نام پژوهشگر: سید فخرالدین افضلی

اثر فرسایش بادی بر دینامیک کربن آلی و برخی خصوصیات خاک (مطالعه موردی: شهرستان فراشبند، حوزه دژگاه)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شیراز - دانشکده کشاورزی 1390
  مایده فقیهی نیا   سید فخرالدین افضلی

فرسایش بادی اراضی زیادی در مناطق خشک و نیمه خشک ایران را تحت تاثیر قرار داده است. توجه به فرسایش بادی به عنوان عامل تحریک کننده زوال کربن، هم از دیدگاه بهره وری کشتزار ها و هم در ارائه محاسبه دقیق کربن، نیازمند توجه و دقت است. این اثرات هم در مقیاس پروژه ای و هم در سطح ملی ایجاد می شود. همچنین چرخه کربن نقش مهمی را در تغییرات جهانی اقلیم ایفا می کند. گسترش وسیع جهانی نواحی خشک و نیمه خشک همراه با تخریب گسترده آنها پتانسیل بالایی برای ترسیب کربن به این نواحی می دهد. از آنجایی که قسمت اعظم کربن ترسیب شده در لایه سطحی خاک متمرکز است، فرآیند ترسیب کربن می تواند باعث افزایش حاصلخیزی، جلوگیری از فرسایش خاک و بهبود سیستم هیدرولوژی خاک شود. منطقه مورد مطالعه در این تحقیق حوزه دژگاه، شهرستان فراشبند در استان فارس است که یک منطقه تیپیک از نظر وقوع فرسایش بادی در جنوب غربی ایران است. مطالعه میدانی به منظور ارزیابی تغییرات کربن آلی خاک در رابطه با فرسایش بادی انجام شد. نمونه ها به طور تصادفی از مناطقی با مساحت 25/0 هکتار از طبقات مختلف شدت فرسایش بادی در خرداد 1390 انتخاب شد. 12 ناحیه نمونه برداری در کل وجود داشت و از هر کدام، نمونه های مرکب از 20 مرکز از دو عمق 10-0 سانتی متر و 20-10 سانتی متر با استفاده از بیلچه به صورت زیگزاکی برداشت شد. در آزمایشگاه هر کدام از نمونه های خاک بعد از خشک شدن در هوا و حذف ریشه ها، از الک 2 میلی متری عبور داده شدند. برخی از خصوصیات فیزیکی شیمیایی خاک تعیین شد. این خصوصیات ph، هدایت الکتریکی، بافت خاک، جرم مخصوص ظاهری، نیتروژن کل و کربن آلی اندازه گیری شد. نتایج این تحقیق نشان داد که برخی خصوصیات اندازه گیری شده خاک تا حدود زیادی تحت تاثیر شدت های مختلف فرسایش قرار داشتند.

تلفیق تصاویر ماهواره ای aster-l1b و داده های فیزیوگرافی(مورفومتری) در شناسائی بدلندها (هزاردره)، مطالعه موردی، شهرستان سپیدان، فارس
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شیراز - دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی 1391
  فائزه مهرنهاد   سید رشید فلاح شمسی

چکیده تلفیق تصاویر ماهواره ای aster-l1b و داده های فیزیوگرافی(مورفومتری) در شناسائی بدلندها (هزاردره) ، مطالعه موردی، شهرستان سپیدان،فارس به کوشش فائزه مهرنهاد تحقیقات نشان می دهد که اطلاعات طیفی به تنهایی قادر به شناسایی نواحی بدلندی نیستند و از کاربرد اطلاعات مورفولوژیکال و ادغام نقشه های شیب وجهت حاصل شده از مدل رقومی زمین با نقشه های طبقه-بندی می توان این نواحی را به خوبی شناسایی نمود. هدف از این مطالعه نیز تلفیق نقشه های شیب، جهت و ارتفاع با نقشه های طبقه بندی شده حاصل از تصاویر aster-l1b به منظور شناسایی بدلند ها می باشد. در منطقه سپیدان فارس که بخش وسیعی از آن را رسوبات حساس به فرسایش شیلی و مارنی پابده – گورپی اشغال نموده اند، پس از پردازش های لازم و تهیه مدل رقومی زمین (dem)از منطقه، به تهیه نقشه شیب، جهت و ارتفاع از dem منطقه و انجام طبقه بندی با اعمال ماسک درونی و بیرونی و بررسی نقش هر کدام از این لایه ها پرداختیم. بعد از بررسی نقاط دارای پدیده بدلند بر روی هر کدام از نقشه های فوق، مشاهده شد که تنها ماسک ارتفاعی در تعیین نواحی بدلندی مورد مطالعه حائز اهمیت می باشد و دلیل آن نیز اینست که شیب و جهت بدلند های منطقه تحت اثر لایه زمین شناسی قرار دارند و از این نظر تنها ماسک ارتفاعی با لایه-های زمین شناسی منطقه تطابق دارد. در نهایت نتایج نشان داد که با وارد نمودن ماسک ارتفاعی منطقه به الگوریتم طبقه بندی حداکثر احتمال (اعمال ماسک درونی) میتوان بدلند های منطقه را به خوبی و با صحت کلی 14/97 درصد از دیگر پدیده ها تفکیک نمود. در نهایت پیشنهاد می شود که از درجه گرادیان، مشتق شیب و لایه زمین شناسی نیز در طبقه بندی بدلند ها استفاده شود و همچنین این مطالعه روی بدلند های نامنظم و در هم ریخته نیز صورت گیرد.

