رودخانه بهمنشیر یک رودخانه دوسویه جزر و مدی در جنوب غربی استان خوزستان می باشد که از رودخانه کارون در محلی بنام سه شاخه حفار (محل اتصال رودخانه های کارون، اروندرود و بهمنشیر) در نزدیکی خرمشهر منشعب شده و بعد از طی مسیری در حدود 80 کیلومتر به خلیج فارس در پایین دست منتهی می گردد. نهشته های عهد حاضری که در امتداد این رودخانه وجود دارد شامل دو افق رسی می باشد که توسط یک افق ماسه ای-سیلتی به ضخامت در حدود 10 الی 25 متر از یکدیگر جداشده اند. این نهشته ها که در یک محیط جزر و مدی ته نشست یافته اند تحت عنوان سری جزر و مدی بهمنشیر نام دارند. هدف اصلی در این تحقیق ارائه مدل زمین شناسی مهندسی این نهشته ها در امتداد رودخانه بهمنشیر می باشد. برای این منظور مطالعات زمین شناسی مهندسی گسترده ای از طریق آزمون های صحرایی و آزمایشگاهی و همچنین جمع آوری اطلاعات ژئوتکنیکی از پروژه های مختلف در امتداد رودخانه صورت گرفته است. این مدل کمک شایانی به درک شرایط زمین شناسی مهندسی و مشکلات ناشی از آن در نهشته های موجود در منطقه می کند. مطالعات هیدرودینامیکی و محیط رسوبی این رودخانه نشان می دهد که جریانات جزر و مدی از طریق رودخانه اروندرود در بالادست و از طریق خلیج فارس در پایین دست وارد رودخانه بهمنشیر می شوند. در منطقه میانی رودخانه به علت مورفولوژی ماندری آن، شدت انرژی و تراز جزر و مد کاهش پیدا می کند. یکی از اهداف ارائه مدل علاوه بر مطالعه زمین شناسی مهندسی نهشته های جزر و مدی سری بهمنشیر، بررسی ارتباط خصوصیات هیدرودینامیکی و مورفولوژی حاکم بر این رودخانه در خصوصیات زمین شناسی مهندسی نهشته های آن می باشد. نتایج خروجی مدل زمین شناسی مهندسی ارائه شده نشان از تاثیر خصوصیات هیدرودینامیکی و مورفولوژی رودخانه در ویژگی های زمین شناسی مهندسی نهشته های جزر و مدی سری بهمنشیر دارد.

چکیده : رود کارون یکی از بزرگ ترین و مهم ترین رود خانه های داخلی ایران و با قابلیت کشتیرانی می-باشد که در جنوب غرب دشت خوزستان جریان دارد. محدوده مورد مطالعه در این تحقیق در امتداد رود کارون، از شهر اهواز شروع و پس از گذشتن از مسیر پُر پیچ و خم، نهایتاً در محدوده شهر خرمشهر، محل اتصال رود کارون به اروند و بهمن شیر (سه شاخه حفار) پایان می یابد. نهشته های عهد حاضر این منطقه را عمدتاً رس، سیلت و ماسه تشکیل می دهند که در محیط های رسوبی متفاوت (رود خانه ای و جزر و مدی) و به صورت غیر ممتد و یا بین انگشتی (عدسی هایی) در کنار یکدیگر قرار گرفته اند. هدف اصلی در این تحقیق ارائه مدل زمین شناسی مهندسی این نهشته ها در امتداد رود کارون (اهواز تا خرمشهر) می باشد. برای این منظور مطالعات زمین شناسی مهندسی گسترده ای از طریق آزمون های صحرایی و آزمایشگاهی و همچنین جمع آوری اطلاعات ژئوتکتونیکی حاصل از پروژه های مختلف موجود در امتداد رود خانه صورت گرفته است. این مدل کمک شایانی به درک زمین شناسی مهندسی و مشکلات ناشی از آن، در نهشته های موجود در منطقه می کند. یکی از اهداف ارائه مدل علاوه بر مطالعه زمین شناسی مهندسی نهشته های منطقه، بررسی ارتباط خصوصیات هیدرودینامیکی و مورفولوژی حاکم بر این رود خانه در خصوصیات زمین شناسی مهندسی نهشته های آن می باشد. نتایج خروجی مدل زمین شناسی مهندسی ارائه شده، نشان از تأثیر خصوصیات هیدرودینامیکی و مورفولوژی در ویژگی های زمین شناسی مهندسی نهشته های منطقه را دارد. کلمات کلیدی : مدل زمین شناسی مهندسی، رود کارون، هیدرودینامیک، مورفولوژی، محیط رسوبی

