نام پژوهشگر: رسول نوقابی

بررسی روان شناسی شخصیت عاشق در غزلیات صائب تبریزی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه بوعلی سینا - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1390
  سیدحسن راد   اسماعیل شفق

اصلی ترین موضوع شعرغنایی عشق و یکی ازمهم ترین ارکان مضامین عاشقانه،عاشق است. عاشقی که درادوار مختلف شعر فارسی تحول یافته است. این تغییر وتحول زاییده ی شرایط اجتماعی، فرهنگی و سیاسی جامعه ی عصرشاعراست. باید توجه داشت که در هیچ دوره ای یک نوع عاشق خاص درتوصیفات شاعران مدنظرنبوده است. ازاین رو چگونگی توصیف و روانشناسی عاشق باتوجه به روحیه ی عاطفی او،ارتباط تنگاتنگی بانگاه به شخصیت عاشق به نوع عالم روح بشریت دارد. در بازشناسی شخصیت عاشق،آن چه رابط ادبیات وروان شناسی است،بررسی روانی شخصیت عاشق است. درطرح پرسش نسبت شخصیت روانی عاشق و حقیقت وجودی آن با خلق آثار غنایی از دستاوردهای علم روان شناسی امروز است با این پرسش، افق های جدیدی به روی انسان گشوده می شودکه عبارتند از: 1- زمینه ی تأمل درشخصیت عاشق فراهم می گردد. 2- عشق به عنوان امری درونی معرفی می شود و تأمل درآن انسان را وادار به تأمل درونی حالات روانی عاشق می کند. 3- مبدأ حقیقی عشق، یعنی درون یک حقیقت انسانی، ظهور و نمود پر رنگ تری پیدا می کند. 4- جایگاه عاشق و صفات و ویژگی های او در ادب غنایی فارسی، روشن و واضح بیان می شود. 5- نگاه شاعران ادب فارسی به مقوله ی عشق، تبیین می شود. صائب یکی از شاعران عرصه ی ادبیات فارسی است که نگاه خاصی به شخصیت عاشق دارد. جایکاه عاشق در اشعار غنایی او، شخصیتی ثابت و جایگاهی روشن دارد. در شعر او سرتاسر ذهنیت و جهان بینی شاعر و حالات روانی او به نمایش گذاشته شده است. به گونه ای می توان این شخصیت را از منظر روان شناسی مورد بررسی قرار داد و از نتیجه ی آن به شخصیتی تعریف شده دست یافت.