همگام با پیشرفت صنعتی و توسعه شهرنشینی و تحولات اجتماعی و اقتصادی شهرها، نیازهای روحی و روانی انسان نادیده گرفته شده است و بشر امروزی به دلیل شیوه زندگی ناسالم و محیط غیر طبیعی با مشکلات بسیار روبروست. چالش اصلی جوامع انسانی در حال حاضر و در آینده نزدیک، ارائه روشهایی برای زندگی سالم و پیشگیری از بیماریهاست. در این راستا و در جهت شناخت ضرورت و اهمیت موضوع در رابطه با نیازهای زندگی مدرن، به بیان مفاهیم و تعاریف مرتبط با موضوع از جمله تفریح و ... پرداخته می شود. سپس برای اینکه درک صحیحی از طب مکمل داشته باشیم، به بیان تعاریف متعدد آن و اصول درمانی آن می پردازیم. بر طبق یکی از اصول پذیرفته شده در طب مکمل، انسان در اصل یک وحدت غیر قابل تقسیم از جسم و روح می باشد. در ادامه برای درک میزان مقبولیت طب مکمل، جایگاه آن در کشور های مختلف دنیا و در ایران و عوامل اصلی گرایش بیماران به آن را بررسی می کنیم و سپس روش های متنوع و گسترده طب مکمل بیان می گردد. با توجه به اهمیت محیط پیرامون انسان در ادراکات فضایی او و تاثیر آن بر روح و روان انسان به تعریف ماهیت محیط و محیط های استرس زا پرداخته می شود که در نهایت منجر به درک هرچه بیشتر تاثیر عوامل محیطی بر روان انسان و درک ضرورت توجه به طراحی معماری برای بازیابی روح و روان سالم می گردد. در نهایت نمونه های موردی موفق مشابه با موضوع بررسی گردیده و با مکان یابی علمی به طراحی مجموعه مورد نظر پرداخته می شود.

مکتب شیراز در هنر و معماری، از درخشان ترین و تأثیر گذارترین مکاتب هنر و معماری ایران است که هنوز بسیاری از وجوه آن ناشناخته باقی مانده است. در این پایان نامه با هدف طراحی پژوهشکده ای جهت مطالعه، شناخت و ارائه مکتب شیراز در هنر و معماری، مطالب زیر مورد مطالعه قرار گرفته است. در فصل نخست پس از طرح موضوع، ضرورت، هدف و سوالات تحقیق، معانی مختلف واژه اساسی مکتب بیان شده و پس از آن تاریخچه شهر شیراز و زمینه های ظهور و تداوم مکتب شیراز مورد بررسی شده است. فصل دوم شامل مطالعاتی در زمینه نگارگری، خوشنویسی و تذهیب در مکتب شیراز است و با مطالعه تک تک آثار به جای مانده، ویژگی های این مکتب را بیان می سازد. در فصل سوم آثار معماری مکتب شیراز در فارس و خراسان به تفکیک معرفی شده و پس از شناخت خصایص هر گونه، جدولی مقایسه ای از ویژگی های مشترک آثار معماری فارس با آثار معماران شیرازی عصر تیموری در خراسان، ارائه گردیده است. فصل چهارم مشتمل بر اصول طراحی، میراث زیبایی شناسی و بررسی مکتب معماری شیراز از نقطه نظر سازه ای است. همچنین معماری این مکتب را از بازنمایی های معماری مورد بازشناسی قرار داده و سپس هنرهای وابسته به معماری را در مکتب شیراز معرفی می نماید. در فصل پنجم، نمونه های مورد مطالعه در سه بخش پژوهشکده ها، طراحی های ملهم از معماری تاریخی در ایران، و خارج از ایران به همراه جدول نتیجه گیری از آن ارائه گردیده است. در فصل ششم سایت طراحی پروژه مکان یابی شده است. در نهایت، فصل هفتم که اصول و معیارهای طراحی و معرفی طرح نام دارد، شامل مبانی نظری، تدوین برنامه فیزیکی، ایده های طراحی و طرح نهایی می باشد.

فضاهایی که از طریق معماری به وجود می آید به نوعی بر تربیت افراد تاثیر دارد. بار مسئولیت به دلیل حساسیت و تاثیر پذیری کودکان، در طراحی فضاهای مربوط به آن ها بیشتر است. کودکان با ورود به مدرسه با دنیای جدیدی مواجه می شوند، اما مدرسه جوابگوی همه نیازهای آنان نیست. کودکان امکان بازیگوشی و کشف حقایق اطرافشان را نه در خانه و نه در مدرسه به دلیل وجود مقررات خاص و ثابت، بطور کامل ندارند. هدف این پایان نامه طراحی فضای کمک آموزشی برای اوقات فراغت کودکان 6 تا 12 سال (دوره دبستانی) می باشد که در این مقطع سنی وارد جامعه می شوند و بخش عمده ای از شخصیت اجتماعی آنها شکل می گیرد. این فضای کمک آموزشی، همانند خانه کودک، جهت پرکردن ساعات پس از مدرسه کودک است و دربرگیرنده مسائل آموزشی و پرورشی شامل انواع بازی، آموزش های دسته جمعی، شکوفایی خلاقیت ها و تجربه یک محیط اجتماعی کوچک است. در راستای تحقق چنین فضایی، بر آن شدیم تا تحقیقی را در حد بضاعت آغاز کنیم؛ که حاصل آن رساله موجود می باشد که مشتمل بر هشت فصل است که پس از بیان مقدمه در فصل اول، ابتدا در فصل دوم ویژگیهای روانشناسی و رشد کودک، فصل سوم خلاقیت و شناخت عوامل موثر در پرورش آن مورد بررسی قرار گرفته و سپس در فصل چهارم اصول طراحی فضاهای آموزشی جهت پرورش خلاقیت استخراج گردیده است، در ادامه در فصل پنجم نمونه های موردی را تحلیل و بررسی نموده و در فصل ششم برنامه ریزی فیزیکی تدوین گشته است و پس از آن در فصل هفتم با مکان یابی و شناخت بستر مورد نظر، اقدام به طراحی فضای کمک آموزشی کودکان 6 تا 12 سال جهت پرورش خلاقیت گردیده که در فصل هشتم، به مبانی نظری و معرفی طرح پرداخته شده است.

