حرز وتعویذ عبارت است از برخی آیات قرآن، ادعیه ماثوره، اسماءالحسنی، اسامی فرشتگان یا اولیاء الله، اوراد، رموز و علائم مفهوم یا نامفهوم که اغلب، آنها را به منظور در امان ماندن از آسیب ها می خواندند یا به صورت مکتوب با خود حمل می کردند. از آن جایی که این موضوع شبهات و پرسش هایی را فرا روی جامعه قرار داده است. در این نوشتار در صددیم با بررسی سندی و متنی روایات حرز و تعوید اعتبار آن ها را بسنجیم. در مجموعه حاضر که در شش فصل در موضوعات؛ تجویز حرز و تعویذ، درمان بیماری ها، سحر، چشم زخم، شر شیطان و جن تنظیم شده است به این نتایج دست یافتیم که از لحاظ سندی روایات محدودی دارای اعتبار می باشند. که استفاده از حرز و تعویذ را فی الجمله اثبات می کند. پیامبر اکرم (ص) و ائمه(علیهم السلام) از تعاویذ شرک آلود نهی نمودند و برای رفع مشکلات مردم، آن هایی را که موافق شرع بود، تجویز کردند. واضح است که نباید به حرزها و تعاویذ نگاه استقلالی داشت بلکه در کنار اسباب طبیعی از آنها باید استفاده نمود.

از اصولی ترین ابزاری که مفسرین برای انتقال معارف وعلوم قرآنی بهره جسته اند ابزار کتابت است. در حال حاضر تعداد بیمشاری از این نسخ وجود دارد که نیازمند تصحیح و بازنویسی است تا امکان انتقال معارف و نظرات و آراء این مفسرین وجود داشته باشد. از جمله ی این نسخ، کتاب صفوه التفاسیر، تألیف مفسر بزرگ، «علامه شبر» است که این تحقیق، تصحیح بخشی از آن را از ابتدای سوره ی آل عمران تا آیه ی32 سوره نساء بر عهده داشته است. در این تحقیق با توجه به تک نسخه ای بودن اثر، از شیوه قیاسی استفاده شده و پس از مقابله متن اثر با منابع احتمالی و سایر تفاسیر، متن مورد استنساخ و تصحیح قرار گرفته است. همچنین سعی شده تا علاوه بر اشاره به اسناد احادیث و اختلاف قرائت ها در پاورقی، احادیث مورد اعراب گذاری قرار گرفته و اعلام و لغات مشکل توضیح داده شوند. قابل ذکر است که اولاً بنظر می رسد مهمترین منبع مورد استفاده شبر در تفسیر صفوه التفاسیر تفسیر شریف مجمع البیان است و ثانیاً صفوه التفاسیر در میان تفاسیر سه گانه شبر از جامعیت برخوردار است.

یکی از راه های دستیابی به پیشرفت فرهنگ هر جامعه و آگاهی از علوم گذشته اخبار متون و آثار مکتوب بر جای مانده از بزرگان و دانشوران پیشین است . از آنجایی که گنجینه های خطی اسلامی یکی از بهترین مشخصه ها برای معرفی اصالت پیشینه فرهنگ اسلام است ، این پژوهش انتخاب شده تا در امر احیاء میراث علمی و فرهنگی جهان اسلام سهمی داشته باشد. تصحیح و تحقیق نسخه خطی تفسیر "ینابیع الانوار فی تفسیر کلام الله الجبار " شامل تفسیر سوره مبارکه فاتحه و آیات آغازین سوره مبارکه بقره (1تا 39) می باشد ، که بیشتر جنبه روایی آیات مورد توجه مولف هندی ، "محمدتقی بن حسین بن علی " ملقب به ممتاز العلماء (1289هجری) بوده است ؛ و از اهدائیه ی ابتدای تفسیر فهمیده می شود که نویسنده آن را در نیمه شعبان سال یک هزار و دویست و هشتاد و هفت (1287) به پایان رسانده است . علایم نگارشی، پاراگراف بندی ، تخریج آیات و احادیث ، شرح الفاظ مشکل ، شرح مختصر اعلام ، تعیین منابع نقل قول ها ، مقابله نسخه اساس با دو نسخه دیگر (رضوی و راجه)و ...از جمله عملیاتی است که در این پایان نامه در زمینه تصحیح و تحقیق این تفسیر به آن ها پرداخته شده است