چکیده توالی توف های زئولیتی شده در منطقه افتر با سن ائوسن ـ الیگوسن در شمال غرب روستای هفدر (افتر) و 32 کیلومتری شمال غرب سمنان واقع شده است. این ناحیه از نظر ساختاری در پالئوزوئیک میانی و بخشی از البرز مرکزی به شمار می آید. بر اساس مطالعات کانی شناسی و زمین شناسی انجام شده که بر پایه نتایج حاصل از داده های پرتو اشعه x (xrd)، آنالیزهای ژئوشیمیایی xrf)) و بررسی مقاطع نازک بر روی نمونه های برداشت شده از این منطقه است، سه لایه با اهمیت در روند تشکیل زئولیت تشخیص داده شده اند عبارتند از: 1ـ مارن های سبز با میان لایه های ماسه سنگی، 2ـ توف های سبز رنگ، 3ـ لایه زئولیتی. در این پژوهش با استفاده از زئولیت های معدن افتر (کلینوپتیلولیت و هیولاندیت) به توانایی این زئولیت ها در رفع فلزات سنگین از نمونه ی آب می پردازیم. برای این منظور در ابتدا زئولیت خرد و در اندازهای mm1، mm71/0 و mm25/0دانه بندی شده و با استفاده از آزمایش بار افتان مورد بررسی قرار گرفته اند. با استفاده از این روش و نتایج به دست آمده از آنالیزهای icp و محاسبه پارامتری چون k (نفوذ پذیری) نشان داده شده است که زئولیت های معدن افتر توانایی جذب فلزات سنگینی همچونpb(ii) ,cr(vi), hg(ii), zn(ii) و cd(ii)را دارا می باشند.گزینش پذیری زئولیت های افتر برای جذب این عناصر به صورت زیر می باشد: pb2+> cd2+>zn2+>cr3+>cr6+>hg2+

با توجه به تمرکز بالای داده های زمین شناسی مهندسی در نواحی ساحلی استان بوشهر، در تحقیق حاضر ویژگی های زمین شناسی مهندسی نهشته های عهد حاضر در نوار ساحلی استان در ارتباط با شرایط مورفولوژی آنها مورد ارزیابی قرارگرفته است. با توجه به نقشه های پهنه بندی لندفرم های منطقه ، پنج لندفرم دشت ساحلی، دشت سیلابی، پهنه ی گلی، دشت ساختاری و مخروط افکنه بیش از ?? درصد از محدوده مورد مطالعه را به خود اختصاص داده است. با بررسی خصوصیات فیزیکی، شیمیایی و مکانیکی انواع رسوبات نهشته شده در لندفرم های یاد شده مورد بررسی قرار گرفتند و مخاطرات زمین شناسی مهندسی از قبیل پتانسیل تورمی نهشته ها، خطر روانگرایی در نهشته های ماسه ای ، شرایط خورندگی خاک و شرایط ظرفیت باربری نهشته های ساحلی، نقشه های پهنه بندی مربوط به آنها تولید گردید. نتایج بدست آمده از تحقیق نشان دهنده ارتباط معنا داری بین شرایط مورفولوژی نهشته ها و خواص مهندسی آنها می باشد و همچنین توجیه کننده این امر است که رسوبات مشابه (از نظر دانه بندی) نهشته شده در شرایط مورفولوژی متفاوت دارای ویژگی های مهندسی متفاوتی هستند. همچنین مشخص گردید نهشته های مربوط به لندفرم مخروط افکنه دارای بهترین شرایط به منظور اجرای طرح های ساحلی و نهشته های پهنه ی گلی دارای بدترین شرایط هستند.

در این تحقیق کلیه اطلاعات لازم از منابع مختلف مانند گزارشات، عکسهای هوایی، تصاویر ماهواره ای، نقشه ها، مقالات، گمانه های حفاری شده، ترانشه های موجود، داده های حاصل نتایج آزمایشگاهی و بازدیدهای صحرایی جمع آوری شده است. در این تحقیق ضمن شرح نقشه زمین شناسی مهندسی، ژئومورفولوژی، چینه شناسی، تکتونیک، هیدرولوژی و خصوصیات زمین شناسی مهندسی مصالح منطقه (خاک وسنگ) بررسی شده است. با تشکیل بانک اطلاعاتی، و استفاده از نرم افزارهای arcgis، autocad، google earth نقشه ای با لایه های مختلف شامل نقشه های کاربری اراضی، زمین شناسی عمومی، شیب زمین، محیط رسوبگذاری، بافت خاک، تراکم خاک، زون بندی زمین شناسی مهندسی برای منطقه مورد نظر تهیه شده است. در انتها به بررسی مهمترین مخاطرات زمین شناسی منطقه شامل گسلش سطحی، ناپایداری های دامنه ای(سنگ ریزش)، سیلاب، خاک های مشکل آفرین(متورم شونده و خورنده)، نشست و روانگرایی پرداخته شده و نقشه مخاطرات زمین شناسی مهندسی منطقه، ترسیم شده است.

