موضوعی که در این تحقیق وپژوهش برای دستیابی و رسیدن به مقوله ای بنام «مرکز فرهنگی و همایش های مردمی» صورت گرفته است، برخاسته احساس نیاز به وجود مکانی این چنینی در فضاهای خاموش شهری فعلی ما می باشد. یکی از معیارهای ارزیابی کیفیت محیط هر شهر وجود فضاهای شهری عمومی است. فضاهایی که شهروندان در آن بتوانند با آسایش خاطر به تعامل و گفتگو بپردازند یا مراسم اجتماعی برگزار کنند. این مهم در جامعه ای که جوانان و نوجوانان سهم عمده ای از جمعیت را به خود اختصاص داده اند بیشتر خودنمایی می کند، زیرا آنان نیاز به آگاهی و بینش صحیح همراه با نشاط- تحرک و پویایی دارند که این هدف در اثر ارتباطات و تعاملات اجتماعی میسر خواهد شد. این در حالی است که در گذشته ای نه چندان دور شاهد فضاهای باز جمعی شهری موفقی بوده ایم که فوق العاده کار می کردند و امروزه جای آنها در شهرهای ما خالی می باشد. برای رسیدن به این مهم، این مبحث از دو دیدگاه اصلی، تحلیل روابط اجتماعی در فضای شهری و از طرفی بررسی و شناخت فضاهای شهری- فرهنگی و نقش و جایگاه آن ها در جریان زندگی روزمره شهری، مورد مطالعه قرار گرفته است. لذا نگارنده تلاش دارد تا از طریق مطالعه و بررسی آراء نظریه پردازان عرصه شهرسازی و معماری، شاخصه های فضا و مکان شهری بهینه را کشف نماید و از طریق پاسخ به نیازهای مخاطبان در شهر امروز،در راسنای روشن سازی شهروندان مهیا سازد. مرکز فرهنگی- همایشی مورد طراحی در این پروژه شخصیت کاربردی است که می بایست با دست یافتن به شاخصه های فضایی با هدف ارزش بخشی به فضای شهری در راستای بالا بردن سطح آگاهی ها و مشارکت مردم قدم بردارد.

تعاملات محیط و رفتار کودکان با توجه به نظریه «احتمال گرایی محیطی» مورد مطالعه قرار گرفت تا مطابق ویژگی های بومی، فرهنگی و اجتماعی، ضوابط و معیارهایی برای برنامه ریزی و طراحی محیط های محلی کودکان حاصل شود. به این منظور موارد ذیل مورد بررسی قرار گرفته است: -روانشناسی و ادراک و دریافت فضایی کودک و تأثیر آن بر شکل گیری محیط -برنامه آموزشی مدارس ابتدایی و کاستی های ساختار محیطی مدارس در قبال این برنامه -ویژگی های اجتماعی ـ محیطی محلات مسکونی جزئیات مراحل مطالعه -سلائق محیطی کودکان در مورد ابعاد، شکل، فرم، رنگ، نور، بافت، پیچیدگی و ... در مقطع سنی متفاوت پیش از آن مطالعه شد و اهمیت این یافته ها در نحوه ادراک محیطی کودکان مورد بحث قرار گرفت در این راستا معلوم شد کودکان نسبت به ویژگی های فیزیکی محیط های گوناگون عکس العمل های متفاوتی دارند. -با تجزیه و تحلیل برنامه آموزشی مدارس مشخص شد که ساختار محیطی اغلب مدارس ابتدایی موجود نمی توانند به طور کامل پاسخگوی نیازهای فضایی این برنامه باشد و شاگردان و مربیان، هر دو از این شرایط ناراضی هستند. -با توجه به محدودیت های اقتصادی در اصلاح و ارتقاء جداگانه هر مدرسه و همچنین با در نظر داشتن کاستی های موجود در تسهیلات تفریحی و زمین های بازی اغلب محلات مسکونی شهر مشهد، پیشنهاد شد که ساختار محیطی مدارس از طریق مراکز آموزشی ـ تفریحی کودکان ارتقا یابد؛ مراکزی که با محله و مدارس آن ادغام می شوند، در حالی که ویژگی «چند عملکردی» چنین محیط هایی «سرزندگی» محله و «احساس محلی» ساکنان آن را افزایش می دهد. با انجام این مطالعات، تعاریف و راه بردهای اولیه برای برنامه ریزی و طراحی چنین محیط هایی حاصل شد. این یافته ها، هم چنین، محیطی را معرفی می کنند که می توان توأماً پاسخگوی نیازهای کودکان و سایر شهروندان باشد. راهبردهای به دست آمده، از طریق طراحی یک الگوی، کالبدی که دربرگیرنده هنجارهای این تحقیق است، بیشتر مورد بحث قرار گرفتند.