آثار به جای مانده از گذشته قسمتی از میراث فرهنگی جامعه ما را تشکیل می دهد. از این میراث می توان به نسخه های خطی به جای مانده از دانشمندان اشاره کرد. تصحیح نسخ خطی به جای مانده از پژوهش های گرانبهاست. در این میان نسخه های فراوانی از علامه خواجویی_ که یکی از علما و دانشمندان عهد نادری است_ باقی مانده است. نگارنده به تصحیح و تحقیق یکی از این نسخ خطی با نام «شرح الحدیث العلوی» پرداخته است. این رساله شرحی تحقیقی با رویکرد عقلی در تبیین حدیث معروف مروی از حضرت أمیر المومنین7:«إنّا لا نملک مع اللّه شیئاً و لا نملک إلاّ ما ملّکنا فمتی ملّکنا ما هو أَملکُ به منّا کلّفنا و متی أَخذه منّا وضع تکلیفه عنّا» است که در بیان معنی«لا حول ولا قوه إلاّ بالله» فرموده اند. شارح در طی شرح به توضیح حدیث:«ویحک لعلّک ظننت قضاء لازما و قدراً حاتماً» نیز پرداخته است. شرح برخی از آیات و احادیث که دارای جنبه اخلاقی، فقهی و رجالی اند از دیگر محاسن قابل توجه این نسخه است. مولف در این بین نیز به نقل و نقد نظرات شخصیت های برجسته ای همچون ملا محسن فیض کاشانی و محقّق دوانی نیز پرداخته است. نگارنده کوشیده با تصحیح متن این رساله_ آن هم به گونه ای که در عین تصحیح، رعایت امانت کامل در انتقال عبارات صورت بگیرد_ و ذکر صاحبان اقوال و مصادر سخن علامه خواجویی متنی کاملاً منقّح ارائه نماید

یکی از راه های پی بردن به وضعیت فرهنگی جامعه و آگاهی از گذشته علمی آن، احیاء دست نوشته های خطی دانشمندان بزرگ گذشته آن است. علی رغم نیاز جامعه به یادگیری و انتشار این کارها، شمار زیادی از آن ها – از جمله صفوه التفاسیر سید عبدالله فرزندمحمد رضا شبر_ نیاز به تصحیح و احیاء دارند. علامه شبر یکی از دانشمندان شیعی قرن سیزدهم است که در علم تفسیر و حدیث از شهرت بالایی برخوردار است و تالیفات او بیش از هفتاد اثر است. اقدامات انجام شده در این پایان نامه عبارتند از : استخراج و تکمیل آیات و روایات، تشخیص کلمات مشکل، شماره گذاری آیات و پاراگراف بندی، مشخص کردن منابع نقل قول ها،

نگاه معناشناسانه به متن و تحلیل معنایی واژگان آن یکی از راه های دست یابی به معنای دقیق و فهم کلام الهی است و از آن جایی که امر به معروف و نهی از منکر از بزرگترین فرایض الهی است که در قرآن کریم بارها مورد تأکید قرار گرفته، بررسی معروف و منکر به شیوه معناشناسی که به مطالعه نظام مند واژگان می پردازد اهمیت دارد. بررسی ها نشان می دهد معروف و منکر در بافت قرآنی تاکنون به ندرت مورد پژوهش روشمند قرار گرفته اند. این پژوهش با طرح این پرسش که معانی و مفاهیم معروف و منکر در کاربرد های قرآنی چیست و چه ارتباطی با دیگر مفاهیم دینی دارند، به مطالعه معناشناسانه معروف و منکر و حوزه های معنایی آن در قرآن پرداخته و به این نتایج رسیده که معروف شامل اموری است که با فطرت انسان سازگار و منکر خلاف این می باشد و آنچه قرآن و سنت به آن امر فرموده در حوزه معروف و آنچه نهی نموده در حوزه منکر جای می گیرد. در این راستا دین و شریعت اصلی ترین منابع شناخت معروف و منکر هستند و عقل و فطرت سلیم نیز به عنوان مواهب الهی برای شناخت آن به انسان الهام شده اند. ارتباط این دو واژه با دیگر مفاهیم دینی نیز نشان می دهد: معروف بر پایه ایمان و منکر بر پایه شرک و نفاق شکل گرفته است و رفتار های ایمانی در حوزه معروف و اوامر شیطان، منافقان و فاسقان در حوزه منکر جای می گیرند و آن چه موافق با حوزه وحی و در راستای عبودیت باشد معروف و آنچه مخالف با این حوزه و به دور از حق باشد منکر است.

قرآن کریم، کتابی برای هدایت انسان ها است که برای رسیدن به اهداف خود از روش های مختلفی استفاده می کند. یکی از این روش ها، شخصیت پردازی چهره های منفی است. در این پژوهش، به بررسی بیست شخصیت منفی در قرآن کریم با تکیه بر تفاسیر معاصر پرداخته شد. نتایج بدست آمده از این پژوهش نشان داد که خداوند برای شناساندن ویژگی های چهره های منفی از روش هایی مانند بیان مستقیم و غیرمستقیم ویژگی ها با زاویه دید متفاوت در قالب توصیف و یا در جریان گفت و گو، صنعت های بلاغی مانند کنایه، تشبیه و مبالغه، ابزارهایی همچون نفرین، تهدید، توبیخ و نشان دادن ویژگی های افراد با انتخاب واژگان مناسب و غیره، استفاده کرده است. این پژوهش در سه فصل ساماندهی شد؛ در فصل اول به کلیات تحقیق پرداخته شده است، در فصل دوم شخصیت ها در کتاب های اعلام معرفی شدند و در فصل سوم به بررسی ویژگی ها و تحلیل شخصیت پردازی چهره های منفی در آیات قرآن کریم پرداخته شده است.