پادمان یا دم فنری ها مهم ترین بندپایان خاکزی هستند که با تراکم بالا در اغلب خاک ها وجود دارند. آن ها شش پایانی کوچک، درون دهان (قطعات دهانی در داخل حفره ی دهانی سر قرار دارند) و بی بال با شاخک چهاربندی هستند. اغلب گونه ها با داشتن زایده ی چنگال مانند به نام فورکا در بخش عقبی شکم به راحتی قابل تشخیص هستند. به جزء چند گزارش محدود که پادمان را به عنوان آفت محصولات کشاورزی معرفی می کند بیش تر یافته ها بر مفید بودن آن ها دلالت می کند. پادمان به عنوان شاخص های زیستی در مناطق آلوده ی خاک به کار می روند یا در آزمایش های زیست سنجی برای آزمایش اثرات جانبی ترکیبات شیمیایی جدید به کار می روند. در طبیعت، این بندپایان کوچک با تغذیه از مواد گیاهی مرده سبب خرد شدن آن ها می گردند و نیز با نقش مهمی که در تجزیه ی مواد دارند سبب استمرار چرخه ی عناصر، تشکیل ساختمان خاک و تغییر شرایط رشد گیاه می شوند. از این رو بسیار مورد توجه هستند. پادمان همه جازی هستند و تا امروز 7500 گونه از آن ها معرفی شده است. . در این تحقیق فون پادمان در مناطق مختلف گرگان در طی سال های 1389 تا 1390 مورد بررسی قرار گرفته است. تشخیص گونه ها به تایید متخصصین این راسته رسیده است. مجموعا 15 گونه از 11 جنس و پنج خانواده از نواحی مختلف شهرستان گرگان جمع آوری و شناسایی گردیدند. گونه های شناسایی شده در این تحقیق (مشخص شده با *) برای فون ایران جدید می باشند. جنس های anurophorus و protaphorura برای اولین بار از ایران گزارش می شوند. در این بین گونه های (مشخص شده با **) بنا بر مستندات ارزشمند احتمالا?برای فون دنیا نیز جدید هستند. اگر چه در مواردی که نام گونه ها بی نام ذکر شده اند با هیچ یک از گونه های ذکر شده با کلید معتبر ارایه شده هم خوانی ندارد. اما بررسی ها برای نام گذاری و توصیف دقیق گونه ها ادامه دارد. isotomidaeخانواده ی 1. anurophorus coiffaiti cassagnau and delamare, 1955 * isotomurus maculatus (schaffer, 1869) * 2. punctiferus yossi, 1963 * isotomurus 3. isotomurus n. sp. (aff. palustris-unifasciatus) ** 4. folsomia penicula bagnall, 1939 * .5 6. isotoma sp. (aff. decorata-spinicauda) ** خانواده ی entomobryidae sp.1 * etomobrya 7. sp.2 * etomobrya 8. 9. heteromurus sp. * 1 *.sp lepidocyrtus 10. 2 *.sp lepidocyrtus 11. خانواده‏ی hypogastruridae ceratophysella sp. * 12. sp. * hypogastrura 13. خانواده‏ی onychiuridae 14. protaphorura sp. * katiannidaeخانواده‏ی fitch, 1863 sminthurinus elegans 15. واژه های کلیدی: پادمان، فونستیک، گرگان، ایران.

