چکیده: سیره رسول اکرم (ص)، سیره عملی انسان کامل است. پرداختن به زندگی، منش، روش و اصول عملی در سیره پیامبر اکرم (ص) که الگویی کامل است پرداختن به گنجینه ای بس گرانبهاست. م این تحقیق یک تحقیق کاربردی است که با روش توصیفی تحلیلی و با هدف آشناسازی خواننده با نقش الگویی، تربیتی پیامبر اکرم (ص) در پرورش انسان به نگارش درآمده است. بدین منظور اطلاعات مورد نیاز با استفاده از روش کتابخانه ای و فیش برداری از اسناد و مدارک موجود: کتاب، مقالات و جزوات گردآوری شده است و با استفاده از روش تحلیل محتوا مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. نتایج این تحقیق نشان می دهد که: 1- تربیت با تمام پیچیدگی ها و ظرافت ها امری اجتناب ناپذیر است و تربیت صحیح بدون داشتن الگویی مناسب امکان پذیر نمی باشد در نتیجه اهمیت انتخاب صحیح یک الگوی تربیتی مناسب را باید به متربی خوب فهماند. 2- پیامبر اکرم (ص) بهترین و برترین الگوی تربیتی و نمونه یک انسان کامل است. 3- اصول و روشهای تربیتی پیامبر اکرم (ص) در همه عصرها قابل اجرا بوده و محدود به زمانی خاص نیست و استفاده از آنها انسان را به کمال مطلوب رهنمون می سازد. 4- کاربرد روش های تربیتی و تعلیماتی پیامبر اکرم (ص) از نظر مبانی در این زمان هیچ مشکلی نداشته، بلکه استفاده از آنها بیشتر احساس می شود. زیرا که عوامل انحراف کننده و فسادانگیز امروز به مراتب بیشتر از زمان نبی اکرم (ص) است. کلید واژگان: نقش، الگوی تربیتی، پیامبر، پرورش، انسان.

تربیت اسلامی از زمان طلوع اسلام در جزیره العرب به پر چمداری رسول اکرم(ص) جلوه ای خاص ونمود ویژه ای یافت واین انسان برگزیده بهترین شیوه های تربیتی را برای اصلاح انسانها به کار گرفت وتوانست در قلوب ظلمانی عرب جاهلی نفوذ کرده و آنها را به طریق سعادت رهنمون سازد. با توجه به نیاز جدی جامعه ی امروز به مسائل تربیتی،به ویژه تربیت کودک ،دست اندرکاران امر تربیت و روانشناسان را واداشته تا مباحث جدیدی را مطرح نمایند. دراین پژوهش با روش توصیفی– تحلیلی وبا مدد از احادیث ، روایات وسیره گفتاری و رفتاری پیامبراکرم(ص) درزمینه تربیت کودک به تبیین آن با مسائل عاطفی پرداخته ایم،و با درنظر گرفتن گستردگی بحث تربیت و مباحث عاطفی،دربخش سئوالات تحقیق به چند جنبه مهم،از جمله: محبت کافی به کودک ، تکریم شخصیت ، توجه و احترام به احساسات وتفاوتهای فردی کودک ، بازی و شادی با کودک ، عدالت ورزی، و توجه به ادوار رشد کودک اشاره نموده ایم. جهت نیل به این مقصود از منابع قرآنی، حدیثی، تربیتی و روانشناسی استفاده شده است. درفصل دوّم تحت عنوان سه بخش تربیت و نیاز ها ی آدمی،دوران کودکی و تربیت عاطفی را بررسی نموده ایم،ودر فصل چهارم با استفاده ازسیره پیامبر اکرم(ص) و منابع ذکر شده به بررسی سئوالات پژوهش پرداخته ایم. تأمل در سبک گفتاری ورفتاری پیامبر(ص) با کودکان مبین نیازهای واقعی و طبیعی در کودکان است. در اینجا بطور اجمال به برخی نتایج حاصل از مراتب نیازهای عاطفی کودکان که بازتابی از سیره ی حضرت(ص) می باشد، اشاره می کنیم: رشد کرامت و عزت نفس در کودکان؛ محبت به کودکان؛ایجاد امنیت برای کودکان؛احترام گذاشتن به کودکان؛ کودکی عمل کردن و بازی با آنان؛ توجه به آزادی کودکان؛ نظارت و مراقبت دائم از آنان؛ صادق بودن با کودکان؛عدم تبعیض میان کودکان؛پرهیز از تنبیه بدنی کودکان؛توجه بی قید و شرط به آنها؛ توجه به تفاوتهای فردی در امر تربیت، تربیتِ متناسب با ادواررشد که درذیل هر کدام توضیحات و روشهایی نیز بیان شده است.علاوه بر آن ،آنچه را که مباحث امروزی بخصوص علم روانشناسی، با دودهه قدمت مطرح می کند،چهارده قرن پیش دین مبین اسلام به آنها عنایت جدی داشته و پیامبر عظیم الشّان اسلام (ص) به عنوان اوّلین پرچم دار این آیین مطهر و بی عیب وکاست ،به تمام این اصول توجه خاصی داشته وبه آنها عمل کرده اند و دیگران را نیز در قول و فعل تشویق و تهییج می فرمودند، تا در تربیت کودکان دقت لازم را مبذول نمایند.