اثر توأم نمکهای سدیم و کادمیم بر گیاه دارویی آلوئه ورا در شرایط شور بیابانی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شیراز - دانشکده کشاورزی 1391
  صدیقه نگهداری   سید فخرالدین افضلی

آلوئه ورا (aloe barbadensis. miller) از گیاهان دارویی مهم است که علاوه بر آن در محصولات آرایشی، بهداشتی نیز استفاده می شود. آلوئه ورا مقاوم به خشکی است و کشت و رویش آن در زمین های شور نیز گزارش شده است. تحقیقات علمی در زمینه تحمّل این گیاه به شرایط شوری و آلودگی فلزات سنگین دیده نشد. در این پژوهش از محلول غذایی هوگلند نیم و مقادیر شوری شامل سطوح شوری 0، 6، 12 و 18 ds/m nacl و نمک cdcl2.2.5h20 در سطوح کادمیم 0، 4 و 6 mg/l استفاده گردید. گیاهان در دو دوره 15 و 45 روزه پس از کشت برداشت شدند. بعد از جداسازی ریشه و اندام هوایی گیاه، ارتفاع گیاه، طول برگ، ضخامت برگ، سطح برگ، وزن تر و خشک شاخساره و ریشه و وزن ژل اندازه گیری شد. سپس میزان غلظت عناصر سدیم، پتاسیم، کادمیم، کلسیم و کلر و غلظت قندهای محلول تعیین گردید. کاربرد توأم سدیم و کادمیم کلراید در تمام فاکتورهای مورفولوژیک بجز طول ریشه و وزن تر و خشک ریشه نسبت به کاربرد سدیم کلراید و کادمیم کلراید به تنهایی در 15 و 45 روز کاهش بیشتری را نشان داد. اثر توأم سدیم و کادمیم کلراید در هر دو دوره، افزایش معنی داری در سه قند محلول را نشان داد. اثر توأم سدیم و کادمیم کلراید بر غلظت سدیم شاخساره، کلر، کادمیم شاخساره و ریشه روند افزایشی و بر غلظت پتاسیم و کلسیم شاخساره و ریشه در هر دو دوره روند کاهشی نشان داد. به نظر می رسد سازوکارهای مقاومت در گیاه آلوئه ورا شامل افزایش قندهای محلول و نسبت k/na و ca/na در شاخساره نسبت به ریشه می باشد. همچنین نتایج نشان داد که بیشتر ویژگی های مورفولوژیک تا سطح شوری 6 ds/m روند افزایشی داشته و در دوره 15 روز بیشتر از 45 روز می-باشد.

مدیریت بهینه‏ ی کودهای نیتراته با پایش کلاهک‏ های سرامیکی و شبیه‏ سازی با مدل هایدروس تحت شرایط آبشویی سنگین (مطالعه ‏ی موردی:اراضی نیشکر جنوب اهواز)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شیراز - دانشکده کشاورزی 1391
  راضیه کیانی شاهوندی   علی مراد حسن لی

