چکیده شخصیت و شخصیت­پردازی، یکی از عناصر اصلیِ داستان است. در اکثر رمان ها و داستان ها – به­ویژه آثار رئالیستی – عنصر شخصیت، نسبت به بقیه­ی عناصر، اهمیت و کارکرد قابل توجه­تری دارد. به عبارت دقیق­تر مثلاً اگر آثار حادثه­ای، رویداد محورند، آثار رئالیستی، معمولاً شخصیت محورند. با توجه به همین امر، در این رساله شخصیت و شخصیت­پردازی را در دو رمان رئالیستی از دو نویسنده­ی معاصر بررسی و مقایسه کرده­ایم. با اتّکا به تعاریف متعدد شخصیت و البته شناخت تکنیک های شخصیت­پردازی و با مطالعه دقیق و جزئی نگرانه­ی دو رمان، ابتدا به تفکیکِ حوضه های کنش کرداری شخصیت ها پرداخته ایم و در پایان مشخصات دقیقِ کرداری، گفتاری و اندیشگی هر شخصیت را به کمک اصطلاحات و تعابیر تخصصی فن داستان نشان داده ایم. سووشون، اثری است در حوزه­ی رئالیسم اجتماعی – سیاسی و چراغ ها را من خاموش می کنم از رمان­های حوزه­ی رئالیسم خانوادگی به شمار می­آید و هر دو برای پردازش شخصیت، بیشتر از شخصیت­پردازی نمایشی استفاده کرده اند. در هر دو رمان از بین تکنیک های شخصیت­پردازی نمایشی، از گفتگو بیش از بقیه­ی تکنیک ها استفاده شده است. یکی از مهم­ترین یافته­های این رساله می­تواند این باشد که اگر چه شخصیت­پردازی نمایشیِ سووشون و چراغ­ها را من خاموش می­کنم، بیشتر با تکیه بر عنصر گفتگو انجام شده است و در بیشتر موارد مخاطب از طریق گفتگوهای متعدد به عالم درون شخصیت­ها راه می­یابد، اما گفتگوهای بیرونی در سووشون و گفتگوهای درونی یا تک­گویی­های فردی(گفتگوی شخصیت با خود) در چراغ­ها را من خاموش می­کنم، کاربرد بیشتری دارند. به عبارت روشن­تر شخصیت­های سووشون برونگرا و شخصیت­های چراغ­ها را من خاموش می­کنم درونگراترند. واژه­های کلیدی: تکنیک­های شخصیت­پردازی، رمان رئالیستی، سیمین دانشور، زویا پیرزاد، سووشون، چراغ­ها را من خاموش می­کنم.

چکیده این رساله با هدف بررسی، تحلیل و تأویل نمادهای پرندگان در شعر پنج شاعر برجسته ی معاصر (نیما یوشیج، مهدی اخوان ثالث، احمد شاملو، سهراب سپهری و فروغ فرخزاد) نوشته شده است. نگارنده نخست به ذکر مقدماتی پیرامون مبحث نماد چون تعریف آن در لغت و اصطلاح، انواع نماد، پیوند نماد با دیگر صور خیال و شیوه ی فهم نماد پرداخته است. سپس، انگیزه ها و عواملی که منجر به شکل گیری نماد در شعر شاعران معاصر شده مانند ماهیت شعر، مخاطب، عوامل سیاسی و اجتماعی، ترجمه ها، آشنایی با مکاتب هنری نظیر سمبولیسم و تأثیرپذیری از سنت ادبی فارسی بیان شده است. در بخشی دیگر، بازتاب مضامین و معانی نمادین پرندگان در شعر شاعران مورد نظر بررسی شده است. پرندگان در شعر این شاعران معانی سمبولیک متفاوتی را در برداشته اند: گاه نماد خود شاعر و ابعاد مختلف روحی و شخصیتی او گشته اند و گاه متناسب با اقتضائات زمانی، جو حاکم بر جامعه و حوادث و رویدادهای سیاسی، اجتماعی و فرهنگی متضمن معانی منفی و مثبت دیگری بوده اند. از میان این معانی می توان به ظلم، خودکامگی، استبداد، خشم، نفرت، یأس، شکست، مرگ، تقدیر شوم، طمع، انزوا، امید، آرزو، ایثار، سعادت، آزادی، صلح و دوستی اشاره کرد. واژگان کلیدی: نماد، پرنده، شعر معاصر فارسی، نیما، اخوان ثالث، شاملو، سپهری، فرخزاد.