در این پژوهش سعی بر این است که به بررسی جایگاه بافتهای قدیمی در خاطره جمعی شهر معاصر بپردازیم. می خواهیم بدانیم که آیا این مکانهای به جای مانده از گذشته این قدرت را دارند تا حس روشنی از گذشته خویش را در ما به وجود آورند و آیا ما به عنوان معمار و طراح شهری می توانیم به کمک عینیت بخشیدن به خاطره های جمعی مردم یک شهر یا منطقه به تعریف محدوده ای یادمانی به حفظ " استمرار زمانی در شهر" بپردازیم.به این ترتیب در این پژوهشخیابان ارگ مشهد را به عنوان یکی از دروازه های قدیم مشهد انتخاب می کنیم که در گذر تاریخ همواره دارای نقش ویژه و شاخصی در شهر بوده و زمانی به عنوان مقر حکومتی، زمانی به عنوان یک مکان اجتماعی و زمانی به عنوان حوزه تفریحی شناخته شده و از طرفی وجود بسیاری از بناهای تاریخی، در این حوزه هنوز یاد آور خاطرات است. حال با توجه به تغییرات ایجاد شده در منطقه ارگ مشهد به دنبال راهکاری مناسب هستیم، در جهت حفظ و تداوم خاطره های شهری، راهکاری که با آن بتوان با خلق مکانیفرهنگی به استمرار زمانی در مشهد کمک کرد و موجب تأکید به "هویت شخصی" و "هویت مکانی" منطقه شد. در این رهگذر به دنبال خلق فضایی جمعی هستیم تا بتوانیم در عین حفظ و باز زنده سازی خاطرات به خلق مکانی با هویت برای بالا بردن تعاملات اجتماعی و فرهنگی برسیم. مجتمع فرهنگی در این بین با دارا بودن فضاهایی چون آمفی تئاتر، کتابخانه، کلاس های آموزشی و . . . می تواند نقش مهم و ارزنده ای را در این میان ایفا کند. شایان ذکر است که کتابخانه ها در جوامع امروزی مجتمع های چند عملکردی هستند و مجتمع هایی از این دست در عین افزایش تعاملات اجتماعی و باز زنده سازی خاطرات در خیابان ارگ می توانند به پرورش استعدادها و خلاقیت ها در پر کردن اوقات فراغت مردم به خصوص جوانان موثر واقع شوند.