در گستره تهران، گسل های کوچک و بزرگ بسیاری وجود دارد که به طور عمده ردیف های رسوبی ترشیری و کواترنری را بریده و جابجا کرده اند. یکی از عمده ترین این گسل ها، پهنه گسل شمال تهران است که پرخطرترین و یکی از بحث انگیزترین گسل لرزه ای گستره تهران، با راستای شرقی غربی است که در شمال تهران بین کوه و کوهپایه قرار دارد. پهنه گسلی آزادشهر واقع در منطقه 22 تهران و حاشیه پارک جنگلی چیتگر (حاشیه شهرک آزادشهر) مانند گسل های فرعی آن حومه (بطور مثال چیتگر، وردآورد و میلاد) به صورت گسلی افزایشی (fault propagation ( است که به طرف جنوب حالتی پیشرونده دارد. به منظور معرفی پهنه گسلی فرعی آزادشهر و وضعیت زیر سطحی آن و تاثیر آن بر خاک منطقه مورد نظر ، ضمن انجام برداشت های صحرایی خصوصیات ساختاری گسل های فرعی این پهنه،آزمایشات میدانی و آزمایشگاهی ژئوتکنیکی برداشت های مقاومت ویژه الکتریکی و ژئورادار (gpr) (بر روی پروفیل های منظم و عمود بر جهت گسل) صورت گرفته است که در مجموع نشان دهنده این است که گسلهای این پهنه در راستای گسل اصلی شمال تهران قرار دارند. این پهنه دارای 8 گسلش عادی و معکوس و 3 شکستگی است. در بین گسل ها فقط گسل f8 به سطح رسیده و رسوبات ترشیاری و کواترنری را قطع کرده است. گسل های f4 تا f8 دارای مولفه نرمال بوده و چون شیب زیادی دارند، امتدادلغز چپگرد هستند، گسل های f6 و f7 به وضوح نرمال بودن و حالت کشش در منطقه را نشان می دهند. نیروهای تکتونیکی بوجود آورنده گسل های منطقه از جهت و امتداد شمال شرق– جنوب غرب (n45e) برخوردار بوده است. ضمن گردآوری اطلاعات ژئوتکنیکی موجود بر روی نهشته های آبرفتی تهران مخصوصاٌ سری b در پروژه دریاچه چیتگر با انجام نمونه برداریها و آزمایشهای تکمیلی مورد نیاز اطلاعات تکمیلی و مورد استفاده قرار گرفته است. و همانطور که ذکر شد برای تعیین تاثیر وجود گسل بر خاک منطقه و تغییرات آن از آزمایشات آزمایشگاهی و صحرایی از برداشت نمونه و انجام آزمایشاتی از قبیل gs(چگالی خاک) ، هیدرومتری و دانه بندی ، رطوبت و تراکم ، و آزمایشات برجا ، برش مستقیم و آزمایشات شیمی و ... استفاده شد. نتایج بدست آمده از این آزمایشات نشان داده اند که در نزدیکی گسل تقریبا تمامی یونهای موجود در خاک با شیب خیلی کمی افزایش داشته است که به علت وجود رطوبت زیاد و حل شدن مواد در آن قسمت بوده است. همچنین وجود گسل روی چسبندگی خاک تاثیری نداشته ولی مقدار زاویه اصطکاک داخلی در نمونه های ماسه و گراول به دلیل کاهش سطح موثر ذرات و خرد شدن ذرات با نزدیک شدن به گسل کاهش می یابد. تراکم پذیری در نمونه های ریز دانه نزدیک گسل کاهش یافته که در نتیجه عملکرد گسل در تبدیل بافت خاک و وجود یونهای ورودی به پهنه مورد نظر می باشد. بعلت مواد محلول در آب میزان حدود آتربرگ در نزدیکی گسل افزایش می یابد که بعلت وجود رطوبت زیاد نزدیک گسل نسبت به دور از آن می باشد. در حالت کلی گسل روی ویژگی های مهندسی خاک تاثیر بسزایی داشته است. در این تحقیق با انجام تحلیل های مختلف بر روی داده های بدست آمده با استفاده از نرم افزارهایی همچون excel ، surfer،arc gis) عملکرد و اثر گسل ها به خصوصیات فیزیکی ، شیمیایی و مکانیکی نهشته های آبرفتی مورد بررسی قرار گرفته است.