چکیده پادمان یا دم فنری ها فراوان ترین بندپایان کوچک خاکزی هستند. اندازه آنها کوچک و از لحاظ طبقه بندی در گروه دهان درونیان قرار دارند. شش پایان بدون بال و دارای شاخک می باشند. اغلب گونه ها دارای فورکا در بخش عقبی شکم می باشند. در جهان حدود 7000 گونه از پادمان شرح داده شده اند. این حشرات همه جازی هستند و به غیر از چند گزارش که حاکی از این هستند پادمان آفت محصول می باشند در کل به عنوان حشرات سودمند شناخته شده اند. مهمترین نقش آنها در محیط زیست شامل دخالت در فرآیندهای تجزیه، کمک به چرخش عناصر غذایی و تغییر در نحوه رشد گیاهان می باشد. در طی سالهای 1388-1390 به منظور شناسایی راسته پادمان نمونه برداری های متعددی از خاک و خاکبرگ مناطق مختلف شهر ساری به عمل آمد و با بررسیهای میکروسکوپی و ماکروسکوپی و همچنین با استفاده از کلید های معتبر دنیا مجموعا 23 گونه، 20 جنس و هشت خانواده شناسایی گردید. اسامی گونه ها با تفکیک خانواده ها به شرح زیر می باشند : entomobryidae: heteromorus major, heteromurussp, entomobryamultifasciata,entomobryaatrocincta ,entomobryadolifusi, pseudosinellaoctopunctata, seriadomestica,lepidocyrtussp isotomidae: isotomaviridis, isotomiella minor, cryptopygusponticus, isotomurus sp1 (aff. palustris – unifasciata), isotomurus sp2 (aff. italicus), folsomidesparvulusfolsomiacandida, proisotomaminima dicyrtomidae:dicyrtominaornate, dicyrtomafusca katiannidae: sminthurinuselegans, sminthurinusaureus sminthuridae: sminthurusmarginatus hypogastruridae:ceratophyselladenticulate, xenyllawelchi onychiuridae:orthonychiurusfolsomi neanuridae:neanuramuscurum

مگس میوه مدیترانه ای ceratitis capitata (dip., tephritidae) از مهمترین و خطرناک ترین آفات درختان میوه در دنیا و ایران می باشد. با توجه به گسترش وسیع این آفت در ایران و خسارت جدی آن به باغات میوه از جمله باغات مرکبات شمال کشور لزوم توجه و مطالعه همه جانبه بر روی آفت به خصوص از جنبه ژنتیکی به شدت احساس می شود. آگاهی از میزان تنوع ژنتیکی و ارتباط شجره شناسی جمعیت ها، در شناخت بهتر کانون های حمله آفت و برنامه ریزی صحیح برای کنترل سودمند می باشد. تاکنون در کشور ما هیچ گونه تحقیقی در ارتباط با تنوع ژنتیکی و روابط تکاملی درون گونه ای مگس میوه مدیترانه ای صورت نگرفته است. نشانگر های میتوکندریایی ابزاری مناسب برای بررسی تنوع ژنتیکی و فیلوژنی موجودات جانوری در دنیا می باشند، لذا در این پژوهش، برای بررسی تنوع ژنتیکی و ارتباط شجره شناسی جمعیت های مختلف مگس میوه مدیترانه ای، از سه نشانگر میتوکندریایی (coi، nd4، nd5) استفاده شده است. بدین منظور نمونه های مگس میوه مدیترانه ای از چند شهرستان استان مازندران جمع آوری گردید. ژنوم هر یک از حشرات بالغ استخراج و سپس dnaاستخراج شده با آغازگرهای coi، nd4، nd5 بوسیله واکنش pcr تکثیر گردید. در نهایت محصولات pcr توالی یابی شد. درخت فیلوژنی به روشmaximum liklihood ، از توالی های آماده شده به همراه توالی های کشور های دیگر، گرفته شده از بانک جهانی ژن ترسیم گردید. نتایج حاصل از این بررسی نشان دهنده ی تنوع ژنتیکی بسیار اندک بین جمعیت های مختلف مگس میوه مدیترانه ای در استان مازندران می باشد. علاوه بر این نشانگرهای coi، nd4، nd5 به ترتیب نشان دهنده وجود چهار، چهار و سه هاپلوتایپ در بین جمعیت های مختلف استان مازندران می باشند. تنوع ژنتیکی و هاپلوتایپی پایین جمعیت ها بیانگر حضور کوتاه مدت مگس میوه مدیترانه ای در باغات مرکبات استان مازندران می باشد. علاوه بر این هاپلوتایپ های موجود در استان مازندران قرابت زیادی با هاپلوتایپ های موجود در کشورهای نوظهور آفت مانند فلسطین اشغالی دارد. واژگان کلیدی: فیلوژنی، مگس میوه مدیترانه ای، ceratitis capitata، mtdna

