چکیده هدف از پژوهش حاضر تعیین میزان اثربخشی تقویت کننده های اجتماعی و پته ای بر پیشرفت تحصیلی در درس علوم تجربی دانش آموزان پسر کم توان ذهنی پایه سوم راهنمایی در شهرستان های استان تهران است. روش پژوهش حاضر، آزمایشی با طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل می باشد. جامعه پژوهش را دانش آموزان پسر کم توان ذهنی پایه سوم راهنمایی مدارس روزانه شهرستانهای استان تهران در سال تحصیلی 89-1388 تشکیل داده بود. نمونهای به حجم 30 نفر به صورت خوشهای چند مرحلهای، ازسه مدرسه، واز هر مدرسه 10 نفر انتخاب شد. ابزار جمع آوری اطلاعات آزمون هوش وکسلر (برای همتا کردن گروهها به لحاظ بهره هوشی) و آزمونهای معلم ساخته پیشرفت تحصیلی در درس علوم تجربی است که برای بررسی روایی این آزمونها از روایی محتوایی آزمونهای وابسته به ملاک و نظر چند تن از معلمان این درس استفاده شد. از روش لاشه جهت محاسبه شاخص روایی محتوایی استفاده گردید، و برای تعیین پایایی از ضریب پایایی آزمونهای وابسته به ملاک روش درصد توافق استفاده گردید. داده های به دست آمده با استفاده از تحلیل واریانس یک طرفه و آزمون تعقیبی شفه تجزیه و تحلیل شد. نتایج پژوهش نشان داد که میانگین نمرات پیشرفت تحصیلی درس علوم تجربی گروه تقویت پتهای به طور معناداری بیشتر از گروه تقویت اجتماعی (002/0 p=) و گروه کنترل (001/0 p>) است. همچنین میانگین نمرات پیشرفت تحصیلی گروه تقویت اجتماعی به طور معناداری بیشتر از گروه کنترل (021/0 p=) است. در مجموع تقویت کننده های پتهای و اجتماعی باعث پیشرفت تحصیلی دانش آموزان پسر کم توان ذهنی در درس علوم تجربی پایه سوم راهنمایی شد و همچنین تقویت کننده های پتهای پیشرفت تحصیلی در درس علوم تجربی را بیشتر از تقویت کننده های اجتماعی افزایش دادند. p کلید واژه ها: کم توان ذهنی، تقویت کننده، تقویت کننده اجتماعی، تقویت کننده پته ای.