شرکت توسعه ‏ی نیشکر و صنایع جانبی اهواز با وسعتی بالغ بر 84 هزار هکتار یکی از بزرگ‏ترین مصرف کننده‏ های کودهای ازت است. نیشکر با آستانه‏ ی تحمل 7/1 دسی زیمنس بر متر یک گیاه نیمه حساس به شوری است. بدلایل مختلف از جمله حساس بودن نیشکر به شوری، اقلیم گرم منطقه ، قرار گرفتن در انتهای حوزه‏ ی رودخانه‏ ی کارون و افزایش شوری آب رودخانه و پیامدهای تغییرات اقلیمی که باعث افزایش تبخیر و کاهش آبشویی طبیعی می‏شود زمین‏های زیر کشت نیشکر نیازمند آبشویی و مدیریت شوری است. اما آبشویی منجر به شسته شدن کودهای نیتراته می‏شود که علاوه بر ایجاد مشکلات زیست محیطی باعث زیان اقتصادی نیز می‏شود. بدلیل این تناقض تحقیق حاضر تدوین شد تا وضعیت نیترات خاک در سناریوهای مختلف آبشویی بررسی شوند. سه سناریوی آبشویی مورد بررسی قرار گرفت. اولین سناریو بر اساس تبخیر - تعرق و شوری خاک و آب، دومین سناریو بصورت آبشویی تجمعی بجای آبشویی تدریجی و سومین سناریوی بر اساس وضعیت موجود (سناریوی شاهد) طراحی و اجرا شد. حجم آب آبیاری در انتهای دوره در اولین، دومین و سومین سناریوی آبشویی به ترتیب 26839/25، 20888/81 و 29224/8 هزار متر مکعب در هکتار اندازه گیری شد. نمونه برداری عصاره خاک برای تعیین نیترات خاک بعد از هر آبیاری از سه عمق 25، 50 و 75 سانتی متری از طریق شبکه‏ ی پایش کلاهک‏ های سرامیکی انجام شد. شاخص‏ های رشد گیاه و عملکرد در هر سناریو نیز اندازه گیری شد. نتایج نشان داد بیش‏ترین غلظتی که به عمق 75 سانتی متری در هر سه سناریو شسته شده بود در ماه اول کشت بود که سیستم ریشه هنوز توسعه نیافته بود. در سناریوی آبشویی شاهد که حجم بیش‏تری آب نسبت به دو سناریوی دیگر مصرف شد نیترات بیش‏تری نیز از ناحیه‏ ی ریشه شسته و به عمق 75 سانتی متری وارد شده بود. عملکرد سناریوی شاهد با مقدار 72/90 تن در هکتار با دو سناریوی آبشویی بر اساس تبخیر و تعرق و آبشویی تجمعی به ترتیب با مقدارهای 75/06 و 74/36 تن در هکتار معنی دار شد. با توجه به مصرف بیش‏تر آب در سناریوی آبشویی شاهد و آبشویی بیش‏تر نیترات در این سناریو می‏توان گفت که استفاده از آب بیش‏تر در این سناریو لزوما منجر به افزایش عملکرد نشد بلکه با آبشویی بیش‏تر نیترات میانگین عملکرد در این سناریو از دو سناریوی دیگر کم‏تر شد. مدل hydrus1-d برای منطقه واسنجی و حرکت نیترات با استفاده از آن شبیه سازی شد. همبستگی بین نتایج حاصل از نمونه برداری‏های میدانی با پیش‏بینی‏های مدل معنی دار شد.

ارزیابی دقت دستگاه نمونه گیر سرامیکی عصاره خاک در سطوح مختلف شوری آب و بافت خاک در طول زمان
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شیراز - دانشکده کشاورزی 1392
  فرشته صفی   علی مراد حسن لی

ارزیابی شوری بعنوان یک پدیده بیابان زایی که تحت تاثیر تبخیر و بارندگی است لزوم بهره گیری از روش های ساده، ارزان و صحرائی را ضروری می نماید. استفاده از دستگاه نمونه گیر سرامیکی عصاره خاک نسبت به روش های متداول در صحرا یک روش سریع، ساده و ارزان برای تهیه عصاره واقعی و طبیعی خاک به شمار می رود. در این پژوهش، عملکرد دستگاه نمونه گیر سرامیکی عصاره خاک در سطوح مختلف شوری و در بافت های مختلف خاک بررسی شده است. برای بررسی آزمایشی در سه بافت خاک (سیلتی کلی، لوم و لومی شنی) و در سه سطح شوری (ds.m-1 1، ds.m-1 15و ds.m-130) در قالب طرح کرت های خرد شده با هدف بررسی رابطه رطوبت خاک، شوری و مقدار محلول قابل استخراج و همچنین بین شوری عصاره اشباع و عصاره طبیعی خاک تهیه شده با دستگاه انجام شد. نتایج نشان داد در هر سه خاک رطوبت با حجم محلول رابطه مثبت و معنی داری دارد اما با هدایت الکتریکی رابطه معنی دار منفی دارد. نتایج تجزیه و تحلیل شوری بیانگر آنست که مقادیر همبستگی شوری عصاره اشباع و عصاره طبیعی توسط دستگاه در خاک سیلتی کلی در سه سطح شوری کم، متوسط و خیلی شور به ترتیب برابر 91/0، 95/0 و 98/0 و در خاک لوم به ترتیب برابر 8/0، 99/0 و 99/0 و در خاک لومی شنی به ترتیب برابر 9/0، 88/0 و 99/0 است که نشان از همبستگی بسیار قوی بین این دو متغیر است. بررسی ها نشان داد عملکرد دستگاه ها از نظر مقدار جذب محلول و در طول یکسال آزمایش تغییری نکرد و کارکرد آن رضایت بخش می باشد.

بررسی اثر ذخیره کربن در خاک دو منطقه طبیعی و انسان ساخت در مناطق خشک و نیمه خشک
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شیراز - دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی 1393
  شیوا یوسفی   سید فخرالدین افضلی

این پایان نامه اهمیت انواع پوشش گیاهی، کاربری اراضی و عمق خاک را در ذخیره کربن الی خاک مناطق انسان ساخت بررسی می نماید و با توجه ه منابع مختلف سینک کرن در فضاهای شهری،به بررسی عوامل مذکور در جهت حفظ و افزایش کربن آلی خاک می پردازد. به دلیل اهمیت نقش انسان در مناطق شهری با مدیریت مدبرانه فضاهای شهری از جمله فضاهای سبز شهری، با توجه به نتایج به دست آمده در این پایان نامه می توان میزان کربن آلی خاک را که جزء مهم خاک محسوب می شود در دراز مدت افزایش داد.