اسلام به عنوان دین کامل و اکمل، آئین الهی زندگی انسان هاست که آموزه های آن می تواند به عنوان منبع ارزشمندی برای استخراج اصول و روش های تربیتی در قلمرو سلوک اجتماعی باشد. بر این اساس، این تحقیق با استفاده از منبع اصلی اسلامی "قرآن" و در مسیر پاسخ گوئی به سوالات زیر به شرح و تبیین اصول و روش های سلوک اجتماعی پرداخته است:1) بررسی اصول تربیتی حاکم بر سلوک اجتماعی در قرآن2) بررسی روش های صحیح سلوک اجتماعی در قرآن 3) معرفی خصوصیات الگوی مطلوب سلوک اجتماعی از دیدگاه قرآن کریم. هدف کلی تحقیق "بررسی و ارائه الگوی مطلوب سلوک اجتماعی از نظر قرآن" بوده که پس از تحقیق و تتبع در منابع موجود که با روش توصیفی- تحلیلی صورت پذیرفته است، در مجموع اصول ایجابی و سلبی و همچنین روش های ایجابی و سلبی برای سلوک اجتماعی احصاء و تبیین می شود. اصول و روش های احصاء شده عبارتند از: اصول ایجابی: تعاون بر نیکی و پارسایی، عدالت، احسان، گذشت، مسئولیت پذیری، صدق و راستگویی، رعایت تعهدات اجتماعی، ادب و رعایت احترام متقابل اجتماعی. اصول سلبی: عدم تعاون برگناه و ظلم، عدم تنازع، پرهیز از تکبر و خودپسندی ، پرهیز از بخل و حسد، پرهیز از غیبت، اجتناب از ظن و گمان، پرهیز از تهمت زدن و آبروی مومنان را بردن. روش های ایجابی: عفو و صفح و غفر، انفاق، تواضع، مشورت، صلح و آشتی، موعظه حسنه، پاسخ بدی با خوبی، امر به معروف و نهی از منکر. روش های سلبی: پرهیز از شایعه پراکنی و فتنه انگیزی، پرهیز از عیب جویی و تجسس، پرهیز از تمسخر.

پژوهش حاضر یک پژوهش ترکیبی است که با هدف ساخت و هنجاریابی پرسشنامه سلامت روان بزرگسالان براساس آیات قرآن انجام گرفته است. در این پژوهش تعداد250 دانشجوی دانشگاههای استان کرمان شرکت داشتند. پرسشنامه ای 134سوالی که براساس تحلیل محتوای ملاک های سلامت روانی که درآیات قرآن به آنها اشاره شده بود، تهیه وجهت گردآوری داده ها توسط دانشجویان تکمیل گردید. برای تعیین تعداد عامل های پرسشنامه از تحلیل عاملی اکتشافی استفاده شد.در نهایت، پرسشنامه ای با59 سوال و پنج مولفه سلامت روان (حسن معاشرت، رابطه با پروردگار، حسن خلق، عاطفه مثبت و شناخت صحیح) و یک مولفه دروغ سنج به دست آمد. همچنین رتبه های درصدی نمره کل آزمون و مقیاس هایش، و نمراتtو z برای نمره کل آزمون برای دختران و پسران محاسبه گردید.