شهر امروز، مکانی است که تعلق به آن و اهل آن بودن، به گونه ای هویت شناختی برای شهروندان به دنبال دارد. در عصر امروز با پیدایش بحران انزوا و تنهایی و پر رنگ شدن مسئله اوقات فراغت، شهر ها باید به چیزی ورای طراحی بناها و شبکه رفت و آمد بیندیشد؛ باید به دنبال فضاهایی بود که برای آموزش روابط اجتماعی و انسانی طراحی می شوند. برای پیوند انسان با محیط اطرافش و جان بخشیدن به حیات مدنی و اجتماعی در فضای شهری، می توان از ابزار قدرتمند هنر، بهره جست. ابزاری که انسان را با خود و دنیای پیرامون خویش آشتی داده و بستری مناسب برای کنش اجتماعی است. هدف این پایان نامه، ایجاد یک مجموعه سینمایی(مکان فراغتی-فرهنگی) است که پاسخگوی نیاز مردم شهر و همچنین هنرمندان و دانشجویان سینما باشد. فضایی که علاوه بر مخاطبان خاص، مردم عادی نیز بتوانند اوقات فراغت خود را در کنار درک و پیشرفت هنر و فرهنگ، سپری کنند؛ فضایی که با امکان حضور گروه های مختلف و دسترسی مناسب در فضا، وجود فعالیت های جاذب بصورت خودجوش و سازمان یافته، امکان دیده شدن و دیدن افرادتوسط یکدیگر، ایجاد مکث و مکانی برای آشنایی مردم با یکدیگر، گرفتن اطلاعات محیطی و تعامل آنها با هم، زمینه را برای توقف و تعامل و همراهی با فعالیت ها فراهم کند و هدف پروژه محقق شود. در راستای این اهداف، این پایان نامه در هشت فصل تدوین شده است، که در ابتدا ضرورت و بستر وجود چنین مجموعه ای به عنوان مکانی فراغتی-فرهنگی را در شهر و در ارتباط با شهروندان مورد بررسی قرار داده و به دنبال آن جنبه های اجتماعی و شهری سینما را کنکاش می کنیم. این فصول به قرار زیر است: فصل اول: مقدمه، فصل دوم: مکان عمومی و تعاملات اجتماعی(فضای شهری)، فصل سوم: شهروندی و گذران اوقات فراغت در متن فضای شهری، فصل چهارم: مجموعه سینمایی(مکانی فراغتی- فرهنگی)، فصل پنجم: بررسی نمونه های موردی، فصل ششم: بررسی استانداردهای فضایی و تدوین برنامه های فیزیکی، فصل هفتم: مکان یابی و مطالعات بستر طراحی، فصل هشتم: معرفی طرح.

برنامه ریزی و طراحی سایت های اموزشی- تفریحی هوانوردی در کشورهای مختلف جهان به عنوان یکی از جدیدترین و جذاب ترین فضاهای چند کارکردی مطرح است که روز به روز مورد استقبال عموم مردم و توجه بیشتر سیاستگذاران و برنامه ریزان ورزشی- تفریحی قرار می گیرد. کشور ما نیز هر چند با فاصله قابل توجه نسبت به کشورهای پیشرو در این زمینه، از این قاعده مستثنی نیست. مطالعات نشان می دهد سایت های هوانوردی آموزشی - تفریحی در کشور ما علاوه بر جنبه های کمی موضوع، از نارسایی های کیفی نیز رنج می برد تا آنجا که سایت های ایجاد شده محدود، به ویژه از جنبه های معماری و طراحی فاقد مبانی نظری و فلسفه طراحی درخور و قابل دفاع هستند. در این پژوهش تلاش نمودیم با انجام مطالعات اسنادی و بررسی های میدانی و با استفاده از تکنیک هایی چون مصاحبه و مشاهده و تعریف سایت های الگو و سایه، ضمن شناخت نقاط ضعف و قوت کیفی سایت های هوانوردی در ایران و جهان به ارائه راهکارهایی جهت ارتقاء کیفی در طراحی معماری این گونه فضاها بپردازیم. یافته های پژوهش نشان می دهد با توجه ویژگی های ماهوی سایت های پروازی این امکان وجود دارد تا با در پیش گرفتن رویکردی ارگانیک در برنامه ریزی و طراحی دو بعدی و سه بعدی چنین فضاهایی ضمن ارتقاء جذابیت های بصری این فضاها به کاهش بحران هویت معماری در آنها و در نتیجه افزایش جذابیت عمومی و به دنبال آن بهکرد بهره وری این فضاها پرداخت. دستاورد چنین رویکردی ارائه راهبردها، اصول و خطوط راهنمایی است که می تواند مورد استفاده برنامه ریزان و طراحان در برنامه ریزی بهینه فرم و فضاهای چنین سایت هایی کمک کند.