آنچه که دراین پژوهش برای شکل گیری و ایجاد مقوله ای بنام «طراحی مجموعه فرهنگی بش قارداش در شهر بجنورد با رویکرد تعامل فرهنگها » صورت گرفته است برخاسته از ذهنیتی درونی و احساس نیاز به وجود مکانی این چنینی درفضاهای شهری فعلی ما می باشد. یکی از معیارهای ارزیابی کیفیت محیط هرشهر وجود فضاهای شهری عمومی است. فضاهایی که شهروندان درآن بتوانند با آسایش خاطر به تعامل و گفتگو بپردازند یا مراسم اجتماعی برگزار کنند اگر درگذشته کارکرد اغلب فضاهای عمومی مناسک اجتماعی و مذهبی بوده است امروزه با مسائل فرهنگی گوناگونی روبرو هستیم که می توان به صورت عمومی درنظر گرفت. لذا شناخت ویژگی های یک مجتمع فرهنگی مبتنی براصول معماری و نیز تمایلات مخاطب حائز اهمیت می باشد و ایجاد یک ساختار پر نشاط فرهنگی در ارتباط نزدیک با مردم بگونه ای که انرژی و شادابی ایجاد کند، می تواند درجهت پرکردن خلاء ناشی ازکمبود فضاهای فرهنگی و اجنماعی موثر باشد. برای رسیدن به این مهم این مبحث از دو دیدگاه اصلی، تحلیل روابط اجتماعی درفضای شهری و گفتگو و تعاملات اجتماعی درمحیط های ساخته شده و از طرفی بررسی و شناخت فضای شهری- فرهنگی و نقش وجایگاه آن ها درجریان زندگی روزمره شهری، مورد مطالعه قرار گرفته است. لذا نگارنده تلاش دارد تا از طریق مطالعه و بررسی آراء نظریه پردازان عرصه شهرسازی و معماری شاخص های فضا و مکان شهری بهینه را کشف نمایند واز طریق پاسخ به نیازهای مخاطبان در شهر امروز، عرصه ای پویا و منعطف را برای گسترش روابط اجتماعی شهروندان مهیا سازد. مجموعه فرهنگی، مورد طراحی دراین پروژه شخصیت کاربردی است که می بایست جهت یافتن به شاخصه های فضایی، مکانی، زمینه ساز هویت یافتن، بستری پویا برای افزایش تعاملات اجتماعی و بالا بردن سطح آگاهی ها ومشارکت مردم گردد. این صاحبنظران معتقدند میان شهرنشینان وروستانشینان تفاوت چندانی وجود ندارد یا درواقع تفاوت های موجود ناشی از زندگی شهری و زندگی روستایی نیست بلکه به این دلیل است که با تجمع افراد زیاد درشهر، ویژگی هایی چون طبقه اجتماعی، سطح تحصیلات، قومیت، نژاد و مانند اینها متبلور می شود عوامل اکولوژیکی چون اندازه، تراکم وناهمگونی گروه های شهری هیچ عارضه مستقیم وتاثیر جدی بر زندگی افراد شهرنشین ندارد. برای گروه های دوستان فرقی ندارد که جمعیت اطرافشان صد نفر باشند ویا یکصد هزار نفر درهرصورت این عوامل برشخصیت اعضای گروه تاثیری ندارد. برطبق این دیدگاه رفتار فردی به وسیله موقعیت اقتصادی ، ویژگی های فرهنگی، منزلت خانوادگی و وضع تاهل اشخاص شکل می گیرد در شهر شیوه های مختلف زندگی وجود دارد و این اختلاف شیوه وگوناگونی زندگی شهری بیشتر متاثر از ویژگی های عمومی اجتماعی همچون سن، جنس، سطح درآمد، پایگاه اقتصادی واجتماعی است. بنابراین براساس این دیدگاه، تنوع وگوناگونی رفتار در میان شهرنشینان نه ناشی از شهر و ویژگی های اکولوژیکی شهر، بلکه به دلیل ویژگی ها وخصیصه های اقتصادی واجتماعی افراد است همچنین درشهر روابط و حلقه های دوستانه و صمیمی وجود دارد و دیده می شود این روابط صمیمی درقالب گروه های دوستی، قومی، نژادی، حرفه ای ونظایر اینها به چشم می خورد.

بی شک وجود موزه به عنوان یک نهاد فرهنگی در اجتماع بسیار ضروری است فرهنگ هر جامعه یک مفهوم کلی است و تمامی ارزش ها و یافته های معنوی مردمان آن جامعه را در بر می گیرد. فرهنگمیراث هر قومی است که از پیشینیان بر گرفته شده و در آن تغییراتی داده شده و به نسل های بعد انتقال یافته است. فرهنگها و تمدن ها مانند انسان سه مرحله تکامل دارند: زاده می شوند، کودکی و نوجوانی دارند. کمال می یابند و به پیری می رسند و بالاخره از میان می روند. خاصیت فرهنگها و تمدن های پویا و لازم می بیند از فرهنگهای دیگر می گیرد و آنچه را زائد می داند فرو می نهد و دور می ریزد. مردم به موزه می روند تا در آن از هنرمندان و آثار هنری سوال کنند. بنابراین مسأله معنویت در آن مطرح است معنویتی که در پس شکلهای زیبایی شناسی است. در واقع در پشت این شکلهای زیبایی شناسییک تنش اخلاقی است که باید منتقل شود. چنین باز اندیشی در درون موزه دو قهرمان را ایجاد می کند قهرمان اول بازدید کننده است و دومی اثر هنری که باید در موزه به سخن در آید پس فضا را با این دیدگاه به دو فصل تقسیم می کنیم: - فضایی که بازدید کننده در آن حرکت می کند. - فضای ملایمی که اثر هنری در آن قرار می گیرد. (و در آن نباید اثر هنری تحت تأثیر معماری قرار گیردو آنچه که مهم است رابطه و پیوند معماری با محیط است نه شکل معماری)

