نام پژوهشگر: سیدرضا مودب

نقد و بررسی قصص انبیاء در بحار الانوار
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه قم - دانشکده الهیات و معارف اسلامی 1389
  نرگس طالعی   سیده وحیده رحیمی

علامه مجلسی از محدثان قرن یازدهم و دوازدهم هجری قمری، با گردآوری هدفمند روایات، در بحارالانوار، بخشی از مشکلات روایات را حل کرده است. علاوه بر آن برخلاف قول مشهور، شیوه او، نقد و ارزیابی روایات هم بوده و با بهره گیری از آیات قرآن و قرار دادن روایات و براهین عقلی و روش های علمی به نقد و تحلیل متون احادیث در کنار ارزیابی اسنادی مصادر و منابع پرداخته است. تلاش وافر مجلسی در حفظ حرمت این میراث گرانقدر، شامل روایات داستانی نیز شده و او درباره استوارسازی احادیث معتبر ـ حتی در این حوزه که کمتر به آن توجه شده ـ نیز گام های بلند و استواری برداشته است. این محدّث محقق با گردآوری روایات داستانی در ابواب قصص انبیاء به فقه الحدیث آنها نیز پرداخته و علاوه بر تبیین دیدگاه های شیعه، بی گمان در چگونگی تقابل با احادیث ضعیف و اسرائیلیات و شناخت آنها کمک شایانی کرده است. اسرائیلیاتِ راه یافته در روایات داستانی، سبب شده تا گروهی با دستاویز قرار دادن این مجعولات و حتی بزرگ نمایی برخی از موارد، دین الهی را هدف قرار دهند لذا علامه مجلسی در بحارالانوار، بی اعتباری این گونه روایات را به خوبی نشان داده است. نباید بحارالانوار را مشحون از روایات ضعیف معرفی کرد و آن را فقط جامع روایات دانست، بلکه با مطرح شدن این روایات، علامه علاوه بر معرفی ژرفای دیدگاه شیعه به پاسخگویی مخالفان پرداخته و در تطبیق روایات معتبر و ضعیف یا روایات اهل سنت و شیعه و تبیین اسرائیلیات بسیاری از شبهات را پاسخ داده است. کلیدواژه: مجلسی، بحارالانوار، قصص انبیاء، فقه الحدیث، اسرائیلیات