این پژوهش برای ارزیابی اثر سموم سنتتیک بر فراوانی و تنوع کارابید های شکارگر در باغهای مرکبات استان مازندران انجام شد. توانایی شکارگری سه گونه harpalus rufipes،broscus karelinii و pterostichus macer از شفیره مگس میوه مدیترانه ای در شرایط آزمایشگاهی نیز مورد بررسی قرار گرفت. علاوه بر این توانایی شکارگری گونه های فوق الذکر در شرایط باغی بر روی شفیره مگس میوه مدیترانه ای با استفاده از واکنش pcr توسط یک جفت پرایمر اختصاصی گونه c. capitata مورد ارزیابی قرار گرفت. دو باغ مرکبات هر کدام حدودا هفت هکتار در نظر گرفته شد، کنترل آفات به مدت شش سال متوالی در یک باغ فقط به کمک دشمنان طبیعی و روغنهای معدنی انجام شد و در قطعه دیگر برای کنترل آفات از انواع آفت کشهای سنتتیک که در سطح باغهای استان رایج می باشد استفاده شد. در هر بلوک 10 تله گودالی (pitfall trap) به فواصل 30×13 متر از یکدیگر تعبیه و نمونه برداری به فاصله هر دوهفته یک بار (در زمستان هرماه یک بار) انجام شد و کلیه سخت بالپوشان کارابید به دام افتاده شمارش و شناسایی شدند. گونه های h.rufipes، b. karelinii و p.macer یک هفته قبل از انجام آزمایش تشخیص dna در باغ رهاسازی شدند. برای اطمینان کامل از حضور حجم بالای شفیره مگس میوه مدیترانه ای در باغ حدود 3400 عدد شفیره نر عقیم شده مگس میوه مدیترانه ای در باغ رها سازی شد. هفت عدد تله گودالی به صورت تصادفی در باغ مورد آزمایش تعبیه گردید. تله ها به فاصله یک، دو، سه، چهار، پنج و شش روز بعد رهاسازی شفیره ها بررسی شدند و حشرات بالغ گرفتار شده از سه گونه رهاسازی شده جمع آوری شده و بلافاصله به آزمایشگاه منتقل شد و برای استخراج dna منجمد شدند. در باغهای عاری از سموم گونه های harpalus rufipes، broscus karelinii، brachinus brevicollis، harpalus distinguendus، harpalus subtruncatus، agonum dorsal، amara aenea، laemostenus caspius، poecilus cupreus و pterostichus macer توسط تله های گودالی جمع آوری شدند. اگر چه در باغ دیگر که از سموم سنتتیک استفاده می شد تعداد 6 گونه شامل:h. rufipes، b. karelinii، b. brevicollis،h. distinguendus ،a. aenea و a. dorsal شناسایی شدند. میانگین تعداد کارابیده های شکارگر در باغ عاری از سموم 41/23 و در باغ تحت فشار سموم 25/12 به ازای هر تله گودالی بود. در بررسی زیست سنجی گونه p. macer بیشترین حساسیت را نسبت به حشره کش مالاتیون با 25/3= lc90 و در مقابل گونه h. rufipes با 91/24lc90= بیشترین مقاومت را نسبت به حشره کش نام برده از خود نشان دادند. نتایج آزمایشات تغذیه سه گونه h.rufipes، b. karelinii و p.macer از شفیره های مگس میوه مدیترانه ای در شرایط آزمایشگاهی نشان داد که این گونه ها به ترتیب بیشترین میزان تغذیه از شفیره ها را در 24 ساعت داشتند. نسبت گونه های مثبت (گونه هایی که از شفیره مگس میوه تغذیه کردند) در شرایط باغی، به ترتیب برای گونه h. rufpes 16/79% برای گونه b. karelinii 92/76% و برای گونه p. macer 75% بود.

