاده از مدل ساختار هوش گیلفورد، تمامی محتوا، فعّالیت ها و تصاویر این کتاب ها با عوامل خلّاقیت گیلفورد بررسی شد.در بخش سوم تحقیق، مسائل زبانی بررسی شده است و با خوانش تمام جملات و عبارت های این کتاب ها، مشکلات نگارشی- ویرایشی، نکات دستوری، رسم الخطّ به کار رفته در این کتاب ها وهمچنین از نظرگاه ادبی مورد تحلیل قرار گرفته است. نتایج به دست آمده از بخش اوّل تحقیق نشان داد که توزیع مفاهیم دراین کتاب ها، از نظم منطقی برخوردار نیست. 920 مفهوم مربوط به کتاب فارسی دوم و 1047 مفهوم به کتاب فارسی سوم اختصاص دارد که نزدیک به نیمی از مفاهیم پای? دوم در کتاب فارسی پای? سوم تکراری می باشد و افزایش 127 موردی مفاهیم پای? سوم نسبت به پای? دوم نمی تواند دایر? واژگان دانش آموزان کلاس سوم را به طور چشمگیری افزایش دهد. مفاهیم انتزاعی، فراوانی بیشتری نسبت به مفاهیم عینی دارند. بسیاری از مفاهیم با تجارب روزان? دانش آموزان هماهنگی دارند. در بخش دوم تحقیق مشخص شد که میزان توجّه کتاب های فارسی(خوانداری و نوشتاری) هردو پایه، به مقول? خلّاقیت بسیار محدود است. نتایج بخش سوم تحقیق نشان داد که این کتاب ها اشکالات فراوانی از نظر ویرایشی دارند. رسم الخطّ به کار رفته در این کتاب ها متّکی بر سلیق? مولّفین است و حتّی ضبط های مختلف یک واژه در قسمت های مختلف این کتاب ها دیده شد.

مقدمه، تصحیح و تعلیق دیوان طرزی افشار
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علامه طباطبایی - دانشکده ادبیات و زبانهای خارجی 1393
  میثم حنیفی   محمد حسن حسن زاده نیری

طرزی افشار از شعرای برجستۀ قرن یازدهم هجری است. شهرت طرزی به جهت بسآمد بالای افعالِ موسوم به افعال جعلی یا افعال تبدیلی در دیوان اوست. این موضوع موجب زنده ماندن نام طرزی شده اما از سوی دیگر نام او را با تفنن ادبی قرین کرده و سبب شده تا محققین، کمتر به نقد جدی و بررسی اشعار او بپردازند. دیوان شاعر نیز تا کنون به شیوۀ علمی تصحیح نشده بود. ب: مبانی نظری: آیا می¬توان با استفاده از نسخ خطی موجود متنی پیراسته و نزدیک به زبان شاعر به دست آورد؟ آیا اهمیت طرزی صرفاً در افعال جعلی است؟ اشعار طرزی از نظر قوت شاعری در چه سطحی است؟ پ: روش تحقیق: ابتدا نسخه¬های خطی موجود بررسی شد. پس از شناسایی نسخ معتبر، نسخه¬های اساس و بدل و نسخه¬های فرعی مشخص شدند. پس از مقابلۀ نسخه¬ها، آنچه به زبان شاعر نزدیکتر به نظر می¬رسید با درنظرگرفتن شیوۀ تصحیح انتقادی، در متن قرار گرفت و اختلافات، در پانویس درج شد. در بخش مقدمه به مهمترین ویژگی¬های سبکی شعر طرزی پرداخته شد و در تعلیقات، ابیات در سه بخش لغات و معنی، زیباییهای ادبی و مصادر جعلی توضیح داده شدند. ت: یافته¬های تحقیق: دیوان چاپ شدۀ طرزی افشار (در سال1309 و تجدید چاپ شده در سال1338) اختلافات بسیاری با نسخه¬های معتبر موجود دارد که در اکثر موارد، نادرستی نسخۀ چاپی قابل اثبات است. - طرزی در فنون شاعری بسیار توانمند است و انواع زیباییهای ادبی مخصوصاً ایهام دیوان او را آراسته است. ث: نتیجه¬گیری و پیشنهاد: نظام و قاعده مندی دقیق در ساخت مصدرهای جعلی و رسمیت بخشیدن به این ویژگی در نزدیک به تمام اشعار (اعم از نعت و مدح و تغزل و تفنن و وصف حال) ما را با شاعری هوشمند مواجه می¬کند که تلاش دارد راهی نو در ارائۀ مضامین شعری و نیز گسترش ساختاری زبان فارسی بیابد. - پیشنهاد می¬شود فرهنگ جامعی از مصادر جعلیِ به¬کار رفته در آثار ادبی تألیف شود.

بررسی استعاره و تشبیه در گروه های اسمی دیوان خاقانی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تربیت مدرس - دانشکده علوم انسانی 1387
  علی اصغر حمیدفر   غلامرضا مستعلی پارسا

چکیده ندارد.