با توجه به تجارب سایر شهرها و کشورها در زمینه ایجاد سیستم حمل و نقل عمومی به این نتیجه دست می یابیم که با ایجاد این شبکه، در اطراف ایستگاه های مترو، تغییر و تحولی خودرو صورت می گیرد. بر پایه نگرش tod (توسعه با محوریت حمل ونقل عمومی) می توان با یک برنامه ریزی صحیح کاربری های اطراف ایستگاه را سازماندهی کرد. در این نگرش سعی می شود ارتباط مناسبی بین سه عرصه کار، زندگی، اوقات فراغت برقرار گردد. در صورت برنامه ریزی صحیح، ایستگاه های مترو نه تنها به عنوان نقاطی جهت تبادل و جابجایی مسافرین محسوب خواهد شد، بلکه دارای عملکردهای چندگانه بوده و به صورت مراکزی برای انجام فعالیت های مختلف تجاری، اداری، خدماتی، فرهنگی،... و ارائه خدمات گوناگون در قالب مجتمع ایستگاهی به شهروندان در خواهد آمد.

امروزه موضوع فراغت و فضاهای فراغتی یکی از مسائل عمده ی شهرنشینان است.برهم خوردن تعادل میان فعالیت های مربوط به گذران اوقات فراغت علی الخصوص در زمینه ی کتابخوانی در جامعه شهری ایران ،یکی از نشانه های از توسعه ماندگی پایدار این جامعه می باشدو از آنجایی که ترکیب پارک با مجموعه های فرهنگی و هنری در جذب و خدمت رسانی به مردم موثرتر است ،میتوان پروژه باغ کتاب را راه حلی نوین در تلفیق اوقات فراغت با آموزش و اطلاع رسانی دانست. این پژوهش شامل چهار گام می باشد .در گام اول به کلیات پژوهش و بیان مسئله و توضیحاتی مربوط به سوالات و اهداف و فرضیه ها و اهمیت وضرورت آن می پردازد. گام دوم شامل چهار فصل می باشد که در فصل اول به تعاریف اصول و مفاهیم فراغت و چارچوب نظری و بررسی دیدگاههای آن وتوسعه پایدار شهری و مبحث باغ پرداخته . فصل دوم فضاهای فراغتی و ضرورت توسعه ی آن ها واهمیت فضای سبز در توسعه پایدار شهری و انواع کتابخانه و استانداردهای مربوطه را بیان می کند.بررسی نمونه های موجود اعم از نمونه های داخلی و خارجی در فصل سوم انجام گردیده است. در فصل چهارم معرفی سایت و مطالعات و ارزیابی وضع موجود آن بررسی شده است. گام سوم به تجزیه و تحلیل مطالعات طرح و نقاط ضعف و قوت آن ،اهداف و راهبردها و برنامه ریزی فیزیکی طرح می پردازد .در گام چهارم به ارائه آلترناتیو و انتخاب گزینه بهینه و بیان طرح نهایی و طراحی اصولی پرداخته است. امید است این طرح بتواند در مسیر ایجاد فضایی با کاربری فراغتی در پناه کتاب و منطبق با معیارهای شهر پایدار و با هدف ارتقا کیفیت فضایی و ارضا و جذب هر چه بیشتر مخاطبان گام موثری بردارد.

بم این سرزمین کهن با پیشینه ای از دوران اشکانی دارای سابقه ای بس کهن در زمینه های فرهنگی و هنری وهمچنین کشاورزی است . در ایام کهن این خطه کویری به مانند زمردی در دل کویر می درخشید و مردمان آن با شیوه های نوین کشاورزی آشنا بوده اند. ارگ بم بارها در طول تاریخ مورد یورش عوامل انسانی و طبیعی قرار گرفته و متعاقبا بازسازی شده است. بعد از وقوع زلزله بم و تخریب ارگ و خساراتی که به بافت این شهر وارد آمده اینجانب بر آن شدم تا با طراحی مکانی فرهنگی در این شهر با رویکردی به معماری و هنر دوره های اشکانی و ساسانی بتوانم ویژگی های شاخص این منطقه را احیا کنم در این زمینه برای طراحی این بنا علاوه بر توجه به شکل و ساختار و معماری دوره های ذکر شده به هنرهایی از قبیل قالی بافی و ضرب سکه و هنر فلز کاری و... آن دوران نیز استفاده کرده ام. با احداث این بنا در کنارآشتی دادن نسل جدید با ویژگی های اصیل و تاریخی این منطقه از رواج سبک های ساختمانی غربی و ناهماهنگ با اقلیم و فرهنگ این خطه جلوگیری می شود.لازم به ذکر است که طراحی در خصوص مناطق زلزله زده به خصوص در مورد بم و به طور عام در ایران به تازگی مورد توجه واقع شده است.