چکیده عنوان: تأثیر همیاری سویه های متفاوت باکتری محرک رشد azotobacter chroococcum بر خصوصیات رویشی و زایشی کلزای پائیزه نام دانشجو: مونا سروری به منظور بررسی اثر سویه های مختلف ازتوباکتر azotobacter chroococcum بر خصوصیات رویشی و زایشی کلزای پاییزه(brassica napus l.) ، آزمایشی به صورت طرح بلوک کامل تصادفی با 3 تکرار طی فصل زراعی 89-88 در موسسه تحقیقات برنج رشت انجام شد. تیمارهای مورد استفاده، انواع سویه های ازتوباکتر شامل استفاده از کودهای شیمیایی و بدون تلقیح بذر (تیمار شاهد(، تلقیح بذر با سویه 6 ازتوباکتر، تلقیح بذر با سویه 9 ازتوباکتر، تلقیح بذر با سویه 11 ازتوباکتر، تلقیح بذر با سویه 12 ازتوباکتر، تلقیح بذر با سویه 13 ازتوباکتر، تلقیح بذر با سویه 14 ازتوباکتر، تلقیح بذر با سویه 15 ازتوباکتر، تلقیح بذر با سویه 16 ازتوباکتر، تلقیح بذر با سویه 19 ازتوباکتر، تلقیح بذر با سویه 21 ازتوباکتر، تلقیح بذر با سویه 23 ازتوباکتر، تلقیح بذر با سویه 25 ازتوباکتر، تلقیح بذر با سویه 28 ازتوباکتر، تلقیح بذر با سویه 35 ازتوباکتر و تلقیح بذر با سویه 38 ازتوباکتر بودند. در این آزمایش صفاتی مانند ارتفاع بوته، قطر ساقه، فاصله اولین شاخه فرعی خورجین دار تا زمین، تعداد شاخه فرعی، طول خورجین، سطح برگ، وزن خشک، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت، تعداد خورجین در بوته، تعداد دانه در خورجین، وزن هزاردانه، میزان نیتروژن، فسفر، پتاسیم، کلسیم و منیزیم در اندام هوایی، درصد روغن و عملکرد روغن ارزیابی شدند. نتایج نشان داد که ازتوباکتر بر تمامی صفات به جز ارتفاع گیاه، وزن هزاردانه، قطر ساقه و تعداد شاخه فرعی اثر معنی داری داشت. سویه 35 ازتوباکنر بیشترین فاصله اولین شاخه فرعی خورجین دار تا زمین را دارا بود، درحالی که سویه 14 ازتوباکتر بیشترین طول خورجین، وزن خشک، تعداد دانه در خورجین، فسفر، پتاسیم، منیزیم و عملکرد روغن را به خود اختصاص داد. ازتوباکتر سویه 12 نیز بیشترین قطر ساقه، سطح برگ، وزن خشک و عملکرد دانه و اجزای عملکرد، شاخص برداشت، میزان نیتروژن، کلسیم و درصد روغن را ایجاد کرد. به طور کلی سویه های 12، 14 و 9 ازتوباکتر نسبت به سایر سویه ها اثر مثبت بیشتری بر صفات مورد بررسی اعمال کردند. نتایج این آزمایش نشان داد که استفاده از ازتوباکتر کروکوکوم باعث افزایش صفات کمی و کیفی کلزا می شود و می توان از آن به عنوان مکمل کودهای شیمیائی استفاده کرد.