چکیده جنگ تحمیلی به عنوان واقعه ای بزرگ ، تحوّلات عظیم اجتماعی، سیاسی و فرهنگی را به همراه داشت. تاثیر این تحوّلات را به وضوح می توان در ادبیات جنگ و پس از آن، به ویژه در شعر شاعران مشاهده کرد. تا آن جا که شعر پس از جنگ و دوران دفاع مقدّس با سروده های پیش از انقلاب بسیار متفاوت است. ادبیاتی که از دردها و سختی ها ی مردم سخن می گوید. یکی از بارزترین ویژگی های این گونه ی ادبی، تحوّل و دگرگونی در عرصه ی محتواست . در این دوره مضامینی چون آرمان و آرزو ی شهادت، غبطه بر مقام والای شهیدان، حسرت جاماندن از قافله ی شهدا و .... وارد شعر شد، و همین مضامین و محتوا این نوع ادبیات را از سایر مقوله های ادبی متمایز ساخت. این پژوهش می کوشد تا به چگونگی بازتاب اندوه و حسرت در اشعار دفاع مقدّس پاسخ دهد. روند کاری این پایان نامه در چند در مرحله، گردآوری، مطالعه ی منابع یادداشت نکته ها، تنظیم برگه ها، تحلیل یافته ها و سرانجام نگارش صورت گرفته است. این پژوهش در هفت فصل تدوین یافته است. فصل اول به (کلیات) اختصاص یافته است، تا برآگاهی خواننده از چگونگی این پژوهش بیفزاید. فصل دوم به (تعاریف) پرداخته است، تا مفاهیم کلّی برای خواننده روشن شود .در فصل سوم، چهارم، پنجم، ششم و هفتم نیز درون- مایه ی شعر دوره ی پس از جنگ باز شناخته شده است که حسرت، اعتراض، شرمندگی ، پشیمانی، دریغ و..... از عمده ترین این درون مایه هاست.