بندپایان متنوع¬ترین گروه جانوران هستند که بیش از 78% گونه¬های جانوری را در خود جای داده¬اند. جنگل-های شمال ایران با گونه¬های گیاهی مختلف از قبیل انجیلی، بلند مازو، لرگ و لیلکی یکی از مهمترین و طبیعی¬ترین جنگل¬های معتدل پهن¬برگ برگ¬ریز در جهان است که خاک آن به دلیل داشتن ترکیبات آلی، زیستگاه موجودات مختلف می¬باشد. این موجودات خاکزی از نظر اندازه به سه گروه ماکروفون، مزوفون و میکروفون تقسیم می¬شوند. ماکروفون موجودات بزرگ¬تر از 2 میلی¬متر از قبیل حشرات، صدپایان، موریانه¬ها، هزارپایان، کرم¬های خاکی، حلزون¬ها، عنکبوت¬ها و ... را شامل می¬شوند. مزوفون شامل موجودات 1/0 تا 2 میلی¬متری است که عموماً در داخل حفره¬های خاک زندگی می¬کنند. این تحقیق شامل دو هدف می¬شد: اول مطالعه فون بندپایان خاکزی جنگل سمسکنده و دوم بررسی تغییرات تراکم و تنوع زیستی گونه¬ها جمعیت آن¬ها طی سال¬های 92-1391 بود. برای این منظور هردو ماه یک بار در فصول مختلف سال از سه بخش بستر خاک (خاک¬برگ)، لایه¬ی 3-0 سانتی¬متری و لایه¬ی 6-3 سانتی-متری خاک نمونه¬برداری شد. نمونه¬های خاک به آزمایشگاه منتقل گردید و جانوران آن توسط قیف برلیز جداسازی شد. نمونه¬ها در اتیلن گلیکول جمع¬آوری شده و به منظور شمارش و شناسایی به اتانول 70% منتقل گردیدند. در این تحقیق بیش از 5000 فرد از انواع جانوران ماکروفون از رده¬های مختلف در طی فصول مختلف سال جمع¬آوری گردید. در میان انواع جانوران ماکروفون جمع¬آوری شده از لایه¬های مختلف خاک جنگل سمسکنده حشرات بیشترین تراکم جمعیت را نشان داد. بعد از حشرات بیشترین تراکم جمعیت متعلق به رده¬ی هزارپایان و کمترین تراکم جمعیت متعلق به زیر رده¬ی شبه¬عقرب¬ها بود. بیشترین تراکم جمعیت بندپایان ماکروفون خاک در لایه¬ی خاک¬برگ، در مهر ماه و در لایه¬ی 3-0 سانتی¬متری خاک در آذر ماه و مرداد ماه مشاهده شد. کم¬ترین مقدار آن در بین لایه¬های مختلف خاک در لایه¬ی 6-3 سانتی¬متری در فروردین ماه مشاهده شد. بیشترین مقدار تنوع زیستی جمعیت بندپایان ماکروفون خاک جنگل سمسکنده در لایه¬ی خاک¬برگ و مهر ماه و کم¬ترین مقدار آن در لایه¬ی 3-0 سانتی¬متری و در فروردین ماه مشاهده گردید. در این تحقیق بیش از 6400 فرد از انواع جانوران مزوفون خاک جنگل سمسکنده از گروه¬های مختلف جانورانی در طی فصول مختلف سال جمع¬آوری گردید. در میان انواع جانوران مزوفون جمع¬آوری شده از لایه¬های مختلف خاک کنه¬ها از رده¬ی عنکبوتیان و پادمان از رده¬ی حشرات بیشترین تراکم جمعیت را نشان دادند. بیشترین تراکم جمعیت بندپایان مزوفون خاک در لایه¬ی خاک¬برگ در مهرماه و در لایه¬ی 3-0 سانتی¬متری در آذر ماه مشاهده شد. کم¬ترین مقدار تراکم جمعیت بندپایان ماکروفون در بین سه لایه¬ی مختلف در لایه¬ی 6-3 سانتی¬متری و در مرداد ماه مشاهده شد. بیشترین مقدار تنوع زیستی جمعیت بندپایان مزوفون خاک جنگل سمسکنده در لایه¬ی خاک¬برگ و در ماه¬های فروردین و مهر و کم¬ترین مقدار تنوع زیستی بندپایان ماکروفون در لایه¬ی 3-0 سانتی¬متری و در مهر ماه مشاهده شد. به طور کلی نتایج این تحقیق نشان می¬دهد که تنوع و تراکم بالایی از جانوران خاکزی در لایه¬های رویی خاک جنگل سمسکنده وجود دارد. این یافته¬ها خاطر نشان می¬دهد که در برنامه-های حفاظت از تنوع زیستی، توجه به موجودات خاکزی جنگل بایستی در نظر گرفته شود.

