خاندان ایوبی در سال 648 هـ .ق بدنبال شورش یکی از واحدهای نظامی مملوک و به قتل رسیدن آخرین فرمانروای ایوبی سرنگون و شجره الدر سلطان جدید مصر شد. ممالیک در نبرد عین جالوت از سرزمین شام در برابر تهاجم مغولان دفاع کردند . آنان آخرین امیرنشین های مستقل ایوبی در شام را در هم کوبیدند و بقایای دولت های صلیبی را تا سال 691 هـ .ق از منطقه بیرون راندند. سپس مرزهای امپراطوری خود را تا دره فرات علیا و ارمنستان گسترش دادند. بدین سان آنان توانستند مصر و شام را در مقابل تهدیدات داخلی و خارجی متحد ومنسجم نمایند. پژوهش حاضر در صدد بررسی و تبیین فرآیندی تاریخی از سرزمین مصر است با این سوالات اصلی و فرعی که برنامه ها و اقدامات سلاطین ممالیک (بحری) در مصر و نقش آنان در جنگ های صلیبی چگونه بود؟ مفروضات تحقیق مورد نظر این است که؛ سلاطین ممالیک اقدام به سرکوبی مدعیان امرای ایوبی ، توطئه گران داخلی و قدرت های خارجی پرداختند و در صدد توسعه روابط سیاسی اقتصادی با دولت های خارجی برآمدند. همچنین از ناحیه صلیبیان نیز با توجه به احساس خطری که از طرف آنان می شد در ابتدا در صدد پیشگیری از نفوذ آنان در سرزمین های اسلامی مصر و شام برخاستند و سپس به مقابله نظامی همه جانبه (از دوره ملک ظاهر بیبرس به بعد) با آنان پرداختند. این امر در نهایت منجر به بیرون راندن تمام صلیبی ها از سرزمین های اسلامی گردید . در این دوره نظام ارتش متشکل از بردگان که پس از خلافت عباسیان متداول شده بود به کمال خود دست یافت. اگر چه پیش از آن واحدهای نظامی متشکل از بردگان در همه لشکرهای دولت های اسلامی به خدمت گرفته شده بودند، اما دولت ممالیک نخستین حکومت در دوره اسلامی بود که کاملاً مبتنی بر نیروهای بردگان شکل می گرفت. ملک ظاهر بیبرس یکی از قدرتمندترین سلاطین ممالیک بحری به منظور کسب نفوذ و زعامت بر جهان اسلام و نیز کسب مشروعیت دینی در صدد احیای خلافت عباسی در قاهره تحت نظر خود بر آمدند تا از این طریق دولت تازه تأسیس خود را تقویت نموده و از سوی مسلمانان مورد حمایت قرار گیرد. کلید واژه: ممالیک بحری، شجره الدر، بیبرس، قلاوون، صلیبیان و ایلخانان.

چکیده راهها از ضروری ترین ابزار ارتباطات در دوره های مختلف تاریخ بوده اند که از نظر سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی نیز حائز اهمیت فراوان می باشند. برهمین اساس حکومت های مختلف توجه خاصی به امر راه و راه سازی داشته اند که می توان گفت این مسئله نشأت گرفته از موقعیت استراتژیکی ایران بوده است. دوره صفویان اوج توجه به راه و راه سازی در ایران پس از اسلام می باشد، زیرا این حکومت برای ایجاد تمرکز سیاسی و جلوگیری از قدرت های محلی و همچنین گسترش بازرگانی توجه ویژه ای به امر راه سازی داشته اند؛ که موضوع پژوهش حاضر می باشد که این امر در دوره شاه عباس اول به اوج خود رسیده و ساخت راه ها متداول گشت و کاروانسراها ی بین راه ها و نظام راهداری به صورت شبکه منظم ایجاد گردید.هدف پژوهش علاوه بر بررسی راه ها،به نظام راهداری و تامین امنیت جاده ها ،امکانات رفاهی و گسترش ارتباطات اقتصادی و فرهنگی صفویان می باشد ؛ که با رویکردی توصیفی و تحلیلی و با فیش برداری از کتاب های مختلف ا طلاعات گردآوری شده است .نتایج حاصل از پژوهش نشان می دهدمسیر راه های ایران که در این دوره مورد استفاده قرار می گرفت اکثرا همان مسیرهای باستانی بود که متأثر از شرایط جغرافیایی و طبیعی و مرکزیت حکومت ها در ایران بود. در این زمان صفویان به منظور تسهیل در امر ارتباطات راه های جدیدی نیز احداث کردند و تمامی این مسیرها به وسیله شبکه منظمی از کاروانسراها، آب انبارها و راهدارخانه ها به یکدیگر مرتبط بودند، همچنین در این دوره با فتح قسطنطنیه توسط ترکان عثمانی و قطع راه ارتباطی در شمال و شمال غربی مرزهای ایران و همچنین تغییر پایتخت و انتقال آن به مرکز ایران و در کنار آن کشف راه های دریایی به هند و شرق آسیا و ورود اروپاییان و شرکت های آنها در سواحل خلیج فارس باعث شد تا مسیر ارتباطی و تجاری ایران به سمت آبهای آزاد خلیج فارس و دریای عمان تغییر یابد. علاوه براینگسترش روابط تجاری منجر به تبادلات فرهنگی میان ایران و دیگر ملت های آسیایی و اروپایی شدکه این مسیر تجاری جدید سود سرشاری را نصیب خزانه صفویان می کرد. واژگان کلیدی: صفویه، راه، ارتباط، کاروانسرا، تجارت ، ایران اسلامی .