پسیل پسته agonoscena pistaciae (homoptera: psylidae) از دیر زمان در مناطق پسته¬کاری کشور شیوع داشته و در حال حاضر بیش از سایر آفات پسته خسارت زده و از اهمیت اقتصادی زیادی برخوردار است. هدف از پژوهش حاضر بررسی تنوع ژنتیکی جمعیت¬های مختلف پسیل پسته با استفاده نشانگر rapd بود. همچنین امکان توالی¬یابی ژن سیتوکروم اکسیداز i نیز از طریق تکثیر این ژن مورد آزمایش قرار گرفت. در آزمون نشانگر rapd ابتدا از 20 آغازگر ده نوکلئوتیدی (opa1-10 ,opb1-10) با استفاده از dna یک حشره استفاده شد و در ادامه 10 آغازگری که در مرحله اول تکثیر بهتری داشتند، انتخاب شده و باdna ی استخراج شده از ده حشره مورد بررسی قرار گرفتند. با استفاده از dna یک حشره 99/98% از نوارهای تشکیل شده، چند¬شکل و با استفاده از dnaده حشره در تکرار اول 70/88% و در تکرار دوم 38/91% نوارهای تشکیل شده چند¬شکل بودند. میزان تشابه ژنتیکی میان جمعیت¬ها با استفاده از dna یک حشره بین 11/0 تا 29/0 و با استفاده از dna ده حشره در هر دو تکرار بین 27/0 تا 52/0 متغیر بود. گروه¬بندی جمعیت¬ها به روش upgma با استفاده از نرم افزار ntsys-pc انجام شد. در کاربرد dna یک حشره دو شاخه اصلی مشاهده شد که جمعیت خراسان¬جنوبی در یک شاخه و بقیه جمعیت¬ها در شاخه¬ای دیگر قرار گرفتند. در استفاده از dna ده حشره در تکرار اول در سطح تشابه بیشتر از 53% همه جمعیت¬ها بجز فارس و کرمان از هم تفکیک شدند و در تکرار دوم در سطح تشابه بیشتر از 52% همه جمعیت¬ها از هم تفکیک شدند بجز دو جمعیت استان¬های فارس و اصفهان که بر اساس داده¬های تشابه ژنتیکی بیشترین مشابهت را داشتند. تنوع ژنتیکی مشاهده شده در شیوه rapd را نمی توان با قطعیت به توزیع جغرافیایی مربوط دانست. در این بررسی ژن coi این گونه فقط در جمعیت استان خراسان¬جنوبی تکثیر شد و طول قطعه ی بدست آمده حدود bp710 بود. با توجه به تبارنمای بدست آمده با استفاده از روش neighbour joining گونه a. pistaciae در یک شاخه فیلوژنتیکی جدا از سه گونه دیگر متعلق به همین خانواده (euphyllura olivina، cacopsylla pyricola وcitri diaphorin) قرار گرفت.

پادمان اغلب همه جازی بوده ولی عمدتاً زیستگاه آن ها درون خاک و خاک برگ، زیر پوسته درختان، تاج درختان جنگلی و نیز داخل غارها می باشد. در این تحقیق که به منظور شناسایی فون پادمان شهر تهران طی سال های 1393-1391 انجام شد، نمونه برداری هایی متعدد از خاک و خاک برگ موجود در پارک ها، چمن زارها، مناطق کوهستانی و مزارع صورت گرفت. استخراج نمونه ها از طریق قیف برلیز انجام شد. به منظور شناسایی گونه ها، اسلاید میکروسکوپی با استفاده از محلول هویر و یا محلول اسید لاکتیک و گلیسیرین (5:1) تهیه شد. گونه ها توسط کلید های شناسایی معتبر شناسایی شدند. برخی گونه های شناسایی شده مورد تاًیید متخصصین مربوطه در این زمینه قرار گرفتند. نتایج شناسایی ها نشان داد نمونه های جمع آوری شده،در مجموع 33 گونه از 25 جنس متعلق به نه خانواده مختلف پادمان از مناطق مختلف شهر تهران می باشد.